Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Yük Alacaklısı Hakkı
Yük Alacaklısı Hakkı
İbrahim AĞSAKAL
Sayfa Sayısı
:
306
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2011
ISBN NO
:
9786055373375
1.400,00
TL
SUNUŞ VE ÇALIŞMANIN AMACI
Deniz işletmeciliği, büyük bir sermaye gerektiren ve denizin kendi¬ne has tehlikeleri dolayısıyla riskli bir faaliyettir. Diğer taraftan dış ticaret açısından vazgeçilmez ve her geçen gün önemi de artan bir alandır. Deniz ticaretinin, diğer alanlardan farklı özellikleri sebebiyle müşterek avarya, kurtarma yardım gibi deniz ticaretine özgü konuları bulunmaktadır. Aynı şekilde bu alanın tarafları ve özellikle tarafların hakları ve borçları da farklı niteliklere ve düzenlemelere sahiptir. Yük alacaklı hakkı da bu anlamda deniz ticaretine özgü bir konudur. Alacaklısı bu hakkın teminat altına aldığı alacağını zilyetliğinde bulunan ve bazı hallerde zilyetliğinden çıkmış da olsa, yükten karşılamak imkânına sahiptir.
Yük alacaklısı hakkı, deniz ticareti, medeni hukuk ve icra iflas huku¬ku alanları ile bağlantılı bir konu olmasına karşılık yük alacaklısı hakkının hukukun anılan alanlarından farklı düzenlenmesi zorunluluğu bulunmak¬tadır; fakat ilgili hükümlerinde bu durum genellikle göz ardı edilmiştir. Türk Ticaret Kanunu\\\′nun 1258. maddesinde toplu olarak ifade edilen, fakat özellikleri değişik hükümlerde dağınık olan yük alacaklısı hakkı, bu çalışmada tüm yönleri ile incelenmiş ve esasen kanunda düzenlenmesi gereken söz konusu farklılıklar, değerlendirmelerimizle birlikte ayrıca ele alınmıştır.
İNCELEME PLÃNI VE KONUNUN SINIRLANDIRILMASI
Deniz ödüncünden kaynaklanan alacaklarda, müşterek avaryada yüke düşen garâme alacaklarında, kurtarma yardım ücretinden kaynakla¬nan alacaklarda ve taşıyanın navlun sözleşmesinden kaynaklanan alacak¬larında gemide bulunan yük aynı zamanda anılan alacaklar için güvence teşkil etmekte ve alacaklılar, alacaklarım yükü sattırmak suretiyle elde etmek imkânına da sahip olmaktadırlar.
Yük alacaklısı hakkının incelendiği bu çalışmanın birinci bölümü¬nün \\\"Yük Alacaklısı Hakkı Kavramı Niteliği ve Özellikleri\\\" ayrımında yük alacaklısı hakkı ile ilgili bazı kavramlar incelenmiştir. Bu kapsamda önce¬likle sorumluluk kavramı ile borçlu ve sorumlu kavramları arasındaki fark açıklanarak bu husus yük alacaklısı hakkı açısından değerlendirilmiştir. Ardından rehin hakkı kavramı, özellikle medeni hukuk anlamında, tarih¬sel gelişiminin de kısaca ele alınması suretiyle incelenmiştir. Aynı şekilde yük alacaklısı hakkının, rehin hakkı içerisindeki yeri ile özellikle hapis hakkı arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ele alınmıştır. Bu bölümde ayrıca yük ve yük alacaklısı hakkı kavramları her bir alacak açısından ayrı ayrı incelenip açıklanmıştır. Zira yük, yük alacaklısı hakkı sağlayan alacağa göre farklılık arz etmekte ve yük alacaklısı hakkının doğumu ve özellikleri, tâbi olduğu alacağa göre değişmektedir. Birinci bölümde son olarak yük alacaklısı hakkının hukukî niteliği ile bu konuda ileri sürülen görüşler ve özellikle hapis hakkı niteliğinde olup olmadığı incelenmiştir.
Çalışmanın ikinci bölümünde, Türk Ticaret Kanunu\\\′nun 1258. maddesinde belirlenmiş olan ve yük alacaklısı hakkı veren alacaklar dört ana başlık altında geniş bir şekilde ele alınmıştır. Anılan hükümle belirle¬nen bu alacaklar açısından yük alacaklısı hakkının temin ettiği alacaklar, alacaklısı, borçlusu, sona ermesi ve zamanaşımına göre ayrı ayrı ve geniş bir şekilde incelenmiştir. Bu bölümde deniz ödüncü açısından konu, ku¬rumun uygulamasının bulunmaması da dikkate alınarak, genel hatları ile Ticaret Kanunu\\\′ndaki düzenlemeler üzerinden değerlendirilmiştir. Buna karşılık müşterek avarya, kurtarma yardım ve özellikle navlun sözleşme¬sinden kaynaklanan yük alacaklısı hakları, 1 Temmuz 2012\\\′de yürürlüğegirecek olan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu\\\′ndaki yeniliklerle birlikte, daha geniş ve derinlemesine incelenmiştir.
Son olarak üçüncü bölüm, daha çok uygulamaya yönelik olan \\\"Yük Alacaklısı Hakkının İcrası\\\"ndan oluşmaktadır. Esasında ayrı bir çalış¬maya konu olabilecek bu kısımda çalışmadan fazla uzaklaşmadan genel olarak yük alacaklısı hakkının icrası ve özellikle rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip prosedürüne değinilmiştir. Bununla birlikte yük alacaklısı hakkının deniz ticaretine has bir kurum olması sebebiyle gerek Ticaret Kanunu\\\′ndan gerekse İcra ve İflas Kanunu\\\′ndan kaynaklanan özellikler ile farklı olması gereken durumlar ayrıca ele alınmıştır.
Türk Ticaret Kanunu konusunda, Türkiye Büyük Millet Meclisi\\\′nde 13 Ocak 2011\\\′de kanunlaşıp 14 Şubat 2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete\\\′de yayınlanan ve 1 Temmuz 2012\\\′de yürürlüğe girecek yeni bir düzenleme bulunmaktadır. Bu Kanun ile deniz ticareti kısmında önemli değişiklikler öngörülmektedir. Nitekim bu değişikliklerden biri de yük alacaklısı hakkının kaldırılmasıdır. Buna gerekçe olarak Türk Medeni Kanunu\\\′da yer alan hapis hakkının yük alacaklısı hakkının yerine ge¬çebilecek nitelikte bir hak olması ve özellikle kanunlar arasında uyum sağlanması gösterilmiştir. Ayrıca yeni Kanun ile getirilen ve çalışmamızı doğrudan ilgilendiren bir diğer durum da deniz ödüncü kurumunun kaldırılmasıdır. Bu çerçevede deniz ödüncü dışındaki hallerde alacak hakkının sahibine yük alacaklısı hakkından önemli farklılıkları bulunan bir güvence olarak hapis hakkı verilmektedir. Bu çalışmanın ilgili kısım¬larında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu\\\′ndaki durum ve özellikle deği¬şiklikler ele alınarak, Yeni Kanun yürürlüğe girdiğinde söz konusu olacak farklılıklar ayrıca incelenmiştir.
İÇİNDEKİLER =
ÖNSÖZ................................................................................................................... vii
İÇİNDEKİLER.......................................................................................................ix
KISALTMALAR................................................................................................ xvii
GİRİŞ..........................................................................................................................1
I. SUNUŞ VE ÇALIŞMANIN AMACI......................................................1
II. İNCELEME PLÃNI VE KONUNUN
SINIRLANDIRILMASI............................................................................2
Birinci Bölüm
YÜK ALACAKLISI HAKKI KAVRAMI
NİTELİĞİ VE ÖZELLİKLERİ
I. GENEL OLARAK SORUMLULUK KAVRAMI ..............................5
II. GENEL OLARAK REHİN HAKKI KAVRAMI................................7
A. Rehin Hakkı ve Tarihsel Gelişimi......................................................7
B. Hapis Hakkı...........................................................................................11
III. YÜK KAVRAMI.........................................................................................15
A. Kaptan Tarafından Yük Karşılık Gösterilerek Alınan
Deniz Ödüncünden Doğan Alacaklarda Yük Kavramı ..............16
B. Müşterek Avaryada Yüke Düşen Garâme Borcundan
Doğan Alacaklarda Yük Kavramı.....................................................17
C. Kurtarma ve Yardımda Yükle İlgililere Karşı Olan
Kurtarma ve Yardım Ücretinde Yük Kavramı...............................19
D. Taşıyanın Navlun Alacağında Yük Kavramı................................. 23
IV. YÜK ALACAKLISI HAKKI KAVRAMI........................................... 28
A. Tanımı.................................................................................................... 28
B. Doğumu..................................................................................................29
1. Kaptan Tarafından Yük Karşılık Gösterilerek Alınan
Deniz Ödüncünden Doğan Alacaklarda..................................29
2. Müşterek Avaryada Yüke Düşen Garâme Borcundan
Doğan Alacaklarda........................................................................31
3. Kurtarma ve Yardımda Yükle İlgililere Karşı Olan
Kurtarma ve Yardım Ücret Alacaklarında...............................35
a. Kanundan Kaynaklanan Kurtarma Yardım ................... 40
b. Sözleşmeden Kaynaklanan Kurtarma Yardım.................42
c. Faydalı Netice ........................................................................ 46
4. Taşıyanın Navlun Alacağında.....................................................51
a. Şartları.......................................................................................51
b. Rehin Hakkının Devam Süresi .......................................... 56
C. Özellikleri.............................................................................................. 60
1. Hakkın Sağladığı Hukukî İmkânlar Bakımından................ 60
2. Hakkın Konusu Bakımından......................................................61
3. Hakkın Borçlusu Bakımından....................................................62
4. Hakkın Sırası Bakımından......................................................... 63
D. Hukukî Niteliği.................................................................................... 64
1. Yük Alacaklısı Hakkının Actio in Rem Scripta
Tarzında Bir Alacak Hakkı (şahsi hak) Olduğu Görüşü .....65
2. Yük Alacaklısı Hakkının Yük Üzerindeki Rehin
Hakkı İle Korunmuş Aynî Bir Borç (Realobligation)
Olduğu Görüşü.............................................................................. 69
3. Yük Alacaklısı Hakkının Hapis Hakkı Olduğu
Görüşü..............................................................................................74
4. Yük Alacaklısı Hakkının Kanunî Bir Rehin Hakkı
Olduğu Görüşü.............................................................................. 77
5. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Kanaatimiz.........................79
İkinci Bölüm
YÜK ALACAKLISI HAKKI VEREN
ALACAKLAR
I. KAPTAN TARAFINDAN YÜK KARŞILIK
GÖSTERİLEREK ALINAN DENİZ ÖDÜNCÜNDEN
DOĞAN ALACAKLAR.......................................................................... 83
A. Temin Ettiği Alacaklar....................................................................... 84
B. Alacaklı....................................................................................................85
C. Borçlu...................................................................................................... 86
1. Yükle İlgili Kişi.............................................................................. 86
2. Kaptan............................................................................................. 87
D. Sona Ermesi........................................................................................... 88
E. Zamanaşımı.......................................................................................... 88
II. MÜŞTEREK AVARYADA YÜKE DÜŞEN GARÃME
BORCUNDAN DOĞAN ALACAKLAR........................................... 88
A. Temin Ettiği Alacaklar........................................................................93
1. Denize Mal Atma Müşterek Avaryası.......................................93
2. Hafifletme Müşterek Avaryası....................................................95
3. Karaya Oturtma Müşterek Avaryası........................................ 97
4. Yüzdürme Müşterek Avaryası.................................................... 99
5. Yangın Söndürme Müşterek Avaryası.................................... 102
6. Yük, Gemi Eşyası ve Kumanyası Yakılması Müşterek
Avaryası......................................................................................... 104
7. Barınma Müşterek Avaryası..................................................... 105
8. Muvakkat Tamir Müşterek Avaryası .....................................110
9. Boşaltma Sırasında Yüke Gelen Zararlar Müşterek
Avaryası..........................................................................................111
10. Geminin Müdafaası Müşterek Avaryası................................ 112
11. Gemi ve Yükün Düşman ve Korsanlardan
Kurtarılması Müşterek Avaryası............................................. 113
12. Teminatın Kapsamı Dışında Kalan Haller ...........................114
B. Alacaklı..................................................................................................116
1. Donatan .........................................................................................116
2. Taşıyan............................................................................................117
3. Yükle İlgili Kişi.............................................................................118
C. Borçlu.....................................................................................................118
1. Donatan..........................................................................................118
2. Kaptan............................................................................................119
3. Yükle İlgili Kişi............................................................................ 120
4. Yükü Elinde Bulunduran Üçüncü Kişi.................................. 122
D. Sona Ermesi......................................................................................... 123
E. Zamanaşımı........................................................................................124
III. KURTARMA VE YARDIMDA YÜKLE İLGİLİLERE
KARŞI OLAN KURTARMA VE YARDIM ÜCRETİ ................. 125
A. Temin Ettiği Alacaklar..................................................................... 125
B. Alacaklı................................................................................................. 129
1. Kurtarma Yardım Gemisi ........................................................ 129
2. Donatan ........................................................................................ 130
3. Yolcu .............................................................................................. 131
4. Klavuz ........................................................................................... 134
5. Gemi Adamları............................................................................ 136
6. Yük Alacaklısı Hakkının Alacaklıları Arasında
Taksimi.......................................................................................... 139
a. Birden Fazla Gemi veya Kurtarıcılar Arasında............. 139
b. Bir Geminin İlgilileri Arasında........................................ 142
C. Borçlu.................................................................................................... 145
1.Donatan......................................................................................... 145
2. Kaptan .......................................................................................... 146
3. Yükle İlgili Kişi............................................................................ 147
4. Yükü Elinde Bulunduran Üçüncü Kişi.................................. 149
5. Sorumluluğun İlgililer Arasında Taksimi............................. 150
D. İnsan Kurtaranların Hakları........................................................... 153
E. Sona Ermesi......................................................................................... 158
F. Zamanaşımı........................................................................................ 159
IV. TAŞIYANIN NAVLUN SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN
ALACAKLARI......................................................................................... 160
A. Temin Ettiği Alacaklar..................................................................... 160
1. Navlun Alacağı............................................................................ 160
2. Yükleme Masrafları.................................................................... 169
3. Sürastarya Ücreti..........................................................................170
4. Mesafe Navlunu........................................................................... 172
5. Ölü Navlun....................................................................................175
6. Boşaltma Masrafları ...................................................................178
B. Alacaklı..................................................................................................178
1. Taşıyan............................................................................................178
a. Taşıyanın Aynı Zamanda Donatan Olması
Halinde....................................................................................178
b. Aynı Yük İçin Birden Fazla Navlun Sözleşmesinin
Yapılması Halinde................................................................ 179
2. Diğer İlgililer................................................................................ 184
a. Sigortacı.................................................................................. 184
b. İpotek Alacaklısı................................................................... 186
c. Navlun Alacağını Temlik Alan Kişi................................. 188
d. Geminin Yeni Mâliki.......................................................... 190
C. Borçlu.....................................................................................................191
1. Taşıtan ...........................................................................................191
2. Gönderilen.................................................................................... 194
a. Gönderilenin Tesbiti........................................................... 194
b. Gönderilenin Borcunun Şartları...................................... 197
aa. Yükün Teslim Edilmiş Olması................................... 197
bb. Navlun Sözleşmesi veya Konişmentoda Bu Yönde
Bir Kaydın Bulunması.................................................. 198
c. Gönderilenin Birden Fazla Olması Halinde
Sorumluluk............................................................................203
D. Rehin Klozu .......................................................................................205
E. Sona Ermesi.........................................................................................208
F. Zamanaşımı........................................................................................ 212
Üçüncü Bölüm
YÜK ALACAKLISI HAKKININ İCRASI
I. GENEL OLARAK................................................................................... 215
II. YETKİLİ MAHKEME............................................................................216
III. TAKİBİN TARAFLARI........................................................................220
A. Kaptan Tarafından Yük Karşılık Gösterilerek Alınan
Deniz Ödüncünden Doğan Alacaklarda......................................222
1. Takip Alacaklısı...........................................................................222
2. Takip Borçlusu.............................................................................222
a. Kaptan....................................................................................222
b. Gönderilen.............................................................................223
c. Yük Mâliki.............................................................................224
d. Yükü Elinde Bulunduran Üçüncü Kişi...........................224
B. Müşterek Avaryada Yüke Düşen Garâme Borcundan
Doğan Alacaklarda............................................................................225
1. Takip Alacaklısı...........................................................................225
2. Takip Borçlusu.............................................................................226
C. Kurtarma ve Yardımda Yükle İlgililere Karşı Olan
Kurtarma ve Yardım Ücret Alacaklarında...................................228
1. Takip Alacaklısı...........................................................................228
2. Takip Borçlusu.............................................................................230
D. Taşıyanın Navlun Sözleşmesinden Kaynaklanan
Alacaklarında...................................................................................... 232
1. Takip Alacaklısı........................................................................... 232
2. Takip Borçlusu............................................................................. 232
a. Taşıtan.................................................................................... 232
b. Gönderilen.............................................................................233
IV. YÜKÜN İHTİYATİ HACZİ................................................................234
A. Genel Olarak.......................................................................................234
B. İhtiyati Haciz Prosedürü.................................................................. 237
C. İhtiyati Haczin Teminat Gösterilmek Sureti İle
Kaldırılması......................................................................................... 239
V. YÜKÜN ELE GEÇİRİLMESİ ............................................................245
VI. DEVLETE AİT YÜKÜN ELE GEÇİRİLMESİ..............................247
VII. REHNİN PARAYA ÇEVRİLMESİ YOLU İLE TAKİP............... 252
A. İlamsız Takip.......................................................................................254
1. Takip Talebi..................................................................................254
2. Ödeme Emri ve İtiraz.................................................................258
B. İlamlı Takip.........................................................................................262
1. Genel Olarak................................................................................262
2. Takip Talebi ve Ödeme Emri ..................................................267
3. İcranın Geri Bırakılması...........................................................267
VIII. İSTİHKAK İDDİALARI.......................................................................268
A. Genel Olarak.......................................................................................268
B. Yükün Borçlunun veya Borçluyla Birlikte Üçüncü Kişinin
Elinde Olması.....................................................................................269
C. Yükün Yalnızca Üçüncü Kişinin Elinde Olması........................ 272
IX. PARAYA ÇEVİRME............................................................................... 274
A. Genel Olarak....................................................................................... 274
B. Açık Artırmaya Hazırlık Aşaması.................................................. 276
C. Açık Artırmanın Yapılması ve İhale.............................................. 277
D. İhalenin Sonuçları.............................................................................. 278
X. PARALARIN PAYLAŞTIRILMASI................................................. 279
SONUÇ................................................................................................................. 281
KAYNAKÇA....................................................................................................... 293
Deniz işletmeciliği, büyük bir sermaye gerektiren ve denizin kendi¬ne has tehlikeleri dolayısıyla riskli bir faaliyettir. Diğer taraftan dış ticaret açısından vazgeçilmez ve her geçen gün önemi de artan bir alandır. Deniz ticaretinin, diğer alanlardan farklı özellikleri sebebiyle müşterek avarya, kurtarma yardım gibi deniz ticaretine özgü konuları bulunmaktadır. Aynı şekilde bu alanın tarafları ve özellikle tarafların hakları ve borçları da farklı niteliklere ve düzenlemelere sahiptir. Yük alacaklı hakkı da bu anlamda deniz ticaretine özgü bir konudur. Alacaklısı bu hakkın teminat altına aldığı alacağını zilyetliğinde bulunan ve bazı hallerde zilyetliğinden çıkmış da olsa, yükten karşılamak imkânına sahiptir.
Yük alacaklısı hakkı, deniz ticareti, medeni hukuk ve icra iflas huku¬ku alanları ile bağlantılı bir konu olmasına karşılık yük alacaklısı hakkının hukukun anılan alanlarından farklı düzenlenmesi zorunluluğu bulunmak¬tadır; fakat ilgili hükümlerinde bu durum genellikle göz ardı edilmiştir. Türk Ticaret Kanunu\\\′nun 1258. maddesinde toplu olarak ifade edilen, fakat özellikleri değişik hükümlerde dağınık olan yük alacaklısı hakkı, bu çalışmada tüm yönleri ile incelenmiş ve esasen kanunda düzenlenmesi gereken söz konusu farklılıklar, değerlendirmelerimizle birlikte ayrıca ele alınmıştır.
İNCELEME PLÃNI VE KONUNUN SINIRLANDIRILMASI
Deniz ödüncünden kaynaklanan alacaklarda, müşterek avaryada yüke düşen garâme alacaklarında, kurtarma yardım ücretinden kaynakla¬nan alacaklarda ve taşıyanın navlun sözleşmesinden kaynaklanan alacak¬larında gemide bulunan yük aynı zamanda anılan alacaklar için güvence teşkil etmekte ve alacaklılar, alacaklarım yükü sattırmak suretiyle elde etmek imkânına da sahip olmaktadırlar.
Yük alacaklısı hakkının incelendiği bu çalışmanın birinci bölümü¬nün \\\"Yük Alacaklısı Hakkı Kavramı Niteliği ve Özellikleri\\\" ayrımında yük alacaklısı hakkı ile ilgili bazı kavramlar incelenmiştir. Bu kapsamda önce¬likle sorumluluk kavramı ile borçlu ve sorumlu kavramları arasındaki fark açıklanarak bu husus yük alacaklısı hakkı açısından değerlendirilmiştir. Ardından rehin hakkı kavramı, özellikle medeni hukuk anlamında, tarih¬sel gelişiminin de kısaca ele alınması suretiyle incelenmiştir. Aynı şekilde yük alacaklısı hakkının, rehin hakkı içerisindeki yeri ile özellikle hapis hakkı arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ele alınmıştır. Bu bölümde ayrıca yük ve yük alacaklısı hakkı kavramları her bir alacak açısından ayrı ayrı incelenip açıklanmıştır. Zira yük, yük alacaklısı hakkı sağlayan alacağa göre farklılık arz etmekte ve yük alacaklısı hakkının doğumu ve özellikleri, tâbi olduğu alacağa göre değişmektedir. Birinci bölümde son olarak yük alacaklısı hakkının hukukî niteliği ile bu konuda ileri sürülen görüşler ve özellikle hapis hakkı niteliğinde olup olmadığı incelenmiştir.
Çalışmanın ikinci bölümünde, Türk Ticaret Kanunu\\\′nun 1258. maddesinde belirlenmiş olan ve yük alacaklısı hakkı veren alacaklar dört ana başlık altında geniş bir şekilde ele alınmıştır. Anılan hükümle belirle¬nen bu alacaklar açısından yük alacaklısı hakkının temin ettiği alacaklar, alacaklısı, borçlusu, sona ermesi ve zamanaşımına göre ayrı ayrı ve geniş bir şekilde incelenmiştir. Bu bölümde deniz ödüncü açısından konu, ku¬rumun uygulamasının bulunmaması da dikkate alınarak, genel hatları ile Ticaret Kanunu\\\′ndaki düzenlemeler üzerinden değerlendirilmiştir. Buna karşılık müşterek avarya, kurtarma yardım ve özellikle navlun sözleşme¬sinden kaynaklanan yük alacaklısı hakları, 1 Temmuz 2012\\\′de yürürlüğegirecek olan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu\\\′ndaki yeniliklerle birlikte, daha geniş ve derinlemesine incelenmiştir.
Son olarak üçüncü bölüm, daha çok uygulamaya yönelik olan \\\"Yük Alacaklısı Hakkının İcrası\\\"ndan oluşmaktadır. Esasında ayrı bir çalış¬maya konu olabilecek bu kısımda çalışmadan fazla uzaklaşmadan genel olarak yük alacaklısı hakkının icrası ve özellikle rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip prosedürüne değinilmiştir. Bununla birlikte yük alacaklısı hakkının deniz ticaretine has bir kurum olması sebebiyle gerek Ticaret Kanunu\\\′ndan gerekse İcra ve İflas Kanunu\\\′ndan kaynaklanan özellikler ile farklı olması gereken durumlar ayrıca ele alınmıştır.
Türk Ticaret Kanunu konusunda, Türkiye Büyük Millet Meclisi\\\′nde 13 Ocak 2011\\\′de kanunlaşıp 14 Şubat 2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete\\\′de yayınlanan ve 1 Temmuz 2012\\\′de yürürlüğe girecek yeni bir düzenleme bulunmaktadır. Bu Kanun ile deniz ticareti kısmında önemli değişiklikler öngörülmektedir. Nitekim bu değişikliklerden biri de yük alacaklısı hakkının kaldırılmasıdır. Buna gerekçe olarak Türk Medeni Kanunu\\\′da yer alan hapis hakkının yük alacaklısı hakkının yerine ge¬çebilecek nitelikte bir hak olması ve özellikle kanunlar arasında uyum sağlanması gösterilmiştir. Ayrıca yeni Kanun ile getirilen ve çalışmamızı doğrudan ilgilendiren bir diğer durum da deniz ödüncü kurumunun kaldırılmasıdır. Bu çerçevede deniz ödüncü dışındaki hallerde alacak hakkının sahibine yük alacaklısı hakkından önemli farklılıkları bulunan bir güvence olarak hapis hakkı verilmektedir. Bu çalışmanın ilgili kısım¬larında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu\\\′ndaki durum ve özellikle deği¬şiklikler ele alınarak, Yeni Kanun yürürlüğe girdiğinde söz konusu olacak farklılıklar ayrıca incelenmiştir.
İÇİNDEKİLER =
ÖNSÖZ................................................................................................................... vii
İÇİNDEKİLER.......................................................................................................ix
KISALTMALAR................................................................................................ xvii
GİRİŞ..........................................................................................................................1
I. SUNUŞ VE ÇALIŞMANIN AMACI......................................................1
II. İNCELEME PLÃNI VE KONUNUN
SINIRLANDIRILMASI............................................................................2
Birinci Bölüm
YÜK ALACAKLISI HAKKI KAVRAMI
NİTELİĞİ VE ÖZELLİKLERİ
I. GENEL OLARAK SORUMLULUK KAVRAMI ..............................5
II. GENEL OLARAK REHİN HAKKI KAVRAMI................................7
A. Rehin Hakkı ve Tarihsel Gelişimi......................................................7
B. Hapis Hakkı...........................................................................................11
III. YÜK KAVRAMI.........................................................................................15
A. Kaptan Tarafından Yük Karşılık Gösterilerek Alınan
Deniz Ödüncünden Doğan Alacaklarda Yük Kavramı ..............16
B. Müşterek Avaryada Yüke Düşen Garâme Borcundan
Doğan Alacaklarda Yük Kavramı.....................................................17
C. Kurtarma ve Yardımda Yükle İlgililere Karşı Olan
Kurtarma ve Yardım Ücretinde Yük Kavramı...............................19
D. Taşıyanın Navlun Alacağında Yük Kavramı................................. 23
IV. YÜK ALACAKLISI HAKKI KAVRAMI........................................... 28
A. Tanımı.................................................................................................... 28
B. Doğumu..................................................................................................29
1. Kaptan Tarafından Yük Karşılık Gösterilerek Alınan
Deniz Ödüncünden Doğan Alacaklarda..................................29
2. Müşterek Avaryada Yüke Düşen Garâme Borcundan
Doğan Alacaklarda........................................................................31
3. Kurtarma ve Yardımda Yükle İlgililere Karşı Olan
Kurtarma ve Yardım Ücret Alacaklarında...............................35
a. Kanundan Kaynaklanan Kurtarma Yardım ................... 40
b. Sözleşmeden Kaynaklanan Kurtarma Yardım.................42
c. Faydalı Netice ........................................................................ 46
4. Taşıyanın Navlun Alacağında.....................................................51
a. Şartları.......................................................................................51
b. Rehin Hakkının Devam Süresi .......................................... 56
C. Özellikleri.............................................................................................. 60
1. Hakkın Sağladığı Hukukî İmkânlar Bakımından................ 60
2. Hakkın Konusu Bakımından......................................................61
3. Hakkın Borçlusu Bakımından....................................................62
4. Hakkın Sırası Bakımından......................................................... 63
D. Hukukî Niteliği.................................................................................... 64
1. Yük Alacaklısı Hakkının Actio in Rem Scripta
Tarzında Bir Alacak Hakkı (şahsi hak) Olduğu Görüşü .....65
2. Yük Alacaklısı Hakkının Yük Üzerindeki Rehin
Hakkı İle Korunmuş Aynî Bir Borç (Realobligation)
Olduğu Görüşü.............................................................................. 69
3. Yük Alacaklısı Hakkının Hapis Hakkı Olduğu
Görüşü..............................................................................................74
4. Yük Alacaklısı Hakkının Kanunî Bir Rehin Hakkı
Olduğu Görüşü.............................................................................. 77
5. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Kanaatimiz.........................79
İkinci Bölüm
YÜK ALACAKLISI HAKKI VEREN
ALACAKLAR
I. KAPTAN TARAFINDAN YÜK KARŞILIK
GÖSTERİLEREK ALINAN DENİZ ÖDÜNCÜNDEN
DOĞAN ALACAKLAR.......................................................................... 83
A. Temin Ettiği Alacaklar....................................................................... 84
B. Alacaklı....................................................................................................85
C. Borçlu...................................................................................................... 86
1. Yükle İlgili Kişi.............................................................................. 86
2. Kaptan............................................................................................. 87
D. Sona Ermesi........................................................................................... 88
E. Zamanaşımı.......................................................................................... 88
II. MÜŞTEREK AVARYADA YÜKE DÜŞEN GARÃME
BORCUNDAN DOĞAN ALACAKLAR........................................... 88
A. Temin Ettiği Alacaklar........................................................................93
1. Denize Mal Atma Müşterek Avaryası.......................................93
2. Hafifletme Müşterek Avaryası....................................................95
3. Karaya Oturtma Müşterek Avaryası........................................ 97
4. Yüzdürme Müşterek Avaryası.................................................... 99
5. Yangın Söndürme Müşterek Avaryası.................................... 102
6. Yük, Gemi Eşyası ve Kumanyası Yakılması Müşterek
Avaryası......................................................................................... 104
7. Barınma Müşterek Avaryası..................................................... 105
8. Muvakkat Tamir Müşterek Avaryası .....................................110
9. Boşaltma Sırasında Yüke Gelen Zararlar Müşterek
Avaryası..........................................................................................111
10. Geminin Müdafaası Müşterek Avaryası................................ 112
11. Gemi ve Yükün Düşman ve Korsanlardan
Kurtarılması Müşterek Avaryası............................................. 113
12. Teminatın Kapsamı Dışında Kalan Haller ...........................114
B. Alacaklı..................................................................................................116
1. Donatan .........................................................................................116
2. Taşıyan............................................................................................117
3. Yükle İlgili Kişi.............................................................................118
C. Borçlu.....................................................................................................118
1. Donatan..........................................................................................118
2. Kaptan............................................................................................119
3. Yükle İlgili Kişi............................................................................ 120
4. Yükü Elinde Bulunduran Üçüncü Kişi.................................. 122
D. Sona Ermesi......................................................................................... 123
E. Zamanaşımı........................................................................................124
III. KURTARMA VE YARDIMDA YÜKLE İLGİLİLERE
KARŞI OLAN KURTARMA VE YARDIM ÜCRETİ ................. 125
A. Temin Ettiği Alacaklar..................................................................... 125
B. Alacaklı................................................................................................. 129
1. Kurtarma Yardım Gemisi ........................................................ 129
2. Donatan ........................................................................................ 130
3. Yolcu .............................................................................................. 131
4. Klavuz ........................................................................................... 134
5. Gemi Adamları............................................................................ 136
6. Yük Alacaklısı Hakkının Alacaklıları Arasında
Taksimi.......................................................................................... 139
a. Birden Fazla Gemi veya Kurtarıcılar Arasında............. 139
b. Bir Geminin İlgilileri Arasında........................................ 142
C. Borçlu.................................................................................................... 145
1.Donatan......................................................................................... 145
2. Kaptan .......................................................................................... 146
3. Yükle İlgili Kişi............................................................................ 147
4. Yükü Elinde Bulunduran Üçüncü Kişi.................................. 149
5. Sorumluluğun İlgililer Arasında Taksimi............................. 150
D. İnsan Kurtaranların Hakları........................................................... 153
E. Sona Ermesi......................................................................................... 158
F. Zamanaşımı........................................................................................ 159
IV. TAŞIYANIN NAVLUN SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN
ALACAKLARI......................................................................................... 160
A. Temin Ettiği Alacaklar..................................................................... 160
1. Navlun Alacağı............................................................................ 160
2. Yükleme Masrafları.................................................................... 169
3. Sürastarya Ücreti..........................................................................170
4. Mesafe Navlunu........................................................................... 172
5. Ölü Navlun....................................................................................175
6. Boşaltma Masrafları ...................................................................178
B. Alacaklı..................................................................................................178
1. Taşıyan............................................................................................178
a. Taşıyanın Aynı Zamanda Donatan Olması
Halinde....................................................................................178
b. Aynı Yük İçin Birden Fazla Navlun Sözleşmesinin
Yapılması Halinde................................................................ 179
2. Diğer İlgililer................................................................................ 184
a. Sigortacı.................................................................................. 184
b. İpotek Alacaklısı................................................................... 186
c. Navlun Alacağını Temlik Alan Kişi................................. 188
d. Geminin Yeni Mâliki.......................................................... 190
C. Borçlu.....................................................................................................191
1. Taşıtan ...........................................................................................191
2. Gönderilen.................................................................................... 194
a. Gönderilenin Tesbiti........................................................... 194
b. Gönderilenin Borcunun Şartları...................................... 197
aa. Yükün Teslim Edilmiş Olması................................... 197
bb. Navlun Sözleşmesi veya Konişmentoda Bu Yönde
Bir Kaydın Bulunması.................................................. 198
c. Gönderilenin Birden Fazla Olması Halinde
Sorumluluk............................................................................203
D. Rehin Klozu .......................................................................................205
E. Sona Ermesi.........................................................................................208
F. Zamanaşımı........................................................................................ 212
Üçüncü Bölüm
YÜK ALACAKLISI HAKKININ İCRASI
I. GENEL OLARAK................................................................................... 215
II. YETKİLİ MAHKEME............................................................................216
III. TAKİBİN TARAFLARI........................................................................220
A. Kaptan Tarafından Yük Karşılık Gösterilerek Alınan
Deniz Ödüncünden Doğan Alacaklarda......................................222
1. Takip Alacaklısı...........................................................................222
2. Takip Borçlusu.............................................................................222
a. Kaptan....................................................................................222
b. Gönderilen.............................................................................223
c. Yük Mâliki.............................................................................224
d. Yükü Elinde Bulunduran Üçüncü Kişi...........................224
B. Müşterek Avaryada Yüke Düşen Garâme Borcundan
Doğan Alacaklarda............................................................................225
1. Takip Alacaklısı...........................................................................225
2. Takip Borçlusu.............................................................................226
C. Kurtarma ve Yardımda Yükle İlgililere Karşı Olan
Kurtarma ve Yardım Ücret Alacaklarında...................................228
1. Takip Alacaklısı...........................................................................228
2. Takip Borçlusu.............................................................................230
D. Taşıyanın Navlun Sözleşmesinden Kaynaklanan
Alacaklarında...................................................................................... 232
1. Takip Alacaklısı........................................................................... 232
2. Takip Borçlusu............................................................................. 232
a. Taşıtan.................................................................................... 232
b. Gönderilen.............................................................................233
IV. YÜKÜN İHTİYATİ HACZİ................................................................234
A. Genel Olarak.......................................................................................234
B. İhtiyati Haciz Prosedürü.................................................................. 237
C. İhtiyati Haczin Teminat Gösterilmek Sureti İle
Kaldırılması......................................................................................... 239
V. YÜKÜN ELE GEÇİRİLMESİ ............................................................245
VI. DEVLETE AİT YÜKÜN ELE GEÇİRİLMESİ..............................247
VII. REHNİN PARAYA ÇEVRİLMESİ YOLU İLE TAKİP............... 252
A. İlamsız Takip.......................................................................................254
1. Takip Talebi..................................................................................254
2. Ödeme Emri ve İtiraz.................................................................258
B. İlamlı Takip.........................................................................................262
1. Genel Olarak................................................................................262
2. Takip Talebi ve Ödeme Emri ..................................................267
3. İcranın Geri Bırakılması...........................................................267
VIII. İSTİHKAK İDDİALARI.......................................................................268
A. Genel Olarak.......................................................................................268
B. Yükün Borçlunun veya Borçluyla Birlikte Üçüncü Kişinin
Elinde Olması.....................................................................................269
C. Yükün Yalnızca Üçüncü Kişinin Elinde Olması........................ 272
IX. PARAYA ÇEVİRME............................................................................... 274
A. Genel Olarak....................................................................................... 274
B. Açık Artırmaya Hazırlık Aşaması.................................................. 276
C. Açık Artırmanın Yapılması ve İhale.............................................. 277
D. İhalenin Sonuçları.............................................................................. 278
X. PARALARIN PAYLAŞTIRILMASI................................................. 279
SONUÇ................................................................................................................. 281
KAYNAKÇA....................................................................................................... 293
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı