Türk Medeni Kanununda Kendi Malzemesini Kullanarak Başkasının Arazisinde Haksız Yapı Meydana Getirilmesi ( TMK m. 722-723-724 )

ÖNSÖZ

"Türk Medeni Kanunu'nda Kendi Malzemesini Kullanarak Başkasının Arazisinde Haksız Yapı Meydana Getirilmesi (TMK m. 722-723-724)" adlı bu çalışma Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Me­deni Hukuk) Anabilim Dah'nda doktora tezi olarak hazırlanmış, 16 Ocak 2013 tarihinde Prof. Dr. Hasan İşgüzar, Prof. Dr. Vedat Buz, Prof. Dr. Çiğdem Kırca, Prof. Dr. Hüseyin Altaş ve Yrd. Doç. Dr. Betül (Tiryaki) Öziük'den kurulu tez jürisi önünde savunularak, başarılı bulunmuştur.

Öncelikle tez danışmanlığımı üstlenen ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde asistanlığa başladığımdan beri birlikte çalışma fırsatım buldu­ğum çok değerli hocam Prof. Dr. Çiğdem Kırca'ya tezimin ortaya çıkış aşa­masındaki yol göstericiliği, teşviki, yapıcı eleştirileri ve akademik hayatıma sunduğu sonsuz katkı ve destekleri için şükranlarımı sunuyorum.

Tez jürimde yer alan kıymetli hocalarım Prof. Dr. Hasan İşgüzar, Prof. Dr. Vedat Buz, Prof. Dr. Hüseyin Altaş ve Yrd. Doç. Dr. Betül (Tiryaki) Özlük'e tezime yaptıkları değerli katkıları için teşekkürlerimi sunuyorum.

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde göreve başladığımdan bu yana asistanlığını yapma şansını yakaladığım ve birçok konuda fikir alışverişinde bulunduğum başta rahmetli Prof. Dr. Fahrettin Aral olmak üzere, Prof. Dr. Cengiz Koçhisarlıoğlu, Prof. Dr. Hasan Ayrancı ve Prof. Dr. Mehmet Demir hocalarıma yetişmem konusunda harcadıkları emekler için sonsuz teşekkür­lerimi sunarım.

Kendisine ayrı bir paragraf açılmasını hak eden, yaptığım tüm çalışmalar sırasında yanımda olan, desteğini ve dostluğunu bir an olsun esirgemeyen, bitmek tükenmek bilmeyen bir sabırla beni her zaman dinleyen, canım dos­tum ve oda arkadaşım Selin Özden: "İyi ki varsın ve yanımdasm".

Tezimin ortaya çıkış süresinde, her zaman beni dinleyen, bana yardım eden ve sıkıcı sorularımla bunalttığım ancak bunu hiçbir zaman bana yan­sıtmayan değerli dostlarım Neva Övünç Öztürk, Pınar Çağlayan Aksoy ve Zehra Özkan'a teşekkürlerimi sunarım. Tüm akademik hayatım boyunca ilgisini ve desteğini yanımdan hiç eksik etmeyen, tüm sıkıntılı zamanlarımda sürekli surette bana tünelin ucundaki ışığı gösteren ve bu ışığa ulaşmamda elimden tutan, hayat arkadaşım ve eşim Avukat Bahar Erkan'a da kendisinden çaldığım vakitler için özür diliyor ve sonsuz teşekkür ve sevgilerimi sunuyorum.

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER............................................................................ 9

KISALTMALAR CETVELİ....................................................... 15

BİBLİYOGRAFYA................................................................... 17

GİRİŞ

I. ÇALIŞMANIN KAPSAMI ve

KONUSUNUN SINIRLANDIRILMASI.................................... 33

II. KONUNUN ÖNEMİ................................................................. 34

III. KONUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ ve

BAZI HUKUK DÜZENLERİNDE ELE ALINIŞ BİÇİMİ.......... 36

1.   KONUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ...................................... 36

A.  ROMA HUKUKUNDA VE MECELLE'DE..................... 36

B.   TÜRK HUKUKUNDA.................................................... 42

2.  KONUNUN BAZI HUKUK DÜZENLERİNDE

ELE ALINIŞ BİÇİMİ............................................................ 44

BİRİNCİ BÖLÜM

KENDİ MALZEMESİNİ KULLANARAK

BAŞKASININ ARAZİSİNDE HAKSIZ YAPI MEYDANA

GETİRİLMESİNİN UNSURLARI, BENZER KURUMLARLA

KARŞILAŞTIRILMASI ve HAKSIZ YAPININ DİĞER TÜRLERİ

§ 1. KENDİ MALZEMESİNİ KULLANARAK
BAŞKASININ ARAZİSİNDE HAKSIZ YAPI
MEYDANA GETİRİLMESİNİN UNSURLARI........................ 49

I. YAPI MEYDANA GETİRİLMESİ............................................. 49

II. MEYDANA GETİRİLEN YAPININ HAKSIZ OLMASI............ 54

III.  MEYDANA GETİRİLEN YAPININ KALICI

NİTELİKTE OLMASI............................................................... 58

IV.  YAPININ MALZEME SAHİBİ TARAFINDAN
BAŞKASININ ARAZİSİNDE MEYDANA GETİRİLMESİ....... 62

A. YAPININ BAŞKASININ ARAZİSİNDE

MEYDANA GETİRİLMESİ.................................................. 62

B.  YAPININ MALZEME SAHİBİ TARAFINDAN
MEYDANA GETİRİLMESİ.................................................. 65

V. YAPININ MEYDANA GETİRİLDİĞİ ARAZİNİN

ÖZEL MÜLKİYETE KONU OLMASI...................................... 68

VI. ÜZERİNDE YAPI MEYDANA GETİRİLEN

ARAZİNİN TAPUYA KAYITLI OLMASI................................ 70

§ 2. KENDİ MALZEMESİNİ KULLANARAK BAŞKASININ ARAZİSİNDE HAKSIZ YAPI MEYDANA GETİRİLMESİNİN BENZER

KURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI................................ 73

I. TAŞKIN YAPILAR İLE KARŞILAŞTIRILMASI...................... 73

II. ARAZİ ÜZERİNE DİKİLEN FİDANLARLA

(DİKİLEN BİTKİLERLE) KARŞILAŞTIRILMASI.................... 80

III.  "ESER SÖZLEŞMELERİNDE ve

ÖZELLİKLE KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNDE
İLAVE İŞ (EK İŞ) MEYDANA GETİRİLMESİ" İLE
KARŞILAŞTIRILMASI............................................................. 83

IV.   ÜST HAKKI İLE KARŞILAŞTIRILMASI................................. 86

V. KARIŞMA VE BİRLEŞME İLE KARŞILAŞTIRILMASI........... 90

VI. MECRA İRTİFAKI İLE KARŞILAŞTIRILMASI........................ 93

VII. İNTİFA HAKKI SAHİPLERİNİN MEYDANA

GETİRDİKLERİ YAPILAR İLE KARŞILAŞTIRILMASI.......... 95 § 3. HAKSIZ YAPININ DİĞER TÜRLERİ...................................... 96

I. KENDİ ARAZİSİNDE BAŞKASININ MALZEMESİNİ KULLANARAK

HAKSIZ YAPI MEYDANA GETİRİLMESİ.............................. 97

II. BAŞKASININ ARAZİSİNDE BAŞKASININ
MALZEMESİNİ KULLANARAK
HAKSIZ YAPI MEYDANA GETİRİLMESİ............................ 104

İKİNCİ BÖLÜM

KENDİ MALZEMESİNİ KULLANARAK

BAŞKASININ ARAZİSİNDE HAKSIZ YAPI MEYDANA

GETİRİLMESİNİN HÜKÜM ve SONUÇLARI

§ 4. KENDİ MALZEMESİNİ KULLANARAK

BAŞKASININ ARAZİSİNDE MEYDANA GETİRİLEN HAKSIZ YAPI NETİCESİNDE TARAFLARIN SAHİP OLDUĞU HAKLAR VE BU HAKLARIN

KULLANILMASININ HÜKÜM VE SONUÇLARI................ 108

1. GENEL OLARAK............................................................... 108
2. ARAZİ SAHİBİNİN HAKLARI.......................................... 110

1.    ARAZİ SAHİBİNİN KALDIRMA TALEBİ ve

HUKUKİ NİTELİĞİ...................................................... 110

A.  KALDIRMA TALEBİNİN İLERİ
SÜRÜLEBÎLMESİNİN ŞARTLARI.......................... 114

a.  YAPININ ARAZİ SAHİBİNİN

RIZASI DIŞINDA MEYDANA GETİRİLMESİ.... 115

b.  KALDIRMANIN AŞIRI ZARARA

YOL AÇMAMASI............................................... 119

B.  KALDIRMA TALEBİNİN SÜRESİ,

TARAFLARI ve SONUÇLARI................................. 125

2. ARAZİ SAHİBİNİN TAZMİNAT TALEBİ.................... 130
3. ARAZİNİN MÜLKİYETİNİN MALZEME

SAHİBİNE VERİLMESİ TALEBİ................................. 132

III.  MALZEME SAHİBİNİN HAKLARI.................................. 133

1.    MALZEME SAHİBİNİN TAZMİNAT TALEBİ............. 134

A.  TAZMİNAT TALEBİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ........ 137

B.  TALEP EDİLECEK OLAN TAZMİNATIN
MİKTARI................................................................. 140

a.   İYİNİYETLİ MALZEME SAHİBİNİN
TAZMİNAT TALEBİNİN MİKTARI................... 141

b.   KÖTÜNİYETLİ MALZEME SAHİBİNİN
TAZMİNAT TALEBİNİN MİKTARI................... 151

c.   ARAZİ SAHİBİNİN İYİ YA DA
KÖTÜNİYETİNİN MALZEME SAHİBİNİN
TAZMİNAT TALEBİNİN MİKTARINA

ETKİSİ................................................................. 155

C.  TAZMİNAT TALEBİNİN TABİ OLDUĞU
ZAMANAŞIMI......................................................... 158

2.   MALZEME SAHİBİNİN ARAZİNİN MÜLKİYETİNİN

KENDİSİNE VERİLMESİ TALEBİ............................... 160

A. ARAZİNİN MÜLKİYETİNİN VERİLMESİ

TALEBİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ............................. 164

a.   EŞYAYA BAĞLI BORÇ GÖRÜŞÜ...................... 164

b.   YENİLİK DOĞURAN HAK GÖRÜŞÜ................ 165

c.   ŞAHSİ HAK GÖRÜŞÜ........................................ 166

d.   GÖRÜŞLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve
KANAATİMİZ..................................................... 167

B.  ARAZİNİN MÜLKİYETİNİN NAKLİ TALEBİNİN
ŞARTLARI............................................................... 172

a.   MEYDANA GELEN YAPININ DEĞERİNİN
AÇIKÇA ARAZİNİN DEĞERİNDEN FAZLA
OLMASI.............................................................. 172

b.  MALZEME SAHİBİNİN İYİNİYETLİ OLMASI ....176

c.   MALZEME SAHİBİ TARAFINDAN ARAZİ
SAHİBİNE UYGUN BİR BEDEL ÖDENMESİ.... 180

C.  ARAZİNİN MÜLKİYETİNİN VERİLMESİ
TALEBENİN HUKUKİ SONUÇLARI,

SÜRESİ ve TARAFLARI.......................................... 182

3.   MALZEME SAHİBİNİN MALZEMELERİ

SÖKÜP ALMA (KALDIRMA) TALEBİ....................... 187

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KENDİ MALZEMESİNİ KULLANARAK BAŞKASININ

ARAZİSİNDE HAKSIZ YAPI MEYDANA GETİRİLMESİNE

İLİŞKİNE TMK HÜKÜMLERİNİN DİĞER BAZI KANUNLAR

KARŞISINDA UYGULAMA ALANI ve HÜKÜMSÜZLÜK veya

İPTAL YAPTIRIMLARINA TABİ TUTULAN SÖZLEŞMELERDE

HAKSIZ YAPI

§ 5. GECEKONDU NİTELİĞİNDE OLAN VE

İMAR KURALLARINA AYKIRI YAPILARIN DURUMU   .191

I. GECEKONDU NİTELİĞİNDE OLAN YAPILARIN

DURUMU............................................................................... 191

II. İMAR KURALLARINA AYKIRI YAPILARIN DURUMU..... 195

§ 6. MUVAZAALI SATIM SÖZLEŞMESİNE DAYANILARAK
ARAZİ ÜZERİNDE MEYDANA GETİRİLEN YAPININ
DURUMU.................................................................................. 198

I. SÖZLEŞMENİN NİTELİĞİNDE MUVAZAA HALİNDE........ 199

II.  SÖZLEŞMENİN BEDELİNDE MUVAZAA HALİNDE.......... 202

III. MUTLAK MUVAZAA HALİNDE........................................... 204

§ 7. KESİN HÜKÜMSÜZLÜK (MUTLAK BUTLAN) VE
ÖZELLİKLE ŞEKİL EKSİKLİĞİ SEBEBİYLE
GEÇERSİZ OLAN TAŞINMAZ SATIM SÖZLEŞMESİNE
DAYANILARAK ARAZİDE MEYDANA GETİRİLEN
HAKSIZ YAPININ DURUMU.................................................. 205