Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Teknoloji Transfer Sözleşmelerinden Doğan Kanunlar İhtilafı
Teknoloji Transfer Sözleşmelerinden Doğan Kanunlar İhtilafı
Sema ÇÖRTOĞLU KOCA
Sayfa Sayısı
:
348
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2013
ISBN NO
:
9789754647150
300,00
TL GİRİŞ Teknolojinin hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmesiyle beraber, teknolojinin transfer edilebilmesi de önem kazanmıştır. Teknolojik açıdan gelişime ihtiyaç duyan kişi, kuruluş veya ülkelerin, teknoloji alanındaki boş¬luklarını azaltmak, teknolojik gelişimlerini hızlandırmak amacıyla gelişmiş teknolojilere sahip kişi, kuruluş veya ülkelerden bu teknolojilerini edinme yoluna teknoloji transferi denilir. Günümüzde teknoloji transferi uluslararası ekonomik ve hukukî ilişkiler ağında önemli bir yer tutmaktadır. Çağımızın değişen ihtiyaçlarını karşıla¬mak, karmaşıklaşan ve çeşitlenen teknolojileri etkin biçimde üretmek ve kul¬lanmak üzere, kamu-üniversite-sanayi işbirliği organizasyonlarına ihtiyaç duyulmakta ve teknoloji transferi teşvik edilmektedir. Çalışmamızın birinci bölümünün birinci kısmında teknoloji transferi ol¬gusuna genel bir bakış yapılmaktadır. Bu kısımda, teknoloji transferi olgusu, teknoloji transferinin tarihçesi, teknoloji transferinin amacı, fonksiyonları ve teknoloji transferi yöntemleri üzerinde durulmaktadır. Teknoloji transferi birçok farklı yolla yapılabilmektedir. Bu amaç için seçilecek olan yol, firmadan firmaya, sektörden sektöre ve ülkeden ülkeye değişebilmektedir. Böyle bir seçim, üreticinin isteğine ve teknoloji alıcısının aldığı teknolojiyi kendi teknolojisiyle uyumlaştırabilme gücüyle bağlantılı¬dır. Teknoloji transferi esas olarak iki şekilde yapılmaktadır. Bunlar, doğru¬dan teknoloji transferi ve dolaylı teknoloji transferidir. Dolaylı teknoloji transferi yolları şunlardır: Kamuya açıklanmış bilgi ve eğitim. Doğrudan teknoloji transferi ise değişik yollardan yapılabilmektedir. Bu yollar şunlar¬dır: Teknoloji transfer sözleşmeleri, doğrudan yabancı sermaye yatırımı, makine-teçhizat ithali yoluyla teknoloji transferi, yabancı uzman çalıştırıl¬ması, uluslararası taşeronluk yoluyla teknoloji transferi. Konunun geniş sınırlan bakımından çalışmamızda sınaî haklara ilişkin teknoloji transfer sözleşmeleri ele alınmaktadır. Çalışmamızın birinci bölü¬münün ikinci kısmında sadece teknoloji transfer sözleşmeleri esas olarak in¬celenmekte, diğer yollar hakkında kısa bir bilgi verilmekle yetinilmektedir. Çalışmamızın ana konusunu oluşturan teknoloji transfer sözleşmeleri, taraf¬lar arasında teknolojinin ve know-how\n transfer edilmesine yardımcı olan sözleşmelerdir. Teknoloji transferi (patentli teknolojinin inhisari haklarını veya teknolojiyi kullanma iznini ya da know-howh satın alma ve kazanma) amacıyla teknolojisini transfer eden taraf ile teknolojiyi alan kişi veya kurum arasındaki hukukî ilişkidir. Teknoloji transfer sözleşmeleri çok farklı yollar¬dan yapılabilmektedir. Çalışmamızda teknoloji transferi sözleşmeleri bakımından önemli gördüğümüz, farklılık arz eden ve de dünyada en çok kulla¬nılan çeşitleri ele alınmaktadır. Çalışmamızda ele aldığımız teknoloji transfer sözleşmeleri şunlardır: Lisans sözleşmesi, fikrî ve sınaî hakların devri söz¬leşmesi, know-how sözleşmesi, franchise sözleşmesi, teknik yardım sözleş¬mesi, yönetim sözleşmesi, danışmanlık sözleşmesi, sınaî işbirliği anlaşmaları yoluyla teknoloji transferi, ortak girişim sözleşmesi, araştırma- geliştirme sözleşmesi, anahtar teslim anlaşmaları yoluyla teknoloji transferi. Teknoloji transfer sözleşmelerini düzenleyen uluslararası nitelikte birçok sözleşme ve sözleşme girişimi bulunmaktadır. Çalışmamızın birinci bölü¬münün üçüncü kısmında önemli gördüğümüz teknoloji transfer sözleşmeleri ile ilgili uluslararası hukukî düzenlemeler ve düzenleme girişimleri ele alın¬maktadır. Bu sözleşmelerden ilki, "Ticaretle Bağlantılı Fikrî Mülkiyet Hak¬lan Anlaşması" (TRIPS)′dır. Bu Anlaşma, fikrî mülkiyet haklarının korun¬ması ve uygulamaya konulmasına ilişkin en önemli anlaşmalardan biri olma¬sı sebebiyle çalışmamıza konu olmakta, ancak Anlaşmada teknoloji transfer sözleşmelerine uygulanacak hukuk konusunda kanunlar ihtilâfı kurallanna yer verilmemesi sebebiyle kısa bir bilgi verilmekle yetinilmektedir. Teknolo¬ji transfer sözleşmelerine uygulanacak hukuk konusunda kanunlar ihtilâfı düzenlemelerine yer veren sözleşmeler ve sözleşme girişimleri ise aynntılı olarak çalışmamızın birinci bölümünde incelenmektedir. Bu sözleşmelerin en önemlisi, "Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Sözleşme-si"dir (Roma Sözleşmesi). Roma Sözleşmesi, Avrupa Birliği içinde kanunlar ihtilâfı- kurallarının birleştirilmesi için atılan ilk adımdır. Bu Sözleşme ile teknoloji transfer sözleşmelerine uygulanacak hukukun tayini kolaylaşmıştır. Üye devletlerin mahkemeleri, teknoloji transfer sözleşmelerinden doğan ihti¬lâflara aynı hukuku uygulamakta ve taraflar da diğer üye devletlerin mah¬kemelerinden verilen kararlara emsal karar olarak dayanabilmektedir. Roma Sözleşmesinin modernleştirme ihtiyacı üzerine bir tasarı hazırlanmıştır. Ça¬lışmamızda, Roma Sözleşmesinin tüzük haline gelmesinden önceki "Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Sözleşmesinin yenileştirilmesi¬ne ilişkin Avrupa Komisyonu′nun hazırladığı Yeşil Kitap ve bununla ilgili olarak Avrupa Parlamentosuna ve Konseyine sunulan Tasan" da ele alınmış¬tır. Roma Sözleşmesi yenileştirilerek Tüzük halinde 17 Haziran 2008 tari¬hinde kabul edilmiştir. "Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Tüzüğü" (Roma Tüzük), 17 Aralık 2009 tarihinden beri uygulanmaktadır. Roma Sözleşmesinin ve şu an yürürlükte olan Roma Tüzüğünün Avrupa Bir¬liğine üye ülkeler tarafından kabul edilip, iç hukuklarında uygulanıyor olma¬sı nedeniyle eserin ikinci kısmında bu düzenlemeler daha aynntılı olarak in¬celenmekte, bu ilk kısımda genel olarak düzenlemeler hakkında bilgi veril¬mekle yetinilmektedir. Bu kısımda, uluslararası düzenleme girişimlerine ge¬çilmeden önce son incelenen düzenleme ise, Amerikan Hukuk Enstitüsünün hazırladığı ve 2008 yılında yayınlanan "Fikrî Mülkiyet: Sınıraşan İhtilaflarda Mahkemelerin Yetkisi, Hukuk Seçimi ve Hükümler İle İlgili İlkeler"dir. İl¬keler, bir sözleşme veya kanun hükmü olmasından ziyade mahkemeler için bir rehber niteliğindedir. Teknoloji transfer sözleşmelerine ilişkin bazı ulus¬lararası düzenleme girişimleri de bulunmaktadır. Eserde yer alan uluslararası sözleşme girişimleri ise şunlardır: UNCTAD öncülüğünde dünya çapında geniş katılımla hazırlanan "Teknoloji Transferine ilişkin Milletlerarası Dav¬ranış Kodu Tasarısı" ve de Max Planck Enstitüsünün Fikrî Mülkiyetten Do¬ğan Kanunlar İhtilâfı Grubunun hazırlamış olduğu "Fikrî Mülkiyetten Doğan Kanunlar İhtilâfı Hakkında İlkeler"dir. Çalışmamızın ikinci bölümünde teknoloji transfer sözleşmelerinden do¬ğan kanunlar ihtilâfı konusu incelenmektedir. Teknoloji transfer sözleşmele¬rinin uluslararası düzeyde yaygın hale gelmesiyle beraber, yabancı unsur ta¬şıyan bu sözleşmelere uygulanacak hukukun tespiti de önemli bir sorun hali¬ne gelmiştir. Bu bölümde Türk hukuku ile birlikte yabancı hukuk düzenle¬rinde teknoloji transfer sözleşmelerine uygulanacak olan hukukun belirlen¬mesine yönelik olarak farklı düzenlemeler incelenmektedir. Teknoloji trans¬fer sözleşmelerine uygulanacak olan hukukun belirlenmesi konusunda dokt¬rindeki görüşler ele alındıktan sonra, bu problemin çözümüne Avrupa Birli-ği′ne üye olan ülkelerin taraf olduğu Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Sözleşmesi ve Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Tüzüğü′ne göre, ABD′de yürürlükte olan İkimi Restatemenf a göre ve Türk hukukunda yürürlükten kalkan 2675 sayılı MÖHUK ile şu an yürür¬lükte olan 5718 sayılı MÖHUK′a göre ulaşılmaya çalışılmaktadır. Çalışma¬mızın ikinci bölümünün birinci kısmında teknoloji transfer sözleşmelerinde uygulanacak hukukun belirlenmesi üzerinde durulmaktadır. Öncelikle hukuk seçimi ele alınmaktadır. Teknoloji transfer sözleşmeleri bakımından hukuk seçiminin yapılmış olması önemlidir çünkü karmaşık nitelikli yabancı unsur taşıyan bu tür sözleşmelerde çoğu kez hukuk seçimi yapılarak, herhangi bir ihtilaf çıkmadan önce uygulanacak hukukun belirlenmiş olması hukukî belir¬liliği sağlamaktadır. Bu kısımda hukuk seçimi anlaşmasının geçerliliği, hu¬kuk seçiminde yabancı unsurun gerekip gerekmediği ve nelerin yabancı un¬sur olduğu, hukuk seçimi yapılırken dayanılan kıstaslar, kısmi hukuk seçi¬minin yapılıp yapılamayacağı, seçilen hukukun uygulanacak hükümleri, hu¬kuk seçiminin ne zaman yapılabileceği ve teknoloji transfer sözleşmelerinde hukuk seçiminin sınırlarının neler olduğu hakkında bilgi verilmektedir. Tek¬noloji transfer sözleşmelerinde taraflar, ilişkilerine uygulanacak hukuku seçmemişlerse veya irade muhtariyeti prensibi dışında kalan bir konuysa sözleşmeye uygulanacak hukukun tespiti gerekmektedir. Bu kısımda ilk ola¬rak, teknoloji transfer sözleşmelerinde tarafların ehliyetine uygulanacak hu¬kuk, daha sonra teknoloji transfer sözleşmelerinin geçerliliğine (maddi ve şeklî) uygulanacak hukuk ve en son olarak da teknoloji transfer sözleşmele¬rinin esasına uygulanacak hukuk konulan ele alınmaktadır. Genel olarak, tüm teknoloji transfer sözleşmelerini kapsamına alabilecek tek bir bağlama kuralının yardımıyla uygulanacak hukukun tespitini yapabilmek hem hukukî belirliliği sağlayacak hem de hâkime uygulanacak hukukun tespiti sırasında kolaylık sağlayacaktır. Ancak hem teknoloji transfer sözleşmelerinin karma¬şık yapısı hem de bu sözleşmelerin iç içe geçtiği teknoloji paketlerinin trans¬feri nedeniyle böyle bir sonuca ulaşmak güçleşmekte, bundan dolayı da ko¬nunun önemi artmaktadır. Çalışmada böyle bir bağlama kuralının oluşturu¬lup oluşturulamayacağı üzerinde tespitlerde bulunulmaktadır. Bu tespitler sı¬rasında doktrinde yer alan görüşlere yer verilmekte, bu konuda uygulanması teklif edilen bağlama noktalan incelenmektedir. Bu kısımda ilk olarak, esas konusu sınaî haklann transferi olan lisans sözleşmesine, fikrî ve sınaî hakla¬rın devri sözleşmesine ve know-how sözleşmesine uygulanacak olan huku¬kun tespiti birlikte ele alınmaktadır. Teknik yardım sözleşmesine, yönetim sözleşmesine ve danışmanlık sözleşmesine uygulanacak hukukun belirlen¬mesi, bu tür sözleşmelerde hizmet ediminin ön plana çıkması ve hizmetin yerine getirilmesi sonucu teknoloji transferinin yapılması nedeniyle birlikte incelenmektedir. Yine sınaî işbirliği sözleşmesine, ortak girişim sözleşmesi¬ne ve araştırma-geliştirme sözleşmesine uygulanacak hukuk, bu tür sözleş¬melerinin arftacmm ortak araştırma ve geliştirmesini sağlamak ve yeniklikle-rin değişimi ve/veya yayılmasını sağlamak olması nedeniyle birlikte ele alınmaktadır. Özellikleri nedeniyle franchise sözleşmesine ve anahtar teslim sözleşmeye uygulanacak hukukun tespiti ayrı ayrı ele alınarak incelenmektedir. Çalışmamızın ikinci bölümünün ikinci kısmında teknoloji transfer söz¬leşmelerinde uygulanacak hukukun kapsamının sınırlandığı durumlar ele alınmaktadır. Burada öncelikle, uygulanacak hukukun (akit statüsünün) kap¬samı incelenmektedir. Daha sonra ise, uygulanacak hukukun kapsamının sı¬nırlandığı ilk durum olan, doğrudan uygulanan kurallar ele alınmaktadır. Devletin teknoloji transferi üzerinde denetimini sağlayan ve sosyal gelişimin sağlanmasına yönelik emredici nitelik taşıyan milli hukuklara ait doğrudan uygulanan kurallar, sözleşme ile belirli bağlantılannm olması halinde, taraf¬larca uygulanacak hukuk olarak başka bir hukuk seçilmiş olsa bile doğrudan uygulanırlar. Çalışmamızda teknoloji transfer sözleşmelerini ilgilendiren ve en çok karşılaşılan doğrudan uygulanan kural niteliğindeki üç tür düzenle¬meyi ele almaktayız. Bunlar: Kambiyo kontrol düzenlemeleri, ihracat kont¬rol düzenlemeleri ve rekabet hukuku düzenlemeleridir. Teknoloji transfer sözleşmelerinde uygulanacak hukukun kapsamının sınırlandığı durumlardan bir diğeri ise tamamlayıcı ve ek-sözleşme hükümlerinin uygulanmasıdır. Akit dışı ihtilâflarda ve seçilen hukukun tamamlayıcı hükümlerine başvu¬rulması durumunda uygulanacak hukuk değişebilmektedir. Çalışmamızın ikinci bölümünün son kısmında ise teknoloji transfer söz¬leşmelerinde uygulanacak hukukun uygulanmasının sınırlandığı durumlar yer almaktadır. Bu durumların başında kamu düzeni gelmektedir. Kamu dü¬zeninin teknoloji transfer sözleşmeleri üzerindeki etkisi ele alındıktan sonra, uygulanacak hukukun uygulanmasını sınırlayan diğer iki hal olan kanuna karşı hile yoluna başvurulması ve atıf incelenmektedir. ONSOZ "Teknoloji Transfer Sözleşmelerinden Doğan Kanunlar İhtilâfı" adlı doktora tezi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk/ Uluslararası Özel Hukuk doktora programında hazırlanmış, 07.02.2008 tari¬hinde Prof. Dr. Tuğrul Arat, Prof. Dr. Bilgin Tiryakioğlu, Prof. Dr. Işıl Öz¬kan, Prof. Dr. Fügen Sargm ve Doç. Dr. Esra Dardağan′dan oluşan jüri önünde savunularak kabul edilmiştir. Çalışma yayına hazırlanırken, tezin savunulmasından günümüze kadar geçen süreçteki Türk ve yabancı hukuklardaki değişiklikler ile doktrindeki yeni eserler de çalışmaya eklenmiştir. Özellikle tezin savunulmak amacıyla Enstitüye teslim edildiği tarihte henüz bir tasan olan 5718 sayılı Milletlera¬rası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun, çalışmamızda ayrıntılı olarak yeniden ele alınmıştır. Yabancı hukuklar bakımından ise, doktora te¬zinde incelenen düzenlemeler olan Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İliş¬kin Roma Sözleşmesi ile Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Sözleşmesinin yenileştirilmesine ilişkin Avrupa Komisyonu′nun hazırladığı Yeşil Kitap ve bununla ilgili olarak Avrupa Parlamentosuna ve Konseyine sunulan Tasan çalışmanın yayını sırasında da çalışmadaki yerini korumuş, bununla birlikte 17 Aralık 2009′da yürürlüğe giren Akdi Borçlara Uygulana¬cak Hukuka İlişkin Roma Tüzüğü′de çalışmaya eklenmiştir. Burada bu dü¬zenlemelere yer verilmesinin nedeni Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Sözleşmesi′nden Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Tüzüğü′ne geçiş aşamasında bazı maddelerin nasıl değişime uğradığı¬nı ve bu maddelere ilişkin olarak hangi tartışmalann yapıldığını göstermek¬tir. Çalışmamıza, Amerikan Hukuk Enstitüsünün 2004 yılında hazırladığı Fikrî Mülkiyet: Sınıraşan İhtilaflarda Mahkemelerin Yetkisi, Hukuk Seçimi ve Hükümler İle İlgili İlkeler′in 2008 yılında yayınlanan son hali de eklen¬miştir. Çalışmada, 1 Aralık 2011′de son metin olarak yayınlanan Max Planck Enstitüsünün Fikrî Mülkiyetten Doğan Kanunlar İhtilâfı Grubunun hazırladığı Fikrî Mülkiyetten Doğan Kanunlar İhtilâfı Hakkında İlkeler′e de yer verilerek yayına sunulmuştur. Bu vesile ile doktora tez danışmanım Hocam Prof. Dr. Tuğrul Arat′a te¬zimin her aşamasında değerli görüşleriyle beni yönlendirmelerinden dolayı ve meslek yaşantım boyunca bana vermiş olduğu destekten ötürü saygı ve şükranlarımı sunarım. Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi′nde mesleğe yanında başlamaktan onur duyduğum ve eksilmeyen manevi desteğini her zaman hissettiğim değerli kürsü Hocam Prof. Dr. Işıl Özkan′a teşekkürü bir borç bilirim. Ayrıca tez savunmam sırasında ve sonrasında bana yönelttikleri değerli görüşleri ile bu çalışmayı yayına hazırladığım değerli Hocalarım Prof. Dr. Bilgin Tiryakioğlu, Prof. Dr. Fügen Sargın ve Doç. Dr. Esra Dar-dağan′a saygı ve şükranlarımı sunarım. Bu fırsatla, akademik hayatımda değerli bilgi ve görüşlerini benimle her zaman paylaşan değerli Hocalarım Prof. Dr. Vahit Doğan, Prof. Dr. Gülin Güngör ve Prof. Dr. Bilge Tannbilir′e teşekkür ve minnetlerimi sunarım. Erasmus öğrenci değişim programıyla gittiğim Hollanda′daki Utrecht Üniversitesi Molengraaff Enstitüsü′ndeki Hocalanm Prof. Dr. Willem Grosheide ile Prof. Dr. Katharina Boele-Woelki′ye oradaki çalışmalarımda bana verdikleri desteklerden ötürü teşekkürlerimi sunarım. Son olarak, bana her zaman destek olan, üzerimdeki emeklerini hiçbir zaman ödeyemeyeceğim sevgili annem Sumru Çörtoğlu′na, babam İ. Sahir Çörtoğlu′na ve ağabeyim Feza Sencer Çörtoğlu′na; varlıkları ile bana daima güç veren değerli eşim Tan Koca′ya ve sevgili oğlum Göktan′a teşekkürü bir borç bilirim. Ankara Aralık 2012 Yrd. Doç. Dr. Sema ÇÖRTOĞLU KOCA İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM TEKNOLOJİ TRANSFERİ VE TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİ § 1. TEKNOLOJİ TRANSFERİ OLGUSUNA GENEL BAKIŞ 29 I. TEKNOLOJİ TRANSFERİ OLGUSU 29 II. TEKNOLOJİ TRANSFERİNİN TARİHÇESİ 30 III. TEKNOLOJİ TRANSFERİNİN AMACI VE FONKSİYONLARI 34 IV. TEKNOLOJİ TRANSFERİ YÖNTEMLERİ 36 A. ÜLKE İÇİ TEKNOLOJİ TRANSFERİ VE UYGULAMA ÖRNEKLERİ r...,, 37 1. ABD UYGULAMA ÖRNEKLERİ ′.′. 37 2. ALMANYA ÖRNEĞİ 40 B. ULUSLARARASI TEKNOLOJİ TRANSFERİ VE UYGULAMA ÖRNEKLERİ 40 C. ÇİFT KULLANIMLI TEKNOLOJİLER 45 § 2. TEKNOLOJİ TRANSFER YOLLARI 47 I. DOĞRUDAN TEKNOLOJİ TRANSFERİ 47 A. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİ 47 1. LİSANS SÖZLEŞMESİ 47 a. Tanım 47 b. Fonksiyonları 49 c. Mahiyeti 50 d. Çeşitleri 52 aa. Patent Lisansı 54 bb. Ticari Marka Lisansı 57 cc. Ticari Sır Lisansı 59 dd. Birleşik Lisanslar 60 2. FİKRà VE SINAà HAKLARIN DEVRİ SÖZLEŞMESİ 61 a. Tanım 61 b. Fonksiyonları 61 c. Mahiyeti 62 d. Diğer Sözleşme Türleri ile Karşılaştırılması 62 3. KNOW-HOW SÖZLEŞMESİ 64 a. Tanım 64 b. Fonksiyonları 68 c. Mahiyeti 69 d. Diğer Sözleşme Türleri ile Karşılaştırılması 70 4. FRANCHISE SÖZLEŞMESİ 71 a. Tanım 71 b. Fonksiyonları 72 c. Mahiyeti 74 d. Çeşitleri 75 5. TEKNİK YARDIM SÖZLEŞMESİ 78 a. Tanımı 78 b. Fonksiyonları .-....,. 79 c. Mahiyeti 80 6. YÖNETİM SÖZLEŞMESİ 80 a. Tanım 80 b. Fonksiyonları 81 c. Mahiyeti 82 7. DANIŞMANLIK SÖZLEŞMESİ 83 a. Tanımı 83 b. Fonksiyonları 84 c. Mahiyeti 86 8. SINAÃ İŞBİRLİĞİ ANLAŞMALARI YOLUYLA TEKNOLOJİ TRANSFERİ 87 a. Tanım 87 b. Fonksiyonları 89 c. Mahiyeti 89 d. Çeşitleri ve Uygulama Yöntemleri 90 9. ORTAK GİRİŞİM SÖZLEŞMESİ 90 a. Tanım 90 b. Fonksiyonları 91 c. Mahiyeti 95 d. Sözleşmenin Sona Ermesi 101 10. ARAŞTIRMA- GELİŞTİRME SÖZLEŞMESİ (AR-GE FAALİYETLERİ) 102 a. Tanım 102 b. Fonksiyonları 102 c. Mahiyeti 103 11. ANAHTAR TESLİM ANLAŞMALARI YOLUYLA TEKNOLOJİ TRANSFERİ 104 a. Tanım 104 b. Fonksiyonları 105 c. Mahiyeti 108 B. DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMI 108 C. MAKİNE-TEÇHİZAT İTHALİ YOLUYLA TEKNOLOJİ TRANSFERİ 112 D. YABANCI UZMAN ÇALIŞTIRILMASI 114 E. ULUSLARARASI TAŞERONLUK 115 II. DOLAYLI TEKNOLOJİ TRANSFERİ 115 A. KAMUYA AÇIKLANMIŞ BİLGİ :...,.. 115 B. EĞİTİM 116 § 3. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİ HAKKINDA ÇEŞİTLİ ULUSLARARASI HUKUKİ DÜZENLEMELER VE DÜZENLEME GİRİŞİMLERİ 117 I. TİCARETLE BAĞLANTILI FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI ANLAŞMASI (THE AGREEMENT ON TRADE RELATED ASPECTS OF INTELLECTUAL PROPERTY RIGHTS (TRIPS)) 117 II. AKDİ BORÇLARA UYGULANACAK HUKUKA İLİŞKİN ROMA SÖZLEŞMESİ (CONVENTION ON THE LAW APPLICABLE TO CONTRACTUAL OBLIGATIONS) 122 III. AKDİ BORÇLARA UYGULANACAK HUKUKA İLİŞKİN ROMA SÖZLEŞMESİNİN YENİLEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN AVRUPA KOMİSYONU′NUN HAZIRLADIĞI YEŞİL KİTAP VE BUNUNLA İLGİLİ OLARAK AVRUPA PARLAMENTOSUNA VE KONSEYİNE SUNULAN TASARI (GREEN PAPER ON THE CONVERSION OF THE ROME CONVENTION OF 1980 ON THE LAW APPLICABLE TO CONTRACTUAL OBLIGATIONS INTO A COMMUNITY INSTRUMENT AND ITS MODERNISATION- PROPOSAL FOR A REGULATION OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL ON THE LAW APPLICABLE TO CONTRACTUAL OBLIGATIONS (ROME I)) 125 IV. AKDİ BORÇLARA UYGULANACAK HUKUKA İLİŞKİN ROMA TÜZÜĞÜ (REGULATION ON THE LAW APPLICABLE TO CONTRACTUAL OBLIGATIONS (ROME I)) 131 V. FİKRà MÜLKİYET: SINIRAŞAN İHTİLAFLARDA MAHKEMELERİN YETKİSİ, HUKUK SEÇİMİ VE HÜKÜMLER İLE İLGİLİ İLKELER (INTELLECTUAL PROPERTY: PRINCIPLES GOVERNING JURISDICTION, CHOICE OF LAW, AND JUDGMENTS İN TRANSNATIONAL DISPUTES) (AMERICAN LAW INSTITUTE) 133 VI. TEKNOLOJİ TRANSFERİNE İLİŞKİN MİLLETLERARASI DAVRANIŞ KODU TASARISI (DRAFT INTERNATIONAL CODE OF CONDUCT ON THE TRANSFER OF TECHNOLOGY) 137 VII. FİKRà MÜLKİYETTEN DOĞAN KANUNLAR İHTİLÃFI HAKÜNDA İLKELER (PRINCIPLES ON CONFLICT OF LAWS İN INTELLECTUAL PROPERTY) (EUROPEAN MAX PLANCK GROUP ON CONFLICT OF LAWS İN INTELLECTUAL PROPERTY (CLIP)) 144 İKİNCİ BÖLÜM TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNDEN DOĞAN KANUNLAR İHTİLÃFI § 1. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNDE UYGULANACAK HUKUKUN BELİRLENMESİ 153 I. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNDE HUKUK SEÇİMİ 154 A. HUKUK SEÇİMİ YAPILIRKEN DAYANILAN KISTASLAR 157 B. HUKUK SEÇİMİ ANLAŞMASININ GEÇERLİLİĞİ VE HUKUK SEÇİMİNİN ŞEKLİ 159 1. HUKUK SEÇİMİ ANLAŞMASININ GEÇERLİLİĞİ 159 2. HUKUK SEÇİMİNDE YABANCI UNSUR 162 3. HUKUK SEÇİMİNİN YAPILIŞ ŞEKLİ 164 a. Açık Hukuk Seçimi 164 b. Zımni Hukuk Seçimi 166 c. Farazi Hukuk Seçimi 168 C. HUKUK SEÇİMİNİN SINIRI 169 1. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNDE HUKUK SEÇİMİNİN SINIRLARI 169 2. HUKUK SEÇİMİNİN ZAMANI 173 3. KISMİ HUKUK SEÇİMİ 174 II. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNDE UYGULANACAK HUKUKUN OBJEKTİF BAĞLAMA KURALLARINA GÖRE TESPİTİ 176 A. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNDE TARAFLARIN EHLİYETİNE UYGULANACAK HUKUK 178 B. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNİN GEÇERLİLİĞİNE UYGULANACAK HUKUK 182 1. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNİN MADDİ GEÇERLİLİĞİNE UYGULANACAK HUKUK 182 2. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNİN ŞEKLİ GEÇERLİLİĞİNE UYGULANACAK HUKUK 184 a. Genel Açıklamalar 184 b. Şekle Uygulanacak Hukuk Konusunda Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 185 c. Çeşitli Düzenlemelere Göre Şekle Uygulanacak Hukuk 188 aa. Yabancı hukuklarda getirilen düzenlemeler 188 aaa. Avrupa Birliği hukuku 188 (1) Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Sözleşmesi 188 (2) Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Tüzüğü 188 bbb. Amerika Birleşik Devletleri hukuku 189 bb. Türk Hukukunda getirilen düzenleme 189 C. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNİN ESASINA UYGULANACAK HUKUK 193 TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNE UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİNDE DOKTRİNDE İLERİ SÜRÜLEN BAĞLAMA NOKTALARİ 193 a. Teknolojiyi alanın ülkesinin hukukunun uygulanması görüşü 193 b. Akdin yapıldığı yer hukukunun uygulanması görüşü 193 c. Tescil yeri hukukunun uygulanması görüşü 194 d. Hâkimin hukukunun (lex fori) uygulanması görüşü 194 e. Akdi karakterize eden edim veya akdin ağırlığını teşkil eden edimin uygulanması görüşü (Karakteristik edim teorisine göre en sıkı irtibatlı hukukun tayinini görüşü) 195 aa. Akdi karakterize eden edimin teknolojiyi transfer edenin veya transfer alanın edimi kabul eden görüşler 196 bb. Koruyan ülke hukukunun (Lex Loci Protectionis) uygulanması görüşü 198 TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞME TİPLERİNE GÖRE UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ 198 a. Lisans Sözleşmesine, Fikrî ve-Sınaî Hakların Devri Sözleşmesine ve Know-How Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk 198 aa. Lisans Sözleşmesinin, Fikrî ve Sınaî Hakların Devri Sözleşmesinin ve Know-How Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk Konusunda Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 198 aaa. Lisans Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk Konusunda Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 198 (1) Akdin yapıldığı yer hukukunun uygulanması görüşü 198 (2) Tescil yeri hukukunun uygulanması görüşü 199 (3) Karakteristik edim teorisine göre en sıkı irtibatlı hukukun tayini 200 - Karakteristik edimi lisans verenin veya lisans alanın edimi kabul eden görüş 200 * Lisans verenin edimini karakteristik edim kabul eden görüş 202 * Lisans alanın edimini karakteristik edim kabul eden görüş 204 * Lisan sözleşmesinin çeşidine göre karakteristik edimi belirleyen görüş 205 * Lisans sözleşmesinin etki alanına göre karakteristik edimi tayin eden görüş 207 - Koruyan ülke hukukunun uygulanmasını kabul eden görüş 207 bbb. Fikrî ve Sınaî Hakların Devri Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk Konusunda Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 208 (1) Fikrî ve Sınaî Hakların Devredilip Devredilemeyeceğinin Tayininde Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 208 (2) Fikrî ve Sınaî Hakların Devri Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk Konusunda Doktrinde İleri Sürülen Karakteristik Edim Teorisi 210 - Karakteristik edimi devreden veya devralanın edimi kabul eden görüş 210 - Koruyan ülke hukukunun uygulanmasını kabul eden görüş 211 ccc. Know-How Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk Konusunda Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 212 (1) Karakteristik Edim Olarak Know-How Verenin Edimini Kabul Eden Görüş 212 (2) Know-How′ı Alanın Ülkesinin Hukukunun Uygulanması Görüşü 212 bb. Çeşitli Düzenlemelere Göre Lisans Sözleşmesinin, Fikrî ve Sınaî Hakların Devri Sözleşmesinin ve Know-How Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk 214 aaa. Yabancı hukuklarda getirilen düzenlemeler 214 (1) Avrupa Birliği hukuku 214 - Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Sözleşmesi 214 - Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Tüzüğü 217 (2) Amerika Birleşik Devletleri hukuku 220 (3) İsviçre hukuku 227 (4) Japon hukuku 227 bbb. Türk hukukunda getirilen düzenleme 227 (1) Yürürlükten kalkan 2675 sayılı MÖHUK′agöre 227 - Lisans sözleşmesi 227 - Fikrî ve sınaî hakların devri sözleşmesi ...230 - Know-How sözleşmesi 230 (2) 27.11.2007 tarihli 5718 sayılı MÖHUK′agöre 231 b. Franchise Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk 236 aa. Franchise Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk Konusunda Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 237 bb. Çeşitli Düzenlemelere Göre Franchise Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk 240 aaa. Yabancı hukuklarda getirilen düzenlemeler 240 (1) Avrupa Birliği hukuku 240 - Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Sözleşmesi 240 - Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Tüzüğü 241 (2) Amerika Birleşik Devletleri hukuku 242 bbb. Türk hukukunda getirilen düzenleme 243 (1) Yürürlükten kalkan 2675 sayılı MÖHUK′agöre 243 (2) 27.11.2007 tarihli 5718 sayılı MÖHUK′agöre 243 c. Teknik Yardım Sözleşmesine, Yönetim Sözleşmesine ve Danışmanlık Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk 245 aa. Teknik Yardım, Yönetim ve Danışmanlık Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk Konusunda Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 245 (1) Karakteristik Edim Olarak Hizmeti Verenin Edimini Kabul Eden Görüş 245 (2) Hizmeti Alanın Ülkesinin Hukukunun Uygulanması Görüşü 246 bb. Çeşitli Düzenlemelere Göre Teknik Yardım, Yönetim ve Danışmanlık Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk 250 aaa. Yabancı hukuklarda getirilen düzenlemeler 250 (1) Avrupa Birliği hukuku 250 - Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Sözleşmesi 250 - Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Tüzüğü 251 (2) Amerika Birleşik Devletleri hukuku 252 bbb. Türk hukukunda getirilen düzenleme 253 (1) Yürürlükten kalkan 2675 sayılı MÖHUK′a göre .....,,. 253 (2) 27.11.2007 tarihli 5718 sayılı MÖHUK′a göre 253 d. Sınaî İşbirliği Sözleşmesine, Ortak Girişim Sözleşmesine ve Ar-Ge Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk 255 aa. Sınaî İşbirliği, Ortak Girişim ve Ar-Ge Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk Konusunda Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 256 bb. Çeşitli Düzenlemelere Göre Sınaî İşbirliği, Ortak Girişim ve Ar-Ge Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk 259 aaa. Yabancı hukuklarda getirilen düzenlemeler 259 (1) Avrupa Birliği hukuku 259 - Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Sözleşmesi 259 - Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Tüzüğü 259 (2) Amerika Birleşik Devletleri hukuku 261 bbb. Türk hukukunda getirilen düzenleme 261 (1) Yürürlükten kalkan 2675 sayılı MÖHUK′a göre 261 (2) 27.11.2007 tarihli 5718 sayılı MÖHUK′a göre 262 e. Anahtar Teslim Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk 264 aa. Transfer edilen teknoloji kullanılarak yapılan eşyanın anahtar teslim sözleşmesi ile kurulan binanın ya da tesisin sürekli bir parçası haline gelip gelmemesi durumuna göre uygulanacak hukuk 264 aaa. Transfer edilen teknoloji kullanılarak yapılan eşyanın anahtar teslim sözleşmesi ile kurulan binanın ya da tesisin sürekli bir parçası haline gelmesi durumunda uygulanacak hukuk konusunda doktrinde ileri sürülen görüşler 264 bbb. Transfer edilen teknoloji kullanılarak yapılan eşyanın anahtar teslim sözleşme ile kurulan binanın ya da tesisin sürekli bir parçası haline gelmemesi ve tesisten ayrılabilir nitelikte olması durumunda uygulanacak hukuk konusunda doktrinde ileri sürülen görüşler 266 bb. Çeşitli Düzenlemelere Göre Anahtar Teslim Sözleşmenin Esasına Uygulanacak Hukuk 266 aaa. Yabancı hukuklarda getirilen düzenlemeler 266 (1) Avrupa Birliği Hukuku 266 - Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Sözleşmesi 266 - Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Tüzüğü 268 (2) Amerika Birleşik Devletleri hukuku 268 bbb. Türk hukukunda getirilen düzenleme 269 (1) Yürürlükten kalkan 2675 sayılı MÖHUK′a göre 269 (2) 27.11.2007 tarihli 5718 sayılı MÖHUK′a göre 270 - Transfer edilen teknoloji kullanılarak yapılan eşyanın anahtar teslim sözleşmesi ile kurulan binanın ya da tesisin sürekli bir parçası haline gelmesi durumunda uygulanacak hukuk 270 - Transfer edilen teknoloji kullanılarak yapılan eşyanın anahtar teslim sözleşmesi ile kurulan binanın ya da tesisin sürekli bir parçası haline gelmemesi ve tesisten ayrılabilir nitelikte olması durumunda uygulanacak hukuk 271 § 2. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNDE UYGULANACAK HUKUKUN KAPSAMININ SINIRLANMASI 273 I. UYGULANACAK HUKUKUN (AKİT STATÜSÜNÜN) KAPSAMI 273 II. DOĞRUDAN UYGULANAN KURALLAR 275 A. GENEL OLARAK DOĞRUDAN UYGULANAN KURALLAR VE TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 275 1. GENEL OLARAK DOĞRUDAN UYGULANAN KURALLAR 275 a. Çeşitli Düzenlemelere Göre Doğrudan Uygulanan Kurallar 277 aa. Yabancı hukuklarda getirilen düzenlemeler 277 aaa. Avrupa Birliği hukuku 277 (1) Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Sözleşmesi 277 (2) Akdi Borçlara Uygulanacak Hukuka İlişkin Roma Tüzüğü 279 bbb. Amerika Birleşik Devletleri hukuku 280 ccc. İsviçre hukuku 280 bb. Türk Hukukunda getirilen düzenleme 281 aaa. Hâkimin hukukunda yer alan doğrudan uygulanan kurallar 282 bbb. Hüküm statüsünde yer alan doğrudan uygulanan kurallar 283 ccc. Üçüncü bir devletin hukukunda yer alan doğrudan uygulanan kurallar 284 2. DOĞRUDAN UYGULANAN KURALLARIN TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 284 B. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNİ ETKİLEYEN DOĞRUDAN UYGULANAN KURALLARA İLİŞKİN ÖRNEKLER 289 1. KAMBİYO KONTROL DÜZENLEMELERİ 289 2. İHRACAT KONTROL DÜZENLEMELERİ 290 3. REKABET HUKUKU 294 a. Çeşitli Düzenlemelere Göre Rekabet Hukuku 295 aa. Yabancı hukuklarda getirilen düzenlemeler 295 aaa. Avrupa Birliği hukuku 295 bbb. Amerika Birleşik Devletleri hukuku 297 bb. Türk hukukunda getirilen düzenlemeler 298 aaa. Kartel Anlaşmaları 299 bbb. Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması 305 ccc. Birleşme ve Devralma 306 III. TAMAMLAYICI VE EK-SÖZLEŞME HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASI 307 § 3. TEKNOLOJİ TRANSFER SÖZLEŞMELERİNDE UYGULANACAK HUKUKUN UYGULANMASININ SINIRLANMASI 308 I. KAMU DÜZENİ 308 II. KANUNA KARŞI HİLE 311 III. ATIF 314 SONUÇ 317 ÖZET 323 ABSTRACT 325 KAYNAKÇA 327
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı