Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Roma Hukukunda Mülkiyet Hakkının Kazanılması
Roma Hukukunda Mülkiyet Hakkının Kazanılması
Z.Bengi BERK
Sayfa Sayısı
:
141
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786055263416
560,00
TL
Giriş
Mülkiyet hakkı, sahibine sağladığı yetkiler bakımından en geniş kapsama sahip olan ayni hak olarak tanımlanmaktadır. Sahibinin hukuk düzeni sınırları içerisinde bu yetkileri kullanabilmesi için, ön¬celikle mülkiyet hakkına sahip olması (bu hakkı kazanmış olması) gerekmektedir. Kıta Avrupası Hukukunun ve Türk Özel Hukukunun temelini oluşturmasına rağmen, Roma Hukuku\′nda mülkiyet hakkı¬nın kazanılması günümüz hukukundan bazı noktalarda farklılık gös¬termektedir; bununla birlikte, günümüz kurum ve kavramlarını an¬layabilmek için Roma Hukuku\′nun ve gösterdiği gelişimin bilinmesi gerekmektedir.
Roma Hukuku\′nda tek bir mülkiyet tipinden söz etmek mümkün değildir. Zira oldukça uzun bir zaman hüküm sürmüş olan Roma devletinde farklı siyasi dönemler, sosyal ve ekonomik gelişmeler ve değişmeler yaşanmıştır. Söz konusu farklı siyasi dönemlere, sosyal ve ekonomik gelişmelere bağlı olarak yaşanan süreçte farklı mal ayrım¬ları ve mülkiyet türleri ortaya çıkmıştır. Çalışma konumuz olan Roma Hukuku\′nda mülkiyet hakkının kazanılması da söz konusu mal ay¬rımlarına ve mülkiyet türlerine göre farklılıklar göstermiştir. Iustinianus Dönemi\′nde ise bu farklılıklar büyük ölçüde ortadan kal¬dırılmıştır ve bu sistem büyük ölçüde günümüz hukukunun da teme¬lini oluşturmaktadır.
Roma Hukuku kavram ve kurumlarının, Türk Hukuku\′ndaki kavram ve kurumların birçoğunun temelini oluşturduğu göz önüne alınarak çalışmamızda bazı bölümlerde ve dipnotlarda Türk Huku¬kundaki düzenlemelerle ilgili bilgilere ve karşılaştırmalara da yer verilmiştir.
Çalışmamız \"Mülkiyet Hakkı ve Kapsamı\" ile \"Mülkiyet Hakkı¬nın Kazanılması\" olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde genel olarak mülkiyet kavramı açıklandıktan sonra, mülki¬yet hakkının konusu ve mal türleri ile mülkiyet hakkının türleri ve kapsamı incelenmiştir. İkinci bölümde ise günümüz hukukunda be¬nimsenmiş olan ayrıma uygun olarak mülkiyet hakkının aslen ve devren kazanılması ile mülkiyet hakkının zamanaşımıyla kazanılma¬sı konuları açıklanmıştır. Genel bir değerlendirmenin yapılacağı so¬nuç bölümü ile çalışmamız sonlandırılacaktır.
Önsöz
Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü\′nde hazırla¬nan \"Roma Hukuku\′nda Mülkiyet Hakkının Kazanılması\" adlı bu yüksek lisans çalışması 23.12.2011 tarihinde Prof. Dr. Yusuf Karakoç, Doç. Dr. Haluk Emiroğlu ve Doç. Dr. Hasan Petek tarafından oluşan jüri önünde savunulmuş ve oybirliğiyle başarılı bulunmuştur.
Danışmanlığımı üstlenen, çalışmalarım sırasında ve akademik yaşantımın her aşamasında gösterdiği ilgisi, yol gösterici önerileri ve teşvikleri nedeniyle değerli Hocam Doç. Dr. Hasan Petek\′e; konunun seçiminde ve çalışma sırasında değerli zamanını ayırarak destek ve yardımlarını esirgemeyen, görüş ve önerileriyle beni her zaman des¬tekleyen saygıdeğer Hocam Doç. Dr. Haluk Emiroğlu\′na; çalışmanın yayınlanması konusunda beni yüreklendiren, çalışmama çok önemli katkılarda bulunan değerli Hocam Prof. Dr. Yusuf Karakoç\′a teşek¬kür ve minnet duygularımı arz ederim.
Bilimsel çalışmanın evrensel temellerine dayanan kalıcı bir eser verebilmek için bizlere büyük ufuklar açan sayın Dekanım, değerli Hocam Prof. Dr. Muhammet Özekes\′e özellikle saygı ve şükranlarımı sunarım.
Çalışmanın kitap haline gelmesinde ve basımında titiz ve özenli çalışmalarından ötürü, emeği geçen tüm Adalet Yayınevi çalışanları¬na da teşekkür ederim.
izmir, Temmuz 2012
Arş. Gör. Z. Bengi BERK
Gediz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Tarihi Anadilim Dalı
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
MÜLKİYET HAKKI VE KAPSAMI
I. -MÜLKİYET KAVRAMI-3
II. -MÜLKİYET HAKKININ KONUSU VE MAL TÜRLERİ-7
A. -MÜLKİYET HAKKININ KONUSU-7
1. -Mal Kavramı-7
2. -Res Kavramı-8
B. -MAL TÜRLERİ-9
1. -Mülkiyet Hakkının Konusunu Oluşturmayan Mallar (Res Extra Commercium)-9
a. -Res Extra Commercium Divini Iuris-9
aa. -Res Sacrae-9
bb. -Res Religiosae-10
cc. -Res Sanctae-10
b. -Res Extra Commercium Humani Iuris-11
aa. -Res Communes Omnium-11
bb. -Res Publicae-11
cc. -Res Universitates-12
2. -Mülkiyet Hakkının Konusunu Oluşturan Mallar (Res in Commercio)-12
a. -Malların Doğal Nitelikleri Bakımından Türleri-12
aa. -Maddi Mallar Maddi Olmayan Mallar (Res Corporales - Res Incorporales)-12
bb. -Taşınır Mallar Taşınmaz Mallar (Res Mobiles - Res Immobiles)-13
cc. -Res Mancipi Res Nec Mancipi-13
dd. -Bölünebilen Mallar Bölünemeyen Mallar (Res Divisibiles - Res Nec Divisibles)-15
ee. -Misli Mallar Misli Olmayan Mallar (Res Fungibiles - Res Nec Fungibiles)-16
b. -Malların Yapılışları ve Kullanımları Bakımından Türleri-17
aa. -Kullanımları Tüketime Bağlı Olan Mallar Kullanımları Tüketime Bağlı Olmayan Mallar-17
bb. -Bağımsız Mallar Bağımsız Olmayan Mallar-17
aaa. -Basit Mal Birleşik Mal Mal Birliği-17
bbb. -Bütünleyici Parça-19
ccc. -Semereler-20
ddd. -Eklenti-20
c. -Malların Sahiplerine Göre Türleri-21
aa. -Kamu Malları Özel Mallar-21
bb. -Sahipli Mallar Sahipsiz Mallar-21
III. -MÜLKİYET HAKKININ TÜRLERİ-22
A. -IUS CIVILE MÜLKİYETİ (IUS QUIRITES MÜLKİYETİ)-22
1. -Ius Civile Mülkiyetinin Öznesi-23
2. -Ius Civile Mülkiyetinin Konusu-23
3. -Ius Civile Mülkiyetinin Kazanılması-24
B. -IUS GENTIUM MÜLKİYETİ-24
C. -IUS PRAETORIUM MÜLKİYETİ-25
D. -EYALET MÜLKİYETİ-29
IV. -MÜLKİYET HAKKININ KAPSAMI-31
İKİNCİ BÖLÜM
MÜLKİYET HAKKININ KAZANILMASI
I. -GENEL OLARAK-37
II. -MÜLKİYET HAKKININ ASLEN KAZANILMASI-40
A. -OCCUPATIO (SAHİPLENME İŞGAL)-40
B. -ACCESSIO (BİRLEŞME)-47
1. -Bir Taşınır Mal İle Başka Bir Taşınır Malın Birleşmesi-48
2. -Bir Taşınır Mal İle Bir Taşınmaz Malın Birleşmesi-49
3. -Bir Taşınmaz Mal İle Başka Bir Taşınmaz Malın Birleşmesi-50
C. -CONFUSIO VE COMMIXTIO (KARIŞMA)-52
D. -SPECIFICATIO (İŞLEME)-53
E. -FRUCTUS (SEMERELERİN KAZANILMASI)-61
1. -Semereler Üzerindeki Mülkiyet Hakkının Maldan Ayrılmasıyla Kazanılması-63
2. -Ürünler Üzerindeki Mülkiyet Hakkının Fiili Hâkimiyet (Zilyetlik) Kurulmasıyla Kazanılması-65
III. -MÜLKİYET HAKKININ DEVREN KAZANILMASI-67
A. -MANCIPATIO-69
B. -IN IURE CESSIO-74
C. -TRADITIO-78
1. -Genel Olarak-78
2. -Traditionun Hukuki Sebepleri-85
a. -Causa Dotis Dandae-85
b. -Causa Novandi-86
c. -Causa Fiduciae-86
d. -Causa Donandi-87
e. -Causa Credendi-87
f. -Causa Solvendi-87
IV. -MÜLKİYET HAKKININ KAZANDIRICI ZAMANAŞIMIYLA KAZANILMASI-87
A. -GENEL OLARAK-87
B. -USUCAPIONUN ORTAYA ÇIKIŞ NEDENLERİ-88
C. -USUCAPIONUN TARİHİ GELİŞİMİ-91
1. -Eski Hukuk Döneminde (Oniki Levha Kanununda) Usucapio-91
2. -Klasik Öncesi Hukuk Döneminde Usucapio-92
3. -Klasik Hukuk Döneminde Usucapio-93
4. -Klasik Sonrası Dönemde Usucapio-96
5. -Iustinianus Döneminde Usucapio-96
D. -MÜLKİYET HAKKININ ZAMANAŞIMIYLA KAZANILMASININ UYGULAMA ALANI-97
1. -Mülkiyet Hakkının İspatı-97
2. -Malik Olmayan Bir Kişiden Malın Devralınmış Olması-97
3. -Bir Malın Maliki Olan Kişiden Yanlış Bir Devir İşlemiyle Devralınması-98
4. -Terk Edilip Edilmediği Belirsiz Olan Mallar ile Kaybedilmiş Malların Mülkiyetinin Kazanılması-100
E. -MÜLKİYET HAKKININ ZAMANAŞIMIYLA KAZANILMASINA İLİŞKİN ŞARTLAR-101
1. -Res Habilis (Eşyanın Elverişli Olması)-101
2. -Iusta Causa veya Titulus (Hukuki Sebep)-103
a. -Iusta Causa Pro Derelictio (Terk Sebebiyle)-104
b. -Iusta Causa Pro Soluto (İfa Sebebiyle)-107
c. -Iusta Causa Pro Donato (Hibe-Bağış Sebebiyle)-108
d. -Iusta Causa Pro Dote (Cihaz Sebebiyle)-112
e. -Iusta Causa Pro Herede (Miras Sebebiyle)-113
f. -Iusta Causa Pro Legato (Muayyen Mal Vasiyeti Sebebiyle)-115
g. -Iusta Causa Pro Emptore (Alım-Satım Sebebiyle)-116
h. -Iusta Causa Pro Suo (Malik Olmak Sebebiyle)-119
3. -Possessio (Zilyetlik)-120
4. -Bona Fides (İyiniyet)-122
a. -Bona Fidesin (İyiniyetin) Bulunması Gereken An-123
b. -Varolduğu Düşünülen Sebebin (Causa Putativa) İyiniyete Etkisi-127
5. -Tempus (Süre)-127
a. -Zamanaşımı Süresinin Kesilmesi-128
b. -Zamanaşımı Süresinin Hesaplanması-131
SONUÇ-133
KAYNAKÇA-137
Mülkiyet hakkı, sahibine sağladığı yetkiler bakımından en geniş kapsama sahip olan ayni hak olarak tanımlanmaktadır. Sahibinin hukuk düzeni sınırları içerisinde bu yetkileri kullanabilmesi için, ön¬celikle mülkiyet hakkına sahip olması (bu hakkı kazanmış olması) gerekmektedir. Kıta Avrupası Hukukunun ve Türk Özel Hukukunun temelini oluşturmasına rağmen, Roma Hukuku\′nda mülkiyet hakkı¬nın kazanılması günümüz hukukundan bazı noktalarda farklılık gös¬termektedir; bununla birlikte, günümüz kurum ve kavramlarını an¬layabilmek için Roma Hukuku\′nun ve gösterdiği gelişimin bilinmesi gerekmektedir.
Roma Hukuku\′nda tek bir mülkiyet tipinden söz etmek mümkün değildir. Zira oldukça uzun bir zaman hüküm sürmüş olan Roma devletinde farklı siyasi dönemler, sosyal ve ekonomik gelişmeler ve değişmeler yaşanmıştır. Söz konusu farklı siyasi dönemlere, sosyal ve ekonomik gelişmelere bağlı olarak yaşanan süreçte farklı mal ayrım¬ları ve mülkiyet türleri ortaya çıkmıştır. Çalışma konumuz olan Roma Hukuku\′nda mülkiyet hakkının kazanılması da söz konusu mal ay¬rımlarına ve mülkiyet türlerine göre farklılıklar göstermiştir. Iustinianus Dönemi\′nde ise bu farklılıklar büyük ölçüde ortadan kal¬dırılmıştır ve bu sistem büyük ölçüde günümüz hukukunun da teme¬lini oluşturmaktadır.
Roma Hukuku kavram ve kurumlarının, Türk Hukuku\′ndaki kavram ve kurumların birçoğunun temelini oluşturduğu göz önüne alınarak çalışmamızda bazı bölümlerde ve dipnotlarda Türk Huku¬kundaki düzenlemelerle ilgili bilgilere ve karşılaştırmalara da yer verilmiştir.
Çalışmamız \"Mülkiyet Hakkı ve Kapsamı\" ile \"Mülkiyet Hakkı¬nın Kazanılması\" olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde genel olarak mülkiyet kavramı açıklandıktan sonra, mülki¬yet hakkının konusu ve mal türleri ile mülkiyet hakkının türleri ve kapsamı incelenmiştir. İkinci bölümde ise günümüz hukukunda be¬nimsenmiş olan ayrıma uygun olarak mülkiyet hakkının aslen ve devren kazanılması ile mülkiyet hakkının zamanaşımıyla kazanılma¬sı konuları açıklanmıştır. Genel bir değerlendirmenin yapılacağı so¬nuç bölümü ile çalışmamız sonlandırılacaktır.
Önsöz
Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü\′nde hazırla¬nan \"Roma Hukuku\′nda Mülkiyet Hakkının Kazanılması\" adlı bu yüksek lisans çalışması 23.12.2011 tarihinde Prof. Dr. Yusuf Karakoç, Doç. Dr. Haluk Emiroğlu ve Doç. Dr. Hasan Petek tarafından oluşan jüri önünde savunulmuş ve oybirliğiyle başarılı bulunmuştur.
Danışmanlığımı üstlenen, çalışmalarım sırasında ve akademik yaşantımın her aşamasında gösterdiği ilgisi, yol gösterici önerileri ve teşvikleri nedeniyle değerli Hocam Doç. Dr. Hasan Petek\′e; konunun seçiminde ve çalışma sırasında değerli zamanını ayırarak destek ve yardımlarını esirgemeyen, görüş ve önerileriyle beni her zaman des¬tekleyen saygıdeğer Hocam Doç. Dr. Haluk Emiroğlu\′na; çalışmanın yayınlanması konusunda beni yüreklendiren, çalışmama çok önemli katkılarda bulunan değerli Hocam Prof. Dr. Yusuf Karakoç\′a teşek¬kür ve minnet duygularımı arz ederim.
Bilimsel çalışmanın evrensel temellerine dayanan kalıcı bir eser verebilmek için bizlere büyük ufuklar açan sayın Dekanım, değerli Hocam Prof. Dr. Muhammet Özekes\′e özellikle saygı ve şükranlarımı sunarım.
Çalışmanın kitap haline gelmesinde ve basımında titiz ve özenli çalışmalarından ötürü, emeği geçen tüm Adalet Yayınevi çalışanları¬na da teşekkür ederim.
izmir, Temmuz 2012
Arş. Gör. Z. Bengi BERK
Gediz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Tarihi Anadilim Dalı
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
MÜLKİYET HAKKI VE KAPSAMI
I. -MÜLKİYET KAVRAMI-3
II. -MÜLKİYET HAKKININ KONUSU VE MAL TÜRLERİ-7
A. -MÜLKİYET HAKKININ KONUSU-7
1. -Mal Kavramı-7
2. -Res Kavramı-8
B. -MAL TÜRLERİ-9
1. -Mülkiyet Hakkının Konusunu Oluşturmayan Mallar (Res Extra Commercium)-9
a. -Res Extra Commercium Divini Iuris-9
aa. -Res Sacrae-9
bb. -Res Religiosae-10
cc. -Res Sanctae-10
b. -Res Extra Commercium Humani Iuris-11
aa. -Res Communes Omnium-11
bb. -Res Publicae-11
cc. -Res Universitates-12
2. -Mülkiyet Hakkının Konusunu Oluşturan Mallar (Res in Commercio)-12
a. -Malların Doğal Nitelikleri Bakımından Türleri-12
aa. -Maddi Mallar Maddi Olmayan Mallar (Res Corporales - Res Incorporales)-12
bb. -Taşınır Mallar Taşınmaz Mallar (Res Mobiles - Res Immobiles)-13
cc. -Res Mancipi Res Nec Mancipi-13
dd. -Bölünebilen Mallar Bölünemeyen Mallar (Res Divisibiles - Res Nec Divisibles)-15
ee. -Misli Mallar Misli Olmayan Mallar (Res Fungibiles - Res Nec Fungibiles)-16
b. -Malların Yapılışları ve Kullanımları Bakımından Türleri-17
aa. -Kullanımları Tüketime Bağlı Olan Mallar Kullanımları Tüketime Bağlı Olmayan Mallar-17
bb. -Bağımsız Mallar Bağımsız Olmayan Mallar-17
aaa. -Basit Mal Birleşik Mal Mal Birliği-17
bbb. -Bütünleyici Parça-19
ccc. -Semereler-20
ddd. -Eklenti-20
c. -Malların Sahiplerine Göre Türleri-21
aa. -Kamu Malları Özel Mallar-21
bb. -Sahipli Mallar Sahipsiz Mallar-21
III. -MÜLKİYET HAKKININ TÜRLERİ-22
A. -IUS CIVILE MÜLKİYETİ (IUS QUIRITES MÜLKİYETİ)-22
1. -Ius Civile Mülkiyetinin Öznesi-23
2. -Ius Civile Mülkiyetinin Konusu-23
3. -Ius Civile Mülkiyetinin Kazanılması-24
B. -IUS GENTIUM MÜLKİYETİ-24
C. -IUS PRAETORIUM MÜLKİYETİ-25
D. -EYALET MÜLKİYETİ-29
IV. -MÜLKİYET HAKKININ KAPSAMI-31
İKİNCİ BÖLÜM
MÜLKİYET HAKKININ KAZANILMASI
I. -GENEL OLARAK-37
II. -MÜLKİYET HAKKININ ASLEN KAZANILMASI-40
A. -OCCUPATIO (SAHİPLENME İŞGAL)-40
B. -ACCESSIO (BİRLEŞME)-47
1. -Bir Taşınır Mal İle Başka Bir Taşınır Malın Birleşmesi-48
2. -Bir Taşınır Mal İle Bir Taşınmaz Malın Birleşmesi-49
3. -Bir Taşınmaz Mal İle Başka Bir Taşınmaz Malın Birleşmesi-50
C. -CONFUSIO VE COMMIXTIO (KARIŞMA)-52
D. -SPECIFICATIO (İŞLEME)-53
E. -FRUCTUS (SEMERELERİN KAZANILMASI)-61
1. -Semereler Üzerindeki Mülkiyet Hakkının Maldan Ayrılmasıyla Kazanılması-63
2. -Ürünler Üzerindeki Mülkiyet Hakkının Fiili Hâkimiyet (Zilyetlik) Kurulmasıyla Kazanılması-65
III. -MÜLKİYET HAKKININ DEVREN KAZANILMASI-67
A. -MANCIPATIO-69
B. -IN IURE CESSIO-74
C. -TRADITIO-78
1. -Genel Olarak-78
2. -Traditionun Hukuki Sebepleri-85
a. -Causa Dotis Dandae-85
b. -Causa Novandi-86
c. -Causa Fiduciae-86
d. -Causa Donandi-87
e. -Causa Credendi-87
f. -Causa Solvendi-87
IV. -MÜLKİYET HAKKININ KAZANDIRICI ZAMANAŞIMIYLA KAZANILMASI-87
A. -GENEL OLARAK-87
B. -USUCAPIONUN ORTAYA ÇIKIŞ NEDENLERİ-88
C. -USUCAPIONUN TARİHİ GELİŞİMİ-91
1. -Eski Hukuk Döneminde (Oniki Levha Kanununda) Usucapio-91
2. -Klasik Öncesi Hukuk Döneminde Usucapio-92
3. -Klasik Hukuk Döneminde Usucapio-93
4. -Klasik Sonrası Dönemde Usucapio-96
5. -Iustinianus Döneminde Usucapio-96
D. -MÜLKİYET HAKKININ ZAMANAŞIMIYLA KAZANILMASININ UYGULAMA ALANI-97
1. -Mülkiyet Hakkının İspatı-97
2. -Malik Olmayan Bir Kişiden Malın Devralınmış Olması-97
3. -Bir Malın Maliki Olan Kişiden Yanlış Bir Devir İşlemiyle Devralınması-98
4. -Terk Edilip Edilmediği Belirsiz Olan Mallar ile Kaybedilmiş Malların Mülkiyetinin Kazanılması-100
E. -MÜLKİYET HAKKININ ZAMANAŞIMIYLA KAZANILMASINA İLİŞKİN ŞARTLAR-101
1. -Res Habilis (Eşyanın Elverişli Olması)-101
2. -Iusta Causa veya Titulus (Hukuki Sebep)-103
a. -Iusta Causa Pro Derelictio (Terk Sebebiyle)-104
b. -Iusta Causa Pro Soluto (İfa Sebebiyle)-107
c. -Iusta Causa Pro Donato (Hibe-Bağış Sebebiyle)-108
d. -Iusta Causa Pro Dote (Cihaz Sebebiyle)-112
e. -Iusta Causa Pro Herede (Miras Sebebiyle)-113
f. -Iusta Causa Pro Legato (Muayyen Mal Vasiyeti Sebebiyle)-115
g. -Iusta Causa Pro Emptore (Alım-Satım Sebebiyle)-116
h. -Iusta Causa Pro Suo (Malik Olmak Sebebiyle)-119
3. -Possessio (Zilyetlik)-120
4. -Bona Fides (İyiniyet)-122
a. -Bona Fidesin (İyiniyetin) Bulunması Gereken An-123
b. -Varolduğu Düşünülen Sebebin (Causa Putativa) İyiniyete Etkisi-127
5. -Tempus (Süre)-127
a. -Zamanaşımı Süresinin Kesilmesi-128
b. -Zamanaşımı Süresinin Hesaplanması-131
SONUÇ-133
KAYNAKÇA-137
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı