Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Rekabet Teorisi ve Endüstri İktisadi
Rekabet Teorisi ve Endüstri İktisadi
Erdal TÜRKKAN
Sayfa Sayısı
:
632
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2001
ISBN NO
:
9756809434
160,00
TL öNSöZ Bu kitapta rekabet teorisi ile ilgili olarak, endüstri iktisadında geleneksel ve modern yaklaşımlar çerçevesinde ortaya atılan temel kavramlara, politika seçeneklerine ve kuvvetli hipotezlere açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Ancak bu kitabın esas özelliği, XXI. yüzyılın eşiğinde giderek önem kazanan rekabet ve regülasyon (düzenleme, tanzim) olgularının, stratejik yaklaşıma dayalı olarak genişletilmiş rekabet teorisi çerçevesinde ele alınmasıdır. Genişletilmiş rekabet teorisini, geleneksel rekabet teorisinden ayıran üç temel özellik vardır: Bunlardan birincisi firmaların rekabet gücü yanında regülasyon gücünün de rekabet analizine dahil edilmesidir. Genişletilmiş rekabet teorisinin ikinci temel özelliği, rekabet politikalarının ve stratejilerinin analizinde firmaların rekabet ve regülasyon gücünün sürdürülebilirliğinin ön plana çıkarılmasıdır. Üçüncü özellik ise, rekabetin kendi kendisini sürdürebilmesi konusunda da regülasyon stratejilerinin öneminin ön plana çıkarılmasıdır. Konuya pratik açıdan bakılacak olursa, rekabet ve regülasyon strateji ve politikaları analizinde sürdürülebilirlik koşulunun iki boyutuyla göz önüne alınması, firma yöneticilerinin ve kamu otoritelerinin önemli bir zihniyet değişimine uğramasını gerektirmektedir. Bu zihniyet değişikliği de üç temel faktöre bağlı görünmektedir. Bunlar: *stratejik düşünme ve stratejik performansa yönelme eğilim ve yeteneğinin gelişmesi, *rekabet kültürünün ve rekabet tecrübesinin gelişmesi ve regülasyon rekabeti baskısının hissedilmesi konusunda bilinç ve hassasiyetin gelişmesi, *vizyon oluşturma eğilim, yetenek ve özgürlüğünün gelişmesi, olarak ö-zetlenebilir. Bu kitapta bu üç koşulun neyi ifade ettiği ve nasıl sağlanabileceği sorularına da açıklık getirilmeye çalışılmaktadır. Günümüzde kendisini belli bir yarışma ve mücadele ortamında hisseden, başkalarının davranışlarını etkilemek amacıyla kural koymak durumunda olan herkes, stratejik düşünmek ve stratejik davranmak zorundadır. Kısaca, rekabet ortamında yaşayan ve regülasyon işlevi ve gücü olan her karar birimi, stratejik düşünmeyi ve davranmayı öğrenmek durumundadır. Buna karşılık, rekabet ve regülasyon teorisinin en temel kaynağını teşkil eden iktisat öğretisinde stratejik yaklaşım hak ettiği yeri alamamıştır. Ancak, iktisat eğitim programlarında giderek daha fazla yer verilen endüstri iktisadı dersi çerçevesinde rekabet ve regülasyon teorilerine ve buna bağlı olarak stratejik yaklaşıma verilen önem hızla artmaktadır. Rekabet ve regülasyon olgusunun stratejik boyutlarının giderek önem kazanmasına karşın bu alandaki literatür, hızlı gelişmeye rağmen halen yeterli bir düzeye ulaşabilmiş değildir. Bu yetersizlik özellikle genişletilmiş rekabet teorisi açısından kendisini göstermektedir. Beni bu kitabı yazmaya yönlendiren temel faktörlerden birisi, literatürdeki mevcut yetersizlik ve kavram kargaşası olmuştur. Bu kitabın yazılmasında şahsi birikimlerin etkisi ve rolü şüphesiz çok ö-nemlidir. Bu kitapta, Hacettepe Üniversitesi İİBF İktisat bölümünde yirmi yılı aşkın bir süre verdiğim Endüstri İktisadı ders materyali cesaret verici bir hareket noktası oluşturmuştur. Bu kitap evrensel sorunlara evrensel cevaplar bulunması anlayışı çerçevesinde yazılmıştır. Ancak bazı olgular ve tecrübeler kitabın biçimlenmesinde daha fazla etkili olmuştur. Bu kitabın bazı bölümlerinin yazılmasında 1980-2000 döneminde Türk sanayiinin belli bir rekabet gücü kazanması ve Türkiye′de rekabet ortamının geliştirilmesi konusunda yaşanılan tecrübeler önemli bir esin kaynağı olmuştur. Şüphesiz bu kitabın oluşmasında rekabetçi ortamda gerçekleştirilemeyen Doğu Bloğu sanayileşme tecrübelerinin de büyük katkısı olmuştur. Nihayet 196O′lı yıllardan bu yana ABD, Japonya ve yeni a-dıyla Avrupa Birliği arasında yaşanan açık ve gizli rekabet olgusu da bu kitabın biçimlenmesinde önemli bir etkiye sahiptir. Yukarıdaki özellikleriyle bu kitap, her şeyden önce endüstri iktisadı (sanayi iktisadı) veya endüstriyel organizasyon dersi öğrencilerine yöneliktir. Bu kitabın bazı bölümlerinin tam olarak anlaşılabilmesi için en azından giriş dersi düzeyinde bir mikro iktisat bilgisi gerekmektedir. Lisans programlan çerçevesinde kitabın tamamının iki yarı yıllık süre içinde ele alınması öngörülmüştür. Ayrıca teorik ve metodolojik açıdan yeni yaklaşımları ön plana çıkarması nedeniyle kitaptan master düzeyinde yararlanılması da mümkündür. Bu açıdan mevcut boşlukları doldurmak için, tamamlayıcı literatüre göndermeler yapılmasına çalışılmıştır. Uygulamada endüstri iktisadı dersine genellikle bir yarı yıllık bir yer verildiği ve ders içeriğinin çok farklı kapsamlarda olduğu görülmektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde kitabın, bir yarı yıllık lisans ders programının çok farklı biçimlerde oluşturulmasına imkan verecek bir kapsama sahip olduğu söylenebilir . Ancak kitabın kısmi bir biçimde kullanılmasının yaratacağı boşlukların engellenmesi için yer yer kısa hatırlatmalara ve bölümler arası göndermelere başvurulması zorunluluğu doğmuştur. On üç haftalık bir yan yıllık lisans dersi programı için tavsiye edilen üç seçenek aşağıda verilmektedir. Seçenekler tanımlanırken kullanılan G harfi Girişi, kullanılan ilk rakamlar Bölüm numarasını, parantez i-çindeki rakamlar ise hafta cinsinden süreyi ifade etmektedir. Bir haftada üç saatlik ders yapılacağı varsayılmaktadır. Birinci seçenek: G(l); 1(1); 2(2); 3(1); 7(2); 8(1) ;9(1) ;11(1) ;16 (1): 17(1); 18(1). İkinci Seçenek: G(l) ; 1(1) ; 2(1); 3(1); (4(1) ;5(2) ;6(1);13(1); 14(1);15(1); 16(1);17(1). Üçüncü Seçenek: G(2); 2(2); 7(2);8(1); 11(2); 16 (3) 17(1) Bu kitap sadece lisans ve lisans üstü düzeyde endüstri iktisadı öğrencilerine hitap etmemektedir. Rekabet ortamının oluşması, rekabet gücünün artması, korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması konusunda kamu politikalarını oluşturan kurum ve kuruluşların her düzeydeki elemanları da büyük bir olasılıkla bu kitapta kendileri için yol gösterici ve yararlı olabilecek çeşitli unsurlar bulabileceklerdir. Diğer taraftan, her boyuttaki firmaların yöneticileri kendi firmalarının rekabet stratejilerinin belirlenmesi konusunda bu kitabın yol gösterici ve esinlendirici etkilerinden yararlanabileceklerdir. Nihayet bu kitap, ülkesinin ve dünyanın geleceği ile ilgili fikir oluşturmak ve yaşadığı dünyayı daha doğru algılamak isteyen politikacılar, bilim adamları, yazarlar ve düşünürler için de yararlı olabilecek orijinal bir kaynak niteliğindedir. Bu nedenle bu kitabın hazırlanmasında mümkün olduğunca geniş bir kitleye hitap edebilmek kaygısı ön planda tutulmaya çalışılmıştır. Kitabın yazılmasında ve yayına hazırlanmasında çok büyük desteğini ve yardımını gördüğüm kızım Olca Türkkan′a, bu kitabın yayınlanmasında önemli katkıları olan Rekabet Kurulu Başkanı Prof. Dr. Tamer Müftüoğlu ve Yönetim Kurulu üyelerine ve başta Doç.Dr. Şükrü Erdem ve Yrd. Doç.Dr. Adil Korkmaz olmak üzere, kitabın hazırlanmasında çeşitli katkıları olan tüm bölüm arkadaşlarıma ve tüm öğrencilerime teşekkürü bir borç bilirim. Ocak 2001 Prof Dr. Erdal Türkkan İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ III İÇİNDEKİLER VII ŞEKİLLER XXI TABLOLAR XXV GİRİŞ Rekabet, Regülasyon Ve Stratejik Yaklaşımın Ayrıcalıklı Uygulama Alanı: En düstriyel Faaliyetler 1 Endüstriyel Faaliyet Kavramının Tanımı ve Diğer Faaliyetlerden Farkları 4 Yeni Endüstriyel Sistem ve Regülasyon Stratejileri 8 Endüstri İktisadının ve Rekabet Teorisinin Konusu ve Kısa Tarihçesi 10 Endüstri İktisadının Mikro İktisatla İlişkileri ve Farklılıkları 13 Endüstri İktisadının İşletme İktisadı İle İlişkileri 14 Endüstri İktisadının ve Rekabet Teorisinin Metodolojisi 15 Klasik Yapı-Davranış-Performans Analizine Dayalı Endüstri İktisadı ve Rekabet Teorisi 15 Stratejik Yaklaşım 17 A) Rant Arayışı İçinde Mukayeseli Üstünlüklerin Harekete Geçirilmesi Yaklaşımı 22 B) Stratejik Performans Arayışına Dayalı Regülasyon Stratejisi Yaklaşımı ve Genişletilmiş Rekabet Teorisi 23 Kitabın Kapsamı: 33 ANA BÖLÜM 1 ENDÜSTRİ İKTİSADINDA STRATEJİK YAKLAŞIMIN DAYANDIĞI TEMEL KAVRAMLAR: STRATEJİ, REKABET VE REGÜLASYON 1. KLASİK STRATEJİK ANALİZ, STRATEJİK DAVRANIŞ, STRATEJİK YAPILANMA, STRATEJİK PERFORMANS 35 1.1. Fırsat, Tehdit, Güç, Zafiyet Analizine Yönelik Klasik Stratejik Yaklaşım 37 1.1.1. Çevre Analizi 38 1.1.2. Firma İçi Analiz 39 1.1.3. Alternatiflerin Belirlenmesi 39 1.1.4. Stratejik Tercihler 44 1.2. Stratejik Davranışa Dayalı Stratejik Yaklaşım ve Oyun Teorisinin Ta nımladığı Stratejik Davranışlar 45 1.2.1. Oyuncu Rasyonalitesi ve Bazı Temel Kavramlar 46 1.2.2. Oyun Teorisindeki Karar Kuralları 48 1.3. Stratejik Yapılanmaya Dayalı Stratejik Yaklaşım 59 1.3.1. Stratejik Segmantasyona Dayalı Stratejik Yapılanma Yaklaşımı 60 1.3.2. A Priori Avantaj Sağlayan Stratejik Yapılanma 61 1.4. Stratejik Performansa Dayalı Stratejik Analiz 62 1.4.1. Stratejik Performans Ölçütü Olarak Sürdürülebilir Rekabet Gücü... 63 1.4.2. Stratejik Performans Ölçütü Olarak Sürdürülebilir Regülasyon Gücü 65 1.4.3. Vizyon Oluşturma Gücü 67 2. REKABET KAVRAMININ VE OLGUSUNUN STRATEJİK BOYUTLARI 69 2.1. Genel Tanımlar ve Yaklaşımlar 69 2.1.1. Rekabetin Koşulları ve Rekabet Ortamı 70 2.1.1.1. Tam Rekabet Ortamı ve Koşulları 71 2.1.1.2. İşleyebilir Rekabet Koşullan 73 2.1.2. Rekabet Ortamının Oluşturulması ve Rekabet Baskısı Kavramı 74 2.1.2.1. Rekabet Baskısının Firmaya Getirdiği Sınırlamalar, Yü kümlülükler ve Zorunluluklar 74 2.1.2.2. Rekabet Baskısının Maksimizasyonu, Optimizasyonu ve Minimum Gerekli Rekabet Baskısı 79 2.1.2.3. Rekabet Baskısının Çeşitleri ve Ölçülmesi 82 2.2. Rekabetin Fonksiyonları ve İstenilirliği 82 2.2.1. Rekabetin İstenilir Etkileri ve Fonksiyonları 83 2.2.1.1. Rekabetin Tüketici Egemenliğini Sağlama Fonksiyonu 83 2.2.1.2. Rekabetin Seçme Özgürlüğünü Artırma Fonksiyonu 84 2.2.1.3. Rekabetin Etkin Kaynak Kullanımına Zorlama Fonksiyonu 85 2.2.1 A. Rekabetin Etkin Olmayan Girişimleri Elimine Etme ve Başarılı Firmaları Ödüllendirme Fonksiyonu 86 2.2.1.5. Rekabetin Yenilikleri Teşvik Etme Fonksiyonu 87 2.2.1.6. Rekabetin Bireysel ve Toplumsal Çıkarları Bağdaştırma Fonksiyonu 87 2.2.1.7. Rekabetin Mikro ve Makro Düzeyde Performansı Arttır ma Fonksiyonu 88 2.2.1.8. Rekabetin Zor ve Baskıyı Önleme ve Demokratikleştirme Fonksiyonu 89 2.2.1.9. Rekabetin Gelir Dağılımını İyileştirme Fonksiyonu 89 2.2.1.10. Rekabetin Regülasyon ve Yönetim Maliyetini Azaltma Fonksiyonu 90 2.2.2. Rekabetin İstenmeyen Sonuçlan 91 2.2.2.1. Rekabetin Kendi Kendisini Yok Etmesi 91 2.2.2.2. Rekabetin Yıkıcı Etkileri ve Rekabetin Yarattığı Maliyetler 92 2.2.2.3. Rekabetin Kısa Vadeyi Ön Plana Çıkaran Miyopik Etkile ri 92 VIII 2.2.2.4. Rekabetin Güvensizlik Yaratıcı Etkilen 93 2.2.2.5. Rekabetin Acımasızlığı ve Toplumu Sosyo-Kültürel Açı dan Fakirleştirici Etkileri 93 2.2.2.6. Rekabetin Gereksizliği ve İkame Edilebilirliği 94 2.3. Rekabet Süreci Kavramı ve Rekabetin Dinamik Etkileri 95 2.3.1. Rekabet Sürecinin Rekabet Olgusu Üzerine Etkileri Açısından Tanımlanması 95 2.3.1.1. Kendi Kendisini Besleyen ve Sürdüren Rekabet Süreçleri 95 2.3.1.2. Kendi Kendisini Yok Eden Rekabet Süreçleri 96 2.3.1.3. Rekabet Süreçlerinin Öngörülebilirliği ve Tanımlanabi- lirliği Açısından İrdelenmesi 97 2.3.1.4. Rekabet Süreçlerinin Güdümlülüğü ve Yönlendirilebilir- liği Açısından Tanımlanması 98 2.3.1.5. Rekabet Süreçlerinin Katılımcıların Nitelikleri Açısından Tanımlanması 98 2.4. Rekabet Çeşitleri 99 2.4.1. Rekabetten Sapmalar ve Rekabet Çeşitleri 99 2.4.2. Diğer Rekabet Çeşitleri 101 2.5. Rekabet Gücü Kavramı 106 REGÜLASYON KAVRAMININ VE OLGUSUNUN STRATEJİK BOYUT LARİ VE DİNAMİKLERİ 109 3.1. Firma Regülasyonu ve Firmanın Regülasyon Alanları 112 3.1.1. Firmalar Arası İlişkiler ve Firmanın Regülasyon Alanları 112 3.1.2. Firma-Devlet İlişkileri ve Firmanın Regülasyon Alanları 114 3.1.3. Firma İçi İlişkiler ve Firmanın Regülasyon Alanları 117 3.1.4. Regülatörlerin Nispi Öneminin Değişmesi ve Regülasyon Dinami ği 120 3.2. Regülasyon Stratejileri ve Regülasyon Dinamiği 123 3.2.1. Regülasyon Rekabeti Dinamiği 124 3.2.2. Stratejik Performans ve Regülasyon Stratejileri 128 3.2.3. Regülasyon Maliyeti ve Regülasyon Rekabeti 131 3.2.4. Yapı- Davranış- Performans Etkileşimi ve Regülasyon Stratejileri. 133 3.2.4.1. Yapılar, Regülasyon Modelleri ve Regülasyon Maliyeti.... 133 3.2.4.2. Davranışlar ve Regülasyon 135 3.3. Mikro ve Makro Düzeyde Regülasyon Gücü ve Rekabet Gücü İlişkisi 135 3.3.1. Firma Düzeyinde Rekabet Gücü, Regülasyon Gücü İlişkisi 136 3.3.2. Regülasyon Gücünün Regülasyonu, Kendi Kendisini Sürdürebilen Rekabet ve Ek Regülasyon İhtiyacı 139 IX ANA BÖLÜM 2 FİRMALARIN VE DEVLETİN REKABET VE REGULASYON STRATEJİLERİNİ ETKİLEYEN FIRSATLAR VE TEHDİTLER 4. ULUSLARARASI REKABET ORTAMININ YARATTIĞI FIRSATLAR, TEHDİTLER VE REGULASYON STRATEJİLERİ 149 4.1. Uluslararası Rekabet Ortamında Değişmeye Yol Açan FaktörlenEski Sanayi Sisteminden Yeni Sanayi Sistemine Geçişin Nedenleri 149 4.1.1. Ulusal Devletler Yapısından Küreselleşmeye Geçiş 151 4.1.1.1. Küreselleşmenin Tanımı 151 4.1.1.2. Küreselleşmenin Nedenleri 155 4.1.1.3. Küreselleşmenin Sonuçları 156 4.1.1.4. Küreselleşmeye Yöneltilen Eleştiriler 157 4.1.2. Ekstansif Gelişmeden Entansif Gelişmeye Geçiş 158 4.1.3. Bilimsel ve Teknolojik Devrim 160 4.1.4. Güç Doktrininden Refah Doktrinine Geçiş 162 4.1.5. Popülist-Volontarist Ekonomi Yönetiminden Ekonomide Demok ratikleşmeye Geçiş 163 4.2. Ulusal Sanayi Sisteminden Uluslararası Sanayi Sistemine Geçiş 164 4.2.1. Ulusal Firmadan Uluslararası ve Çokuluslu Firmaya Geçiş 166 4.2.2. Üretim Öncelikli Yapıdan Pazarlama Öncelikli Yapıya Geçiş 167 4.2.3. Ulusal Düzeyde Üstün Teknoloji Tercihinden Uluslararası Üstün 169 Teknolojiye Geçiş 4.2.4. Firmalar Arası Pazar İlişkilerinden Organik İlişkilere Geçiş 171 4.2.5. Statik İdeal Yapılanmadan (Katı Yapılanmadan) Sürekli Yeniden Yapılanmaya (Esnek Yapılanmaya) Geçiş 172 4.2.6. Maliyet Katılığından Esnek Maliyetlere Geçiş 173 4.2.7. Katı Teknolojilerden Esnek Teknolojilere Geçiş 175 4.2.8. Teknolojik Eklemlenmeye Dayalı Dikey Entegrasyondan Ekono mik Eklemlenmeye Dayalı Yatay Entegrasyona Geçiş 176 4.2.9. Evrensel Üretim Biriminden Özgün Üretim Birimine Geçiş 178 4.3. Ulusal ve Uluslararası Sanayi Sistemlerinin Etkileşimi 179 4.3.1. Ulusal Sanayi Sisteminin Sürdürülebilirlik Özelliğini Kaybetmesi. 180 4.3.2. Uluslararası Sanayi Sisteminin Değişime Zorlayıcı Etkileri 181 4.3.3. Uluslararası Sanayi Sisteminin Değişimi Kolaylaştırıcı ve Cazibe Yaratıcı Etkileri 181 5. KAMUNUN YARATTIĞI FIRSATLAR, TEHDİTLER VE FİRMALARIN REGULASYON STRATEJİLERİ 183 5.1. Ulusal Sanayileşme Stratejilerinin Firmalar Açısından Yarattığı Fırsatlar, Tehditler ve Firmaların Regülasyon Stratejileri 185 5.1.1. Ekonomik Bağımsızlığa Yönelik Dışa Kapalı Planlı Sanayileşme Stratejisi ve Firmaların Regülasyon Alanları 186 5.1.2. İthal İkamesi Stratejisi 189 5.1.3. İhracata Yönelik Sanayileşme Stratejisi (Korumacı Dışa Açılma)... 193 5.1.4. Dışa Açık Sanayileşme Stratejisi 195 X 5.1.5. Kısmi veya Tam Ekonomik Bütünleşmeye Yönelik Sanayileşme Stratejisi 197 5.2. İthalat Rejiminin Yarattığı Fırsatlar ve Tehditlerin Rekabet Ortamı ve Firmaların Regülasyon Stratejileri Üzerine Etkileri 199 5.2.1. İthalatın Liberalleştirilmesi Kavramı 199 5.2.2. İthalatın Liberalleştirilmesinin Nedenleri ve Firmaların Rekabet ve Regülasyon Gücü Üzerine Etkileri 200 5.3. İhracatın Teşvikinin Rekabet Ortamı ve Firmaların Regülasyon Stratejileri Üzerine Etkileri 205 5.3.1. İhracatı Teşvikin Nedenleri 205 5.3.2. İhracatı Teşvik Yöntemleri 206 5.3.3. İhracatı Teşvikin Etkileri 207 5.3.4. Teşviklerin Etkinliği 209 5.4. Yatırımların Teşvikinin Rekabet Ortamı ve Firmaların Regülasyon Strate jileri Üzerine Etkileri 210 5.4.1. Yatırımların Teşvikini Gerekli Kılan Nedenler 210 5.4.2. Yatırımları Teşvik Yöntemleri 212 5.4.3. Yatırımları Teşvikin Ölçüsü, Sınırları ve Sakıncaları 213 5.5. Kamu Yükümlülüklerinin ve Makro Ekonomik Dengesizliklerin Rekabet Ortamı ve Firmaların Regülasyon Stratejileri Üzerine Etkileri 214 5.5.1. Vergi Yükümlülüğünün Rekabet Ortamı Üzerine Etkileri 214 5.5.2. Diğer Yükümlülükler 215 5.5.3. Kamu Açıklan ve Enflasyon 217 5.6. Rekabet Hukukunun ve Rekabeti Etkileyen Diğer Kamu Regülasyonlarının Rekabet Ortamı ve Firmaların Regülasyon Stratejileri Üzerine Etkileri 219 5.6.1. Anti-Monopol Yasaları 219 5.6.2. Tabii Monopoller ve Fiyat Regülasyonu 229 5.6.3. Özelleştirmenin Rekabet Ortamı ve Firma Regülasyonu Üzerine Etkileri 234 5.6.4. Tüketiciyi Koruma Kanunları 239 5.6.5. Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarının Korunması 241 5.7. Fiziki ve Sosyal Altyapı ve Kamunun Yarattığı Dışsallıklar 243 5.8. Sanayileşme Stratejilerinin ve Rekabet Politikalarının, Rekabet Ortamı ve Firmaların Regülasyon Stratejileri Üzerine Etkilerinin Genel Değerlen dirmesi 244 5.8.1. Sanayileşme Stratejileri ve Geniş Anlamda Rekabet Politikalarının Regülasyon Alanları ve Maliyetleri Üzerine Etkileri 244 5.8.2. Rekabet Politikalarının Firmaların Regülasyon Gücünün Çeşitli Unsurları Üzerine Etkileri 246 5.&.2.L. Rakabet. PoUüka.laı;M« Töçlusa&al RsfeivMa Rekabete Katkı Güçlerine Etkileri 246 5.8.2.2. Geniş Anlamda Rekabet Politikalarının Firmaların Giri şim Gücü Üzerine Etkileri 247 5.8.2.3. Geniş Anlamda Rekabet Politikalarının Firmaların Yara tıcı Gücü Üzerine Etkileri 248 XI 5.8.2.4. Kamu Politikalarının Uyum Gücü Üzerine Etkileri 248 5.8.2.5. Rekabet Politikalarının Firmaların Pazarlık ve İşbirliği Gücü Üzerine Etkileri 249 6. ARZ, TALEP VE PİYASA KOŞULLARININ YARATTIĞI FIRSATLAR VE TEHDİTLERİN REKABET ORTAMI VE FİRMALARIN REGÜLASYON STRATEJİLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ 250 6.1. Pazar Boyutu ve Dinamizmi 252 6.2. Esneklikler: Fiyat Esnekliği, Çapraz Esneklik ve Gelir Esnekliği 258 6.2.1. Fiyat Esnekliğinin Piyasa Hakimiyetini Engelleyici Etkileri 258 6.2.2. Çapraz Esnekliğin Firmanın Regülasyon Alanlarına Etkileri 259 6.2.3. Gelir Esnekliğinin Etkileri 260 6.3. Piyasaların Bölümlenmesi İmkanları 261 6.4. Mal Farklılaştırması İmkanları 263 6.5. Giriş-Çıkış Engelleri 264 6.5.1. Giriş Engelleri 265 6.5.1.1. Yasal ve İdari Giriş Engelleri 267 6.5.1.2. Kamu Şirketlerinin Yarattığı Haksız Rekabet 268 6.5.1.3. Kamunun Yasal ve İdari Düzenlemelerine ve Uygulama larına Güvensizlik 269 6.5.1.4. Patent ve Know-How Engelleri 269 6.5.1.5. İlk Yatırım Gereksinimi 270 6.5.1.6. Stratejik Girdilere Hakimiyet 271 6.5.1.7. Güvenilir Firma İmajı ve Mal Farklılaştırması 271 6.5.1.8. Batık Maliyetlerin Varlığı 273 6.5.1.9. Misillemeler ve Caydırıcı Stratejiler 273 6.5.1.10. İthalat Engelleri 274 6.5.1.11. Taşıma Maliyetleri 274 6.5.1.12. Altyapı Yetersizliği 275 6.5.2. Çıkış Engelleri 276 6.5.2.1. Yasal Çıkış Engeli 276 6.5.2.2. Batık Maliyetler 276 6.5.2.3. Kalifiye Personel Kullanımı 276 6.5.2.4. İşten Çıkarma Engeli 277 6.5.2.5. Kapatılmaya Sosyal Direnç 277 6.5.2.6. Yüksek Küçülme ve Dönüşüm Maliyetleri 277 6.5.3. Sıfır Engelli Giriş ve Negatif Engelli Giriş 277 6.6. Ölçek Ekonomileri 278 6.7. Sektörel Dışsallıklar 281 6.8. Konsantrasyon Oranlan 283 6.9. Belirsizlikler 284 XII*ı ANA BÖLÜM 3 FİRMALARIN VE DEVLETİN REKABET VE REGÜLASYON STRATEJİLERİNİ ETKİLEYEN GÜÇ VE ZAFİYET UNSURLARI 7. FİRMA YAPISINDAN KAYNAKLANAN GÜÇ VE ZAFİYET UNSURLARI VE FİRMALARIN REGÜLASYON MODELLERİ 287 7.1. Değişim ve Organizasyon Maliyetleri ve Firma Yapısı 291 7.1.1. Değişim Maliyetleri 291 7.1.2. Firmanın Organizasyon ve İletişim Yapısındaki Farklılaşmalar ve Yönetim Maliyetleri 295 7.2. Ajans Maliyetleri ve Firma İçinde Güç Yapısı 299 7.2.1. Firmanın Yönetim ve Mülkiyet Yapısı 301 7.2.2. Yetki Devri Maliyetleri ve Ajans Teorisi 302 7.3. Ölçek Ekonomileri, Kapsam Ekonomileri, Çeşitleme Ekonomileri ve Firma Boyutu 303 7.3.1. Ölçek Ekonomileri 304 7.3.2. Kapsam Ekonomileri ve Firmanın Ürün Yapısı 306 7.3.3. Çeşitleme Ekonomileri ve Firmanın Faaliyet Yapısı 308 7.3.4. Optimal Firma Boyutu ve Minimum Etkin Boyut 312 7.4. Farklılaşma Ekonomileri ve Firma Yapısı 315 7.4.1. Porter′in Değer Zinciri Analizi ve Farklılaşma Ekonomileri 315 7.4.2. Farklılaşma Ekonomilerinin Bir Kaynağı Olarak Firmanın Yaşı: Öğrenme Eğrisi ve Diğer Yaşlılık Ekonomileri 318 7.4.3. Farklılaşma Ekonomilerinin Bir Unsuru Olarak Firmanın Tabiiyeti ve Tabiiyet Ekonomileri 320 7.4.4. Bir Farklılaşma Ekonomisi Unsuru Olarak Firmanın Yerleşim Yeri ve Coğrafi Konumunun Yapısı 321 7.4.5. Bir Farklılaşma Göstergesi Olarak Firmanın İşlevsel Yapısı 322 7.4.6. Farklılaşma Göstergesi Olarak Firmanın Personel ve İnsan Gücü Kaynakları Yapısı 323 7.5. Esneklik Ekonomileri ve Firma Yapısı 323 7.5.1. Esneklik Ekonomileri ve Firmanın Üretim Yapısı 324 7.5.2. Esneklik Ekonomileri ve Firmanın Maliyet Yapısı 324 7.5.3. Esneklik Ekonomileri ve Batık Maliyetlerin Önemi 325 7.5.4. Esneklik Ekonomileri ve Firmanın Finansman Yapısı 326 7.5.5. Esneklik Ekonomileri ve Firmanın Teknolojik Yapısı 326 7.5.6. Esneklik Ekonomileri ve Firmanın Kurumsal Yapısı 327 8. PİYASA REGÜLASYONU VE PİYASA YAPISINDAN KAYNAKLANAN GÜÇ VE ZAFİYET UNSURLARI 328 8.1. Pazarın Tanımı 329 8.1.1. Pazarın Talep Koşulları Esas Alınarak Belirlenmesi 330 8.1.2. Pazarın Arz Koşulları Esas Alınarak Belirlenmesi 334 8.1.3. Pazarın Rekabeti Engelleyici Eylemlerin Niteliği Esas Alınarak Belirlenmesi ve İlgili Pazar 336 8.2. Piyasa Kavramının Diğer Unsurları, Piyasadaki Aksaklıklar ve Piyasa Regülasyonu 337 XIII 8.3. Pazar Yapısından Kaynaklanan Güç ve Zafiyet Unsurları 339 8.3.1. Alıcı ve Satıcının Nispi Pazar Paylan 339 8.3.2. Giriş- Çıkış Koşullan ve Piyasa Regülasyonu 342 8.3.3. Esneklikler ve Piyasa Regüiasyonu 343 8.3.4. Pazar Boyutu ve Rekabete Dayaiı Piyasa Regülasyonu 343 8.3.5. Yarışabilir Piyasalar ve Piyasa Regülasyonu 344 9. FİLİYER KAVRAMI, FİLİYER YAPISINDAN KAYNAKLANAN GÜÇ VE ZAFİYET UNSURLARI VE FİLİYERİN REGÜLASYONUNDA FİRMA NIN VE PİYASANIN ROLÜ 346 9.1. Filiyerin Tespiti 347 9.2. Filiyerin İşleyişi, Organizasyonu ve Regülasyonu 347 9.2.1 Filiyerin Yapısı 348 9.2.2 Ajanlar Arası İlişkilerde Güç ve Zafiyet Unsurları 350 10. ENDÜSTRİ YEL VE TEKNO-EKONOMİK YAPIDAN KAYNAKLANAN GÜÇ VE ZAFİYET UNSURLARİ VE DEVLET REGÜLASYONUNUN SINIRLARI 353 lO.l.Girdi-Çıktı Tablolarının Ortaya Koyduğu Kantitatif Yapısal Özellikler 353 10.1.1. Endüstriler Arası İlişkiler Tablosu ve Ekonominin Yapısal Özel likleri 354 10.1.2.Teknoloji Matrisinden Elde Edilebilecek Yapısal Değişkenler 357 10.1.3.Ters Matris ve Doğrudan ve Dolaylı Etki Katsayıları 358 10.1.4.Endüstriler Arası İlişkiler Tablosunun Üçgenleştirilmesi 361 10.2.Endüstriyel Yapı İle İlgili Kalitatif Özellikler 362 10.3. Diğer Yapısal Özellikler 363 10.3.1 .Kurumsal ve Hukuki Yapı 363 10.3.2.Ulusların ve Firmaların Birikimleri 364 ANA BÖLÜM 4 DAVRANIŞLARDAN KAYNAKLANAN GÜÇ VE ZAFİYET UNSURLARI 11. FİRMA DAVRANIŞINDAN KAYNAKLANAN GÜÇ VE ZAFİYET UN SURLARI VE FİRMA REGÜLASYONU MODELLERİ 367 11.1. Firmanın Hesap Birimi Olarak Davranışları ve Amaç Fonksiyonu 370 11.1.1. Marjinalist Teori ve Firmanın Amaç Fonksiyonu .′ 370 11.1.2.Davranışsal Teori ve Firmanın Amaç Fonksiyonu 373 11.1.3. Yönetsel Yaklaşım ve Firmanın Amaç Fonksiyonu 374 İL 1.4.Firmanın Büyümesi ve Kısıtlama Altında Firma Davranışları 376 11.1.4.1. Finansman ve Pazar Kısıtı Altında Maksimum Sürdürüle bilir Büyüme Hızı Amacı ve Dovvnie′nin Katkıları 376 11.1.4.2. Yönetim Kısıtı Altında Uzun Vadeli Toplam Kârların Arttırılması Amacı ve Penrose′un Katkıları 378 11.1.4.3. Değerleme Oranı Kısıtlaması Altında Büyüme Hızının Maksimumlaştırilması Amacı ve Marris′in Katkıları 380 11.2. Firmanın Kısıtları Etkileme Gücü, Regülasyon Alanı, Davranışsal Yete nekler ve Firma Stratejileri 382 11.2.1.Güç Asimetrisi ve Firmanın Regülasyon Alanları 385 i 1.2.1.1. Pazar Hakimiyeti Kavramı ve Firmanın Etkileyebileceği Değişkenler 385 11.2.1.2. Filiyer Hakimiyeti ve Firmanın Etkileyebileceği Değiş kenler 387 11.2.1.3. Coğrafi Hakimiyet Kavramı ve Firmanın Etkileyebileceği Değişkenler 389 11.2.1.4. Enstrüman Hakimiyeti Kavramı ve Firmanın Etkileyebi leceği Değişkenler 390 11.2.2.Davranışsal Yetenek Asimetrisi, Karar Süreçlerinin Niteliği ve Firmanın Etkileyebileceği Değişkenler 391 11.2.3.Belirsizlik Ortamında Risk Alma Asimetrisi ve Firmaların Değiş kenleri Etkileme İmkanı 393 11.2.4.Bilgi Asimetrisi ve Firmaların Değişkenleri Etkileme İmkanı 394 12.DİĞER DAVRANIŞSAL GÜÇ VE ZAFİYET UNSURLARI 397 12.1. Kamunun Rekabet Politikalarını ve Stratejilerini Oluşturma Konusundaki Güç ve Zafiyetleri 397 12.1.1. Kamunun Rekabetten Sapmaları Düzeltici Müdahalelerinin Rasyonalitesi ve İkinci En İyi Sorunu 398 12.1.2.Hükümetlerin Sanayileşme Politika ve Stratejileri İle İlgili Güç ve Zafiyetleri 401 12.2. Diğer Ajanların Strateji Oluşturmadaki Güç ve Zafiyetleri 402 12.2.1. Uluslararası ve Uluslar Üstü Kurum ve Kuruluşların Strateji ve 402 Politika Oluşturma Konusundaki Güç ve Zafiyetleri 12.2.2.Tüketici Davranışları İle İlgili Güç ve Zafiyet Unsurları 403 12.2.3.Rekabet Kültürü ve Rekabet Tecrübesinin Yarattığı Güç ve Zafi yetler 405 12.2.3.1.Rekabet Kültürü 405 12.2.3.2.Rekabet Tecrübesi 408 ANA BÖLÜM 5 KURULUŞ, İŞLEYİŞ VE YENİDEN YAPILANMA AŞAMALARI İLE İLGİLİ SORUNLAR VE TERCİHLERİN FİRMALARIN REKABET VE REGÜLASYON STRATEJİLERİNE ETKİLERİ 13.KURULUŞ AŞAMASI SORUNLARI:ZORUNLU VE TERCİHE BAĞLI REGÜLASYON ALANLARI VE REGÜLASYON GÜCÜ 412 13.1.Girişimci Profili ve Girişimcinin Niteliği 413 13.1.1.Regülasyon Gücünün Bir Unsuru Olarak Girişimci Profili 413 13.1.2.Regülasyon Gücü Unsuru Olarak Girişimcinin Niteliği 416 13.2. Yatırım Alanı ve Kapsamının Seçimi ve İçselleştirme Tercihi 417 13.2.1. Doğrudan Tercihler 417 13.2.2. Dolaylı Tercihler 419 13.3.Finansman Temini Sorunu 420 13.3.1.Finansman Teminindeki Seçenekler ve Tercihler 420 13.3.2.Finansman Konusundaki Sorunlar 421
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı