Kara Perşembe den Mortgage Krizine
Kara Perşembe den Mortgage Krizine
Ayhan ORHAN
ÖNSÖZ Kriz, iktisat biliminin, tabiri caizse kazanç kapısıdır. İktisatçıların, politika yapıcılarının ve uygulayıcılarının krizlerden beslenerek ön plana çıktığım söylemek pekte iddialı bir yaklaşım olmayacaktır. İktisatçıların, yeni politika arayışlarını yönlendirdiği ana tema olan krizler, taş devrinden bu yana takas ticareti ile başlayıp değerli kâğıtların ekonomiyi yönlendirdiği günümüze kadar ortaya çıkan süreçte aşırı kâr elde etmek, rakipleri alt etmek, rekabeti baltalamanın tek çıkar yolu olmuştur. Bu açıdan bakıldığında elinizde bulunan kitap krizi yakın tarih perspektifinden anlatmaya çalışan bir içeriğe sahiptir. Kitap fikrinin asıl kaynağı bir önceki kitabımın kriz bölümü ve o bölümde yer alan bir kronolojidir. Bu kronolojiden yola çıkarak 20 ve 21. yüzyıla damgasını vurmuş ve ekonomi hakkında yeni politika arayışlarına neden olan dünya krizlerini ve Türkiye'ye yansımalarım içermektedir. Uzun süreli araştırmalar ve okumalar sonucunda ortaya çıkan bu eser ile ilgili yararlanmış olduğum tüm kaynakların değerli yazarlarına içten teşekkürlerimi sunarım.
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ............................................................................. 5
KRİZ KAVRAMI............................................................. 11
İktisadi Ekoller ve Kriz................................................. 12
Klasik Ekol ve Kriz ..................................................... 13
Sosyalist Ekol ve Kriz................................................... 16
Keynesyen Ekol ve Kriz............................................... 17
Monetarist Ekol ve Kriz................................................ 21
Yeni-Klasik Ekol ve Kriz.............................................. 22
Arz Yanlı Ekol ve Kriz.................................................. 24
Rasyonel Bekleyişler Ekolü ve Kriz............................... 25 EKONOMİK KRİZLERİN NEDENLERİ......................... 27
Ekonomik Kriz Türleri................................................... 29
Reel Sektör Krizleri...................................................... 30
Finansal Krizler............................................................. 31
Finansal Kriz Türleri..................................................... 35
- Para Krizi............................................................ 35
- Bankacılık Krizi.................................................... 43
- İç ve Dış Borç Krizi.............................................. 45
Siyasal ve Sosyal Sistemden Kaynaklanan Krizler.......... 47
KRİZLERİN TEMEL ÖZELLİKLERİ.................................................... 49 20. VE 21. YÜZYIL KRİZ KRONOLOJİSİ.......................................... 52
1929 Büyük Depresyon-Dünya Ekonomik Buhranı....................... 53
1946 Türkiye Ekonomik Krizi............................................................. 59
1954 Kore savaşı ve Ekonomik Krizi................................................ 61
1958 ABD Ekonomik Krizi................................................................. 63
1968-69 ABD Ekonomik Krizi............................................................ 66
1979-1980 Dünya ve Türkiye Ekonomik Krizi................................. 70
1982 Latin Amerika Krizi ................................................................... 75
1987 Amerika Ekonomik Krizi............................................................ 78
1988-1989 Türkiye Ekonomik Krizi................................................... 81
- Japonya Ekonomik Krizi .......................................................... 84
- Türkiye Ekonomik Krizi............................................................ 87
1992-93 Avrupa Ekonomik Krizi........................................................ 89
1994 Türkiye ve Meksika Ekonomik Krizi....................................... 92
1997-1998 Asya ve Rusya Ekonomik Krizleri............................... 108
2000-2001 Türkiye Ekonomik Krizleri............................................. 119
2001 Arjantin Ekonomik Krizi.......................................................... 139
2008 ABD ve Avrupa Krizi.............................................................. 143
2010 Yunanistan ve AB Krizi.......................................................... 162
KRİZLE MÜCADELE POLİTİKALARI.............................................. 171
MERKEYNESYENİZM........................................................................... 174
GENEL DEĞERLENDİRME.................................................................. 187
KAYNAKÇA............................................................................................ 195