İslam Öncesi Uygurlarda Toprak Hukuku
İslam Öncesi Uygurlarda Toprak Hukuku
A.Melek ÖZYETGİN
İçindekiler
Ön Söz....................................................................................................................................... 11
Giriş
Uygurların Tarihine Kısa Bir Bakış..................................................................................... 15
Uygur Sivil Belgeleri Üzerine .............................................................................................. 20
İnceleme Yöntemi.................................................................................................................. 25
İnceleme Korpusu................................................................................................................. 25
Kısaltmalar ve İşaretler......................................................................................................... 36
I. Bölüm
Uygurlarda Toprak Hukuku
11 Uygurlarda Hukuki Sözleşmeler ve İlgili Terminolojisi Üzerine................................. 41
1.2 Uygurlarda Toprak Üzerindeki Mülkiyet Hakları........................................................ 52
1.2.1 Toprak Üzerinde Tekli ve Ortaklı Mülkiyet......................................................... 52
1.2.2. Toprak Üzerinde Devlet Mülkiyeti...................................................................... 56
II. Bölüm
Uygurlarda Toprakla İlgili Sözleşmeler
2.1. Mülkiyeti Devir Amacını Güden Sözleşmeler............................................................. 63
2.1.1 Uygurlarda Toprak Satım Sözleşmeleri............................................................... 63
2.1.2. Uygurlarda Trampa/Takas Sözleşmeleri........................................................... 114
2.2 Kullandırma ve Yararlandırma Amacını Güden Sözleşmeler................................... 119
- Uygur Kira Sözleşmeleri....................................................................................... 119
- Uygurlarda Ariyet Sözleşmesi (Kullandırma Ödüncü Sözleşmesi)................ 140
2.3 Teminat (Güvence) Sağlama Amacını Güden Sözleşmeler....................................... 144
2.3.1 Kefalet Sözleşmeleri............................................................................................. 145
2.3.2 Uygurlarda Taşınmaz Rehni Sözleşmesi ........................................................... 148
2.4 Uygurlarda Manastır Arazilerinin Tahsisi ve Temliki ile İlgili Sözleşmeler........... 152
III. Bölüm
Uygur Sözleşme Metinleri
3. 1 Uygurlarda Toprak Satım Sözleşmeleri ................................................................... 159
3.1 1 SaOl "Adıg Tarxan adlı kişinin Alp Taş Sangun'a arazisini satışı"............. 159
- Sa02 "Kara ve Yig Bürt adlı kişinin Kutlug Taş'a arazi satışı"...................... 160
- Sa03 "Yrp Yanga ve Edgü adlı kişilerin arazilerini Qutadmış'a satışı".......... 162
- SaO4 "Sabi adlı kişinin Basmıl'a arazisini satışı"............................................. 163
- Sa05 "Ozmış Togrıl adlı kişinin Basa Toğrıl'a bağını satışı".......................... 165
- Sa06 "Ozmış ve Tükel'in arazisini Basa Toğrıl'a satışı".................................. 166
- SaO7 "Ozmış Toğrıl'ın arazisini Âniçük'e satışı"............................................. 168
- Sa08 "Mausı Edgü ve Beg Ogul'un arazisini Toyınçoq'a satışı".................. 170
-
Sa09 "Tolu Kaya, Mısır, Ulug, İnç Kaya ve Mısır'ın ortaklaşa arazisini Üdey Elçi'ye
satışı"........................................................................................................................ 171
- SalO "Şada adlı kişinin Surya ile ortak bağını Suldan Pım'a satışı"........... 173
- Sall "Terbişadlı kişinin bağını Udçı Buqa ile Esen'e satışı"....................... 174
- Sal2 "Turmış Tigin adlı kişinin arazisini Vapsutu'ya satışı"....................... 176
- Sal4 "İnç Qaya ve Tumıçı'nm arazisini Mısır'a satışı".................................. 178
- Sal5 "Sinsudu adlı kişinin arazi satış belgesi".............................................. 179
- Sal6 "BegTemür'ün arazisini Ojyasudın'a satışı"......................................... 180
- Ex01 "Bir Budhist manastır arazisinin özel şahsa ait bir bağ ile takas edilmesi"....182
- ExO2 "Torçı, Yolçı ve İlci adlı üç kardeşin arazisini Qayımtu'nun arazisi ile takası" .184
- ExO3 "Bir Budhist manastır arazisinin özel şahsa ait bir bağ ile takas edilmesi"....185
- RH01 "Kaymış Sangun'un arazi kiralama belgesi"........................................ 186
- RH02 "Arazi kiralama belgesi".......................................................................... 187
- RH03 "Aram Qaya'nın arazi kiralama belgesi"................................................ 187
- RH04 "Bay Temür'ün arazi kiralama belgesi"............................................... 188
- RH05 "Temür Buka'nın arazi kiralama belgesi"............................................ 189
- RH06 "Tınsıtu'nun arazi kiralama belgesi".................................................... 190
- RH07 "Elçi'nin arazi kiralama belgesi"........................................................... 191
- RH08 "Mısır'ın arazi kiralama belgesi"............................................................. 191
- RH09 "Arazi kiralama belgesi".......................................................................... 192
- RH10 "Temir Buka'nın arazi kiralama belgesi".............................................. 194
- RH11 "Mısır'ın arazi kiralama belgesi".......................................................... 195
- RH12 "Temiçi'nin arazi kiralama belgesi"...................................................... 196
- Mİ21 "Ara Temür'ün bağ kiralama belgesi".................................................. 196
3.3.14Mİ23 "Ögrünç Qaya'nın bağ kiralama belgesi"............................................. 197
- Mİ28 "Taşık ve Utmış'ın arazi kiralama belgesi"........................................... 197
- Mİ32 "Arazi kiralama belgesi"......................................................................... 199
- Mİ22 "Mısır'ın arazisini Kayımtu adlı kişinin kullanımına vermesi"............ 200
- Mİ25 "Temir Ombu adlı kişinin arazisini bedelsiz iki kişinin kullanımına
vermesi"................................................................................................ 201 3.5 Uygurlarda Kefalet Sözleşmeleri................................................................................ 203
3.5.1 Mİ17 "Borca karşılık verilen güvenceyi gösteren belge"............................. 203 3.6 Uygurlarda Taşınmaz Rehni Sözleşmeleri................................................................. 205
- Mİ19 "Bir borca karşılık hem kişisel hem de nesnel güvence veren belge" 205
-
Lol5 "Bir arazinin borca karşılık ipotek verilmesini de içeren ödünç alma belge
si"............................................................................................................................. 206
3.7.1 "Murutluq Manastırının yönetiminin Ligui Tuturj, Guitso Şilavanti, Pintso Tutug'a
devredilme belgesi"............................................................................................... 208
3.7.2 Kadir Bilge Han'ın Murutluq Manastırına verdiği özel mülkiyet ve vergi muafiyet bel
gesi....................................................................................................................... 209
Uygur Sözleşmelerinin Tıpkıbasımlarından Örnekler.................................................... 213
Kaynaklar............................................................................................................................. 221
Dizin...................................................................................................................................... 233