Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
İnsan Odaklı Devlet Ve Özgürlük Öncelikli Anayasa
İnsan Odaklı Devlet Ve Özgürlük Öncelikli Anayasa
Tahsin ERDİNÇ
Sayfa Sayısı
:
302
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786054396412
1.320,00
TL ÖNSÖZ XX. Yüzyılın ikinci yarısında ve XXI. Yüzyılda; insanın başlıbaşına bir değer ve amaç olduğu, Devlet tarafından da kabul edilmiş, insan onuruna dayalı insan haklan ve eşitlik" idealinin, uluslararası, bölgesel ve ulusal düzeylerde pozitif belgelere önemli ölçüde yansıtılmış, güvencelere de bağlanmış olduğu gözlemlenmektedir. Her geçen gün, her platformda, bu konudaki çalışmalara ve olumlu sonuçlarına tanık olmaktayız. İnsan, Devletin, kurumlarının ve tüm kamu hizmetlerinin varoluş nedeni ve amacı olup, bu nedenle Devletin, odağında yer ahmaktadır. Keza insan, insan haklarına ve kamu özgürlüklerine ilişkin çalışmaların amacı olarak da karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde, bu konudaki gelişmelerin artan bir biçimde süreceği, başlı başına bir değer ve onur sahibi olan insanın mutluluğu"nu temel alan bir küreselleşme olayının yaşanmakta olduğu kuşkusuzdur. Gerçekten Münci Kapaninin belirlediği gibi, bilim ve teknoloji" çağından daha çok gerçek bir İnsan Haklan Çağında yaşamaktayız (Kapani, M., İnsan Haklarının Uluslararası Boyutları, 3.Basım, Ankara, 1996, sh. 13). Uluslararası toplum ve uluslar da, bu gelişmelerden derinden etkilenmekte, özellikle Uluslararası ve Ulusal-üstü İnsan Haklan örgütleri sürekli gelişmektedir. Adeta bütün Dünya ulusları, kurulmuş ve yeni kurulmakta olan uluslararası ve bölgesel İnsan Hakları örgütlerinin etkinliklerini artırma çabalarına girmiş bulunmaktadırlar. Aynı zamanda, söz konusu örgütleri de kurmuş olan, uluslararası ve ulusal-üstü İnsan Hakları belgeleri (ve sözleşmeleri), neredeyse Devletler-üstü anayasal-siyasal bir nitelik ve etkinlik kazanmışlardır. Bu anayasal-siyasal belgeler ve denetim organları, birlikte Devlet-üstü bir siyasal organizasyon oluşturmadılarsa da; ulus devletler, söz konusu İnsan Haklan belgelerine ve denetim organlarının kararlarına uymak zorundadırlar. Keza, Anayasa ve iç hukuk kurallarım da, bu uluslararası ve ulusal-üstü sözleşmelere ve denetim organlarının içtihatlarına uygun hale getirmeyi üstlenmişlerdir. Ülkemizde bu konularda, gözle görülür bir ilerleme kaydedildiği bir gerçektir. Bu cümleden olarak ayrıca vurgulanmalıdır ki, 1960lardan günümüze ve ileriye yönelik olarak; bir Avrupa Birleşik Devletleri projesini gerçekleştirmek üzere olan, ABne üye olma kararlılığı sebebiyle, Anayasa ve mevzuatımızda uyum yasalarıyla sürekli bir reform süreci içerisinde olduğumuz belirtilmelidir. Ne var ki; çeşitli sebeplerin etkisi altında, eksiksiz olarak İnsan Haklarına ve hukukun üstünlüğüne dayalı Çağdaş, özgürlükçü ve çoğulcu demokrasiyi bütün kurumlarıyla kuramadığımız da bir gerçektir. Çünki yapılmasında ve içeriğinde anti demokratik faktörler ve unsurlar bulunan 1982 Anayasası, bugüne kadar çok kereler değiştirilmiş olmasına rağmen; tam olarak demokratik, özgürlükçü, İnsan haklarına bağlı bir Hukuk D evleri nitelik ve içeriğine kavuşturulamamıştır. Bunda, bilindiği gibi; yasa koyucunun ve yürütme organının olduğu kadar; yargı organlarının da payı bulunmaktadır. Bu nedenlerle Ülkemizin; demokratikleşmesini tamamlayabilmek, İnsan Hakları ve hukuka bağlı Devlet alanlarındaki yetersizlikleri ortadan kaldırabilmek için; ya yeni bir Anayasa yapmak, ya da kapsamlı bir Anayasa değişikliği gerçekleştirmek zorunda olduğu, herkesçe kabul edilmektedir. Başka ifade ile Türkiye, yeni bir Anayasa yapmak (Anayasa hukukçularının çoğunluğu yeni Anayasa yapılması gerektiği görüşündedirler. Yazıcı, Serap, Yeni Anayasa Hazırlığı Ve Türkiye, Haziran 2009), ya da kapsamlı bir Anayasa değişikliği gerçekleştirmek zorunluluğu karşısında ve kanımızca arefesindedir. Bu noktada, uluslararası platformlarda olduğu gibi, ulusal düzeyde de , İnsan odaklı Devlet organizasyonu, hak ve özgürlük öncelikli Anayasa yapılması sürekli gündeme getirilmektedir. Kitabımızda sentetik yöntemle hem, hukuk ve Anayasa Hukuku biliminin olması gerekenlerini ve hem de, Siyasal bilimin olanlarını bulmaya çalıştık. Ayrıca bu Çalışmada, toplumun oluşumu, Devletin ve Anayasanın unsurları ve kurumları; İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri, ÇağdaşDemokrasi ve Hukuka Bağlı Devlet ile sıkı ilişkileri içinde ele alınmaya çalışılmıştır. Anayasa hukuku yöntemi içinde uyguladığımız bu özel yaklaşım tarzı; İnsan Hakları, Çağdaş Demokrasi unsurları ve Hukuk Devletini, soyut ve genel olarak anlatmanın ötesinde; somut ve uygulamaya yönelik olarak yaşanması gerektiği gibi gösterme imkânı sağlamıştır. Birinci Bölümde; önce insandan başlamak suretiyle, ihtiyaç ve emek kanununu ve sonuçları olan toplumsal yaşama zorunluluğunu ve insanla-rarası ilişkileri, sosyolojik yaklaşımla ve tarihî gözlemlerin sonucu olarak belirlemeye çalıştık. Bu yol bizi sosyal davranış kurallarına ve hukuk kurallarına (hukuk düzenine) götürdü. Çalışmamızın bu Bölümünün İkinci başlığı altında; İnsan Hakları ile ilişkileri içerisinde, hukukun dallan ve bunlar içerisinde Anayasa Hukuku′nun yeri, önemi ve etkisi araştırıldı. Bu arada, Kamu Hukuku, Özel Hukuk ayrımı ve ayırıcı nitelikleri; Anayasa Hukuku ile yakınlıkları olan bilim dalları, karşılaştırmalı olarak incelendi. Bu başlık altında ayrıca, Anayasa Hukuku ile yakınlığı olan Siyasal bilimin, ortak konuları, ayrılan yönleri ve yöntemleri de görüldü. İkinci Bölümde, Anayasa Hukuku′nun inceleme konulan olan Devlet ve Anayasa, iki alt başlık altında ayrıntılı olarak; yine İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri, demokrasi ve hukuka bağlı Devlet ile ilişkileri içerisinde incelendi. Bu arada Devletin kurucu unsurları, kurumlar ve siyasal kurumlar; Anayasacılık hareketleri, Anayasanın amaçları ve işlevleri ve Anayasa çeşitleri, her halde İnsan Hakları ile ilgileri ölçüsünde açıklanmaya çalışılmıştır. Devletin kuruluş ve işleyişini ve Anayasayı her yönüyle ele almayan bu Çalışma, elbette bir Anayasa Hukuku kitabı olmayıp, İnsanı ve özgürlüklerini öncelikli olarak incelemektedir. Kitabımızda, yukarıda vurgulanan zorunlu ihtiyaçlara da cevap teşkil edilebilecek bazı bilimsel tespitler yapılmış ve ideal bir Anayasa için öneriler sunulmaya çalışılmıştır. Yeni Anayasa hazırlıklarında, bu mütevazı çalışmanın katkısı olabilirse, kendimizi mutlu hissedeceğiz. İstanbul, Ekim 2009 Dr. Tahsin Erdinç İÇİNDEKİLER : ÖNSÖZ...................................................................................................................... v İÇİNDEKİLER.......................................................................................................ix BİRİNCİ BÖLÜM SOSYOLOJİK YAKLAŞIMLA İNSAN, TOPLUM, DEVLET VE ANAYASA HUKUKU I. İNSAN VE TOPLUM.....................................................................................1 1. İNSAN..........................................................................................................1 A. İnsanın Tanımı (Artıları ve Eksileri).............................................1 B. Buluşların Anası Olan İhtiyaç ve Emek Kanunu ve Doğurduğu Sonuçlar..........................................................................5 2. TOPLUM HALİNDE YAŞAMA ZORUNLULUĞU VE TOPLUMSAL İLİŞKİLER.....................................................................9 A. Dinamik Bir Varlık Olan Toplum ve Oluşumu............................9 a. Global Toplum-Toplumun Çoğulcu Yapısı ve Sivil Toplum..........................................................................................12 b. Toplum İçinde Sosyal ve Siyasal Farklılaşma......................14 ba. Sosyal Farklılaşma ..............................................................14 bb. Siyasal Toplum-Siyasal Farklılaşma (Devlet- Birey, İktidar-Özgürlük Diyaloğu).............................................16 B. Yerleşik Toplum.................................................................................21 3. SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI VE HUKUK...................... 23 A. Sosyal Davranış Kuralları .............................................................. 24 a. İşevleri, Amaçları, Mahiyetleri ve Nitelikleri..................... 24 aa. Amaç ve İşlevleri................................................................. 24 ab. Toplumsal Barış, Huzur, İnsan Hakları ve Güvenlik İlişkisi.................................................................................... 25 ac. Sosyal Davranış Kuralları, Mahiyetleri ve Nitelikleri.27 b. Sosyal Davranış Kurallarının Çeşitleri................................ 28 ba. Örf ve Adet Kuralları (Gelenek ve Görenekler) ..........29 bb. Ahlâk Kuralları ................................................................... 30 bc. Din ve İnanç Kuralları........................................................32 bd. Hukuk Kuralları ..................................................................35 B. Hukuk Kavramları .......................................................................... 38 a. İdeal ya da Tabiî Hukuk........................................................... 38 b. Objektif Hukuk ..........................................................................39 c. Subjektif Hukuk, Kişilik ve Hak Kavramları ......................42 ca. Kişilik Kavramı ve Hak Süjeliği ......................................43 cb. Hakkın Tanımı ....................................................................45 II. HUKUKUN DALLARI, ANAYASA VE İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN YERİ..................................................................................45 1. HUKUKTA KAMU HUKUKU-ÖZEL HUKUK AYRIMI VE KAMU HUKUKU DALLARI...................................45 A. Kamu Hukuku-Özel Hukuk Ayrımı, Tanımlar ve Dayandırıldıkları Kriterler............................................................. 46 a. Kişiler ve Sınıflandırılmaları.................................................. 48 b. Gerçek Kişiler............................................................................. 48 c. Tüzel Kişiler ve Kamu Tüzel Kişileri................................... 48 B. Kamu Hukuku Dalları-Karma Hukuk Dalları...........................52 C. Anayasa ve İnsan Hakları Hukukunun Günümüzde Hukuk Dalları İçindeki Yeri ve Üstünlüğü................................. 54 a. Anayasacılık Hareketleri ........................................................ 54 aa. Sosyal Sözleşme Teorisi, Demokratik Devrimler ve Liberal Bireycilik................................................................ 54 xi ab. Anayasacılık Hareketlerinin Seyri, Amaçları ve Sonuçları................................................................................58 ac. Ulusal-Üstü Anayasacılık Olayı...................................... 60 aca. Birleşmiş Milletler Andlaşması (BMA)..................62 acb. İnsan Hakları Evrensel Bildirisi (İHEB)............... 63 acc. Birleşmiş Milletler Çerçevesinde Kabul Edilen Çifte Sözleşmeler ve Diğer İnsan Hakları Sözleşmeleri.................................................................. 64 acd. Bölgesel Düzeylerde Kabul edilen Ulusal-Üstü İnsan Hakları Sözleşmeleri ve Kurdukları Yargısal Denetim Mekanizmaları............................................ 64 b. Anayasacılık Hareketlerinin Amaçlarına Ulaşılması İçin Öngörüler............................................................................ 69 D. Çağdaş Anayasa Hukukunun, Hukuk Dalları, İçerisindeki Gerçek Yeri ..................................................................74 2. ANAYASA HUKUKU İLE YAKINLIKLARI OLAN BİLİM DALLARI....................................................................................78 A. Anayasa Hukuku ve İnsan Hakları Hukuku...............................78 a. Anayasa Hukuku ve İnsan Hakları Hukukunun Zorunlu Birlikteliği....................................................................78 b. İnsan Haklarının ve Kamu Özgürlüklerinin Anayasal- Yargısal Güvenceleri ve Bireylerin Uluslararası Hukukta Hak Süjesi Olmaları......................... 83 B. Anayasa Hukuku ve Genel Kamu Hukuku (Umumî Amme Hukuku)................................................................................ 86 C. Anayasa Hukuku ve İdare Hukuku.............................................. 88 D. Anayasa Hukuku, Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku.......... 92 E. Diğer Kamu Hukuku Dalları İle De Anayasa Hukukunun Çakıştığı (Tedahül Ettiği) Alanlar Vardır.......... 96 F. Anayasa Hukuku ve Siyaset Bilimi............................................... 97 a. Devlet ve Siyasal iktidarın Ortak Konularını Oluşturduğu, Anayasa Hukuku ve Siyaset Bilimi............. 97 b. Anayasa Hukuku Biliminde Yöntem.................................. 100 İkinci Bölüm İNSAN HAKLARI, DEVLET VE ANAYASA I. DEVLET KURUMU VE İNSAN HAKLARI..................................... 103 1. DEVLET TERİMİ VE KAVRAMI: TARİHÃ, MENŞEİ (ETİMOLOJİSİ) VE DEVLETİN VAROLUŞ NEDENLERİ.104 A. Devlet Terimleri.............................................................................. 104 a. Ülkemizde Devlet Terimi ..................................................... 104 b. Batıda Devlet Terimi............................................................... 105 B. Devletin Meydana Gelmesini Zorunlu Kılan Nedenler (Devletin Varoluş Nedenleri-Devletin Mutlaka Karşılaması Gereken Siyasal Fonksiyonlar ve Kamu Hizmetleri)...................................................................................... 106 2. DEVLETİN KURUCU UNSURLARI VE İNSAN HAKLARI (Elements Constitutifs De LEtat).............................. 112 A. İnsan, Toplum, Ya Da Nüfus Unsuru (Devletin Beşeri Ögesi).................................................................................................118 a. İnsan Unsuru, Çoğulcu Yapısına Rağmen Birlik Oluşturmuş Bir Toplumdur.................................................. 120 b. İnsan Unsuru, Esas İtibariyle Vatandaşlardan Oluşan Bir Toplumdur. Siyasal ve Kamusal Haklar, Yalnızca Vatandaşlara Tanınabilir....................................... 121 c. Toplumun Çoğulcu Yapısı ve Sonuçları............................. 123 d. Çağdaş Demokrasinin (Demokratik Toplumun) Temel ilkeleri ve Kurumları..................................................126 da. Çağdaş Demokrasi, Öncelikle İnsan Haklarını ve Temel Hak ve Özgürlükleri Kısıntısız Olarak Tanımış ve Güvenceye Bağlamış Bir Demokrasidir................. 127 db. Çağdaş Demokrasi, Bütün Unsurlarıyla Kurulmuş ve İşleyen Hukukun Üstünlüğüne ve Hukuka Bağlı Devletin (Hukuk Devletinin) Varlığını Zorunlu Kılmaktadır. ...................................................................... 129 dc. Çağdaş Demokratik Toplum Düzeni, Çoğulcu Bir Yapıyı da Zorunlu Kılmaktadır..................................... 130 xiii dd. Türkiyeye Özgü Sınırlı Çoğulculuk............................ 135 de. Hoşgörü (Müsamaha=Tolérance) ................................ 137 df. Çağdaş Demokratik Toplum Düzeni ve Katılımcı Niteliği................................................................................ 138 e. Çağdaş Demokrasi, Çağımızda Halkın Seçimle Temsilcileri Belirlediği Temsili Demokrasidir. ............... 140 B. Devletin Ülke Unsuru .................................................................. 142 a. Ülkenin Toplumu Birleştirici İşlevi.................................... 143 b. Ülke, Devletin Egemenlik ve İktidarının Uygulandığı Faaliyet ve Yetki Alanıdır ............................. 145 c. Bazı Temel Hak ve Özgürlükler, Ülkeyle Bağlantılı Olarak Tanınırlar..................................................................... 147 C. Devletin Egemenlik ve İktidarUnsuru ..................................... 150 a. Egemenlik Kavramı ve Tanımı............................................. 152 b. Egemenlik ve Siyasal İktidar................................................. 156 ba. Egemenliği Kullanan Organlar..................................... 158 bb. İktidar ve Hükümet Kavramları İktidar Kavramı;... 159 c. Devletin Egemenlik ve İktidarının Sınırlandırılması; İnsan Haklarının ve Kamu Özgürlüklerinin Güvenceye Alınması................................161 ca. Devlet İktidarının Sınırlandırılması Hakkında Çatışan Toplumcu ve Bireyci Görüşler........................161 cb. Sınırlandırmanın Haklılığının Temellendirilmesine İlişkin Görüşler................................................................. 164 cc. İktidarın Sınırlandırılmasını Zorunlu Kılan Haklı Nedenler ............................................................................ 167 cd. Düzenlenme ve Sınırlandırma Araçları...................... 169 cda. Anayasalar (ve Yasalar)............................................ 169 cdb. Uluslararası ve Ulusal-Üstü (Uluslarüstü) İnsan Hakları Belgeleri.........................................................174 cdc. Düzenlenme ve Sınırlandırma Biçimleri............. 177 cdd. Düzenlemeler ..............................................................181 ce. Sınırlandırmalar ve Olağanüstü Hallerde Kısıtlama Zorunluluğu ...................................................................... 190 xiv cf. Sınırlandırma Yetkilerinin Sınırları: Hak ve Özgürlüklerin Güvenceleri............................................206 D. Devleti, Egemenliğini ve Kişiliğini Tanımayan Görüşler............................................................................................ 213 a. Bunlardan ilki, Realist Teoridir........................................... 213 b. Marksizm de Komünizmin İleri Aşamasında Devletin Yok Olacağını Düşünmektedir............................214 c. Anarşizm ise-Komünizm Gibi-Geleceği Beklemeden Devletin ve İnsan İradesi Üzerinde Zorlayıcı Olan Hukukun da Derhal Yok Edilmesi Gerektiğini Savunmaktadır. ................................................ 215 d. Günümüzde Devlete ve Siyasal İktidara Yöneltilen Eleştiriler (Devletin Küçülmesi, İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri İstekleri) ...............................................217 e. Uluslararası ve Ulusal-üstü Örgütlerin Devletin Varoluş Sebeplerini Ortadan Kaldıracağı Yönünde Doğan Görüş............................................................................ 219 3. KURUMLAR, KURUM İÇİ OTORİTE ÖZGÜRLÜK İLİŞKİSİ VE ANAYASA HUKUKU...............................................220 A. Kurum (Müessese=İnstitution):................................................. 221 a. Kurum Kavramı ve Tanımı................................................... 221 B. Kurumların Sınıflandırılması.....................................................226 a. Yapılarına Göre........................................................................226 b. Özel Hukuk Kurumları Kamu Kurumları .................... 227 c. Siyasal Kurumlar.....................................................................228 d. Devlet de Bir Siyasal Kurumdur .........................................230 II. İNSAN HAKLARI, ANAYASA HUKUKU VE ANAYASA........... 232 1. ANAYASA VE ANAYASA HUKUKU KAVRAMLARI VE KARŞILAYAN TERİMLER...................................................... 232 A. Anayasa Kavramı ve Anayasa Hareketleri................................233 a. Ülkemizde Anayasa Kavramı ve Anayasa Hareketleri................................................................................233 xv aa. İslâmdan Önceki Türk Devletlerinde, Anayasal- Siyasal Yapı (Türk Töresi ve Devlet Örgütlenmesi).233 ab. Selçuklu ve Osmanlı Devletlerinde Hukuk ve Anayasal-Siyasal Teşkilât................................................238 aba. İslâm Hukukunun Asıl Kaynakları.......................238 abb. Osmanlı Hukukunun Tali (İkincil) Kaynakları.240 ac. Osmanlı Devletinde Batılı anlamda Anayasa Hareketleri ........................................................................ 241 aca. 1876 Anayasasından Önce Kabul ve İlân Edilen Anayasal Belgeler....................................................... 241 acb. 1876 Anayasası (Kanun-ı Esasi) ............................242 ad. 1921 ve 1924 Anayasaları...............................................244 ae. 1961 ve 1982 Anayasaları................................................245 b. Batıda Anayasa Teriminin Doğuşu ve Gelişimi...............245 B. Anayasa Hukuku Kavramı ve Karşılayan Terimler ...............246 a. Bu Kavramın Ülkemizde Karşılığı; ....................................246 b. Batı Ülkelerinde Anayasa Hukuku Terimi; ......................247 c. Anayasa Hukuku Bilimi:.......................................................249 ca. Batıda Anayasa Hukuku Bilimi.....................................249 cb. Ülkemizde Anayasa Hukuku Bilimi............................249 2. İNSAN HAKLARI, ANAYASANIN AMAÇ VE İŞLEVLERİ............................................................................................250 A. Anayasanın Amaçları ve İnsan hakları...................................... 251 B. Anayasanın İşlevleri (Fonksiyonları) ve Hukuk Devleti...... 257 a. Anayasanın İşlevleri................................................................ 257 aa. Devletin Kuruluş ve İşleyişini Düzenleme İşlevi...... 257 ab. Siyasal İktidarı ve Kullanılışını Sınırlandırma İşlevi..................................................................................... 257 ac. İnsan Haklarını ve Kamu Özgürlüklerini Tanıma ve Güvenceye Bağlama İşlevi..............................................258 b. Hukuka Bağlı Devlet (=Hukuk Devleti, Hukukun Üstünlüğü)................................................................................258 C. İnsan haklarının Güvencelenmesi Bakımından Anayasalar (Çeşitleri)....................................................................262 xvi a. Maddî ve Şeklî Anlamda Anayasa Ayrımı.........................263 b. Teamülî Anayasa-Yazılı Anayasa Ayrımı ..........................264 c. Monarşik Anayasalar-Demokratik Anayasalar: Yazılı Anayasaların Yapılmaları Bakımından Sınıflandırılması .....................................................................266 ca. Monarşik Anayasalar.......................................................267 cb. Demokratik Anayasalar ..................................................268 d. Yumuşak Anayasalar-Sert Anayasalar Ayrımı ................. 270 da. Yumuşak Anayasalar (Constitution souple=Esnek Anayasa): ........................................................................... 270 db. Sert Anayasalar (Constitution rigide=Katı Anayasa) ............................................................................ 272 D. Anayasa Yargısının Ortaya Çıkışı ve Nedenleri...................... 275 a. Anayasaya Uygunluk Denetimi........................................... 275 aa. Siyasal Denetim Sistemi ................................................. 276 ab. Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetimi Sistemi.............................................................. 276 b. Ülkemizde Uygulanmış Anayasalar ve Anayasaya Uygunluk Denetimi Konusu................................................ 278 E. Anayasanın Değiştirilmesi, Anayasa Yargısı ve Demokratik Meşruiyet Sorunu................................................... 281 SONUÇ.................................................................................................................287 KAYNAKÇA....................................................................................................... 291
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı