Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mart (135)      Şubat (116)      Ocak (139)      Aralık (134)

Hukuki Mütalaalar Cilt 6 ( Mahkeme Kararları İle Birlikte )

Hukuki Mütalaalar Cilt 6 ( Mahkeme Kararları İle Birlikte )



Sayfa Sayısı
:  
374
Kitap Ölçüleri
:  
16x23 cm
Basım Yılı
:  
2006
ISBN NO
:  
9944322555

520,00 TL











ÖNSÖZ Tamamlanmış mahkeme kararları ile birlikte yeniden basılan 1986-2001 yılları arasında kaleme aldığım bilirkişi raporları ile hukukî mütalâaları taki¬ben, 2001 yılından sonra hazırlanan mütalâaların da okuyucuların bilgisine sunulması kararını alır almaz, yine hummalı bir çalışmaya koyuldum. Bu amaçla öncelikle mütalâaları yıllara ve konulara göre tasnif edip, tekrar nite¬liği taşıyanları mümkün olduğunca ayıkladım. Ardından avukat arkadaş ve dostlarımdan mütalâalara ilişkin kararların toplanması konusunda yardım istedim. Böylece kaleme alınan mütalâaların somut uyuşmazlık bazında akı¬betleri konusunda hem bizzat bilgi sahibi olmak, hem de bunları paylaşmak imkânına kavuştum. Daha önceki kitaplarda olduğu gibi içerik olarak mütalâalara müdahale e-dilmemiş, sadece bu mütalâalarda ve ardından okuyucuya sunulan kararlar¬daki bazı tashih hatalarının düzeltilmesinde ise bir sakınca görülmemiştir. Bu arada mütalâalar yıllar itibariyle olmakla birlikte belirli bir sistematik içinde tasnif edilmiş ve ilgili kanun maddeleri de mütalâa özetinin altında topluca verilmiştir. Tüm çabalarıma rağmen, henüz derdest olması ya da İstanbul dışındaki bir mahkemede görülen bir uyuşmazlığa ilişkin bulunması nedeniyle kararlarım esere ekleyemediğim dosyaların son safahatını da, mü¬talâayı takip eden küçük notlarla mümkün olduğunca yansıtmaya çalıştım. Belirtelim ki 2004 yılına hasredilmiş bu esere toplam 26 adet mütalâa ko¬nulmuştur. Bu eseri, orta ve/veya yüksek öğrenim konusunda erkek kardeşleri gibi şans¬lı olamayan, biricik ablam Asiye ile sevgili kız kardeşlerim Zehra, Zühre, Rukiye, Meryem ve Şeker′e ithaf ediyorum. Büyükbabamın yanında kal¬mam nedeniyle sevgilerini geç paylaştığım benim güzel kardeşlerim, eminim kendilerine okumak imkânı sunulsa idi, şimdi çok daha faydalı ve güzel hizmetler sunuyor olabilirlerdi. Bu satırların, onların yüreğindeki ateşe bir nebze su serpmesini ümit ediyor, kendilerine aileleri ile birlikte sağlıklı ve mutlu bir yaşam diliyorum. Yeni serinin üçüncüsü olarak yayınlanan bu kitabın son tashihini yapan, kürsümüzün genç elemanları sevgili İlhan Yiğit ve Ramazan Durgut′a, ka¬rarların toplanmasında emeği geçen herkese, özellikle kardeşim Av. M. Nail Kocakaya′ya, kararları bilgisayar ortamına aktaran sekreterimiz Züleyha ■ -. VIII ÖNSÖZ Karakurt′a yardımlarından dolayı teşekkürü bir borç biliyorum. Öte yandan hayatımıza her yönü ile hareket ve bereket getiren cimcimeleri¬miz Zeynep Su, Beyza Nur ve Elifnaz ile sevgili anneleri İlknur′u da unutmuyor, kendilerinden çaldığım zaman için bir kez daha beni bağışlama¬larını diliyorum. Nihayet mütalâalarımın topluca ve birbirini izleyen eserler halinde, Arıkan Yayım ve Dağıtım Ltd. Şti. yayınları arasında çıkartılarak ilgililerin değer¬lendirmesine sunma imkânını sağlayan Sn. Hamiyet Arıkan ile Sn. Rahmi Arıkafi′a da teşekkür ediyorum. Her zaman olduğu gibi, eserin Türk hukukuna katkıda bulunması ümidiyle... Kızıltoprak, 30 Temmuz 2006 PROF. DR. ABUZER KENDÎGELEN İÇİNDEKİLER > Önsöz VII > İçindekiler IX > Kısaltmalar XXI [1] REKABET YASAĞİ VE HAKSİZ REKABET 1 İşçi ile yapılan rekabet yasağı sözleşmesinin geçerlilik şartla¬rı - Geçerlilik şartı olarak öngörülen yazılı şekil açısından borç altına giren işçinin imzasının yeterli olması - Rekabet yasağı için öngörülen sürenin makul olması gerektiği - Re¬kabet yasağı sözleşmesinde öngörülen cezaî şartın bir dönme cezası niteliğinde bulunması - Ancak dönme cezasını öde¬menin işçiyi haksız rekabet gerekçesine dayalı sorumluluktan kurtarmayacağı - Ticarî sırların haksız şekilde kullanılması yolu ile haksız rekabet yapılması - Bu ticarî sırlardan yarar¬lanan diğer bir tüzel kişinin de haksız rekabet fiiline iştirak ettiğinin kabul edilmesi gerektiği - Haksız rekabete dayalı hukukî ve cezaî sorumluluk [1.1] Hukukî Mütalâa 1 [1.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin not 11 [2] BAĞLI TACİR YARDIMCILARI - TİCARÎ MÜMESSİL VE TİCARÎ VEKİL 12 Bağlı tacir yardımcısı sıfatının belirlenmesi - Tacirin yetki verdiği bir kişinin ticarî mümessil veya ticarî vekil olarak nitelendirilmesi - Bu nitelendirmede başvurulacak kriterler ve nitelendirmenin yapılacak değerlendirmeye etkisi - Tem¬sil yetkisinin kötüye kullanılması - Bir aracı kuruma gönderi¬len paraların iadesi [2.1 ] Bilirkişi Raporu - Muhalefet Şerhi 12 [2.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 18 X İÇİNDEKİLER [3] ACENTE - TEMSİL YETKİSİNİN KÖTÜYE KULLANİLMASİ 21 Acentenin müvekkili nam ve hesabına sözleşme akdetme yetkisi ve temsil yetkisinin kapsamı - Temsil yetkisinin kö¬tüye kullanılması hâlinde müvekkilin sözleşme ile bağlı ol¬madığı defini kötüniyetli üçüncü kişilere karşı ileri sürebil¬mesi [3.1] Bilirkişi Raporu 21 [3.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 30 [3.3] Somut uyuşmazlığa ilişkin Yargıtay kararı 34 [4] ADÎ ORTAKLIK 36 İşbirliğine yönelik bir sözleşmenin nitelendirilmesi ve adî ortaklık ilişkisi - Ortaklardan birinin sözleşme ile üstlendiği edimleri gereği gibi yerine getirmemesi ve zararın (muhtemel kâr kaybının) doğumuna yol açması - Basiretli bir iş adamı gibi hareket etmekle yükümlü bulunan tacirin tecrübesizlik iddiasına dayanamaması - Kanunen öngörülen bir yıllık süre geçtikten sonra hata ve hile iddiasının ileri sürülmesinin mümkün olmaması [4.1] Bilirkişi Raporu 36 [4.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin hakem kararı 69 [5] KOLLEKTİF ORTAKLIKTA İDARE VE TEMSİL 77 Kollektif şirkette idare ve temsil ayrımının önemi - Kollektif Şirkete tayin edilen tasfiye memurunun şirkete ait tahsis hak¬kını devretmesi - Fesih kararının geçersizliği olasılığında bu karar öncesinde şirket temsilcisi ile tasfiye memuru aynı kişi olduğundan yapılan işlemin şirket açısından bağlayıcı olacağı - Hakkında özel bir süre öngörülmeyen taleplerin on yıllık zamanaşımı süresine tâbi olduğu - Satış bedelinin peşin ola¬rak alındığına kanıt oluşturan noter senedinin aksinin ancak kesin bir delil ile ispat olunabileceği [5.1] Bilirkişi Raporu 77 [5.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 83 İÇİNDEKİLER XI [6] EHLİYET (ULTRA VİRES İLKESİ) VE ŞİRKETLE İŞLEM YAPMA YASAĞİ 85 Ticaret şirketlerinin ehliyetinin işletme konusu ile sınırlandı¬rılmış olması - Getirilen düzenlemenin amacı ve hükme ay¬kırılığın yaptırımı - Hükmün mümkün olduğunca dar yorum¬lanması gerektiği ve kanun koyucunun iradesinin de bu yön¬de olduğu - Yargıtay′ın da ana sözleşmede hüküm bulunma¬sa dahi anonim ortaklık tarafından verilen teminatları işlet¬menin olağan faaliyeti içerisinde kabul ettiği - Bir yavru şirketin ana şirket lehine teminat vermesi ile her iki şirkete de hâkim olan ortak lehine teminat vermesi arasında bir fark bulunmadığı ve her ikisinin de ticarî hayatta olağan karşı¬lanması gerektiği - Tüzel kişilik perdesinin tersten kaldırıl¬ması - Yönetim kurulu üyelerinin anonim şirketle işlem yapma yasağı - Hükmün amacı, kapsamı ve hükme aykırılı¬ğın yaptırımı [6.1] Hukukî Mütalâa 85 [6.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 102 [6.3] Somut uyuşmazlığa ilişkin Yargıtay kararı 110 [6.4] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 113 [7] ANONİM ŞİRKETİN HAK EHLİYETİ VE TEMSİLİ 118 Anonim şirketlerde hak ehliyetinin anlamı ve kapsamı - A-nonim şirkette yönetim kurulunun şirketi temsil yetkisi ve bunun sınırları - Tüm malvarlığı tek bir taşınmaz olan ano¬nim ortaklıkta yönetim kurulunun tek başına bu taşınmazı satma konusunda temsil yetkisinin bulunup bulunmadığı -Taşınmazın satımı için ayrıca genel kuruldan bir karar alın¬masının zorunlu olmadığı - İyiniyetli üçüncü kişilerin ko¬runması ihtiyacının da varılan bu sonucu açıkça teyit ettiği -Taşınmaz satımında bedelde muvazaa iddiası ve bunun ispatı [7.1] Bilirkişi Raporu 118 [7.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 128 [8] ANONİM ŞİRKET PAYLARININ DEVRİ 132 Devralan sıfatıyla pay defterine yazım talebine dayalı bir davada pay sahibi sıfatını taşımayan kişilere karşı husumet İÇİNDEKİLER yöneltilemeyeceği - Aynı şekilde üzerinde hak iddia edilen payların dışındaki payların da böyle bir davaya konu yapıla¬mayacağı - Henüz kıymetli evrak niteliğinde bir senede bağ¬lanmamış (çıplak) payların devri - Devir açısından uygula¬nacak hükümler ve geçerliliğin şekle tâbi olup olmadığı -Çıplak payların devri amacıyla yapılan temlikin bir tasarruf işlemi niteliğinde olması ve bu nedenle devredenin sonradan BK 106 hükmüne dayalı olarak sözleşmeden dönemeyeceği -Paylar için ihraç olunan ilmühaberlerin pay defterinde pay sahibi gözüken kişilere teslim edilmesi - Bu olasılıkta şeklen pay sahibi gözüken bir kişinin ilmühaberleri ciro yolu ile devretmesi halinde devralan üçüncü kişinin iyiniyetinin ko¬runacağı - Bu anlamda iyiniyetin devralanın tasarruf yetki¬sindeki eksikliği gidereceği - İyiniyetin devir sırasında bu¬lunmasının yeterli olduğu - İyiniyetli müktesipten ilmühaber¬leri devralan sonraki malikin artık iyiniyetli olup olmadığına da bakılamayacağı Hukukî Mütalâa 132 Somut uyuşmazlığa ilişkin not 158 ÇAĞRİDA BULUNMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN DOGMASİNİN ŞARTLARI VE BU YÜKÜMLÜLÜĞE AYKIRILIĞIN HUKUKÎ YAPTIRIMI 159 Çağrıda bulunma yükümlülüğünün ihlâl edildiği gerekçesine dayalı özel hukuk davalarında mahkemenin öncelikle bu yükümlülüğün doğup doğmadığını araştırmak zorunda oldu¬ğu - Buna karşılık muafiyet konusunda ise idare aleyhine açılan iptal davasının bir bekletici mesele yapılması gerektiği - Çağrıda bulunma yükümlülüğünün doğumu için yönetim hâkimiyetinin el değiştirmesinin zorunlu olması - Bu anlam¬da genel kurulda oy çoğunluğu başka bir grubun elinde bu¬lunduğu sürece, yönetim kuruluna aday önerme hakkı tanıyan payların sadece yarısını iktisap etmenin yönetimde hâkimiyet sağlamaya yeterli olmadığı - Yönetim kontrolünün paylaşıl¬masının çağrıda bulunma yükümlülüğünün doğumuna yol açmayacağı - Yönetim hâkimiyetinin bir oy sözleşmesi ile paylaşılmasının da Tebliğin uygulama alanına girmediği -İktisap edilen payların kısa bir süre içerisinde elden çıkartıl¬masının da yönetimde hâkimiyet tesis etme amacının yoklu- İÇİNDEKİLER XIII ğuna işaret ettiği veya en azından muafiyet tanınmasına bir gerekçe oluşturacağı - Sadece çağrıda bulunma yükümlülü¬ğünün doğduğu tarihte pay sahibi konumunda olan kişilerin yeni hâkim ortağa karşı bir talepte bulunabileceği - Mevcut düzenleme kapsamında bu yükümlülüğe aykırılığın sadece bir haksız fiil sorumluluğuna yol açacağı - Tespit edilecek tazminat miktarının belirlenmesinde dikkate alınması gere¬ken hususlar [9.1] Hukukî Mütalâa 159 [9-B] ÇAĞRIDA BULUNMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLÂLİNDE AK¬ TİF HUSUMET EHLÎYETİ 196 Çağrıda bulunma yükümlülüğünün ihlâli gerekçesine dayalı olarak açılan sorumluluk davasında öncelikle davacının aktif husumet ehliyetinin (davacı sıfatının) tespitinin zorunlu ol¬duğu - Zorunlu çağrı kurallarının esasen pay sahibine ano¬nim ortaklıklar hukukuna yabancı bir "çıkma olanağı (hak¬kı)" sağladığı - Bu hakkın ancak yönetim kontrolünün el değiştirmesine yol açan pay devrinin yapıldığı tarihteki mev¬cut pay sahipleri tarafından kullanılabileceği - Sonradan pay iktisap eden ve dolayısıyla kontrolün kimde olduğunu bilen yeni pay sahiplerinin yükümlülüğün ihlâli gerekçesine dayalı olarak bir talepte bulunamayacakları - Bu anlamda talep hakkının artık paydan bağımsız bir hâle gelerek kişiselleştiği ve devrinin mümkün olmadığı - Aksine bir yorumun borsada işlem gören bazı payların "çıkma primli" olarak tedavülüne ve bu payların kötüniyetle ticaretine olanak sağlayacağı -Böyle bir sonucun ise hukuken benimsenmesinin mümkün olmadığı [9.2] Hukukî Mütalâa 196 [9.3] Somut uyuşmazlığa ilişkin örnek mahkeme kararı 206 [9.4] Somut uyuşmazlığa ilişkin örnek Yargıtay kararı 214 [10] ÇAĞRİDA BULUNMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNDEN MUAFİYET 217 Muafiyet talebinin reddine dair kararın aleyhine de iptal da¬vası açılmasının mümkün olduğu - İlgilinin hakkını ihlâl eden bu kararın olumsuz bir karar olmasının iptal davası açılmasına kesinlikle engel oluşturmayacağı - Tebliğde ön- ■■ I XIV İÇİNDEKİLER görülen muafiyet şartlarından herhangi birinin somut olayda gerçekleşmesinin yeterli olduğu - Pay devrinin şirketin malî durumunun güçlendirilmesi amacıyla yapıldığı veya devre rağmen yönetim kontrolünde fiilen bir değişiklik olmadığı durumlarda muafiyet tanınması gerektiği - İktisap edilen payların elden çıkartılmış olmasının da muafiyet için bir ge¬rekçe oluşturduğu - Muafiyet talebine ilişkin öngörülen sü¬renin hukukî niteliği ve başlangıcı - Muafiyet şartlarının gerçekleşmiş olmasına rağmen idarenin takdir yetkisinin varlığından bahisle muafiyet talebini reddedemeyeceği [10.1] Hukukî Mütalâa 217 [10.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 237 [11] ANA SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ 241 Kurulmuş bir anonim ortaklığa sermaye getirmek isteyen yeni yatırımcı ortaklar ile kurucular arasındaki menfaat den¬gesinin kurulması ve korunması - Bu amaçla başvurulabile¬cek kurumlar - Bir anonim ortaklığın kuruluşunda fikrî ya da malî anlamda emeği geçen kuruculara tanınabilecek haklar -Kurucu intifa senetlerinin sonradan ihdas edilip edilemeye¬ceği - Kurucular yararına şirket organlarında temsil edilme hakkı tanınması - Kurucular arasında da gündeme gelebile¬cek muhtemel menfaat çatışmasının şimdiden çözüme bağ¬lanmasının zorunlu olması - Kurucu ve aynı zamanda şirket yöneticisi olan ortakların kârdan daha fazla yararlanma konu¬sunda başvurabileceği yollar [11.1] Hukukî Mütalâa 241 [11.2] Somut olaya ilişkin ana sözleşme tadil tasarısı 246 [12] ŞÜPHELİ ALACAK - KARŞILIK 255 Şüpheli alacak ve değersiz alacak kavramları - Şüpheli ala¬cak için karşılık ayrılması zorunluluğu - Bu konuda vergi mevzuatı ile sermaye piyasası mevzuatı arasındaki çelişki -Sermaye piyasası mevzuatında karşılık ayırma yükümü ba¬kımından somut kriterlerin öngörülmemiş olması - Tahmin¬lere dayalı olarak şüpheli alacak ayırmadığı gerekçesiyle bir kimsenin cezalandırılmasının manevî unsur (kasıt) eksikliği sebebiyle hukuken mümkün olmaması İÇİNDEKİLER XV [12.1] Hukukî Mütalâa 255 [12.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin not 267 [13] BONODA SORUMLULAR VE VADE 269 Bononun ön yüzünde birden fazla kişiye ait imzanın bulun¬ması - Bu durumda düzenleyen dışındaki imza sahibinin sıfatı - Açıklık olmaması hâlinde imza sahiplerinin müşterek borç altına girdiklerinin kabul edilmesi gerektiği - Birbirini takip eden vadeleri içeren bononun hukuken geçersiz olduğu [13.1] Bilirkişi Raporu 269 [13.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 273 [14] ÇEKİN ZIYA GEREKÇESİYLE İPTALİ 274 Emre yazılı kıymetli evrakın zayi edildiği gerekçesine dayalı olarak alınan iptal kararının hukukî etkisi - İptal kararına dayalı olarak ve iyiniyetle lehtara haricen ödeme yapan keşi-decinin borcundan tamamen kurtulacağı - Bununla birlikte iptal kararı çeki sonradan iktisap eden iyiniyetli müktesip bakımından maddî hukuk anlamında bir hüküm doğurmaya¬cağından, bu kişinin keşideci dışındaki sorumlulara başvurma hakkının bulunduğu [14.1] Bilirkişi Raporu 274 [14.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 279 [15] BONONUN BEDELSİZLİK GEREKÇESİYLE İPTALİ 281 Senedin teminat amacıyla verildiği ve bedelsiz kaldığını ispat külfetinin düzenleyenin üzerinde olduğu - İspat açısından burada da senede karşı senetle ispat kuralının geçerli bulun¬duğu - Davanın karşı tarafınca kabul edilmediği sürece bir fotokopinin delil olarak kullanılamayacağı - İspatın doğru¬dan senet ile üstlenilen borca yönelik olması gerektiği [15.1] Bilirkişi Raporu 281 [15.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 284 [16] TAŞIMA SÖZLEŞMESİ - KURULMASI 286 Limited şirketin kendisini borç altına sokan bir sözleşmenin XVI İÇİNDEKİLER kuruluşu aşamasında müdür dışında iradî temsilcilerle de temsil olunabileceği - Temsil de hukukî görünüşe güven teorisi ve akdin kurulmuş sayılması - Kararlaştınlmamış olsa bile ticarî işletmesi icabı bir iş veya hizmet görülmesi hâlinde ücret talep hakkına sahip olan tacirin taşımanın hatır için yapıldığı ispatla yükümlü bulunduğu - Ulusal taşımalarda taşıyıcının sorumluluğunun kusur esasına dayalı olduğu ve kusurun tayininde başvurulacak ölçü - Buna karşılık taşıyıcı¬nın ifa yardımcısının ancak haksız fiil hükümleri kapsamında sorumlu tutulabileceği - Zararın doğumuna lastiğin patlama¬sının neden olması hâlinde gerek taşıyıcının, gerek şoförünün hangi hâllerde kusurlu sayılacakları - Zararın miktarının tespitinde dikkate alınması gereken hususular [16.1] Bilirkişi Raporu - Muhalefet Şerhi 286 [16.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 293 [17] HAVAYOLU İLE TAŞİMA - BAGAJİN ZİYAİNDAN KAYNAK¬ LANAN SORUMLULUK 296 Uluslararası hava taşımalarında uygulanacak hükümler -Kayıtlı bagajın kaybolmasından dolayı havayolu taşıyıcısının sorumluluğu - Sorumluluğa ilişkin öngörülen sınırlama -Zararın hesaplanması - Gerçek zarar miktarının tespit edile¬memesi hâlinde hâkime tanınan takdir yetkisi [17.1] Bilirkişi Raporu 296 [17.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 302 [18] NAVLUN (TAŞİMA) SÖZLEŞMESİ - TARAFLARİ 304 Navlun (taşıma) sözleşmesinin tarafları - Konişmentoda imzanın yer almamasının hukukî sonucu - Davalının koniş¬mentoda yükleten olarak gösterilmesinin tek başına sözleş¬menin tarafı olduğunu ispatlayamayacağı - Taşıtan ve yükle¬ten sıfatlarının ayrı ayrı kişilere ait olabileceği - Konişmento dışında ayrı bir taşıma sözleşmesinin varlığının ispatlanama-ması hâlinde yükletenin aynı zamanda taşıtan olarak kabul edilemeyeceği - Asıl ve alt taşıma sözleşmesi - Taşıyanın zararın artmasını önlemek için gerekli tedbirleri almakla yükümlü bulunduğu [18.1] Bilirkişi Raporu 304 İÇİNDEKİLER XVII [18.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 310 [18.3] Somut uyuşmazlığa ilişkin Yargıtay kararı 312 [19] SÖZLEŞMENİN KURULMASINDA HİLE 314 Sözleşmeyi kurma iradesinin hile ile sakatlanmasının irade beyanının iptaline ve böylece sözleşmenin geçersiz kılınma¬sına yol açacağı - Hileden söz edilebilmesi için gereken şart¬lar - Sözleşmenin diğer tarafı ile üçüncü kişinin hilesi ara¬sındaki fark - Sözleşmelerde hilenin her türlü delille ispat olunabileceği - Sözleşmenin resmî bir memur önünde yapıl¬masının bu sonucu değiştirmeyeceği - İşlemlerin hayatın olağan akışına uygun olmamasının ispat yükü açısından etki¬si - Hile gerekçesine dayalı iptal hakkının kullanılma süresi -Bu sürenin hilenin öğrenilmesinden itibaren başladığı ve bir üst süreye tâbi kılınmadığı - Taşınmaz mülkiyetinin geçişin¬de sebebe bağlılık ilkesi [19.1] Hukukî Mütalâa 314 [19.2] Somut uyuşmazlığ^ilişkin mahkeme kararı 325 [20] GECİKMİŞ İFA 328 Borçlunun edimini gecikerek ifa etmesi hâlinde de temerrüde ilişkin hükümlerin uygulama alanı bulacağı - Gecikmiş ifada kusurlu borçludan gecikme tazminatı talep edilebileceği - Bu anlamda ifa konusu şeyin değer kaybından (fiilî zarar) borçlu sorumlu olduğu gibi, yoksun kalınan kârın da talep edilebileceği [20.1] Bilirkişi Raporu 328 [20.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 333 [21] İKi TARAFA BORÇ YÜKLEYEN AKÎTLERDE TEMERRÜT 335 Edimlerin ifası için öngörülen sürenin tarafların mutabakatı ile uzatılması - İki tarafa borç yükleyen akitlerde temerrüt gerekçesine dayalı olarak aynen ifadan vazgeçilip müspet zararın talep edilebilmesi için borçluya münasip bir mehil verilmesi zorunluluğu - Tebligatın borçlunun bilinen adresi¬ne yapılmamasının hakkın kötüye kullanılması oluşturacağı [21.1] Bilirkişi Raporu 335 XVIII İÇİNDEKİLER [21.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin not 340 [22] MUNZAM ZARARİN TAZMİNİ 341 Yabancı para borçlarında seçimlik hakkını kullanarak borcun Türk Lirası olarak ifasını tercih eden alacaklının, sonradan yabancı para alacağını tamamen tahsil edemediği gerekçesine dayalı olarak munzam zararın tazminini talep edemeyeceği [22.1 ] Bilirkişi (Ek) Raporu 341 [22.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin not 343 [23] CEZAÎ ŞART 344 İfa yerine ve ifayla birlikte istenebilecek cezaî şart ayrımı -Cezaî şartın fer′i bir borç olması ve bu nedenle asıl alacağın sona ermesi ile birlikte cezaî şartın da sükut edeceği - Ala¬caklının ihtirazî kayıt ileri sürmeksizin ifayı kabul etmesi hâlinde artık cezaî şartı talep edemeyeceği - Cezaî şartın herhangi bir ihtar ve ihbar koşuluna bağlanmamış olmasının varılan sonucu değiştirmeyeceği - Ödemeye ilişkin kısmî ifayı kabul eden satıcının, ödenmeyen kısma ilişkin haklarını saklı tutmasının şart olmadığı - Alacağın zamanaşımı süresi içerisinde olmak kaydı ile belirli bir süre geçtikten sonra talep edilmesinin borçluya hiçbir hukukî yarar sağlamayacağı [23.1] Bilirkişi Raporu 344 [23.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 351 [24] SÖZLEŞMENİN İFA EDİLMEMESİ-CEZAÎ ŞART VE TAZMİNAT 354 Sözleşmenin ifa edilmemesi olasılığına yönelik olarak öngö¬rülen cezaî şart - Bu cezaî şartın talep edilebilmesi için zara¬rın ispatının şart olmaması - Bununla birlikte borçlunun edi¬mini ifa etmemeye yönelik bir kusurunun varlığının aranaca¬ğı - Kusurun hafif olması hâlinde hâkimin öngörülen cezaî şartı tenkis edebileceği [24.1] Bilirkişi Raporu 354 [24.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 360 İÇİNDEKİLER XIX [25] BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN FESHİ 363 Sözleşmenin feshi için dayanılan gerekçenin bir haklı neden oluşturup oluşturmadığı - Somut olayın özelliklerinin haklı neden tespitinde dikkate alınması gerektiği - Başka şirkete ait tüplerin sadece taşıma aracında bulunmasının tek başına haklı neden oluşturmayacağı - Aynı şekilde depoda başka şirkete ait boş tüplere rastlanılmasının tek başına bayinin diğer marka tüpleri sattığı anlamına gelmeyeceği - Boş tüple¬rin iadesine yönelik talepte dikkate alınması gereken hususlar [25.1] Bilirkişi Raporu 363 [25.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin mahkeme kararı 367 [26] ALİM (İŞTİRA) HAKKİ 370 Bir taşınmazın mülkiyetinin nakli borcunu doğuran, bu arada tek taraflı bir irade beyanı ile alım hakkını sağlayan sözleş¬melerin resmî şekilde yapılmasının bir geçerlilik şartı olduğu - Bu şarta aykırılık hâlinde ilke olarak sözleşmenin baştan itibaren geçersiz (batıl) sayılacağı - Butlanın aynı zamanda karma sözleşmelerde üstlenilen diğer edimler için de geçerli olacağı - Bununla birlikte şekle aykırılığın ileri sürülmesinin hakkın kötüye kullanılması oluşturduğu durumlarda şekle aykırılık iddiasının dinlenemeyeceği - Gabin iddiasının an¬cak süresinde içerisinde ileri sürüldüğü takdirde dikkate alı¬nabileceği [26.1] Bilirkişi Raporu 370 [26.2] Somut uyuşmazlığa ilişkin not 377 > Prof. Dr. Abuzer Kendigelen′in Bilimsel Yayınlarının Listesi 378