Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Herkes İçin Sosyal Güvenlik Rehberi
Herkes İçin Sosyal Güvenlik Rehberi
Sadettin ORHAN
Sayfa Sayısı
:
372
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2011
ISBN NO
:
9786055473983
160,00
TL
ÖNSÖZ
Sosyal güvenlik, klasik tabirle beşikten mezara kadar insan hayatının gündeminde olan bir müessesedir. Gerçekten de doğum yardımlarıyla başlayan süreç, cenaze yardımlarına kadar devam eder. Sadece çalışanların değil, ev hanımı, işsiz, öğrenci, emekli ve kısacası 72 milyonun ortak paydasıdır. Bununla beraber hayatımızın tamamına yayılan sosyal güvenlik, en az bilinen ve yine en az uzman yetiştirdiğimiz alanlardan birisidir. Esasında bu alanda yazılmış hatırı sayılır sayıda kaynak kitap mevcuttur. Fakat bu kitapların neredeyse tamamına yakını, muhasebeci, mali müşavir, personel ve insan kaynakları yöneticileri gibi konuya mesleki ilgi duyan çevrelere hitap etmektedir. Sınırlı sayıdaki diğer bir kısmı da konuya teorik açıdan yaklaşmaktadır. Şüphesiz bu yönüyle de söz konusu eserler çok ciddi bir emek ürünü olup çok önemli birer boşluğu doldurmaktadır. Ne var ki mevzuat diline ve teknik terimlere yabancı olan ortalama vatandaşın da temel sosyal güvenlik haklarını öğrenmeye ihtiyacı vardır.
Gerçekten de sosyal güvenliğin terminolojisine aşina olmayan milyonlarca insanımız, bu alanda nelerin olup bittiğini, kendi çalışma hayatında ve emeklilik planlarında nelere dikkat etmesi gerektiğini merak ediyor. Bu merak, yakın zamanda Türk sosyal güvenlik tarihinin en büyük reformunun yapılmasıyla birlikte zirve noktaya ulaşmıştır dersek abartmış olmayız. SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı gibi devasa kurumların tarihe karışarak yepyeni bir kurumun (Sosyal Güvenlik Kurumu) ortaya çıkmış olması, pek çok konuda köklü değişikliklere gidilmesi, Genel Sağlık Sigortası gibi çok büyük bir projenin hayata geçirilmiş olması, işin uzmanlarını dahi takip ve idrakte aciz bırakmıştır. İşte bu çalışma, geniş halk kitlelerindeki sosyal güvenlik merakını gidermeye ve işçi, işveren, esnaf, memur, çiftçi, isteğe bağlı sigortalı, emekli, öğrenci ve daha sayamadığımız bütün sosyal kesimler için başucu kitabı olmaya namzet olarak hazırlanmıştır. Elinizdeki çalışmada bu ihtiyacı karşılamak üzere şu hususlara dikkat edilmiştir;
Elden geldiğince mevzuat metinlerine yer verilmeksizin, konular günlük konuşma diliyle aktarılmaya çalışılmıştır.
-Sosyal güvenlikle ilgili kavramlar kullanılırken, mevzuattaki teknik tabirleri yerine halk tarafından bilinen kavramlara yer verilmiştir. Örneğin ölüm aylığı yerine dul ve yetim aylığı, emzirme ödeneği yerine süt parası, yaşlılık aylığı yerine emekli aylığı, itibari hizmet süresi yerine yıpranma payı gibi kavramlar tercih edilmiştir.
-BUGÜN Gazetesindeki köşemize yaklaşık iki buçuk yıldır okurlarımız tarafından gönderilen ve çeşitli TV programlarında bize yöneltilen soru ve sorunlar, sosyal güvenlik konusunda halkın gündemini ve sorun alanlarını tespit etmede bize büyük katkı sağlamıştır. Dolayısıyla çalışmamızın bölümlerini ve her bir bölümün kapsamını belirlemede, halkın sosyal güvenlik gündemi etkili olmuştur.
Toplam altı bölümden oluşan çalışmamızın Birinci Bölümünde sosyal güvenlik reformunun hayatımızda neleri değiştirdiğine değinilmiştir. İkinci Bölümünde çalışanlar için en fazla merak edilen konulardan birisi olan emeklilik tarihi hesaplamalarına yer verilmiş ve her bir statü ayrı bir başlık altında incelenmiştir. Üçüncü Bölümde yine çalışanlar için en fazla merak konusu olan -Ne kadar emekli aylığı alacağım?- sorusuna SSKlı ve Bağ-Kur lu çalışanlar için örnek hesaplamalarla cevap verilmiştir. Dördüncü Bölümde Türkiye için henüz çok yeni olan Genel Sağlık Sigortası, vatandaş merkezli olarak anlatılmıştır. Beşinci Bölümde doğumdan ölüme kadar, insan hayatındaki muhtemel sosyal güvenlik iş ve işlemlerine yer verilmiştir. Takip eden Altıncı Bölümde sırasıyla engelliler, emekliler, yurtdışındaki Türk vatandaşları (gurbetçiler), işsizler, sporcular ve doğum borçlanması yapmak isteyen bayanlar için özel rehberlere yer verilmiştir. İlk defa tarafımızca kaleme alınan söz konusu rehberlerde, istisnai sosyal güvenlik uygulamalarına konu olan bu kesimler için derli toplu bilgilere yer verilmiştir. Ayrıca her bir bölümün sonuna, o bölümdeki konularla ilgili gerçek soru ve cevaplara yer verilmiştir. Söz konusu sorular, gazete köşemize yöneltilmiş olup, ilgililerin rızası alınmadığından isimlere yer verilmemiştir.
Nihayet bölüm sonlarında, çalışma hayatı ve sosyal güvenlikle ilgili yaşanmış Fıkra Gibi olaylara, yargı kararlarına, işyeri isimlerine ve benzeri mizahi konulara yer verilerek, bir tebessümle de olsa kitabın monotonluğu kırılmaya çalışılmıştır.
Diğer taraftan kamuoyunda Torba Kanun olarak bilinen 25 Şubat 2011 tarih ve 6111 sayılı Kanun ile çalışma hayatı ve sosyal güvenliğe dair pek çok düzenleme yapılmıştır. Kitabımızın ilgili bölümleri kaleme alınırken, söz konusu Kanunla getirilen değişiklikler ve yenilikler de irdelenmiştir. Toplumun hemen her kesimini ilgilendiren hükümler içeren 6111 sayılı Kanun, sosyal güvenlik reformundan sonra son yılların en kapsamlı düzenlemesi niteliğindedir. Çalışmamız, bu kapsamlı düzenlemelerle hayatımızda nelerin değişeceği sorusuna da cevap vermektedir.
Kitabın basıma hazırlanmasında ve okurlarımızla buluşmasında gösterdikleri özverili gayretlerinden dolayı bütün Adalet Yayınevi ailesine teşekkür ediyorum.
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
SOSYAL GÜVENLİK REFORMUNELERİ DEĞİŞTİRDİ?
1. 1. -UYGULAMADA NELER DEĞİŞTİ?-2
1. 1. 1. -Reform Memurları Nasıl Etkiledi?-2
i)-Reform Öncesi Genel Durum-2
ii)-Eski-Yeni Memur Ayırımı-3
iii)-Reform Sonrasında Yeni Memurları Bekleyen Yenilikler-4
1. 1. 2. -Reform SSKlıları Nasıl Etkiledi?-8
i)-Reform Öncesi Genel Durum-8
ii)-Reform Sonrası SSKlıları Bekleyen Yenilikler-9
1. 1. 3. -Reform Bağ-Kurluları Nasıl Etkiledi?-21
i)-Reform Öncesi Genel Durum-21
ii)-Reform Sonrasında Bağ-Kurluları Bekleyen Yenilikler-21
1. 1. 4. -Reform Tarım Kesimini Nasıl Etkiledi?-32
i)-Reform Öncesi Genel Durum-32
ii)-1 Ekim 2008 Sonrası Tarım SSK-35
iii)-1 Ekim Sonrası Tarım Bağ-Kur-36
1. 1. 5. -Reform İsteğe Bağlı Sigortalıları Nasıl Etkiledi?-38
i)-Genel Olarak İsteğe Bağlı Sigorta-38
ii)-Memurlarda İsteğe Bağlı Sigortalılık-39
iii)-SSKda İsteğe Bağlı Sigortalılık-41
iv)-Bağ-Kurda İsteğe Bağlı Sigortalılık-43
v)-Reform Sonrasında İsteğe Bağlı Sigortalılık-44
1. 2. -SOSYAL GÜVENLİK REFORMUNDA KURUMSAL OLARAK NELER DEĞİŞTİ?-46
1. 2. 1. -SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığına Ne Oldu?-46
i)-Tek Çatının Faydaları Nelerdir?-46
ii)-Banka ve Borsaların Yardım Sandıkları Ne Olacak?-47
1. 2. 2. -Sosyal Güvenlik Kurumunda Hangi Birim Ne İş Yapar?-48
i)-Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü (SSGM)-48
ii)-Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü (GSSGM)-50
iii)-Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü (PÖGM)-52
iv)-Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü (HSGM)-53
v)-Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı (RTB)-54
vi)-Aktüerya ve Fon Yönetimi Daire Başkanlığı (AFYDB)-54
vii)-Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri-55
viii)-Sosyal Güvenlik Merkezleri (SGM)-56
İKİNCİ BÖLÜM
KİM, NE ZAMAN, NEREDEN VENASIL EMEKLİ OLACAK?
2. 1. -NE ZAMAN EMEKLİ OLACAKSINIZ?-59
2. 1. 1. -SSKlılar (4/a) İçin Emeklilik Şartları-59
i)-08/09/1999 Tarihinden Önce Sigortalı Olanların Emeklilik Hesabı-60
ii)-08/09/1999 ila 30/04/2008 Tarihleri Arasında Sigortalı Olanların Emeklilik Hesabı-65
iii)-30/04/2008 Sonrasında Sigortalı Olanların Emeklilik Hesabı-66
2. 1. 2. -Emekliliği Kolaylaştırılan SSKlılar-69
i)-Malul (Engelli) Çocuğu Bulunan Kadınların Emeklilik Hesabı-69
ii)-Engellilerin Emeklilik Hesabı-71
iii)-Erken Yaşlananların Emeklilik Hesabı-71
iv)-Maden Çalışanlarının Emeklilik Hesabı-72
v)-Ağır ve Yıpratıcı İşlerde Çalışanların Emeklilik Hesabı-74
2. 1. 3. -Tarım SSKlılar İçin Emeklilik Hesabı-81
2. 1. 4. -SSKda Dul ve Yetim Aylığı Şartları-83
2. 1. 5. -Bağ-Kurlular İçin Emeklilik Hesabı-86
2. 1. 6. -Emekliliği Kolaylaştırılan Bağ-Kurlular İçin Emeklilik Hesabı-91
i)-Malul (Engelli) Çocuğu Bulunan Kadınların Emeklilik Hesabı-91
ii)-Engellilerin Emeklilik Hesabı-92
iii)-Erken Yaşlananların Emeklilik Hesabı-92
2. 1. 7. -Bağ-Kurda Dul ve Yetim Aylığı Şartları-93
2. 1. 8. -Memurlar İçin Emeklilik Hesabı-96
2. 1. 9. -Emekliliği Kolaylaştırılan Memurların Emeklilik Hesabı-101
i)-Yıpranmalı Çalışan Memurların Emeklilik Hesabı-101
ii)-Malul (Engelli) Çocuğu Bulunan Kadın Memurların Emeklilik Hesabı-110
iii)-Erken Yaşlananların Emeklilik Hesabı-110
2. 1. 10. -Memurlarda Dul ve Yetim Aylığı Şartları-111
i)-Eski Memurlarda Dul ve Yetim Aylığı Şartları-111
ii)-Yeni Memurlarda Dul ve Yetim Aylığı Şartları-115
2. 1. 11. -Hizmet Borçlanmalarının Emeklilik Hesabına Etkisi-117
i)-Kimler, Hangi Süreleri Borçlanabilir?-118
ii)-Hizmet Borçlanmasının Sonuçları Nelerdir?-120
iii)-Hizmet Borçlanmalarında Ödenecek Tutar ve Ödeme Süreci-124
2. 2. -NEREDEN (HANGİ STATÜDEN) EMEKLİ OLACAKSINIZ?-125
i)-Hangi Hizmetler/Çalışmalar Birleştiriliyor?-126
ii)-Hangi Hizmetler Birleştirilmiyor?-127
2. 3. -NASIL EMEKLİ OLACAKSINIZ?-131
i)-SSKlılara Aylık Bağlanması Süreci-131
ii)-Bağ-Kurlulara Aylık Bağlanması Süreci-132
iii)-Memurlara Aylık Bağlanması Süreci-133
2. 4. -EmekliMatik HAKKINDA BİLGİ-133
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KİM, NE KADAREMEKLİ AYLIĞI ALACAK?
3. 1. -SSKLILAR İÇİN EMEKLİ AYLIĞI HESAPLAMASI-136
i)-2000 Yılından Önce Çalışması Bulunan SSKlıların Aylık Hesabı-137
ii)-01. 01. 2000 Sonrası Sigortalı Olanların Aylık Hesabı-144
iii)-İlk Defa 1 Ekim 2008den Sonra Sigortalı Olanların Aylık Hesabı-146
iv)-SSKlılar İçin Dul-Yetim Aylığı Hesabı-146
3. 2. -BAĞ-KURLULAR İÇİN AYLIK HESAPLAMASI-150
i)-2000 Yılından Önce Çalışması Bulunan Bağ-Kurluların Aylık Hesabı-150
ii)-2000 Sonrası Çalışması Bulunan Bağ-Kurluların Aylık Hesabı-153
iii)-Bağ-Kurlular İçin Dul-Yetim Aylığı Hesabı-153
3. 3. -BİRDEN FAZLA AYLIK VEYA GELİR BAĞLANIR MI?-155
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GENEL SAĞLIK SİGORTASIYLANELER DEĞİŞTİ?
4. 1. -REFORM ÖNCESİ GENEL DURUM-159
4. 2. -GENEL SAĞLIK SİGORTASI SONRASI SAĞLIK UYGULAMALARI-161
i)-Kimler Genel Sağlık Sigortalısı Olacak?-162
ii)-Kimler GSS Primi Ödeyecek?-163
iii)-Kimler GSSden Ücretsiz Yararlanacak?-165
iv)-SGK Hangi Sağlık Hizmetlerinin Bedellerini Ödeyecek?-169
v)-SGK Hangi Sağlık Hizmetlerini Ödemeyecek?-171
vi)-Yurtdışına Tedavi İçin Kimler Gidebilecek?-172
vii)-Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Şartları Neler?-174
viii)-Hastalardan Ne Kadar Katılım Payı Alınacak?-178
a)-Ayakta Tedavide Hekim Muayenesi İçin Katılım Payı-179
b)-İlaç Katılım Payı-179
c)-Tıbbi Malzeme Katılım Payı-180
d)-Yardımcı Üreme Yöntemlerinde Katılım Payı-180
ix)-Kimler, Hangi Hallerde Katılım Payı Ödemeyecek?-181
x)-İlave (Fark) Ücret Hangi Hallerde, Kimlerden Alınır?-181
xi)-Kimlerden, Hangi Hallerde Fark Ücret Alınmıyor?-183
xii)-Yol, Gündelik, Refakatçi ve Ambulans Giderleri Karşılanıyor mu?-185
xiii)-İsteyen, İstediği Hastaneye Gidebilir mi?-187
BEŞİNCİ BÖLÜM
GÜVENLİK İŞLEMLERİ
5. 1. -DOĞUMDAN ÇALIŞMA HAYATINA KADAR SOSYAL GÜVENLİK İŞLEMLERİ-191
5. 2. -ÇALIŞMA HAYATINDA SOSYAL GÜVENLİK İŞLEMLERİ-195
i)-Çırak, Stajyer ve Kısmi Zamanlı Çalışan Öğrencilerin Sosyal Güvenlik İşlemleri-199
ii)-Tam Zamanlı Çalışanların Sosyal Güvenlik İşlemleri-201
a)-İşe Giriş-202
b)-Sağlık Aktivasyonu-203
c)-İş Kazası - Meslek Hastalığı İşlemleri-203
d)-Malulen Emeklilik İşlemleri-205
e)-Normal Emeklilik İşlemleri-206
iii)-Kısmi Zamanlı (Part-Time) Çalışanların Sosyal Güvenlik İşlemleri-207
iv)-Evlenenlerin Sosyal Güvenlik İşlemleri-208
v)-İşsiz Kalanların Sosyal Güvenlik İşlemleri-210
a)-İşsizlik Ödeneği-210
b)-Sağlık Yardımları-211
5. 3. -EMEKLİLİKTE SOSYAL GÜVENLİK İŞLEMLERİ-212
5. 4. -ÖLÜMDE SOSYAL GÜVENLİK İŞLEMLERİ-213
ALTINCI BÖLÜM
SOSYAL GÜVENLİKÖZEL REHBERLERİ
6. 1. -NEDEN ÖZEL REHBERLER?-215
6. 2. -ENGELLİLER İÇİN ÖZEL REHBER-216
i)-Çalışmayan/Çalışamayan Engelliler İçin Hangi Haklar Var?-216
a)-Hangi Engelliye Ne Kadar Maaş Var?-217
b)-Aylık İçin Nereye Başvurulacak, Hangi Belgeler Gerekiyor?-217
c)-Engelli Yetimlere Aylık Farkı-218
d)-Özürlü Aylığı Alanlara Sağlıkta Kolaylık-219
e)-Vakıflar Genel Müdürlüğünden de Aylık Var-219
f)-Engelli Ailelerinin Hakları Neler?-220
g)-Engelli Annesine Erken Emeklilik!-221
h)-Çalışmak İsteyen Engelliler İçin Hangi Alternatifler Var?-222
ı)-Sosyal Güvenlik Reformu Engellileri Nasıl Etkiledi?-225
i)-Engelli Aylıklarının Hesaplanması-238
j)-Malulen Emeklilik Şartları-240
k)-Sosyal Güvenlikte Gazilerin Hakları-243
l)-Engellilerin Çözüm Bekleyen Sorunları-247
6. 3. -POLİSLER İÇİN ÖZEL REHBER-250
i)-Polislerde Mesai Uygulaması-251
ii)-Polislerin Özlük Hakları-252
iii)-Sosyal Güvenlik Reformunda Polisler-254
iv)-Polislerin Emeklilik Tarihi Hesabı-256
v)-Şehit Polis Yakınlarına Sağlanan Haklar-261
vi)-İstanbulda Polis Olmak-263
6. 4. -EMEKLİLER İÇİN ÖZEL REHBER-266
i)-Emeklilikte Çalışma Halinde Uygulama-269
ii)-Emekliler İçin Genel Sağlık Sigortası-273
iii)-Anlaşmalı (Muvazaalı) Boşanmalar ve Diğer Suiistimaller-274
iv)-Emekli Aylıklarına Haciz Uygulaması-277
6. 5. -YURTDIŞINDAKİ GURBETÇİLER İÇİN ÖZEL REHBER-282
i)-İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri-284
ii)-Yurtdışı Hizmet Borçlanması-289
iii)-Bulgaristan Göçmenlerinin Özel Durumu-294
6. 6. -İŞSİZLER İÇİN ÖZEL REHBER-301
i)-İşsizlik Öncesi Süreç-302
ii)-İşten Çıkarmada Kötü Niyetli Uygulamalar-304
iii)-Kayıtdışı Çalıştırılanlar-305
iv)-İbraname İmzalanması-307
v)-Kıdeme Bağlı Haklar-309
vi)-İşsizlik Sürecinde Yasal Haklar-312
vii)-İşsizlikte İş-Kur Hizmetleri-321
6. 7. -SPORCULAR İÇİN ÖZEL REHBER-325
i)-Amatör Sporcuların Sosyal Güvenliği-325
ii)-Profesyonel Sporcuların Sosyal Güvenliği-327
iii)-Başarılı Sporculara Şeref Aylığı-330
iv)-Devlet Sporcusu Unvanı-333
6. 8. -DOĞUM BORÇLANMASI ÖZEL REHBERİ-336
i)-Neden Doğum Borçlanması?-337
ii)-Kimler Doğum Borçlanması Yapabilir?-338
iii)-Bağ-Kurlu ve Memur Bayanların Borçlanması-339
iv)-Borçlanmada Ne Kadar Ödeyeceksiniz?-341
v)-Sizden Gelen Sorulara Cevaplar-343
EKLER-347
Sosyal güvenlik, klasik tabirle beşikten mezara kadar insan hayatının gündeminde olan bir müessesedir. Gerçekten de doğum yardımlarıyla başlayan süreç, cenaze yardımlarına kadar devam eder. Sadece çalışanların değil, ev hanımı, işsiz, öğrenci, emekli ve kısacası 72 milyonun ortak paydasıdır. Bununla beraber hayatımızın tamamına yayılan sosyal güvenlik, en az bilinen ve yine en az uzman yetiştirdiğimiz alanlardan birisidir. Esasında bu alanda yazılmış hatırı sayılır sayıda kaynak kitap mevcuttur. Fakat bu kitapların neredeyse tamamına yakını, muhasebeci, mali müşavir, personel ve insan kaynakları yöneticileri gibi konuya mesleki ilgi duyan çevrelere hitap etmektedir. Sınırlı sayıdaki diğer bir kısmı da konuya teorik açıdan yaklaşmaktadır. Şüphesiz bu yönüyle de söz konusu eserler çok ciddi bir emek ürünü olup çok önemli birer boşluğu doldurmaktadır. Ne var ki mevzuat diline ve teknik terimlere yabancı olan ortalama vatandaşın da temel sosyal güvenlik haklarını öğrenmeye ihtiyacı vardır.
Gerçekten de sosyal güvenliğin terminolojisine aşina olmayan milyonlarca insanımız, bu alanda nelerin olup bittiğini, kendi çalışma hayatında ve emeklilik planlarında nelere dikkat etmesi gerektiğini merak ediyor. Bu merak, yakın zamanda Türk sosyal güvenlik tarihinin en büyük reformunun yapılmasıyla birlikte zirve noktaya ulaşmıştır dersek abartmış olmayız. SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı gibi devasa kurumların tarihe karışarak yepyeni bir kurumun (Sosyal Güvenlik Kurumu) ortaya çıkmış olması, pek çok konuda köklü değişikliklere gidilmesi, Genel Sağlık Sigortası gibi çok büyük bir projenin hayata geçirilmiş olması, işin uzmanlarını dahi takip ve idrakte aciz bırakmıştır. İşte bu çalışma, geniş halk kitlelerindeki sosyal güvenlik merakını gidermeye ve işçi, işveren, esnaf, memur, çiftçi, isteğe bağlı sigortalı, emekli, öğrenci ve daha sayamadığımız bütün sosyal kesimler için başucu kitabı olmaya namzet olarak hazırlanmıştır. Elinizdeki çalışmada bu ihtiyacı karşılamak üzere şu hususlara dikkat edilmiştir;
Elden geldiğince mevzuat metinlerine yer verilmeksizin, konular günlük konuşma diliyle aktarılmaya çalışılmıştır.
-Sosyal güvenlikle ilgili kavramlar kullanılırken, mevzuattaki teknik tabirleri yerine halk tarafından bilinen kavramlara yer verilmiştir. Örneğin ölüm aylığı yerine dul ve yetim aylığı, emzirme ödeneği yerine süt parası, yaşlılık aylığı yerine emekli aylığı, itibari hizmet süresi yerine yıpranma payı gibi kavramlar tercih edilmiştir.
-BUGÜN Gazetesindeki köşemize yaklaşık iki buçuk yıldır okurlarımız tarafından gönderilen ve çeşitli TV programlarında bize yöneltilen soru ve sorunlar, sosyal güvenlik konusunda halkın gündemini ve sorun alanlarını tespit etmede bize büyük katkı sağlamıştır. Dolayısıyla çalışmamızın bölümlerini ve her bir bölümün kapsamını belirlemede, halkın sosyal güvenlik gündemi etkili olmuştur.
Toplam altı bölümden oluşan çalışmamızın Birinci Bölümünde sosyal güvenlik reformunun hayatımızda neleri değiştirdiğine değinilmiştir. İkinci Bölümünde çalışanlar için en fazla merak edilen konulardan birisi olan emeklilik tarihi hesaplamalarına yer verilmiş ve her bir statü ayrı bir başlık altında incelenmiştir. Üçüncü Bölümde yine çalışanlar için en fazla merak konusu olan -Ne kadar emekli aylığı alacağım?- sorusuna SSKlı ve Bağ-Kur lu çalışanlar için örnek hesaplamalarla cevap verilmiştir. Dördüncü Bölümde Türkiye için henüz çok yeni olan Genel Sağlık Sigortası, vatandaş merkezli olarak anlatılmıştır. Beşinci Bölümde doğumdan ölüme kadar, insan hayatındaki muhtemel sosyal güvenlik iş ve işlemlerine yer verilmiştir. Takip eden Altıncı Bölümde sırasıyla engelliler, emekliler, yurtdışındaki Türk vatandaşları (gurbetçiler), işsizler, sporcular ve doğum borçlanması yapmak isteyen bayanlar için özel rehberlere yer verilmiştir. İlk defa tarafımızca kaleme alınan söz konusu rehberlerde, istisnai sosyal güvenlik uygulamalarına konu olan bu kesimler için derli toplu bilgilere yer verilmiştir. Ayrıca her bir bölümün sonuna, o bölümdeki konularla ilgili gerçek soru ve cevaplara yer verilmiştir. Söz konusu sorular, gazete köşemize yöneltilmiş olup, ilgililerin rızası alınmadığından isimlere yer verilmemiştir.
Nihayet bölüm sonlarında, çalışma hayatı ve sosyal güvenlikle ilgili yaşanmış Fıkra Gibi olaylara, yargı kararlarına, işyeri isimlerine ve benzeri mizahi konulara yer verilerek, bir tebessümle de olsa kitabın monotonluğu kırılmaya çalışılmıştır.
Diğer taraftan kamuoyunda Torba Kanun olarak bilinen 25 Şubat 2011 tarih ve 6111 sayılı Kanun ile çalışma hayatı ve sosyal güvenliğe dair pek çok düzenleme yapılmıştır. Kitabımızın ilgili bölümleri kaleme alınırken, söz konusu Kanunla getirilen değişiklikler ve yenilikler de irdelenmiştir. Toplumun hemen her kesimini ilgilendiren hükümler içeren 6111 sayılı Kanun, sosyal güvenlik reformundan sonra son yılların en kapsamlı düzenlemesi niteliğindedir. Çalışmamız, bu kapsamlı düzenlemelerle hayatımızda nelerin değişeceği sorusuna da cevap vermektedir.
Kitabın basıma hazırlanmasında ve okurlarımızla buluşmasında gösterdikleri özverili gayretlerinden dolayı bütün Adalet Yayınevi ailesine teşekkür ediyorum.
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
SOSYAL GÜVENLİK REFORMUNELERİ DEĞİŞTİRDİ?
1. 1. -UYGULAMADA NELER DEĞİŞTİ?-2
1. 1. 1. -Reform Memurları Nasıl Etkiledi?-2
i)-Reform Öncesi Genel Durum-2
ii)-Eski-Yeni Memur Ayırımı-3
iii)-Reform Sonrasında Yeni Memurları Bekleyen Yenilikler-4
1. 1. 2. -Reform SSKlıları Nasıl Etkiledi?-8
i)-Reform Öncesi Genel Durum-8
ii)-Reform Sonrası SSKlıları Bekleyen Yenilikler-9
1. 1. 3. -Reform Bağ-Kurluları Nasıl Etkiledi?-21
i)-Reform Öncesi Genel Durum-21
ii)-Reform Sonrasında Bağ-Kurluları Bekleyen Yenilikler-21
1. 1. 4. -Reform Tarım Kesimini Nasıl Etkiledi?-32
i)-Reform Öncesi Genel Durum-32
ii)-1 Ekim 2008 Sonrası Tarım SSK-35
iii)-1 Ekim Sonrası Tarım Bağ-Kur-36
1. 1. 5. -Reform İsteğe Bağlı Sigortalıları Nasıl Etkiledi?-38
i)-Genel Olarak İsteğe Bağlı Sigorta-38
ii)-Memurlarda İsteğe Bağlı Sigortalılık-39
iii)-SSKda İsteğe Bağlı Sigortalılık-41
iv)-Bağ-Kurda İsteğe Bağlı Sigortalılık-43
v)-Reform Sonrasında İsteğe Bağlı Sigortalılık-44
1. 2. -SOSYAL GÜVENLİK REFORMUNDA KURUMSAL OLARAK NELER DEĞİŞTİ?-46
1. 2. 1. -SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığına Ne Oldu?-46
i)-Tek Çatının Faydaları Nelerdir?-46
ii)-Banka ve Borsaların Yardım Sandıkları Ne Olacak?-47
1. 2. 2. -Sosyal Güvenlik Kurumunda Hangi Birim Ne İş Yapar?-48
i)-Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü (SSGM)-48
ii)-Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü (GSSGM)-50
iii)-Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü (PÖGM)-52
iv)-Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü (HSGM)-53
v)-Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı (RTB)-54
vi)-Aktüerya ve Fon Yönetimi Daire Başkanlığı (AFYDB)-54
vii)-Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri-55
viii)-Sosyal Güvenlik Merkezleri (SGM)-56
İKİNCİ BÖLÜM
KİM, NE ZAMAN, NEREDEN VENASIL EMEKLİ OLACAK?
2. 1. -NE ZAMAN EMEKLİ OLACAKSINIZ?-59
2. 1. 1. -SSKlılar (4/a) İçin Emeklilik Şartları-59
i)-08/09/1999 Tarihinden Önce Sigortalı Olanların Emeklilik Hesabı-60
ii)-08/09/1999 ila 30/04/2008 Tarihleri Arasında Sigortalı Olanların Emeklilik Hesabı-65
iii)-30/04/2008 Sonrasında Sigortalı Olanların Emeklilik Hesabı-66
2. 1. 2. -Emekliliği Kolaylaştırılan SSKlılar-69
i)-Malul (Engelli) Çocuğu Bulunan Kadınların Emeklilik Hesabı-69
ii)-Engellilerin Emeklilik Hesabı-71
iii)-Erken Yaşlananların Emeklilik Hesabı-71
iv)-Maden Çalışanlarının Emeklilik Hesabı-72
v)-Ağır ve Yıpratıcı İşlerde Çalışanların Emeklilik Hesabı-74
2. 1. 3. -Tarım SSKlılar İçin Emeklilik Hesabı-81
2. 1. 4. -SSKda Dul ve Yetim Aylığı Şartları-83
2. 1. 5. -Bağ-Kurlular İçin Emeklilik Hesabı-86
2. 1. 6. -Emekliliği Kolaylaştırılan Bağ-Kurlular İçin Emeklilik Hesabı-91
i)-Malul (Engelli) Çocuğu Bulunan Kadınların Emeklilik Hesabı-91
ii)-Engellilerin Emeklilik Hesabı-92
iii)-Erken Yaşlananların Emeklilik Hesabı-92
2. 1. 7. -Bağ-Kurda Dul ve Yetim Aylığı Şartları-93
2. 1. 8. -Memurlar İçin Emeklilik Hesabı-96
2. 1. 9. -Emekliliği Kolaylaştırılan Memurların Emeklilik Hesabı-101
i)-Yıpranmalı Çalışan Memurların Emeklilik Hesabı-101
ii)-Malul (Engelli) Çocuğu Bulunan Kadın Memurların Emeklilik Hesabı-110
iii)-Erken Yaşlananların Emeklilik Hesabı-110
2. 1. 10. -Memurlarda Dul ve Yetim Aylığı Şartları-111
i)-Eski Memurlarda Dul ve Yetim Aylığı Şartları-111
ii)-Yeni Memurlarda Dul ve Yetim Aylığı Şartları-115
2. 1. 11. -Hizmet Borçlanmalarının Emeklilik Hesabına Etkisi-117
i)-Kimler, Hangi Süreleri Borçlanabilir?-118
ii)-Hizmet Borçlanmasının Sonuçları Nelerdir?-120
iii)-Hizmet Borçlanmalarında Ödenecek Tutar ve Ödeme Süreci-124
2. 2. -NEREDEN (HANGİ STATÜDEN) EMEKLİ OLACAKSINIZ?-125
i)-Hangi Hizmetler/Çalışmalar Birleştiriliyor?-126
ii)-Hangi Hizmetler Birleştirilmiyor?-127
2. 3. -NASIL EMEKLİ OLACAKSINIZ?-131
i)-SSKlılara Aylık Bağlanması Süreci-131
ii)-Bağ-Kurlulara Aylık Bağlanması Süreci-132
iii)-Memurlara Aylık Bağlanması Süreci-133
2. 4. -EmekliMatik HAKKINDA BİLGİ-133
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KİM, NE KADAREMEKLİ AYLIĞI ALACAK?
3. 1. -SSKLILAR İÇİN EMEKLİ AYLIĞI HESAPLAMASI-136
i)-2000 Yılından Önce Çalışması Bulunan SSKlıların Aylık Hesabı-137
ii)-01. 01. 2000 Sonrası Sigortalı Olanların Aylık Hesabı-144
iii)-İlk Defa 1 Ekim 2008den Sonra Sigortalı Olanların Aylık Hesabı-146
iv)-SSKlılar İçin Dul-Yetim Aylığı Hesabı-146
3. 2. -BAĞ-KURLULAR İÇİN AYLIK HESAPLAMASI-150
i)-2000 Yılından Önce Çalışması Bulunan Bağ-Kurluların Aylık Hesabı-150
ii)-2000 Sonrası Çalışması Bulunan Bağ-Kurluların Aylık Hesabı-153
iii)-Bağ-Kurlular İçin Dul-Yetim Aylığı Hesabı-153
3. 3. -BİRDEN FAZLA AYLIK VEYA GELİR BAĞLANIR MI?-155
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GENEL SAĞLIK SİGORTASIYLANELER DEĞİŞTİ?
4. 1. -REFORM ÖNCESİ GENEL DURUM-159
4. 2. -GENEL SAĞLIK SİGORTASI SONRASI SAĞLIK UYGULAMALARI-161
i)-Kimler Genel Sağlık Sigortalısı Olacak?-162
ii)-Kimler GSS Primi Ödeyecek?-163
iii)-Kimler GSSden Ücretsiz Yararlanacak?-165
iv)-SGK Hangi Sağlık Hizmetlerinin Bedellerini Ödeyecek?-169
v)-SGK Hangi Sağlık Hizmetlerini Ödemeyecek?-171
vi)-Yurtdışına Tedavi İçin Kimler Gidebilecek?-172
vii)-Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Şartları Neler?-174
viii)-Hastalardan Ne Kadar Katılım Payı Alınacak?-178
a)-Ayakta Tedavide Hekim Muayenesi İçin Katılım Payı-179
b)-İlaç Katılım Payı-179
c)-Tıbbi Malzeme Katılım Payı-180
d)-Yardımcı Üreme Yöntemlerinde Katılım Payı-180
ix)-Kimler, Hangi Hallerde Katılım Payı Ödemeyecek?-181
x)-İlave (Fark) Ücret Hangi Hallerde, Kimlerden Alınır?-181
xi)-Kimlerden, Hangi Hallerde Fark Ücret Alınmıyor?-183
xii)-Yol, Gündelik, Refakatçi ve Ambulans Giderleri Karşılanıyor mu?-185
xiii)-İsteyen, İstediği Hastaneye Gidebilir mi?-187
BEŞİNCİ BÖLÜM
GÜVENLİK İŞLEMLERİ
5. 1. -DOĞUMDAN ÇALIŞMA HAYATINA KADAR SOSYAL GÜVENLİK İŞLEMLERİ-191
5. 2. -ÇALIŞMA HAYATINDA SOSYAL GÜVENLİK İŞLEMLERİ-195
i)-Çırak, Stajyer ve Kısmi Zamanlı Çalışan Öğrencilerin Sosyal Güvenlik İşlemleri-199
ii)-Tam Zamanlı Çalışanların Sosyal Güvenlik İşlemleri-201
a)-İşe Giriş-202
b)-Sağlık Aktivasyonu-203
c)-İş Kazası - Meslek Hastalığı İşlemleri-203
d)-Malulen Emeklilik İşlemleri-205
e)-Normal Emeklilik İşlemleri-206
iii)-Kısmi Zamanlı (Part-Time) Çalışanların Sosyal Güvenlik İşlemleri-207
iv)-Evlenenlerin Sosyal Güvenlik İşlemleri-208
v)-İşsiz Kalanların Sosyal Güvenlik İşlemleri-210
a)-İşsizlik Ödeneği-210
b)-Sağlık Yardımları-211
5. 3. -EMEKLİLİKTE SOSYAL GÜVENLİK İŞLEMLERİ-212
5. 4. -ÖLÜMDE SOSYAL GÜVENLİK İŞLEMLERİ-213
ALTINCI BÖLÜM
SOSYAL GÜVENLİKÖZEL REHBERLERİ
6. 1. -NEDEN ÖZEL REHBERLER?-215
6. 2. -ENGELLİLER İÇİN ÖZEL REHBER-216
i)-Çalışmayan/Çalışamayan Engelliler İçin Hangi Haklar Var?-216
a)-Hangi Engelliye Ne Kadar Maaş Var?-217
b)-Aylık İçin Nereye Başvurulacak, Hangi Belgeler Gerekiyor?-217
c)-Engelli Yetimlere Aylık Farkı-218
d)-Özürlü Aylığı Alanlara Sağlıkta Kolaylık-219
e)-Vakıflar Genel Müdürlüğünden de Aylık Var-219
f)-Engelli Ailelerinin Hakları Neler?-220
g)-Engelli Annesine Erken Emeklilik!-221
h)-Çalışmak İsteyen Engelliler İçin Hangi Alternatifler Var?-222
ı)-Sosyal Güvenlik Reformu Engellileri Nasıl Etkiledi?-225
i)-Engelli Aylıklarının Hesaplanması-238
j)-Malulen Emeklilik Şartları-240
k)-Sosyal Güvenlikte Gazilerin Hakları-243
l)-Engellilerin Çözüm Bekleyen Sorunları-247
6. 3. -POLİSLER İÇİN ÖZEL REHBER-250
i)-Polislerde Mesai Uygulaması-251
ii)-Polislerin Özlük Hakları-252
iii)-Sosyal Güvenlik Reformunda Polisler-254
iv)-Polislerin Emeklilik Tarihi Hesabı-256
v)-Şehit Polis Yakınlarına Sağlanan Haklar-261
vi)-İstanbulda Polis Olmak-263
6. 4. -EMEKLİLER İÇİN ÖZEL REHBER-266
i)-Emeklilikte Çalışma Halinde Uygulama-269
ii)-Emekliler İçin Genel Sağlık Sigortası-273
iii)-Anlaşmalı (Muvazaalı) Boşanmalar ve Diğer Suiistimaller-274
iv)-Emekli Aylıklarına Haciz Uygulaması-277
6. 5. -YURTDIŞINDAKİ GURBETÇİLER İÇİN ÖZEL REHBER-282
i)-İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri-284
ii)-Yurtdışı Hizmet Borçlanması-289
iii)-Bulgaristan Göçmenlerinin Özel Durumu-294
6. 6. -İŞSİZLER İÇİN ÖZEL REHBER-301
i)-İşsizlik Öncesi Süreç-302
ii)-İşten Çıkarmada Kötü Niyetli Uygulamalar-304
iii)-Kayıtdışı Çalıştırılanlar-305
iv)-İbraname İmzalanması-307
v)-Kıdeme Bağlı Haklar-309
vi)-İşsizlik Sürecinde Yasal Haklar-312
vii)-İşsizlikte İş-Kur Hizmetleri-321
6. 7. -SPORCULAR İÇİN ÖZEL REHBER-325
i)-Amatör Sporcuların Sosyal Güvenliği-325
ii)-Profesyonel Sporcuların Sosyal Güvenliği-327
iii)-Başarılı Sporculara Şeref Aylığı-330
iv)-Devlet Sporcusu Unvanı-333
6. 8. -DOĞUM BORÇLANMASI ÖZEL REHBERİ-336
i)-Neden Doğum Borçlanması?-337
ii)-Kimler Doğum Borçlanması Yapabilir?-338
iii)-Bağ-Kurlu ve Memur Bayanların Borçlanması-339
iv)-Borçlanmada Ne Kadar Ödeyeceksiniz?-341
v)-Sizden Gelen Sorulara Cevaplar-343
EKLER-347
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı