Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mart (135)      Şubat (116)      Ocak (139)      Aralık (134)

Gerekçe ve Tutanaklarla İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemeleri ile HUMK da İstinafa Dair Kanunlar

Gerekçe ve Tutanaklarla İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemeleri ile HUMK da İstinafa Dair Kanunlar



Sayfa Sayısı
:  
328
Kitap Ölçüleri
:  
16x23 cm
Basım Yılı
:  
2005
ISBN NO
:  
9756385448

70,00 TL









ÖNSÖZ


Anayasa′nm 142. Maddesi uyarınca; mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama usulleri kanunla düzenlenir.

Ülkemizde hâlen mevcut mahkemeler teşkilâtı, 8 Nisan 1340 (1924) tarihli ve 469 sayılı "Mehakimi Şer′iyenin İlgasına ve Mehakim Teşkilâtına Ait Ahkâmı Muaddil Kanun" ile düzenlenmiştir. 469 sayılı Kanunla, yalnızca ilk derece (hüküm-hadise) mahkemelerinin teşkilâtı düzenlenmekte olup, üst derece kontrol mahkemesi olan Yargıtay′ın teşkilâtı 2797 sayılı Yargıtay Kanunu ile düzenlenmiştir. Ayrıca özel kanunlarla kurulmuş ihtisas mahkemeleri de bulunmaktadır.

1924 tarihli olan 469 sayılı Kanunun çok eski olup, mahkemeler teşkilâtına ilişkin hükümlerin yeterli olmadığı, bütün mahkemelerin kuruluşunu, görevlerini ve mahkemeler arasındaki hukukî yardımlaşmayı teferruatlı bir şekilde düzenleyen yeni bir mahkemeler teşkilâtı kanunu çıkarılması gerektiği hep dile getirilmiştir.

Diğer taraftan, ülkemizde mevcut sistemde mahkemeler, ilk derece mahkemesi ve üst derece mahkemesi olmak üzere iki derecelidir.

İlk derece mahkemeleri, davaya ilk kademede^ bakan yargı organları olup, bu mahkemeler tahkikat ve yargılama yapmakta ve somut uyuşmazlığa veya olaya kanunları uygulayıp hüküm vermektedirler. Onun içindir ki, ilk derece mahkemelerine hadise (olay) ya da hüküm mahkemesi de denilmektedir.

Üst derece mahkemesi ise bizde Yargıtay′dır. İlk derece mahkemesinde dava görülüp hüküm verildikten sonra, temyiz yoluna müracaat edilmek suretiyle hüküm ve hükmün dayandığı yargılama, hukuka ve kanuna uygunluk açısından üst derecedeki yüksek mahkeme (Yargıtay) tarafından incelenir.

Mevcut yargı sisteminde, ilk derece hüküm mahkemeleri ile üst derece kontrol mahkemesi olan Yargıtay arasında ikinci bir hüküm mahkemesi (istinaf mahkemesi) bulunmamaktadır.

Bazı ülkelerde ilk dereceden sonra dava, ikinci derecede bir yüksek mahkemede yeniden görülebilir, yani bu mahkemece somut olayda doğru karar verilmiş olup olmadığını denetlemek için yeniden tahkikat ve yargılama yapılır. Bu sistemlerde yargı üç derecelidir ve istinaf kademesi denilen ikinci derece, ilk derece ile temyiz kademesi arasında yer alır.

Osmanlı İmparatorluğunda Tazminatın ilanından sonra şer′iye mahkemelerinin yanında 1840 yılından itibaren laik nitelikte nizamiye mahkemeleri kuruldu. Nizamiye mahkemeleri başlangıçta tek dereceli iken, sonradan 1864 yılında, bidayet ve istinaf mahkemeleri şeklinde iki dereceli bir kuruluş halini aldı. Daha sonra, bunların üstünde, 1868 yılında, hükümlerin hukuki bakımdan doğruluğunu kontrol etmek ve içtihatlarda birliği sağlamak amacıyla Divanı Ahkamı Adliye adıyla bir de Temyiz Mahkemesi kuruldu. İstinaf mahkemeleri 1924 yılında kaldırıldı. Bunun nedeni, istinaf mahkemelerinin


yurt sathına sistemli bir şekilde yayılamayıp sadece büyük şehirlerde kurulmuş olması ve özellikle ehil hakim bulunmamasıydı. Hukuk mezunu sayısı az olduğu için, istinaf mahkemelerine zabıt katipliğinden, hatta mübaşirlikten gelme kıdemli hakimler atanıyor; ilk derece mahkemelerinde ise hukuk fakültesinden yeni mezun olmuş genç hakimler bulunuyordu. O kadar ki, 1920′li yıllarda Temyiz Mahkemesi çoğunlukla ilk derece mahkemesi kararlarını doğru bulmakta, istinaf mahkemesi kararlarını ise bozmaktaydı. Ancak, 1927 yılında HUMK kabul edilirken istinafın yokluğu hissedildi. Nitekim, tashih-i karar (karar düzeltme) kurumunun, me′haz Nöşatel Kanunda mevcut olmamakla birlikte, HUMK′a, 1879 tarihli Usulü Muhakemei Hukukiye Kanunu Muvakkatı′ndan aynen alınmasının nedeni, istinaf mahkemelerinin kaldırılmış olması ve bu nedenle ek bir teminata ihtiyaç duyulmasıdır.

Günümüzde, insan haklarına uygunluk açısından da asgari üç dereceli bir yargı düzeninin gerekliliği üzerinde durulmaktadır.

İşte bütün bu gelişmeler gözönünde bulundurularak hazırlanan ve mahkemelerin verimli, etkili, süratli ve güvenli çalışmalarını sağlamak ve denetim yargılamasını güçlendirmek üzere, eskiyen ve yetersiz hükümler taşıyan 469 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılarak, bunun yerine adlî yargı ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemelerinin kuruluş, görev ve yetkilerini düzenleyen, 26/9/2004 tarihli ve 5235 sayılı Kanun, 7/10/2004 tarihli ve 25606 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştır.

Bölge ^adliye mahkemelerinin, istinaf kanun yolu incelemesi yapmak üzere kurulması öngörülmektedir.

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda istinafla ilgili değişiklik yapan 26/9/2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun da, 7/10/2004 tarihli ve 25606 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştır.

Ceza Muhakemesinde istinaf usulü de, 17.12.2004 tarihli ve 25673 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 272 ilâ 285. maddelerinde düzenlenmektedir.

Adı geçen Kanunlar 1 Nisan 2005 tarihinde yürürlüğe girecektir.

İki bölüm halinde hazırladığım bu kitapta, ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri teşkilat kanunu ile Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda istinafla ilgili değişiklik yapan kanunun geçirdiği aşamalar ve bu aşamalarda yapılan görüşme ve tartışmalar gerekçe ve tutanaklarla gözler önüne serilmektedir.

Bu çalışmamın, ilgililere ve özellikle uygulayıcılara yararlı olması en içten dileğimdir.

Kitabın basım ve yayımını üstlenen Adalet Yayınevi sahibi sayın Hakan Karaaslan′a ve emeği geçen diğer çalışanlarına teşekkürü bir borç bilirim.

Zekeriya YILMAZ

Hâkim
Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdürlüğü

İÇİNDEKİLER

Önsöz V

Birinci Bölüm

İLK DERECE MAHKEMELERİ İLE BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ



I. 5235 SAYILI ADLÎ YARGI İLK DERECE MAHKEMELERİ İLE
BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE
YETKİLERİ HAKKINDA KANUN 1
II. TBMM GENEL KURULU GÖRÜŞME TUTANAKLARI 19
A. 25/6/2003 Tarihli Genel Kurul Görüşme Tutanakları (Tasarının Geneli
ve Maddeleri Üzerindeki Görüşmeler) 19
B. 26/9/2004 Tarihli Genel Kurul Görüşme Tutanakları (Yürürlük ve Yü
rütme Maddeleri ile Tekrîr-i Müzakere Edilen Madde Görüşmeleri) 74
III. ADALET KOMİSYONU RAPORU VE ADALET KOMİSYONU
GÖRÜŞME TUTANAKLARI 94
A. Tasarı ve Adalet Komisyonu Raporu 94
B. Adalet Komisyonu Görüşme Tutanakları 147
1. 6/3/2003 Tarihli Görüşme Tutanakları 147
2. 22/5/2003 Tarihli Görüşme Tutanakları 148


İkinci Bölüm

HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNUNDA İSTİNAFA DAİR DEĞİŞİKLİK




I. 26/9/2004 TARİHLİ VE 5236 SAYILI HUKUK USULÜ MUHAKE
MELERİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN
KANUN 178
II. TBMM GENEL KURULU GÖRÜŞME TUTANAKLARI 193
A. 25/6/2003 Tarihli Genel Kurul Görüşme Tutanakları (Tasarının Geneli
Üzerindeki Görüşmeler) 193
B. 15/7/2003 Tarihli Genel Kurul Görüşme Tutanakları (Maddeler Üze
rindeki Görüşmeler) 209
C. 26/9/2004 Tarihli Genel Kurul Görüşme Tutanakları (Yürürlük ve Yü
rütme Maddeleri ile Tekrîr-i Müzakere Edilen Madde Görüşmeleri) 237
III. ADALET KOMİSYONU RAPORU VE ADALET KOMİSYONU
GÖRÜŞME TUTANAKLARI 252
A. Tasarı ve Adalet Komisyonu Raporu 252
B. Adalet Komisyonu Görüşme Tutanakları (29/5/2003 Tarihli) 309