Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Fikri Mülkiyet Hukukunda Dijital Veri Tabanlarının Korunması
Fikri Mülkiyet Hukukunda Dijital Veri Tabanlarının Korunması
Yavuz Selim ŞENER
Sayfa Sayısı
:
280
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2013
ISBN NO
:
9786051461762
60,00
TL 
Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
ÖNSÖZ "Fikri Mülkiyet Hukukunda Dijital Veri Tabanlarının Korunma¬sı" isimli bu çalışma, 21.05.2013 tarihinde İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalında, Prof. Dr. Me¬rih Kemal OMAĞ (Başkan), Prof. Dr. Atilla ALTOP, Prof. Dr. Turgut ÖZ, Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR ve Doç. Dr. Hanife ÖZTÜRK AKKARTAL′dan oluşan jüri önünde savunularak, oybirliği ile başaralı bulunan doktora tezinden ibarettir. Jüri üyelerinin değerli tavsiyeleri baskı öncesinde esere işlenmiştir. Veri tabanlarının korunması hakkında, 1995 tarihinde FSEK. m.6/b.ll′de ve 2004 tarihinde FSEK. Ek.m.8′de önemli yasal düzenleme¬ler getirilmiştir. Yasal düzenlemenin uzunca bir süre önce tanınmasına rağmen, veri tabanlarından kaynaklanan uyuşmazlıklar, ülkemizde ya¬kın zamanda baş göstermeye başlamıştır. İnternet ve dijital teknolojideki gelişmeler neticesinde, web sitelerinin sayısının artması ve bunların içe¬riklerinde kişilere faydalı olabilecek önemli veri ve bilgiler barındırma¬ları nedeniyle, veri tabanlarından haksız yararlanmalara bağlı uyuşmaz¬lıklar da mahkemeler önünde yeni yeni dava konusu edilmektedir. İler¬leyen yıllarda ciddi anlaşmazlıkların doğacağı tahmin edilen bu alanda, çalışmamızın Türk Hukukuna katkı sağlayacağını ümit etmekle birlikte, bu konuda kapsamlı başkaca bilimsel çalışmalar hazırlanacağından şüphemiz bulunmamaktadır. Bu vesileyle, doktora eğitimimi kendileri ile tamamlama fırsatı tanı¬yan, değerli hocam tez danışmanı Doç. Dr. Hanife ÖZTÜRK AKKARTAL′a teşekkürü bir borç olarak görüyorum. Türk Hukukunda İpotek ve Uygulaması isimli yüksek lisans tezimin 3. Baskısının ardın¬dan, doktora tezimin de basımını üstlenen Adalet Yayınevi yetkililerine, eseri kısa sürede ve titiz şekilde yayma hazırlamaları nedeniyle ayrıca teşekkür ederim. Dr. Yavuz Selim ŞENER Bursa / Haziran 2013 GİRİŞ Günümüzde her çeşit veri ve bilginin kullanım hizmetine sunulma¬sında yararlanılan teknolojilere, bilgi iletişim teknolojileri adı verilmek¬tedir. Bilgisayar programları, veri tabanları ve internet ağları, veri ve bilgilerin üretimine ve erişimine imkân sağlayan başlıca bilgi iletişim teknolojisi araçlarıdır. Söz konusu araçlardan veri tabanları, bilgisayar ve internet teknolojisindeki gelişmelerle birlikte, bilginin işlenmesi, de¬polanması ve iletiminde temel bilgi iletişim teknolojisi ürünü olma özel¬liğini kazanmıştır. Özellikle web sitelerinden oluşturulan "dijital veri tabanları", veri ve bilgilerin depolanması ve iletiminde iş gücü, zaman ve parasal harcamalardan sağladığı avantajlar nedeniyle, günlük haya¬tın vazgeçilmezlerinden olmuştur. Dijital veri tabalarında, her türlü veri dijital (sayısal) formatta derlenerek kişiler tarafından kolaylıkla erişilebi¬lir ve kullanılabilir hale dönüştürülmektedir. Dijital veri tabanlarının oluşturulmasında, veri ve bilgilerin elde edilmesi, derlenmesi ve hizmet sektöründe kullanılabilir hale getirilmesi işlemleri, önemli ölçüde fikri çalışma, teknolojik donanım ve para yatı¬rımı gerektirmektedir. Meydana getirilmelerindeki fikri emeğe ve para¬sal masrafa rağmen dijital veri tabanları, kolaylıkla kopyalanıp çoğaltıl¬ma ve taklit edilme özelliğine sahiptir. Ayrıca, internet ortamının kendi¬ne özgü teknik özellikleri, kullanıcıların dijital veri tabanlarına yetkisiz erişimini ve içeriğin rakip web sitelerinde kamuya iletimini kolaylaş¬tırmaktadır. İnternet ve dijitalleşmeye bağlı olarak, veri tabanlarının kolayca taklit edilmesi ve rakip ortamlarda yetkisiz iletimi ilk yatırım¬cılar, rakipler ve kullanıcılar arasındaki uyuşmazlıkların artmasına yol açmıştır. Veri tabanı yatırımcıları, yatırımlarının karşılığını almak amacıyla, korsan üretimlerle, yetkisiz erişimlerin ve iletimlerin engellenmesini isterken; kullanıcılar, esasında bir kısmı toplumun ortak malı olan veri ve bilgilere karşılık ödemeden serbestçe veya rekabete açık bir piyasada makul bir ücretle erişmek isterler. Tarafların istek ve beklentileri, top¬lumun gelişimi açısından hassasiyet arz etmektedir. Gerçekten de ko¬rumasız bir veri tabanı sektöründe, ilk yatırımcılar başkalarınca taklit edilebilecek veya yetkisiz olarak iletilebilecek masraflı ve zahmetli ilk yatırımdan kaçınacaklarından, yatırımlarda bir durgunluk yaşanacaktır. Buna karşılık, aşırı korumalı bir sistemde ilk yatırımcılar, veri ve bilgi¬lere erişimde erişimin sınırlarını serbestçe belirleme tekelini elde edebi¬lirler. Veri tabanlarını ilk defa yaratanlar, yüksek fiyat veya diğer en¬gelleyici şartlarla kullanıcıların veri ve bilgilere erişimini zorlaştırabi-lecekleri gibi, veri tabanlarının geliştirilmesi yönünde çaba gösterme-yebilirler. Bilgiye erişimi zorlaştıran, ilk yatırımcılara mutlak tekel tanıyan, re¬kabete kapalı bir hukuki koruma sistemi, toplumun gelişimini engelle¬mekten başka, kullanıcı sayısının azalma tehlikesi nedeniyle veri tabanı yatırımcılarının aleyhine de sonuçlar doğurur. İşte, yatırımcılarla kulla¬nıcılar arasındaki hassas dengenin sağlanması ve toplumun gelişiminin önünün açılması amacıyla, veri tabanlarının hukuki yönden korunması, son zamanlarda uluslararası örgütlerin ve ülkelerin önemli gündem maddelerinden biri haline gelmiştir. Veri tabanlarının hukuki yönden korunması hakkında, veri tabanı türlerine göre farklı yöntemler benimsenmiştir. Bunlardan ilki, veri ta¬banlarının içeriğinin seçilmesi ve düzenlenmesi yönünden orijinal olma, diğer bir ifadeyle fikri yaratıcılık mahsulü olma özelliğine göre, telif hakkı korumasına sahip olması gerektiği görüşüdür. Diğer koruma yön¬temi ise, fikri yaratıcılık mahsulü olmasa bile, veri tabanının içeriğinin elde edilmesi, doğrulanması ve sunumu için esaslı nispette yatırım ya¬pılması halinde, sui generis bir korumaya sahip olması gerektiği görü¬şüdür. İçeriğinin seçilmesi ve düzenlenmesi yönünden orijinal olan veri tabanlarının telif hakkı korumasından yararlanması hususunda görüş birliği bulunmakla birlikte, yaratıcılık vasfı taşımayan veri tabalarının korunması hakkında, farklı görüş ve uygulamalar bulunmaktadır. Bu tür veri tabanlarını, özel olarak koruyan düzenlemelerin olması gerekti¬ği görüşü yanında, bunların haksız rekabet kuralları ve teknolojik ön¬lemler ile zaten korunabileceği, bu yüzden özel olarak korunmalarına gerek olmadığı yönünde görüşler de bulunmaktadır. Uluslararası düzenlemelerden Bern Sözleşmesi (m.2/5), TRIPS An¬laşması (m.10/2) ve WIPO Telif Hakları Anlaşması′nda (m.5), sadece içeriğinin seçilmesi ve düzenlenmesi yönünden yaratıcılık vasfı taşıyan veri tabanları için telif hakkı koruması öngörülmüş olup, esaslı yatırımla oluşturulan fakat yaratıcılık vasfı taşımayan veri tabanları hakkında özel bir koruma yöntemi kabul edilmemiştir. Buna karşılık, 11 Mart 1996 tarih ve 96/9 sayılı Avrupa Birliği Veri Tabanı Direktifi′nde1 telif hakkı koruması ve sui generis veri tabanı ko¬ruması olmak üzere ikili bir koruma yöntemi benimsenmiştir. Direktifle, Birlik ülkelerindeki uygulama farklılıklarının ortadan kaldırılması amaçlanmıştır. Türk Hukukunda da 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu′nda 1995 (m.6/b.ll) ve 2004 (Ek.m.8) yıllarında yapılan değişik¬liklerle veri tabanlarına hukuki koruma sağlanmıştır. AB Veri Tabanı Direktifi′nin örnek alındığı değişikliklerde, veri tabanlarının korunması hakkında Direktifteki gibi ikili bir koruma yöntemi getirilmiştir. Tez çalışmamız, Milletlerarası alanda ve Türk Hukukunda giderek önem kazanan veri tabanlarının korunması hakkındadır. Veri tabanları¬nın önem kazanmasında ve ayrı bir hukuki koruma rejimine tabi tutul¬masında, dijital teknolojideki gelişmeler etkili olmuştur. Dijitalleşmenin önemi ve hukuki korumanın daha çok fikri mülkiyet hukuku temelli olması nedeniyle, tezimizin başlığı "Fikri Mülkiyet Hukukunda Dijital Veri Tabanlarının Korunması" olarak belirlenmiştir. Çalışmamız, giriş ve sonuç kısımları dışında üç bölümden oluşacaktır. Birinci bölümde, öncelikle veri tabanı kavramı ve veri tabanlarının türleri teknik ve hukuki yönden incelenecektir. Daha sonra, veri taban¬larının dijitalleştirilmesi ve dijitalleştirmenin avantaj ve dezavantajları ele alınacaktır. Veri tabanlarının türleri ve dijitalleştirmeden sonra, un¬surları ve fikri - sınai haklardan benzer nitelikteki haklarla karşılaştırıl¬mak suretiyle, dijital veri tabanları üzerindeki hakların hukuki niteliği incelenecektir. Hukuki niteliklerinin tespiti sonrasında, dijital veri taban¬larının özel bir hukuki korumaya gerek duyup duymakları, orijinal ve sui generis veri tabanları yönünden ayrı ayrı değerlendirilecektir. İkinci bölümde, ilk olarak veri tabanlarının korunmasına yönelik karşılaştırmalı hukukta ve FSEK.′te öngörülen düzenlemeler ele alına¬caktır. Daha sonra, bu düzenlemelerden hareketle hukuki türlerine göre, dijital veri tabanları üzerinde sahip olunan haklar, hakların korunma süreleri ve istisnaları incelenecektir. Üçüncü bölümde, dijital veri tabanları üzerinde sahip olunan hakla¬rın ihlalinden doğan hukuki ve cezai sorumluluk halleri incelenecektir. Veri tabanları üzerindeki haklar, kural olarak fikri mülkiyet hukuku kapsamında korunmakla birlikte, veri tabanı haklarının ihlali aynı za¬manda lisans sözleşmelerine, haksız rekabet kurallarına ve teknolojik koruma engellerine aykırı davranışlar şeklinde de gerçekleşebilir. Bu yüzden, söz konusu ihlaller ve bunlardan doğacak sorumluluk halleri, fikri hak ihlalleri ile karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Bu bölümde son olarak, içerik ve servis sağlayıcıların sorumluluğu konusu ile veri tabanı hakkı ihlallerinden doğan, hukuk ve ceza davalarmdaki müşterek hükümler ele alınacaktır. Çalışmamızın sonuç kısmında, veri tabanlarının korunmasına iliş¬kin genel değerlendirmelere ve dijital veri tabanlarının korunması hak¬kında, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu′nda yapılabilecek deği¬şiklik önerilerimize yer verilecektir. İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM VERİ TABANI KAVRAMI, VERİ TABANLARININ TÜRLERİ, DİJİTALLEŞTİRİLMESİ VE DİJİTAL VERİ TABANLARININ KORUNMA GEREKLİLİĞİ 1. -VERİ TABANI KAVRAMI-5 2. -VERİ TABANLARININ TÜRLERİ-11 I. -Teknik Anlamda Veri Tabanları-11 A. -Basılı Veri Tabanları-12 B. -Elektronik Veri Tabanları-13 II. -Hukuki Anlamda Veri Tabanları-15 A. -Orijinal Veri Tabanları-16 B. -Sui Generis Veri Tabanları-18 3. -VERİ TABANLARININ DİJİTALLEŞTİRİLMESİ-21 I. -Dijitalleştirme Kavramı-21 A. -On-line Dijitalleştirme-22 B. -Off-line Dijitalleştirme-24 II. -Dijitalleştirmenin Avantajları-24 III. -Dijitalleştirmenin Dezavantajları-26 4. -DİJİTAL VERİ TABANLARININ UNSURLARI-29 I. -Genel Unsurlar-29 A. -Bağımsız Eser, Veri ve Materyallerden Oluşma-29 1. -Bağımsız Eserler-30 2. -Bağımsız Veriler-31 3. -Bağımsız Diğer Materyaller-32 B. -Sistematik veya Metodik Düzenlenme-33 C. -Elektronik Şekilde Tek Tek Erişim-34 D. -İçeriğin Kapsamı-35 II. -Orijinal Veri Tabanı Unsurları-36 A. -Genel Olarak-36 B. -Fikri Yaratıcılık Ürünü Olma-36 1. -İçeriğin Seçilmesi Yönünden-38 2. -İçeriğin Düzenlenmesi Yönünden-39 III. -Sui Generis Veri Tabanı Unsurları-41 A. -Genel Olarak-41 B. -Esaslı Yatırım Yapılması-41 1. -Yatırım Kavramı-41 2. -Yatırımın Esaslı Olması-42 C. -İçeriğin Elde Edilmesi, Sunulması, Doğrulanması-43 1. -İçeriğin Elde Edilmesi-43 2. -İçeriğin Sunulması-43 3. -İçeriğin Doğrulanması-44 5. -DİJİTAL VERİ TABANLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ-45 I. -Genel Olarak-45 II. -Benzer Kavramlarla Karşılaştırma-46 A. -Eserler-46 1. -İlim ve Edebiyat Eserleri-49 2. -Bilgisayar Programları-50 3. -Güzel Sanat Eserleri-53 4. -İşlenmeler ve Derlemeler-54 B. -Bağlantılı Haklar-57 C. -Sınai Mülkiyet Hakları-58 1. -Patent ve Faydalı Modeller-58 2. -Endüstriyel Tasarımlar-60 III. -Değerlendirmemiz-62 A. -Genel Olarak-62 B. -Orijinal Veri Tabanları Hakkında-63 C. -Sui Generis Veri Tabanları Hakkında-66 6. -DİJİTAL VERİ TABANLARININ KORUNMA GEREKLİLİĞİ-69 I. -Genel Olarak-69 II. -Korumanın Sakıncalı Olduğu Görüşü-70 III. -Korumanın Gerekli Olduğu Görüşü-70 A. -Orijinal Veri Tabanları Açısından-70 B. -Sui Generis Veri Tabanları Açısından-71 IV. -Değerlendirmemiz-72 İKİNCİ BÖLÜM VERİ TABANLARININ KORUNMASINA YÖNELİK HUKUKİ DÜZENLEMELER VE DİJİTAL VERİ TABANLARI ÜZERİNDE SAHİP OLUNAN HAKLAR 7. -VERİ TABANLARININ KORUNMASINA YÖNELİK HUKUKİ DÜZENLEMELER-77 I. -Uluslararası Sözleşmeler-77 A. -Bern Sözleşmesi-77 B. -TRIPS Anlaşması-78 C. -WIPO Telif Hakları Anlaşması (WCT)-79 II. -Avrupa Birliği Veri Tabanı Direktifi-81 A. -Genel Olarak-81 B. -Direktifin Tarihi Gelişimi-81 C. -Direktifin Kapsamı-84 1. -Genel Olarak-84 2. -Orijinal Veri Tabanı Koruması-85 3. -Sui Generis Veri Tabanı Koruması-86 III. -ABD Hukukunda Veri Tabanları-88 A. -Kanuni Düzenleme-88 B. -FEIST Kararı-89 C. -Değişiklik Önerileri-90 VI. -Türk Hukukunda Veri Tabanı Düzenlemeleri-92 A. -Orijinal Veri Tabanı Koruması (FSEK. m. 6/I, b. 11)-93 B. -Sui Generis Veri Tabanı Koruması (FSEK. Ek. m. 8)-96 8. -DİJİTAL VERİ TABANLARI ÜZERİNDE SAHİP OLUNAN HAKLAR-99 I. -Genel Olarak-99 II. -Orijinal Veri Tabanlarında-101 A. -Hak Sahipliğinin Belirlenmesi-101 B. -Veri Tabanı Yazarının Hakları-104 1. -Manevi Haklar-105 a)-Umuma Arz Yetkisi-106 b)-Adın Belirtilmesi Yetkisi-106 c)-Değişiklik Yapılmasını Yasaklamak-107 2. -Mali Haklar-109 a)-İşleme Hakkı-109 b)-Çoğaltma Hakkı-110 c)-Yayma Hakkı-112 d)-Kamuya İletme Hakkı-113 e)-Temsil Hakkı-116 C. -Hakların Sınırlandırılması-116 1. -Kamu Güvenliği Nedeniyle-118 2. -Genel Menfaat Nedeniyle-119 a)-Eğitim ve Bilimsel Araştırma İstisnası-119 b) -Mevzuat, İçtihat, Nutuk ve Gazete İçeriklerine Yönelik İstisna-120 c) -Genel İktibas İstisnası-120 3. -Kişisel Kullanım Nedeniyle-121 D. -Hakların Sözleşmelere Konu Olması-123 1. -Hakların Devri-123 2. -Lisans Sözleşmeleri-124 3. -Kullandırma Sözleşmeleri-124 4. -Zorunlu Lisans Uygulaması-126 E. -Hakların Korunma Süresi-129 III. -Sui Generis Veri Tabanlarında-130 A. -Hak Sahipliğinin Belirlenmesi-130 B. -Veri Tabanı Yapımcısının Hakları-131 1. -Genel Olarak-131 2. -Başka Ortama Aktarmayı Yasaklama Hakkı-132 3. -Yeniden Kullanımı Yasaklama Hakkı-133 C. -Hakların Sınırlandırılması-134 D. -Hakların Sözleşmelere Konu Olması-136 1. -Genel Olarak-136 2. -Kullandırma Sözleşmeleri-137 E. -Hakların Korunma Süresi-138 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DİJİTAL VERİ TABANLARI ÜZERİNDE SAHİP OLUNAN HAKLARIN İHLALİNDEN DOĞAN SORUMLULUK HALLERİ VE AÇILACAK DAVALAR 9. -GENEL OLARAK-141 10. HUKUKİ SORUMLULUK HALLERİ-145 I. -Orijinal Veri Tabanı Hakkı İhlallerinde-145 A. -Eser Sahibinin Tespiti Davası-145 B. -Tecavüzün Refi Davası-146 1. -Manevi Hakların İhlalinde-147 2. -Mali Hakların İhlalinde-148 C. -Tecavüzün Meni Davası-151 D. -Tazminat Davaları-152 1. -Manevi Tazminat Davası-153 2. -Maddi Tazminat Davası-154 3. -Vekaletsiz İş Görmeden Kaynaklanan Dava-154 II. -Sui Generis Veri Tabanı Hakkı İhlallerinde-155 III. -Devir, Lisans ve Kullandırma Sözleşmeleri İhlalinde-157 IV. -Haksız Rekabet Halinde-160 A. -Genel Olarak-160 B. -Haksız Rekabete Konu Olabilecek Haller-161 1. -Kötüleme ve Yanıltıcı Beyanda Bulunma-163 2. -Veri Tabanı İçeriğinin Kopyalanması-163 3. -Veri Tabanının Taklit Edilmesi-165 4. -Ad, Alâmet ve Şekillerin Kullanılması-166 C. -Haksız Rekabetin Hukuki Sonuçları-167 V. -Hukuki Sorumlulukta Hakların Yarışması-169 11. -CEZAİ SORUMLULUK HALLERİ-171 I. -Orijinal Veri Tabanı Hakkı İhlallerinde-172 A. -Manevi Hakların İhlalinden Doğan Suçlar-172 B. -Mali Hakların İhlalinden Doğan Suçlar-174 C. -Soruşturma Usulü-175 D. -Uzlaşma-176 II. -Sui Generis Veri Tabanı Hakkı İhlallerinde-176 III. -Teknolojik Korumanın İhlalinde-178 IV. -Haksız Rekabet Halinde-182 V. -Cezai Sorumlulukta İçtima-183 12. -İSSLERİN SORUMLULUĞU-185 13. -MÜŞTEREK HÜKÜMLER-189 I. -Görevli ve Yetkili Mahkeme-189 II. -İspat Yükü-190 III. -İhtiyati Tedbir ve Gümrüklerde Elkoyma-191 IV. -Elkoyma, Müsadere, İmha-193 V. -Hükmün İlanı-193 SONUÇ-197 FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU-203 DIRECTIVE 96/9/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL-255 KAYNAKLAR-271
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı