Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt : II
Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt : II
Kemal OĞUZMAN / Turgut ÖZ - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
686
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2020
ISBN NO
:
978-605-2203-61-3





İÇİNDEKİLER
Birinci Bölüm
GENEL BAKIfi
I- HAKSIZ F‹‹L SORUMLULU⁄U KAVRAMI........................................ 1
II- HAKSIZ F‹‹L SORUMLULU⁄UNUN
DÜZENLENMES‹NDEK‹ E⁄‹L‹MLER................................................. 2
1- Sorumlulu€un dayand›€› esas aç›s›ndan .......................................... 2
a) Kusur esas› ................................................................................... 2
b) Sebep olma esas› .......................................................................... 3
c) Tehlike esas›................................................................................. 3
d) Kontrol (Hâkimiyet) ve yararlanma alan› esas›........................... 4
e) Hakkaniyet esas›........................................................................... 4
f) Fedakârl›€›n denklefltirilmesi esas› .............................................. 4
2- Sorumlulu€un genel kurala ba€lanmas› aç›s›ndan............................ 5
III- SORUMLULU⁄UN S‹GORTA ETT‹R‹LMES‹ .................................... 6
IV- HUKUKUMUZDAK‹ DURUM................................................................. 6
1- Genel kural ........................................................................................ 6
2- Kusursuz sorumluluk halleri ............................................................. 7
a) Tehlike esas›na dayanan sorumluluk halleri................................ 7
b) Hâkimiyet (kontrol) ve yararlanma esas›na dayanan
sorumluluk halleri ........................................................................ 9
c) Hakkaniyet esas›na dayanan sorumluluk..................................... 9
3- Fedakârl›€›n denklefltirilmesi esas›na dayanan sorumluluk.............. 10
4- Aç›klamada uygulanacak yöntem ..................................................... 10
‹kinci Bölüm
KUSURA DAYANAN SORUMLULUK
§ 1– GENEL BAKIfi........................................................................................... 11
§ 2– KUSURA DAYANAN SORUMLULU⁄UN fiARTLARI ...................... 12
I- HUKUKA AYKIRI F‹‹L............................................................................ 12
A- Fiil.................................................................................................... ....... 13
‹Ç‹NDEK‹LER
XII
B- Fiilin Hukuka Ayk›r› Olmas› .................................................................. 14
1- Anlam› ............................................................................................... 14
2- Genel davran›fl kurallar› ve hukuka ayk›r›l›k ba€›............................ 15
3- Hukuka ayk›r›l›€› önleyen sebepler .................................................. 21
a) Zarar görenin (ma€durun) r›zas› .................................................. 22
b) Kamu hukukuna dayanan bir yetkinin kullan›lmas› .................... 26
c) Özel hukuka dayanan bir yetkinin kullan›lmas› .......................... 27
d) Hakl› savunma (meflru müdafaa) ................................................. 28
e) Izt›rar hali..................................................................................... 30
f) Hakk›n› kendi gücüyle koruma.................................................... 32
g) Üstün kamu yarar› veya üstün özel yarar bulunmas›................... 33
aa - Üstün kamu yarar›................................................................. 33
bb - Üstün özel yarar.................................................................... 37
II- HUKUKA AYKIRI F‹‹LLE ZARAR VER‹LMES‹............................... 38
A- Zarar........................................................................................................ 39
1- Kavram .............................................................................................. 39
2- Maddi zarar - Manevi zarar............................................................... 40
3- Zarar bak›m›ndan çeflitli ayır›mlar.................................................... 41
a) Fiilî zarar - Mahrum kal›nan kâr - Normatif (hükmi) zarar ........ 41
b) Do€rudan zarar - Dolayl› zarar - Yans›ma zarar ......................... 43
c) Mevcut zarar - Müstakbel (gelecekteki) zarar - Muhtemel
zarar.............................................................................................. 44
B- Zararla Fiil Aras›nda Nedensellik (‹lliyet) Ba€›..................................... 45
1- Mant›kî nedensellik ........................................................................... 45
2- Uygun nedensellik ba€›..................................................................... 45
3- Birden çok sebep ve nedensellik ba€›............................................... 48
4- Birden çok sebep ve nedensellik ba€›n›n çeflitleri............................ 52
III- KUSUR......................................................................................................... 54
1- Kusurun rolü...................................................................................... 54
2- Kusur kavram› ................................................................................... 54
3- Kusurun çeflitleri................................................................................ 56
a) Kast............................................................................................... 56
b) ‹hmal............................................................................................. 57
4- Kusur aç›s›ndan fiil ehliyeti .............................................................. 60
a) Ay›rt etme gücünü geçici olarak kald›ranlar için ........................ 61
b) Tüzel kifliler için........................................................................... 61
IV- AHLÂKA AYKIRI F‹‹LDEN SORUMLULUK ..................................... 64
‹Ç‹NDEK‹LER
XIII
1- Ahlâka ayk›r› fiil ................................................................................... 65
2- Bilerek zarar verme ............................................................................... 66
§ 3–KUSURA DAYANAN SORUMLULUKTA MADD‹
ZARARIN TAZM‹N‹................................................................................. 68
I- GENEL BAKIfi ........................................................................................... 68
II- TAZM‹NAT DAVASININ KONUSU....................................................... 69
III- TAZM‹NAT DAVASINDA TARAFLAR ................................................ 70
1- Davac› ..................................................................................................... 70
2- Daval›...................................................................................................... 70
IV- YETK‹L‹ VE GÖREVL‹ MAHKEME..................................................... 71
V- TAZM‹NAT DAVASININ ZAMANAfiIMI.............................................. 72
1- Genel Bak›fl............................................................................................. 72
2- TBK m. 72’de öngörülen zamanafl›m› süreleri....................................... 72
a) Normal süre ....................................................................................... 72
b) Üst (Azami) süre ............................................................................... 75
c) ‹stisnaî süre........................................................................................ 76
3- Zamanafl›m›n›n durmas› veya kesilmesi................................................. 79
4- Daimi def’i.............................................................................................. 80
VI- SORUMLULUK ŞARTLARININ İSPATI ............................................... 81
VII-CEZA HUKUKU KURALLARININ VE CEZA MAHKEMES‹
KARARININ ETK‹S‹ ................................................................................ 82
1- Ceza Hukuku Kurallar›...................................................................... 82
2- Ceza Mahkemesi Karar›.................................................................... 83
VIII- ZARARIN BEL‹RLENMES‹.................................................................. 85
1- Genel olarak ...................................................................................... 85
a) Zarar›n miktar›n›n takdiri............................................................. 86
b) Zarar›n miktar›nda esas al›nacak tarih ......................................... 87
c) Yararlar›n mahsubu (Denklefltirme)............................................. 89
2- Bedensel zararlar ve ölüm................................................................. 93
a) Beden bütünlü€ünün ihlali halinde zarar›n kapsam›
(bedensel zarar)............................................................................ 94
aa - Tedavi giderleri..................................................................... 95
bb - Kazanç kayb› ........................................................................ 96
cc - Çal›flma gücünün azalmas›ndan ya da yitirilmesinden
do€an kay›plar ....................................................................... 97
dd - Ekonomik gelece€in sars›lmas›ndan do€an kay›plar ........... 100
‹Ç‹NDEK‹LER
XIV
b) Ölüm halinde zararlar›n kapsam›................................................. 101
aa - Ölüm hemen gerçekleflmemifl ise ......................................... 101
bb - Defin masraflar›.................................................................... 101
cc- Destekten yoksun kalanlar›n zararlar›................................... 102
aaa) Destek kavram›.............................................................. 103
bbb) Destekten yoksun kalma zarar›n›n belirlenmesi........... 106
3- Bir mal›n tamamen telef olmas› veya k›smen hasara
u€ramas› halinde zarar›n kapsam›..................................................... 110
a) De€er kayb› .................................................................................. 110
aa - De€er kayb›n›n belirlenmesinde esas al›nacak tarih............. 110
bb - De€er kayb›n›n hesab›nda objektif ve sübjektif
sistemler................................................................................ 110
cc - Telef olma ve hasara u€rama hallerindeki
özellikler............................................................................... 112
b) Di€er zararlar ............................................................................... 113
IX- TAZM‹NATIN BEL‹RLENMES‹ ............................................................ 113
1- Genel bak›fl ve zarar›n üst s›n›r olmas› ............................................. 113
2- Tazmin tarz›n› tayin .......................................................................... 114
a) Nakden tazmin ............................................................................. 116
b) Aynen tazmin ............................................................................... 117
3- Tazminat miktar›n›n belirlenmesi ..................................................... 117
a) Genel kural................................................................................... 117
b) Failin kusur derecesinin etkisi ..................................................... 119
c) TBK. m. 52’de belirtilen tenkis sebepleri.................................... 121
c ....................................................................................................
bb - Ma€durun birlikte (müterafik) kusuru........................................... 123
cc - Ma€durun sorumlu oldu€u di€er etkenler ............................ 125
dd - Failin yoksullu€a düflecek olmas›......................................... 127
d) Di€er indirim sebepleri ................................................................ 128
aa - Beklenmedik durum (Fevkalâde hâl).................................... 128
bb - Ma€durun bünyesinden kaynaklanan etkenler..................... 129
cc - Failin, ma€dura yard›m› s›ras›nda zarar vermifl olmas›......... 129
e) ‹ndirim yasa€›............................................................................... 130
4- Temerrüt faizi.................................................................................... 130
X- MAHKEME KARARI................................................................................ 133
1- Genel olarak ...................................................................................... 133
2- Beden bütünlü€ünün ihlâlinde (cismanî zararda) tazminat
hükmünün de€ifltirilmesi ................................................................... 134
3- Geçici ödemeye hükmedilmesi ......................................................... 135
‹Ç‹NDEK‹LER
XV
Üçüncü Bölüm
KUSUR ARANMAYAN SORUMLULUK HALLER‹
§ 1– GENEL BAKIfi........................................................................................... 137
I- ‹NCELENECEK KONULAR.................................................................... 137
II- KUSUR ARANMAYAN SORUMLULUK HALLER‹NDE
ORTAK NOKTALAR................................................................................ 139
§ 2– BORÇLAR KANUNUNDA DÜZENLENEN KUSURSUZ
SORUMLULUK HALLER‹..................................................................... 140
I- ADAM ÇALIfiTIRANLARIN (‹ST‹HDAM EDENLER‹N)
SORUMLULU⁄U....................................................................................... 141
1- Sorumlulu€un dayand›€› esas............................................................ 142
2- TBK. m. 66’n›n uygulanma alan›...................................................... 143
3- TBK. m. 66’ya göre sorumlulu€un flartlar› ve sorumluluk
karinesi............................................................................................... 146
a) Sorumluluk için aranan flartlar..................................................... 146
b) Sorumluluk karinesi ..................................................................... 150
4- Sorumluluk karinesinin çürütülmesi (Kurtulufl beyyinesi)............... 151
a) Çal›flt›r›lana yönelik karinenin çürütülmesi................................. 151
b) ‹flletme flartlar›na yönelik karinenin çürütülmesi......................... 152
c) Nedensellik ba€›n›n olmamas›..................................................... 153
5- Tazminata iliflkin di€er esaslar.......................................................... 155
II- HAYVAN ‹DARE EDENLER‹N SORUMLULU⁄U ............................. 157
1- Sorumlulu€un dayand›€› esas............................................................ 158
2- TBK. m. 67’nin uygulanma alan›...................................................... 159
3- TBK. m. 67’ye göre sorumlulu€un flartlar› ve sorumluluk karinesi .... 161
a) Sorumluluk için aranan flartlar..................................................... 161
b) Sorumluluk karinesi ..................................................................... 164
4- Sorumluluk karinesinin çürütülmesi (Kurtulufl kan›t›) ..................... 165
a) Fiil karinesinin çürütülmesi ......................................................... 165
b) Nedensellik karinesinin çürütülmesi............................................ 166
5- Tazminata iliflkin di€er esaslar.......................................................... 168
6- Hayvan›n bir tafl›nmaza zarar vermesi halinde tafl›nmaz
zilyedine tan›nan haklar ve yükümlülükler....................................... 170
a) Hayvan› tutma ve hapis hakk›...................................................... 170
b) Hayvan› etkisiz hale getirme hakk›.............................................. 171
c) Hayvan sahibine haber verme yükümlülü€ü ............................... 172
‹Ç‹NDEK‹LER
XVI
III- YAPI MAL‹K‹N‹N SORUMLULU⁄U..................................................... 172
1- Sorumlulu€un dayand›€› esas............................................................ 173
2- TBK. m. 69’un uygulama alan›......................................................... 174
3- TBK. m. 69’a göre sorumlulu€un flartlar›......................................... 178
a) Üçüncü kifli bir zarara u€ram›fl olmalıdır .................................... 179
b) Zarar, bir binan›n veya di€er bir yap›n›n yap›l›fl›ndaki
bozukluk veya bak›m›ndaki eksiklikten veya her ikisinden
ileri gelmifl olmal›d›r.................................................................... 179
c) Sorumlulu€a yol açan bina veya yap›, sorumlu tutulmak
istenen kiflinin (daval›n›n) mülkiyetinde veya bu kiflinin
intifa yahut oturma hakk› ile ya da üst hakk› ile yüklü
olmal›d›r....................................................................................... 182
4- Tazminata iliflkin di€er esaslar.......................................................... 185
5- Tehlikeyi bertaraf etme yükümlülü€ü............................................... 186
IV- AYIRT ETME GÜCÜ BULUNMAYANLARIN
SORUMLULU⁄U....................................................................................... 187
1- Sorumlulu€un dayand›€› esas bak›m›ndan ay›rt etme gücü
bulunmayanlar›n TBK m.65 ve TBK m.59 hükümlerine göre
sorumlulu€u....................................................................................... 188
2- TBK. m. 65’e göre sorumlulu€un flartlar›......................................... 191
3- Tazminata iliflkin di€er esaslar.......................................................... 193
V- IZTIRAR HAL‹NDE VER‹LEN ZARARDAN SORUMLULUK ........ 193
1- Sorumlulu€un dayand›€› esas............................................................ 194
2- TBK. m. 64/f. 2’ye göre sorumlulu€un flartlar› ................................ 194
3- Tazminata iliflkin di€er esaslar.......................................................... 195
VI- TEHL‹KE SORUMLULU⁄U ................................................................... 195
1- ‹flletmelerin yol açaca€› zararlar için düzenlenmifl olmas› ............... 196
2- Tehlikenin iflletmenin niteli€inden kaynaklanmas›........................... 198
3- Sorumlu tutulan kifli .......................................................................... 198
4- Özel sorumluluk hallerinin sakl› olmas› ........................................... 198
5- Hukuken izin verilmifl ve kurallara uygun faaliyetlerden
do€an zararlardan sorumluluk........................................................... 198
§ 3– KARAYOLLARI TRAF‹K KANUNUNDA DÜZENLENEN
SORUMLULUKLAR ................................................................................ 200
I- GENEL BAKIfi ........................................................................................... 200
II- ‹fiLET‹LEN MOTORLU ARACIN SEBEP OLDU⁄U
ZARARDAN SORUMLULUK.................................................................. 201
‹Ç‹NDEK‹LER
XVII
1- KTK. m. 85/f. 1’de düzenlenen sorumlulu€un dayand›€› esas......... 201
2- KTK. m. 85/f. 1’de düzenlenen sorumlulu€un uygulanma alan›........ 202
3- KTK. m. 85/f. 1’de düzenlenen sorumlulu€un flartlar›..................... 206
aa - İşleten Kavramı..................................................................... 208
bb - İşletenin bağlı olduğu teşebbüs sahibi kavramı.................... 212
4- Tazminata iliflkin di€er esaslar.......................................................... 213
5- Kazaya kar›flan arac›n devrinin önlenmesi........................................ 217
III- ‹fiLET‹LME HAL‹NDE OLMAYAN ARACIN SEBEP
OLDU⁄U TRAF‹K KAZASINDAN SORUMLULUK .......................... 218
1- ‹flletilme halinde olmayan araçtan do€an sorumlulu€un dayana€›......... 219
2- ‹flletilme halinde olmayan araçtan do€an sorumlulu€un
uygulanma alan›................................................................................. 220
3- ‹flletilme halinde olmayan araçtan dolayı sorumlulu€un flartlar›......... 221
4- Tazminata iliflkin di€er esaslar.......................................................... 221
IV- TRAF‹K KAZASINDA YARDIM EDENLER‹N
ZARARLARINDAN SORUMLULUK..................................................... 222
1- Yard›m edenlerin zararlar›ndan sorumlulu€un dayana€›................... 223
2- Yard›m edenlerin zararlar›na iliflkin hükmün uygulanma alan›........ 223
3- Yard›m edenlerin zararından sorumlulu€un flartlar› ......................... 223
4- Tazminata iliflkin di€er esaslar.......................................................... 224
V- GENEL HÜKÜMLERE TÂB‹ TUTULAN SORUMLULUKLAR......... 225
1- Genel hükümlerin uygulanaca€› haller ............................................. 225
2- Uygulanacak hükümler...................................................................... 227
§ 4– ÇEVRE KANUNUNA GÖRE ÇEVREY‹ K‹RLETEN‹N
SORUMLULU⁄U...................................................................................... 227
I- GENEL BAKIfi ........................................................................................... 227
II- ÇEVRE KANUNUNUN 28. MADDES‹NDE DÜZENLENEN
SORUMLULUK.......................................................................................... 229
1- Sorumlulu€un dayand›€› esas............................................................ 230
2- Sorumlulu€un uygulanma alan› ........................................................ 231
3- Sorumlulu€un flartlar›........................................................................ 232
4- Tazminata iliflkin di€er esaslar.......................................................... 234
5- Kamu hizmeti s›ras›nda çevrenin kirletilmesi................................... 236
§ 5– TÜRK S‹V‹L HAVACILIK KANUNA GÖRE SORUMLULUK ........ 237
§ 6– TÜKET‹C‹N‹N KORUNMASI HAKKINDA KANUNA GÖRE
ÜRET‹C‹ ‹THALATÇI VE BAĞLI KREDİ VERENİN
SORUMLULU⁄U....................................................................................... 238
‹Ç‹NDEK‹LER
XVIII
§ 7– ÜRÜNLERE ‹L‹fiK‹N TEKN‹K MEVZUATIN HAZIRLANMASI
VE UYGULANMASINA DA‹R KANUNA GÖRE ÜRET‹C‹N‹N
SORUMLULU⁄U...................................................................................... 239
§ 8– NÜKLEER ENERJ‹ ALANINDA HUKUKÎ SORUMLULUK
KANUNU TASARISINA GÖRE SORUMLULUK ............................... 242
I- GENEL BAKIfi ........................................................................................... 242
II- SORUMLULU⁄A ‹L‹fiK‹N ESASLAR................................................... 243
§ 9– B‹YOGÜVENL‹K KANUNU’NA GÖRE
SORUMLULUK......................................................................................... 244
I- KAPSAMI VE UYGULAMA ALANI...................................................... 244
II- GET‹R‹LEN S‹STEM VE SORUMLULUK HÜKÜMLER‹ ................ 245
§ 10– MAHKEME ‹ÇT‹HATLARI ‹LE KABUL ED‹LEN
KUSURSUZ SORUMLULUK HALLER‹............................................. 248
I- ‹fi KAZASI VE MESLEK HASTALI⁄INDAN DO⁄AN
ZARARDAN ‹fiVEREN‹N SORUMLULU⁄U........................................ 248
1- Genel bak›fl........................................................................................ 248
2- Sorumlulu€un dayandırıldığı esas..................................................... 250
3- ‹çtihad›n uygulanma alan› ................................................................. 250
4- Sorumlulu€un flartlar›........................................................................ 251
5- Tazminata iliflkin di€er esaslar.......................................................... 252
6- Konu hakk›ndaki düflüncemiz ........................................................... 253
II- RUHSATLI ‹NfiAATIN KOMfiULARA VERD‹⁄‹
ZARARDAN SORUMLULUK.................................................................. 254
1- Genel bak›fl........................................................................................ 254
2- Sorumlulu€un dayand›r›ld›€› esas..................................................... 255
3- Sorumlulu€un flartlar›........................................................................ 255
4- Tazminata iliflkin di€er esaslar.......................................................... 255
Dördüncü Bölüm
MANEVÎ ZARARIN TAZM‹N‹
(Manevî Tazminat)
§ 1– GENEL BAKIfi........................................................................................... 257
I- KANUNDAK‹ YER‹................................................................................... 257
II- MANEV‹ TAZM‹NATIN AMACI............................................................ 259
‹Ç‹NDEK‹LER
XIX
§ 2– TBK. m. 58’e GÖRE MANEVÎ TAZM‹NAT DAVASI......................... 260
I- KUSUR VE ZARAR BAKIMINDAN ÖZELL‹KLER........................... 260
II- TBK. m. 58 UYARINCA MANEVÎ TAZM‹NAT TALEB‹
‹Ç‹N ARANAN fiARTLAR ....................................................................... 263
1- Bir kimsenin kiflilik hakk›na hukuka ayk›r› bir tecavüz
(sald›r›) bulunmal›d›r......................................................................... 263
2- Aç›k kanun hükmü bulunmad›kça, kiflilik hakk› tecavüze
u€rayan ile zarar gören ayn› kifli olmal›d›r (yans›ma yoluyla
zarar olmamal›d›r)............................................................................. 268
3- Bir manevî zarar bulunmal›d›r............................................................ 271
4- Nedensellik ba€› bulunmal›d›r .......................................................... 273
5- Daval›n›n sorumlu olmas›n› gerektiren kusuru veya bir
kusursuz sorumluluk hâli bulunmal›d›r............................................. 273
a) Kusur............................................................................................ 274
b) Kusursuz sorumluluk ................................................................... 274
III- MANEVÎ TAZM‹NAT DAVASINDA TARAFLAR............................... 275
1- Davac›................................................................................................ 275
2- Daval› ................................................................................................ 277
IV- GÖREVL‹ VE YETK‹L‹ MAHKEME VE ZAMANAfiIMI................. 278
V- DAVANIN KONUSU.................................................................................. 278
VI- DAVADA ‹SPAT ED‹LECEK HUSUSLAR............................................ 279
VII-MAHKEME KARARI................................................................................ 281
§ 3–BEDENSEL ZARAR VEYA ADAM ÖLMES‹ HAL‹NDE
MANEV‹ TAZM‹NAT............................................................................... 285
I- GENEL OLARAK ...................................................................................... 285
II- BEDEN BÜTÜNLÜ⁄ÜNÜN ‹HLÂL‹ (CİSMANÎ ZARAR)
HAL‹NDE.................................................................................................... 286
III- ADAM ÖLMES‹ HAL‹NDE...................................................................... 290
Beflinci Bölüm
B‹RDEN ÇOK SORUMLULUK SEBEB‹ VEYA B‹RDEN ÇOK
SORUMLU BULUNMASI
I- GENEL BAKIfi ........................................................................................... 293
II- B‹R KİŞİ ‹Ç‹N B‹RDEN ÇOK SORUMLULUK SEBEB‹
BULUNMASI .............................................................................................. 293
‹Ç‹NDEK‹LER
XX
1- Bir davran›fl›n hem borca ayk›r›l›k, hem de haks›z
oluşturması mümkündür.................................................................... 294
2- Bir kimse kusura dayanan ve kusur aranmayan sebeplerle
sorumlu olabilir ................................................................................. 296
3- Bir kimsenin kusursuz sorumlulu€u için birden fazla sebep de
söz konusu olabilir ............................................................................ 297
III- B‹R ZARARDAN B‹RDEN ÇOK K‹fi‹N‹N SORUMLULU⁄U........... 298
1- Eski Borçlar Kanunu ile 6098 Say›l› Türk Borçlar Kanunu
düzenlemeleri aras›ndaki farklar....................................................... 298
2- Birden fazla kiflinin birlikte sebep olduklar› zarardan
sorumluluklar›: Müteselsil sorumluluk ............................................. 301
a) TBK. m. 61’de yer alan esas........................................................ 301
aa - Birlikte zarara sebebiyet verme ............................................ 302
bb- Aynı zarardan çeşitli sebeplerle sorumlu olma ..................... 302
b) Müteselsil sorumlulu€un sonuçlar› .............................................. 303
aa - D›fla karfl›............................................................................... 303
bb - ‹ç iliflkide .............................................................................. 306
3- Bir zarara, haks›z fiilin ifllenmesine kat›lmaks›z›n birden çok
flahs›n sebep olmas› ........................................................................... 309
IV- KARfiILIKLI SORUMLULUK ................................................................ 310
1- Karfl›l›kl› sorumlulu€un söz konusu olmas›...................................... 310
2- Karfl›l›kl› sorumlulukta uygulanacak esaslar .................................... 310
3- Karfl›l›kl› tazminat yükümlülü€ünün sonuçlar›................................. 312
BEfi‹NC‹ KISIM
SEBEPS‹Z ZENG‹NLEfiME
§ 1– GENEL BAKIfi........................................................................................... 313
I- TER‹M SORUNU ....................................................................................... 313
II- AYRI B‹R BORÇ KAYNA⁄I OLMASI.................................................. 315
§ 2– SEBEPS‹Z ZENG‹NLEfiME KURUMUNUN ‹fiLEVLER‹ VE
TEMEL ÖZELL‹KLER‹.......................................................................... 317
I- SEBEPS‹Z ZENG‹NLEfiME KURUMUNUN ‹fiLEVLER‹.................. 317
1- Denklefltirici adaleti gerçeklefltirme ifllevi ........................................ 317
2- ‹adeyi sa€lama ifllevi ......................................................................... 318
3- Tamamlama, düzeltme ifllevi............................................................. 319
‹Ç‹NDEK‹LER
XXI
II- SEBEPS‹Z ZENG‹NLEfiME KURUMUNUN TEMEL
ÖZELL‹KLER‹........................................................................................... 320
1- Nisbî bir hak sa€lamas› ..................................................................... 320
a) Hakk›n üçüncü kiflilere karfl› ileri sürülememesi......................... 320
b) Hakk›n zenginleflenin iflâs› hâlinde masaya kaydolunmas› ........ 321
c) Hakk›n, borçlar›n ifas› ve ifa edilmemesine iliflkin
hükümlere tâbi olmas›.................................................................. 321
2- Alacak hakk›n›n do€umunun fiil ehliyeti flart›na ba€l› olmamas›......... 322
§ 3– SEBEPS‹Z ZENG‹NLEfiMEN‹N GENEL fiARTLARI........................ 323
I- ZENG‹NLEfiME......................................................................................... 324
1- Zenginleflmeye konu olabilecek de€erler.......................................... 324
2- Zenginleflme türleri............................................................................ 326
a) Fiilî zenginleflmeler (lucrum emergens) ...................................... 326
aa - Malvarl›€›n›n aktifinin artmas› ............................................. 327
bb - Malvarl›€›n›n pasifinin azalmas› .......................................... 327
b) Fakirleflmeden kurtulma (damnum cessans)................................ 328
3- Zenginleflmenin belirlenmesi ............................................................ 328
II- GEÇERL‹ B‹R SEBEB‹N BULUNMAMASI.......................................... 329
1- ‹fa sonucu zenginleflmelerde ............................................................. 330
2- ‹fa d›fl›ndaki zenginleflmelerde.......................................................... 331
III- FAK‹RLEfiME............................................................................................ 332
IV- NEDENSELL‹K BA⁄I............................................................................... 337
1- Sebepsiz zenginleflmede aranacak illiyet ba€› .................................. 337
2- Dolays›zl›k flart›................................................................................. 337
a) ‹ade talebine engel oluflturan durumlar........................................ 338
b) Üçüncü kiflinin yol açt›€› ve iade talebi bulunan
zenginleflmeler.............................................................................. 339
aa - Bir üçüncü kiflinin bir flahsa ait de€eri kendi
malvarl›€›na katmaks›z›n bir baflkas›na kazand›rmas›......... 339
bb- Temsilci aracılığıyla zenginleşmeler..................................... 339
cc - Baflkas›n›n borcunu ifa.......................................................... 340
dd - Alaca€›n devrinde iyi niyetli borçlunun eski alacakl›ya
ifada bulunmas›n›n sebepsiz zenginleflmeye yol aç›p
açmayaca€› tart›flmas›........................................................... 342
§ 4– SEBEPS‹Z ZENG‹NLEfiMEDEN DO⁄AN TALEB‹N