Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mart (135)      Şubat (116)      Ocak (139)      Aralık (134)

Avrupa Birliğinde İşçilerin Serbest Dolaşımı Ve Türk İşçilerinin Statüsü

Avrupa Birliğinde İşçilerin Serbest Dolaşımı Ve Türk İşçilerinin Statüsü



Sayfa Sayısı
:  
113
Kitap Ölçüleri
:  
16x23 cm
Basım Yılı
:  
2007
ISBN NO
:  
9944716130

120,00 TL











Öz "Avrupa Birliği′nde İşçilerin Serbest Dolaşımı ve Türk İşçilerinin Statüsü" isimli bu tez çalışmasında, Avrupa Birliği′nin ilgili birincil ve ikincil hukuk kaynaklan ile ATM′nin kararlan çerçevesinde işçilerin serbest dolaşımı ve bu kapsamda üye devletlerin işgücü piyasasında yasal olarak yer alan Türk işçilerinin hukuki durumu ile sahip olduğu haklar incelenmiştir. Çalışmada AB kapsamında işçilerin serbest dolaşımı incelenirken; ilgili yasal ve idari düzenlemelerin yanı sıra, ATM′nin konuya ilişkin aydınlatıcı kararlarından da yararlanılmıştır. Buna göre, işçilerin serbest dolaşımı kapsamında üye devlet vatandaşı işçiler; iş tekliflerini kabul etme, işi almak amacıyla serbestçe yer değiştirme, üye devlette o devlet vatandaşlannm çalışmasına ilişkin düzenlemelere göre herhangi bir işi yapmak amacıyla ikamet ve çalışma bittikten sonra da ikamet etme haklanna sahip kılınmışlardır. Bunun dışında Birlik hukukunda, ilgili işçinin ve ailesinin, serbest dolaşım hakkından gereği gibi yararlanabilmesi için önemli prensipler hükme bağlanmış ve özellikle üye devletlerin bu kişilerin devlet vatandaşlanyla eşit muamele görmesi ve vatandaşlığa dayalı her türlü aynmcılığa tabi tutulmamasma yönelik yükümlülüğü hassasiyetle korunmuştur. Türkiye ile AB ilişkileri bağlamında Türk işçilerinin serbest dolaşıma ilişkin haklan incelendiğinde ise, Ortaklık Anlaşması (Ankara Anlaşması), Katma Protokol ve Ortaklık Konseyi Kararlan′nm yanı sıra Türk işçilerine ilişkin ATM kararlan ve Türkiye′nin taraf olduğu konuya yönelik uluslararası Antlaşmalar ışığında, Türk işçilerinin ve aile bireylerinin, eşit muamele ilkesi gözetilerek yarar-lanacaklan çalışma koşullan, ikamet ve sosyal güvenliğe ilişkin haklara sahip olduğu görülmektedir. Buna rağmen bu süreçte, ATM kararlanndan da anlaşıldı üzere, haklardan yararlanmalan için özenli davranılmamış ve uygulamaya geçirme konusunda sıkıntılar yaşanmıştır. ABSTRACT in the thesis titled "The Free Movement of Workers in the European Union and the Status of Turkish Workers", the free movement of EU workers and legal position and rights of Turkish vrorkers, who duly registered as belonging to the labour force of member states, have been examined in the light of first and se-condary legislation and the decisions of ECJ. This thesis explores upon the benefits of the ECJ′s instructive decisions as well as its legal and administrative provisions. Accordingly, under the free movement of workers, workers of the EU have the right to accept offers actually ma-de, move freely within the territory of member states to take up work, stay in the member state for the purpose of employment in accordance with the provisions governing employment of nationals, and remain in the territory of a member state after having been employed in that state. Besides, important principles regar-ding the practice of the right of free movement have been decided and the obli-gation of member states related to equal treatment and the prohibition of any discrimination on the grounds of nationality has been sensitively protected. Under the principle of equal treatment in light of Ankara Agreement, Addi-tional Protocol, decisions of the Council of Association, and relevant decisons of ECJ and international agreements, Turkish workers and their families should enjoy rights regarding the working conditions, residence, and social security. However, within this process, as understood from the decisions of ECJ, Turkish workers and their families have not been treated attentively and there have been difficulities regarding the implementation of these rights. ÖNSÖZ Gümrük Birliği′nin temel unsur teşkil ettiği ekonomik bir bütünleşme olarak başlayan ve fakat daha sonra adım adım ortak politika ve işbirliği ile hukuksal ve siyasal bir Birlik olma yolunda da ilerleyen AB′nin, bu adımlarından önemli bir tanesini işçilerin serbest dolaşımı teşkil etmektedir. Üye devlet vatandaşlarının işçilerin serbest dolaşımı çerçevesinde sahip olduğu haklar ekonomik ve siyasal temelli bu bütünleşmede, öngörülen istisnalar dışında vazgeçilmez ve temel haklar olarak kabul edilmişlerdir. Bu çalışmada, AB′nin ekonomik yönden önemli direklerinden biri olan işçilerin serbest dolaşımının ilgili düzenlemeler ve ATM kararlan çerçevesinde kapsamının ve temelinin incelenmesi ile üye devletlerde yasal bir şekilde istihdam edilen Türk işçilerinin sahip oldukları çalışma koşullan ve sosyal konulara ilişkin hakların ve içinde bulundukları durumun açıklığa kavuşturulması amaçlanmıştır. Çalışmada, işçilerin serbest dolaşımına ilişkin temel hukuki düzenlemeler incelenirken, AB′nin oluşumu açısından da dönüm noktalan oluşturan Avrupa Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Birliği Antlaşması gibi Antlaşmalar ile ilgili Direktif ve Tüzükler ele alınmıştır. Bunun yanı sıra, işçilerin serbest dolaşım hakkının gerek kapsamı gerek istisnaları bağlamında ATM kararlarına da geniş yer verilmiştir. Zira ATM kararlan, hem konuya ilişkin temel kavramlann içeriklerinin belirlenmesi ve anlaşılması açısından yaptığı yorum hem de işçilerin ve aile bireylerinin sahip olduğu hakların korunmasına ilişkin yaptığı değerlendirmelerle, birçok alanda olduğu gibi serbest dolaşım konusunda da yadsmamayacak öneme sahiptir. İşçilerin serbest dolaşımı çerçevesinde Türk işçilerinin statüsünün incelenmesinde de, çalışmada, Avrupa - Türkiye ilişkilerinde önemli bir yer teşkil eden Antlaşmalardan ve ATM kararlarından yararlanılmıştır. Bu kaynaklann da ışığında ve bazı üye devletlerle yürütülen ilişkiler sonucu imzalanan Türkiye′nin de taraf olduğu uluslararası Antlaşmalar göz önünde bulundurularak, Türk işçilerinin serbest dolaşımı açısından gelinen süreçte sahip olduğu haklar ve durum-lan ele alınmıştır. İstanbul Üniversitesi Avrupa Birliği Anabilim Dalı′ndaki yüksek lisans programının sonunda, yüksek lisans tezi olarak sunduğum bu çalışmanın son halini almasında eleştirileriyle çok önemli katkıda bulunmuş olan değerli hocalanm Prof. Dr. Naz Çavuşoğlu′na ve Doç. Dr. Gülsevil Alpagut′a çok teşekkür ederim. Eleştirileriyle çalışmanın birçok noktasının daha açık ve anlaşılabilir bir şekilde son şeklini alması açısından katkıda bulunan değerli hocam Doç. Dr. Osman Korkut Kanadoğlu′na da teşekkür etmek isterim. Çalışmanın konusunun, inceleme ve düzenleniş şeklinin belirlenmesi ile hazırlanmasındaki her aşamada eşsiz yardımlarını ve desteğini esirgemeyen değerli hocam ve tez danışmanım Doç. Dr. Bertil Emrah Oder′e en içten dileklerimle teşekkür ederim. Ayrıca lisans ve Avrupa Birliği yüksek lisans programındaki eğitimim sırasında hem akademik bilgilerinden yararlanma fırsatı bulduğum hem de her alanda bana her zaman öncülük etmiş olan sevgili hocam Prof. Dr. Füsun S okullu-Akıncı′ya sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Son olarak çalışmanın hazırlanışında maddi ve manevi desteklerini benden hiçbir zaman esirgemeyen sevgili annem Fatma Yüksel ve babam Mehmet Edip Yüksel′e; Sibel Yücesoy′a, Halil Yüksel′e, Hakkı Yüksel′e, Mine Tutuk′a, Serpil Yüksel′e ve bu süreçte gerek yorgunluğumu paylaşan gerek bilgi ve tecrübelerini her fırsatta sunan Yrd. Doç. Dr. Cüneyt Yüksel′e çok teşekkür ederim. Saadet YÜKSEL GİRİŞ Ekonomik temelli başlayan ve gerek yürütülen çalışmaları gerek hazırlanan Anayasa taslağı1 ile hızla hukuki ve siyasi bir Birlik olma yolunda da ilerleyeceği görülen Avrupa bütünleşmesi, ülkemizin ve neredeyse tüm Dünya′nm gündemini oluşturan bir oluşum olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bütünleşme, kendini oluşturanların dahi kimi zaman şaşkınlıkla karşıladığı yadsınamaz bir hız ve devingenlik örneği teşkil etmekle beraber, bizleri de bu değişime ayak uydurmaya zorlamaktadır.2 Hızla gerçekleşen bu gelişim ve küreselleşme süreci ile birlikte, uluslararası ticari ve siyasi ilişkilerin artması işçilerin serbest dolaşımını daha da önem kazanan bir konu haline getirmiştir. AB kapsamında işçilerin serbest dolaşımı ve Türk işçilerin statülerinin incelendiği bu çalışmada öncelikle; AB′nin oluşumunda da esas teşkil eden, işçilerin serbest dolaşımına ilişkin birincil ve ikincil hukuksal kaynaklar ve ATM′nin çeşitli hususlara yönelik genel yaklaşımının yer aldığı kararları incelenmiştir. Bu kapsamda Avrupa bütünleşmesinin temelini oluşturan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması, Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması, Avrupa Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Birliği Antlaşması, işçilerin serbest dolaşımına ilişkin içerdikleri düzenlemeler ışığında ele alınırken; işçilerin olduğu kadar aile bireylerinin de özellikle çalışma ve sosyal haklarına yönelik hükümlere yer veren ikincil hukuk kaynaklarından 1612/68 sayılı Tüzük ve 68/360 sayılı Direktife de değinilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise, işçilerin serbest dolaşımı şahıs, konu ve yer itibariyle incelenmiştir. Bu bölümde, ATM′nin değerlendirmelerine ilişkin çeşitli kararlarından da yararlanarak, serbest dolaşım çerçevesinde işçilerin ve aile bireylerinin sahip oldukları haklarına yer verilmekle birlikte; işçilerin serbest dolaşım hakkının özelliği itibariyle de korunması ve üye devletlerce gözetilmesi gereken vatandaşlığa daya- Avrupa Birliği Anayasa Taslağı ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz.: Bertil Emrah Öder, Avrupa Birliği nde Anayasa ve Anayasacılık, İstanbul, Anahtar, 2004, b.a. Paul Craig, Grainne De Burca, EU Law Text, Cases, and Materials, New York. Ox-ford, 2003, s.7-10. Avrupa bütünleşmesi ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz.: P.S.R.F. Mat-hijsen, A Gtıide to European Union Law, London, Sweet & Maxwell, 2004, s. 12-25. lı ayrımcılık ayrıntılarıyla ele alınmıştır. Nitekim dikkate alınmadığında işçilerin serbest dolaşım hakkını adeta işlevsiz kılacak her türlü vatandaşlığa dayalı ayrımcılık Birlik hukuku kapsamında yasaklanmıştır. Çalışmanın bu bölümünde, serbest dolaşım hükümlerinin uygulanması açısından istisna teşkil eden durumlar da incelenmiştir. Buna göre, kamu idaresine ait işler, kamu düzeni, kamu güvenliği ve kamu sağlığı nedeniyle serbest dolaşım hükümleri uygulanmayabilecektir. Üye devletlerin işgücü piyasalarına yasal bir şekilde dahil olan Türk işçilerinin Ankara Anlaşması, Katma Protokol ve Ortaklık Konseyi Kararları doğrultusunda sahip oldukları haklar ve ATM′nin Türk işçileri ile ilgili çeşitli kararları ise üçüncü bölümde yer bulmuştur. Bu çerçevede Türk işçilerinin ve aile bireylerinin sahip oldukları sosyal haklara da değinilmekle birlikte, özellikle Türkiye′nin taraf olduğu çeşitli üye devletlerle imzalanan ikili işgücü ve sosyal güvenlik Anlaşmaları çalışmada, hareket noktasını oluşturmuştur. İÇİNDEKİLER Öz III Abstract IV Önsöz V İçindekiler IX Kısaltmalar XIII BİRİNCİ BÖLÜM AVRUPA BİRLİĞİNDE İŞÇİLERİN SERBEST DOLAŞIMININ HUKUKİ BOYUTU GİRİŞ 1 I. SERBEST DOLAŞIM KAVRAMI 3 II. HUKUKİ KAYNAKLAR 4 A. Birincil Hukuk Kaynaklan 4 1. AKÇTA ile Getirilen Düzenlemeler 4 2. AAETA ve ATA ile Getirilen Düzenlemeler 7 a. AAETA 7 b. ATA 8 3. ABA 10 B. İkincil Hukuk Kaynaklarından Bazıları 11 1. 1612/68 Sayılı Tüzük 12 2. 68/360 Sayılı Direktif 14 C.ATM Kararlan 16 İKİNCİ BÖLÜM İŞÇİLERİN SERBEST DOLAŞIM HAKKININ KAPSAMI I. SERBEST DOLAŞIM HAKKININ ŞAHIS İTİBARİYLE KAPSAMI 19 A. Üye Devlet Vatandaşı İşçiler 19 1. İşçi kavramı 19 a. İş İlişkisini Belirleyen Faktörler 19 (1) Gerçek ve Etkili Bir Ekonomik Faaliyet 20 (2) Bağımlılık İlişkisi 21 (3) Ücret 22 b. İş Arayanlar 23 2. Üye Devlet Vatandaşı Kavramı 23 B. İşçinin Aile Bireyleri 24 II. SERBEST DOLAŞIM HAKKININ KONU İTİBARİYLE KAPSAMI 26 A. Serbest Dolaşım Çerçevesinde Birlik İşçilerinin Haklan 26 1. İş Tekliflerini Kabul Etme Hakkı 27 2. İşi Almak Amacıyla Serbestçe Yer Değiştirme Hakkı 27 3. İşi Yapmak Amacıyla İkamet Hakkı 28 4. İşi Bitirdikten Sonra İkamet Hakkı 29 B. Vatandaşlığa Dayalı Ayrımcılığın Yasaklanması (Eşit Muamele İlkesi).... 30 1. Yasağın Uygulanma Alanı 31 2. Muamele Eşitliğinin Düzenlenmesi 31 a. İstihdam ve Çalışma Şartlarında Muamele Eşitliği 32 b. Sosyal Avantajlardan ve Vergi Avantajlarından Faydalanmada Muamele Eşitliği 33 c. Eğitimde Muamele Eşitliği 35 d. Sendikal Özgürlük ve İşyeri Yönetimine Katılımda Muamele Eşitliği 37 e. Konut Edinmede Muamele Eşitliği 38 f. Muamele Eşitliği İlkesinin İlgili Düzenlemelere ve Uygulamalara Etkisi 38 3. Gizli Ayrımcılık 40 4. Zıt Ayrımcılık 41 5. Ayrımcılık Yasağına Getirilen İstisna:Objektif Ayrımcılık 42 6. Ayrımcı Olmayan Engeller 43 III. SERBEST DOLAŞIM HAKKININ YER İTİBARİYLE KAPSAMI 44 A. Üye Devletlerin Ülkelerinde 44 B. Üye Devlet Ülkeleri Dışında 44 IV. SERBEST DOLAŞIM HAKKININ İSTİSNALARI 45 A. Kamu İdaresine Ait İşler 46 B. Kamu Düzeni, Kamu Güvenliği ve Kamu Sağlığı 47 1. İstisnanın Genel Kapsamı 47 2. Kamu Düzeni ve Kamu Güvenliği 48 3. Kamu Sağlığı •. 51 XI ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SERBEST DOLAŞIM ÇERÇEVESİNDE TÜRK İŞÇİLERİNİN STATÜSÜ I. GENEL OLARAK 53 II. TÜRKİYE AVRUPA BİRLİĞİ İLİŞKİLERİNDE İŞÇİLERİN SERBEST DOLAŞIMI 55 A. Ankara Anlaşması (Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma) 55 B. Katma Protokol 57 C. Ortaklık Konsejri Kararlan 59 1. 2/76 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı 60 a. En az 3 yıldan beri çalışan işçilerin durumu 60 b. En az beş yıldan beri çalışan işçilerin durumu 60 c. İşçilerin Çocuklan 61 d. Diğer Şartlar 61 e. Korunma Mekanizmaları 62 f. 2/67 Sayılı Karardan Çıkan Sonuçlar 62 2. 1/80 Sayılı Ortaklık Konseyi Karan 63 a. Bir yıldan beri çalışan Türk işçilerinin durumu 63 b. Üç yıldan beri çalışan Türk işçilerinin durumu 63 c. Dört yıldan beri çalışan Türk işçilerinin durumu 64 d. Aile bireylerinin durumu 64 e. 1/80 Sayılı Karardan Çıkan Sonuçlar 65 3. 3/80 Sayılı Ortaklık Konseyi Karan 65 4. 1/95 Sayılı Ortaklık Konseyi Karanna Ekli İlke Karan 66 D. ATM′nin Kararlarına Göre Ortaklık Anlaşması ve Katma Protokol ile 2/76, 1/80 ve 3/80 Sayılı Kararlann İlgili Hükümlerinin Değerlendirilmesi 67 1. Doğrudan Etki 67 2. "Üye Ğ7kenin İşgücü Piyasasına Yasa! Olarak Dahil Olma" ve "Yasal Çalışma" Kavramlan 70 3. Aynı İşverenin Hizmetinde Çalışma Kavramı 72 4. 2/76 ve 1/80 Sayılı Kararlara İlişkin Bir Dava: Sevince Karan 73 a. Maddi Olaylar 73 b. ATM′nin Karan 74 c. Sonuç 76 5. 3/80 Sayılı Karara İlişkin Bir Dava: Taflan-Met ve Diğerleri Karan 77 XII a. Maddi Olaylar 77 b. ATM′nin Karan 78 c. Sonuç 79 III. AB′de ÇALIŞAN TÜRK İŞÇİLERİNİN İŞGÜCÜ ve SOSYAL GÜVENLİK ANLAŞMALARIYLA SAĞLADIKLARI HAKLARI 80 A. Türkiye′nin Taraf Olduğu İkili İşgücü Anlaşmaları 80 1. Türkiye - Belçika Arasında Yapılan İkili İşgücü Anlaşması 80 2. Türkiye ile Almanya Arasında Türk İşçilerinin Almanya′da İşe Yerleştirilmelerine Dair Anlaşma 82 3. Türkiye - Fransa Arasında Yapılan İkili İşgücü Anlaşması 83 4. Türkiye - Hollanda Arasında Yapılan İkili İşgücü Anlaşmas 85 B. Türkiye′nin Taraf Olduğu Sosyal Güvenlik Anlaşmaları 86 1. Türkiye - Belçika Arasında Yapılan Sosyal Güvenlik Anlaşması 86 2. Türkiye - Almanya Arasında Yapılan Sosyal Güvenlik Anlaşması 89 3. Türkiye - Fransa Arasında Yapılan Sosyal Güvenlik Anlaşması 92 4. Türkiye - Hollanda Arasında Yapılan Sosyal Güvenlik Anlaşması 94 IV. KATMA PROTOKOL ve SOSYAL GÜVENLİK 98 A. Kapsamı gg B. Sosyal Sigorta Sürelerinin Birleştirilmesi 101 C. Aile Bireyleri Açısından 103 SONUÇ ve ÖNERİLER 105 KAYNAKÇA 107