Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar


Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mayıs (18)      Nisan (47)      Mart (100)      Şubat (108)

Askerliğin Vatandaşlık Üzerindeki Etkisi ve Özellikle Çifte Vatandaşlığa Sahip Kişilerin Askerlik Yükümlülüğü

Askerliğin Vatandaşlık Üzerindeki Etkisi ve Özellikle Çifte Vatandaşlığa Sahip Kişilerin Askerlik Yükümlülüğü



Sayfa Sayısı
:  
187
Kitap Ölçüleri
:  
21x18 cm
Basım Yılı
:  
2005
ISBN NO
:  
9754864381

70,00 TL









İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ

Yurt dışında yaşayan ve çeşitli sebeplerle bulunduğu ülkenin vatandaşlığını kazanan Türk vatandaşlarının sayısı giderek artmaktadır. Çok sayıda Tük vatandaşını yakından ilgilendiren askerlik yükümlülüğü ve bu yükümlülüğü yerine getirmemenin vatandaşlık hukuku açısından sonuçları son zamanlarda sıkça yargı kararlarına konu olmaktadır. Askerlik yükümlülüğünü yerine getirmediği gerekçesiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerle ilgili yargı kararlarının sayısındaki artış mevzuatın katı olmasından kaynaklanmamaktadır. Ya ilgilinin yükümlülüğünü yerine getirmemesi ya da bürokratik işlemler sırasında yapılan yanlışlıklar sebebiyle mesele yargıya intikal etmektedir.

Askerlikle ilgili düzenlemelerde yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının menfaatleri de her zaman dikkate alınmıştır. Yurt dışında oturma veya çalışma izni olan işçi, işveren veya serbest meslek sahibi Türk vatandaşları açısından en az üç yıl fiilen yurt dışında bulunmaları kaydıyla dövizle askerlik yapma olanağı tanınmıştır. Üstelik, 1111 sayılı Askerlik Kanununun 35/G maddesi uyarınca, yurt dışında oturma veya çalışma iznine sahip Türk vatandaşlarının son yoklama, celp ve sevk gibi her türlü askerlik işlemi iki yılda bir yenilenmek kaydıyla 38 yaşını doldurdukları yılın sonuna kadar Millî Savunma Bakanlığı tarafından ertelenebilir. Böylece, mevzuatımızda askerlik yükümlülüğüne ilişkin hükümlerde, bir yandan yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının ekonomik ve sosyal menfaatleri diğer yandan devletin menfaatleri belirli bir dengeye oturtulmuştur.

Çifte vatandaşlık, Türk hukukunda 1981 yılında Vatandaşlık Kanununda yapılan değişiklikle kabul edilmiştir. Çifte vatandaşlık, vatandaşı olduğu ülkede askerlik hizmetini yapan ve aynı zamanda Türk vatandaşı olanların Türkiye\′de yeniden askerlik yapmak zorunda olup olmadıkları sorununu da beraberinde getirmiştir. Bu sorunu gidermek için 1992 yılında Askerlik Kanununda değişiklik yapılmış ve yabancı ülkede yapılan askerliğin Türkiye\′de hangi şartlarla kabul edileceği düzenlen-



mistir. Askerlik Kanununda yapılan değişikliği 1993 yılında yürürlüğe giren \"Birden Fazla Tabiiyetli Vatandaşların Askerlik Yükümlülüklerini Yerine Getirmiş Sayılmalarına Dair Bakanlar Kurulu Esasları\" takip etmiştir.

Türkiye, geleneksel askerî stratejisi ile tanınmasına rağmen Türk vatandaşlığının yanı sıra yabancı devlet veya devletlerin vatandaşlığına sahip kişilerin askerlik yükümlülüğü açısından radikal adımlar atmıştır. Türkiye, çifte tabiiyetli Türk vatandaşlarının askerlik konusunda karşılaşacakları zorlukları en aza indirmek için bir yandan mevzuatta yapılan değişikliklerle mütekabiliyet şartını aramaksızın tek taraflı tavizler vermekte, diğer yandan sorunun ikili anlaşmalarla çözümlenmesi için yoğun çabalar harcamaktadır.

Yeniden gözden geçirilen ikinci basıda, birinci basısından sonra temin edilen Danıştay kararları Kitaba eklenmiş; mevzuattaki değişiklikler işlenmiş ve kaynakça kısmı güncelleştirilmiştir. Çalışmamızda Danıştay kararlarının tam metni verilmemiştir. Bununla beraber, hükmün, maddî ve hukukî gerekçelerini yansıtmak amacıyla karar özetleri geniş tutulmuştur. Karar özetleri yapılırken, özellikle, ilgilinin yurt dışında olup olmadığının nasıl tespit edildiği, yurt dışında bulunan yükümlülere askerlik çağrılarının nasıl yapıldığı, hangi hallerin mazeret sayıldığı, çağrıdan sonra izlenen prosedürün ne olduğu, Türk vatandaşlığını kaybettirme kararının nasıl alındığı, idare açısından zaman alan ve oldukça zahmetli olan bu süreç içinde yapılan hukukî yanlışlıkların neler olduğu hususlarına yer verilmeye çalışılmıştır. Birinci basıda olduğu gibi ikinci basıda da, çifte vatandaşlığa sahip kişilerin askerlik yükümlülüklerini düzenleyen konvansiyon ve protokollerin Türkçe tercümeleri yapılarak ekler arasına konulmuştur. Türkiye, henüz bu konvansiyon ve protokollere taraf değildir. Ancak konuyla ilgili uluslararası gelişmeleri yansıtmak amacıyla bunlara yer verilmiştir. Ayrıca, Türkiye\′nin ileride söz konusu konvansiyon ve protokollere taraf olabileceği dikkate alınarak bunların Tercümeleri yapılmış ve kitaba eklenmiştir.

Bu vesile ile, bir çok kitabımın basılmasında gösterdikleri özen için Beta Yayınevinin değerli yöneticisi Sayın Rahmi Arıkan\′a; kitabın dizgisini gerçekleştiren Sayın Berrin Doğrul\′a teşekkür ederim.

Doç. Dr. Nuray EKŞİ
Bostancı 2004



İÇİNDEKİLER

İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ III
KISALTMALAR XII
GİRİŞ 1


BİRİNCİ BÖLÜM
ASKERLİĞİN VATANDAŞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ


I. GENEL OLARAK 5
II. ASKERLİĞE BAĞLI SEBEPLERDEN DOLAYI TÜRK
VATANDAŞLIĞININ KAYBI 5
A. 403 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunundan
Önceki Durum 5
1. Tabiiyet-i Osmaniyeye Dair Nizamnameye Göre
Askerliğe Bağlı Sebeplerle Türk Vatandaşlığının
Kaybı 5
2. 1312 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununa Göre Askerliğe
Bağlı Sebeplerle Türk Vatandaşlığının Kaybı 6
B. 403 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununa Göre Askerliğe
Bağlı Sebeplerle Türk Vatandaşlığının Kaybı Halleri 8
1. Genel Olarak 8
2. Yabancı Bir Devletin Türkiye\′nin Menfaatlerine
Uymayan Herhangi Bir Hizmetinde Bulunmak 12
3. Türkiye ile Savaşan Bir Devletin Her Türlü
Hizmetinde Bulunmak 12
4. Silâhlı Kuvvetler Mensubuyken veya Askerlik Görevini
Yapmaktayken Yurt Dışında Gönderilmek ve İzin Süresi
Bittiği Halde Yurda Dönmemek 13




5. Sevk Sırasında veya Kıtalarına Katıldıktan Sonra
Yurt Dışına Kaçmak 13
6. Yurt Dışında Bulunduğu Sırada Askerliğini Yapmak
veya Türkiye\′de Savaş İlânı Üzerine Yurt Savunmasına
Katılmak için Çağrıldığı Halde Gelmemek 14
a. Türk Vatandaşlığı Kanunu 25(ç) Bendinin
Uygulanma Şartları 14
aa. İlgilinin Yurt Dışında Olması 15
bb. Yetkili Makamlar Tarafından Usulen
Yapılan Bir Çağrının Olması 17
cc. Mazeretsiz Olarak Çağrıya Uyulmamış Olması
veya Mazeretin Üç Ay İçinde Bildirilmemesi 25
dd. Millî Savunma Bakanlığının Teklifi 28
b. Türk Vatandaşlığı Kanununun 25(ç) Bendinin
Uygulanmasında Özellik Arzeden Hususlar 28
aa. Çağrıya Askerliğe Elverişli Olmadıklarını
İleri Sürerek Cevap Verenlerin Durumu 28
bb. Çağrıya Uyup Mazeret Beyan Edenlerin
Durumu 29
aaa. Mazeret Teşkil Eden Haller 29
bbb. Mazeretin 3 Aylık Süre İçinde
Bildirilmesi 31
cc. Mazerete İlişkin Değerlendirme Yargı
Denetimine Tabi midir? 31
aaa. Genel Olarak İdarî Yargıda Takdir
Yetkisinin Denetimi 32
bbb. Türk Vatandaşlığı Kanununun 25(ç) Bendi Açısından Takdir Yetkisinin
Denetimi 33
dd. Süresinde Bildirilen Mazeretin Yetkili
Makamlar Tarafından Askerlik Şubesine
İntikal Ettirilmemesi veya Geç İntikal
Ettirilmesi 38
ee. Yurt Dışında Oturanların veya Çalışanların
Erteleme Talepleri 39










İKİNCİ BÖLÜM


ÇİFTE VATANDAŞLIĞA SAHİP KİŞİLERİN ASKERLİK YÜKÜMLÜLÜĞÜ


I. ÇİFTE VATANDAŞLIK KAVRAMI 41
II. TÜRK HUKUKUNDA ÇİFTE VATANDAŞLIK 44
A. Çifte Vatandaşlığın Türk Hukukundaki Gelişimi 44
B. Türk Vatandaşlığı Kanununa Göre Çifte Vatandaşlığın
Şartları ve İzin Usulü 45
III. ÇİFTE VATANDAŞLIĞIN ASKERLİK YÜKÜMLÜLÜĞÜ
AÇISINDAN ORTAYA ÇIKARDIĞI SORUNLAR 48
IV. ÇİFTE VATANDAŞLIĞIN ASKERLİK YÜKÜMLÜLÜĞÜ
AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLARIN ÇÖZÜMÜ İÇİN
YAPILAN DÜZENLEMELER 49
V. TÜRK HUKUKUNDA ÇİFTE VATANDAŞLIĞA SAHİP
KİŞİLERİN ASKERLİK YÜKÜMLÜLÜĞÜ 50
A. İç Hukuktaki Düzenlemeler 50
1. Askerlik Kanunu 50
2. Bakanlar Kurulu Esasları 51
a. Askerlik Yükümlülüğünün Yerine Getirilmiş
Sayılması 51
aa. Yabancı Ülkelerin Belirlenmesi 51
bb. Askerlik Yükümlülüğünün Yerine Getirilmiş
Sayılmasının Şartları 53
cc. Yabancı Ülkede Tamamlanmayan Askerlik
Hizmetinin Türkiye\′de Yapılacak Askerlik
Hizmetinden Düşülmesi 54
dd. Yabancı Ülkede Yapılan Askerliğin Türkiye\′de
Kabul Edilmeyeceği Haller 54
ee. Askerlik Yapmış Sayılmanın Sonucu 55
b. Askerliğe Elverişli Olmayanların Durumu 55
c. Erteleme 55
B. İkili Anlaşmalar 56
1. Genel Olarak 56







2. Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti
Arasında Çifte Vatandaşlık Durumunda Vatan
Hizmeti Yükümlülüğüne İlişkin Anlaşma 57
VI. ÇİFTE VATANDAŞLIĞA SAHİP KİŞİLERİN ASKERLİK
YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN MİLLETLERARASI
DÜZENLEMELER 59
A. Çifte Vatandaşlığın Belirli Durumlarında Askerlik
Yükümlülüğüne İlişkin Protokol 59
B. Çok Vatandaşlık Hallerinin Azaltılması ve Çok Vatandaşlık
Halinde Askerlik Yükümlülüğü Hakkında Konvansiyon ve
Buna İlişkin Protokoller 60
C. Vatandaşlık Hakkında Avrupa Konvansiyonu 63

SONUÇ 66

EKLER 75

Ek. 1 Form C 77

Ek. 2 Askerlik Kanununda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun 78
Ek. 3 Bakanlar Kurulu Kararı: Birden fazla Tabiiyetli Türk
Vatandaşlarının Askerlik Yükümlülüklerini Yerine
Getirmiş Sayılmalarına Dair Esaslar 79
Ek. 4 Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Arasında
Çifte Vatandaşlık Durumunda Vatan Hizmeti
Yükümlülüğüne İlişkin Anlaşma 83
Ek. 5 Çifte Vatandaşlığın Belirli Durumlarında Askerlik
Yükümlülüğüne İlişkin Protokol (Protocol Relating
To Military Obligations in Certain Cases Of Double
Nationality) 88
Tükçe Tercümesi 88
İngilizce Metni 92
Taraf Devletlerin Listesi , 97
Ek. 6 Çok Vatandaşlık Hallerinin Azaltılması ve Çok Vatandaşlık Halinde Askerlik Yükümlülüğü Hakkında Konvansiyon (Convention on Reduction of Cases of Multiple Nationality and Military Obligations in Cases of Multiple Nationality) ....99


Tükçe Tercümesi 99
İngilizce Metni 105
Taraf Devletlerin Listesi 112
Ek. 7 Çok Vatandaşlık Hallerinin Azaltılması ve Çok Vatandaşlık
Halinde Askerlik Yükümlülüğü Hakkında Konvansiyona
İlişkin Katma Protokol (Additional Protocol to Convention on
Reduction of Cases of Multiple Nationality and Military
Obligations in Cases of Multiple Nationality) 114
Tükçe Tercümesi 114
İngilizce Metni 118
Taraf Devletlerin Listesi 123
Ek. 8 Çok Vatandaşlık Hallerinin Azaltılması ve Çok Vatandaşlık
Halinde Askerlik Yükümlülüğüne İlişkin Konvansiyonu
Tadil Eden Protokol (Protocol Amending the Convention on
Reduction of Cases of Multiple Nationality and Military
Obligations in Cases of Multiple Nationality) 125
Tükçe Tercümesi 125
İngilizce Metni 129
Taraf Devletlerin Listesi 133
Ek. 9 Çok Vatandaşlık Hallerinin Azaltılması ve Çok Vatandaşlık
Halinde Askerlik Yükümlülüğüne İlişkin Konvansiyona
Değişiklik Getiren İkinci Protokol (Second Protocol
Amending the Convention on Reduction of Cases of Multiple
Nationality and Military Obligations in Cases of Multiple
Nationality) 135
Tükçe Tercümesi 135
İngilizce Metni 139
Taraf Devletlerin Listesi 143
Ek. 10 Vatandaşlık Hakkında Avrupa Konvansiyonu
(European Convention on Nationality) 145
Tükçe Tercümesi 145
İngilizce Metni 159
Taraf Devletlerin Listesi 173
Ek. 11 Vatandaşlık Belgesi Verilmesine İlişkin Sözleşme 175

YARARLANILAN KAYNAKLAR 184