Yargıtay Kararları Işığında TAKSİRLİ SUÇLAR

ÖNSÖZ

Toplum halinde yaşama zorunluluğu ve gelişen teknoloji, insanoğluna sağladığı kolaylıklar yanında bir çok sorunu da beraberinde getirmiştir. Ka­labalıklaşan şehirler, önlenemez şekilde ilerleyen teknoloji ve karmaşıklaşan yaşam nedeni ile gerek kasıtlı ve gerekse taksirli suç oranlan artmıştır. An­cak taksirli suçlar, herhangi bir suç işleme kastı olmaksızın, hayatın olağan akışı içinde hareket eden insanı konu alması bakımından, kasıtlı suçlara na­zaran çok daha geniş bir alana sahiptir. Öyle ki, herkes olağan yaşamı içinde bir taksirli suçun faili veya mağduru olma riski altındadır. Gerek kanun ko­yucu tarafından yapılan mevzuatsal düzenlemelerle, gerekse uygulayıcılar tarafından yapılan denetimler ile bu risklerin önlenmesi, önlenemez durumda ise azaltılması amaçlanmaktadır. Bugün toplumsal yaşamımızı düzenleyen trafik kuralları, iş sağlığı ve güvenliği kuralları, ateşli silahlar ile ilgili kural­lar ve benzeri pek çok düzenlemenin temelinde, muhtemel risklerin önlen­mesi veya önlenemez risklerin azaltılması gayesi yatmaktadır. Bu gayenin gerçekleştirilmesinde birincil görev, düzenlenen kurallara uyma yükümlülü­ğü altındaki insana düşmektedir. Her insan, toplumsal yaşamı düzenleyen ve toplumsal risklerin minimize edilmesini amaçlayan kurallara uymak ve bu kuralların gereğini yerine getirmek zorundadır. İşte insanın toplumsal düzeni sağlayan bu kurallara uyma yükümlülüğünü, tedbirsizlik, dikkatsizlik ve benzeri sebeplerle yerine getirmemesi durumunda taksirli suç kavramı ile karşılaşıyoruz.

  Ancak taksirli suçların niteliği gereği uygulamada, istenmeden meydana getirilen sonuçlarda kusurluluğun bulunup bulunmadığını, bulunmakta ise sorumluların kimler olduğunu ve kusurluluklarının niteliğini belirlemek pek de kolay değildir. Çünkü taksir kavramı, tanımında yer alan tedbirsizlik, dik­katsizlik gibi sübjektif unsurlar nedeni ile, belli bazı objektif kriterler baz alınarak saptanabilecek bir nitelik taşımamaktadır. Bu nedenle her olayın özelliğine göre ayrı bir belirleme ve değerlendirme yapılmasını gerektirmek­tedir. Suçun faili, meydana gelen olaya istemeden sebebiyet verdiği için bu belirleme ve saptama daha büyük bir önem taşımaktadır.

                                                   cak ve uygulamada karşılaşılan sorunlar ilgili Yargıtay kararları ışığında çö­zülmeye çalışılacaktır. Son olarak da, günümüz iş hayatında, teknolojik ge­lişmelere paralel olarak büyük bir önem kazanan iş kazaları, cezai boyutu ile incelenecek ve değerlendirilecektir.  

Onur YİĞİT

Yargıtay 12. Ceza Dairesi

Tetkik Hakimi

İÇİNDEKİLER

                                              BİRİNCİ BOLUM

I. KUSURLULUK KAVRAMI....................................................... 15

A. KUSUR................................ 16

B. KUSUR YETENEĞİ........................ 18

1.   Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller..................................... 20

a)   Yaş Küçüklüğü........................................................... 20

a.l)  12 Yaşından Küçükler.......................................... 21

a.2) 12-15 Yaş Aralığındaki Küçükler........................... 21

a.3)  15-18 Yaş Aralığındaki Küçükler.......................... 22

2. Sağır-Dilsizlik.............................................................. 22
3. Akıl Hastalığı............................................................... 23
4. Arızi Nedenler............................................................. 24

İKİNCİ BÖLÜM I. KAST.......................................................................................... 25

A.   KAST KAVRAMI VE UNSURLARI.................................... 25

1. Kastın Tanımı................................................................... 25
2. Kastın Unsurları................................................................ 26

1. Bilme Unsuru.............................................................. 26
2. İsteme Unsuru............................................................ 27

B.   KASTIN ÇEŞİTLERİ............................................................ 28

1. Doğrudan Kast................................................................. 28
2. Olası Kast........................................................................ 28
3. Ani Kast........................................................................... 29
4. Tasarlama(Taammüt)........................................................ 29
5. Genel Kast....................................................................... 29
6. Özel Kast(Saik)................................................................ 30

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

I. TAKSİR................................. 31

A.  TAKSİRİN KAVRAMI VE UNSURLARI............................ 31

1. Taksirin Tanımı................................................................. 31
2. Taksirin Unsurları............................................................. 34

1. Fiilin Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olması....................... 34
2. Dikkat ve Özen Yükümlülüğünün

Yerine Getirilmemesi................................................... 35

3. Hareketin Bilerek ve İstenerek Yapılması...................... 37
4. Neticenin Öngörülebilir Olması..................................... 38

d. 1) Trafik Kazalarında Yayaların Sorumlu Tutulup

Tutulamayacağı Konusunun Değerlendirilmesi....... 39

5. Neticenin İstenmemiş Olması....................................... 48
6. Hareket ile Neticenin Arasında Nedensellik Bağının
   Bulunması................................................................... 48

II. TAKSİRLİ SUÇLARDA CEZA SORUMLULUĞUNUN

KALKMASI............................................................................... 52

A.   TANIMI VE HUKUK SİSTEMİMİZDEKİ YERİ.................. 54

B.   UYGULANABİLME KOŞULLARI...................................... 56

1. İşlenen Suç, Taksirli Bir Suç Olmalıdır................................ 56
2. Netice Münhasıran Failin Kişisel ve Ailevi Durumu
   Bakımından Etkili Olmalıdır................................................ 56

C.   İLGİLİ YARGITAY KARARLARI İLE KONUNUN
DEĞERLENDİRİLMESİ....................................................... 61

3. BİLİNÇLİ TAKSİR..................................................................... 67
4. UYGULAMADA KARŞILAŞILAN SORUNLAR...................... 71

A.   BİLİNÇLİ TAKSİRİN, TAKSİR KAVRAMI İLE
KARIŞTIRILMASI............................................................... 71

B.   İLGİLİ YARGITAY KARARLARI İLE KONUNUN
DEĞERLENDİRİLMESİ....................................................... 75

C.   BİLİNÇLİ TAKSİRİN, OLASI KAST KAVRAMI İLE
KARIŞTIRILMASI.............................................................. 102

D.   İLGİLİ YARGITAY KARARLARI İLE KONUNUN
DEĞERLENDİRİLMESİ..................................................... 109

DÖRDÜNCÜ BOLUM