Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mart (135)      Şubat (116)      Ocak (139)      Aralık (134)

Yabancı Sermaye

Yabancı Sermaye



Sayfa Sayısı
:  
232
Kitap Ölçüleri
:  
16x23 cm
Basım Yılı
:  
2008
ISBN NO
:  
9789758606672

300,00 TL











SUNUŞ Günümüzde iktisadi krizler ülke ekonomilerini derinden etkilemektedir. Küreselleşmeye paralel olarak en küçük iktisadi dalgalanma kısa sürede tüm ülkelere yayılmaktadır. Ülkeler açısından yerel ekonomik gelişmelerle birlikte dünya konjoktürünü de dikkate almak önemli hale gelmiştir. Kısacası son 20 yıldır küresel ekonomik değişimler ön plana çıkmıştır. Bu değişim süreci yabancı sermayeyi de ekonomiler a-çısından olmazsa olmaz bir niteliğe kavuşturmuştur. Yabancı sermayeyi tarihsel gelişim süreci içinde de ele almak gelinen noktayı anlamak açısından önemlidir. Son beş yılda Türkiye′de yaklaşık 40 Milyar Doları aşan özelleştirme yapılmıştır. Özelleştirmelerde yabancıların payı göz ardı edilmemelidir. Yabancı sermaye tarihin her döneminde cazibesini korumuştur. Küreselleşmeyle birlikte çokuluslu şirketlerin durumu da göz önüne alındığında yabancı sermayenin önemi daha da çok artmaktadır. Her ülke açısından değişik getirilere sahip yabancı sermaye ö-zellikle, Türkiye gibi ülkelerde cari açıkların kapatılmasında büyük ö-neme sahiptir. 2007 yılı itibariyle Türkiye′de cari açığın Q′ini Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları karşılamıştır. Türkiye gibi oldukça yüksek cari açığa sahip bir ülkede bu açığın yarısından fazlasının Doğrudan Yabancı Sermaye ile karşılanmış olması yabancı sermayenin ülkemiz açısından önemini ortaya koymaya yetmektedir. Yine 2007 sonu itibariyle Türkiye′de Merkez Bankası rezervleri 73 Milyar Doları aşmıştır. Bu rezerv artışında yabancı sermayenin getirmiş olduğu rahatlamanın da etkisi bulunmaktadır. Yabancı sermaye. Türkiye gibi ülkelerde cari açığın karşılanması yanında istihdamın arttırılması, sabit sermaye stokunun arttırılması, büyümeye yardımcı olması, teknoloji getirmesi ve ihracatın arttırılması açısından da önemlidir. Ülkeler açısından bu denli öneme sahip "Yabancı Sermaye" değerli meslektaşımız Sefer Şener tarafından objektif bir yaklaşımla çok yönlü incelenmiştir. Tarihsel bir perspektiften olaya bakılması gelinen noktayı görmek açısından önemlidir. Osmanlı İmparatorluğu′ndan, Cumhuriyet′in kuruluşuna, Cumhuriyet′in kuruluşundan günümüze kadar konunun ele alınmış olması resme bütünüyle ve sistematik bakma olanağı vermektedir. Yine kitapta yabancı sermayenin teorik anlamda ele alınması ve dünyadaki gelişim çizgisinin anlatılması konuya ilişkin geniş bir bakış açısı sağlamaktadır. Ayrıca 1974′ten itibaren otuz yıllık bir süreç içinde Türkiye′de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının, Enflasyon, Kişi Başına Milli Gelir, Cari İşlemler Dengesi ve Sabit Sermaye Birikimi gibi önemli makro ekonomik değişkenler üzerine etkisinin ekonometrik olarak analiz edilmesi konuyu akademik açıdan daha anlamlı kılmaktadır. Bu denli önemli ve kapsamlı bir çalışmayı başarıyla gerçekleştiren değerli meslektaşım Yrd. Doç. Dr. Sefer Şener′i kutluyor, anlamlı çalışmalarını sürdürmesini diliyorum. 28.12.2007 Prof. Dr. Ali AKDEMİR Rektör ÖNSÖZ Basit anlamıyla yabancı sermaye başka ülkelerden sağlanan her türlü kaynak ve yatırımı ifade etmektedir. Genelde devletler kendi halklarına kısa zamanda refah sağlamak amacıyla yabancı sermayeyi istemektedirler. Böylelikle devletler kendi tasarruflarının ötesinde çok daha çabuk kalkınma imkânını bu yolla yakalamaktadırlar. Eğer yabancı sermaye hibe (bağış) olarak alınmışsa ülkeler için oldukça avantajlıdır. Ancak yabancı sermaye borç ya da yatırım şeklinde alındıysa bu durum ileriki dönemlerde bazı sıkıntıları ortaya çıkarabilmektedir. Borç şeklinde alınan yabancı sermayenin faizleri ve geri ödeme taksitleri geldiğinde devletler zorluk yaşamaktadırlar. Öte yandan yatırım şeklindeki sermayeler ise kâr transferi yapacağından, transfer dönemlerinde de sıkıntılar çekilmektedir. Yine de ülke makro ekonomik dengeleri açısından yabancı sermaye vazgeçilmez özellikler taşımaktadır. Günümüz küreselleşen dünyasında ise bu durum çok daha önemli hale gelmiştir. Küresel anlamda dünya sermaye hareketlerindeki gelişmelere paralel olarak bugün yabancı sermaye kavramı çok daha karmaşık özellikler taşımaktadır. Modern manada portföy yatırımlarından, uluslararası kuruluşlar ve devletlere sağlanan resmi sermaye yatırımlarına, çokuluslu şirketler ve ülkeler tarafından yapılan doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına değişik mahiyetlerde yabancı sermaye anlayışı ortaya çıkmıştır. Bu karışıklık içinde ortak anlayış hâlâ ülkeler açısından yabancı sermaye vazgeçilmez nitelik taşımakladır. Çünkü günümüz ekonomik krizleri eskiye nazaran ülkeleri çok daha derinden ve çabuk etkilemektedir. Ülkeler arasındaki etkileşimin bu kadar yoğun oluşu yabancı sermayeyi vazgeçilmez hale sokmaktadır. IV Günümüzde yabancı sermayenin önemli özelliklerinden bir tanesi ödemeler dengesi üzerinde olumlu etkiler yapmasıdır. Uzun dönemli borç şeklinde gelen yabancı sermaye geri ödemenin geç ve vadelere bağlı olduğundan dolayı ödemeler dengesi açısından faydalıdır. Aynı zamanda doğrudan yatırım şeklinde gelen yabancı sermaye de bazen ülkeyi terk edememesi ve kâr transferinin yavaş işlemesi dolayısıyla ekonomiler için büyük önem taşımaktadır. Faydaları yanında yabancı sermayenin ülkeler açısından siyasi bir takım sıkıntıları ortaya çıkarması ise kaçınılmaz bir durum gibi gözükmektedir. İktisadi bakımdan yabancı sermaye hareketliliğini ortaya çıkaran bir takım sebepler bulunmaktadır. Basit anlamıyla bu durum iktisadi manada gelişmiş ülkelerdeki sermayenin bollaşmasına bağlanmaktadır. Gelişmiş ülkelerde sanayileşmeye paralel olarak artan sermayenin kira karşılığı olan faiz oranı düşmektedir. Düşen faiz oranları bu ülkelerde sermaye yatırımlarının cazibesini azaltmaktadır. Tersine gelişmemiş ya da az gelişmiş ülkelerde ise sermayeye yatırım yapmak yüksek getirişinden dolayı oldukça caziptir. Sermayenin kıtlığı faiz oranlarının yüksek olmasını beraberinde getirmektedir. Bu durum genel olarak sermayenin kârlılığının düşük olduğu gelişmiş ülkelerden, kârlılığın yüksek olduğu gelişmemiş, gelişmekte ya da az gelişmiş ülkelere doğru bir sermaye akımı doğurmaktadır. Ancak bu durumun bir istisnası bulunmaktadır. Eğer ki sermaye akımı gerçekleşecek olan ülke. siyasi, askeri ve stratejik açıdan çok riskli bir ülke ise. kâr ne kadar yüksek olursa olsun riskte o ölçüde yüksek olduğundan bu sermaye akımı her zaman gerçekleşmeyebil inektedir. Kitabın hazırlanmasında kıymetli katkılarından dolayı başta A-raştırma Görevlileri Cüneyt KILIÇ. Özgür TOPKAYA. Burcu SAV-RUL. Sinem ERBAŞ. Dr. Ercan SARfDOĞAN ve Yıd. Doç. Dr. Mus- tafa TORUN′a sonsuz teşekkür ederim. Çalışmalarım boyunca sabırla desteğini esirgemeyen eşim Sema′ya da teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca, değerli görüş, destek ve katkılarından dolayı Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörü. Rektörümüz Prof. Dr. Ali AKDEMİR′e saygılarımı sunarım. Yrd. Doç. Dr. Sefer ŞENER Aralık 2007 Biga i1′"′ ■! İÇİNDEKİLER SUNUŞ ,1 ÖNSÖZ III KISALTMALAR LİSTESİ VII İÇİNDEKİLER IX TABLOLAR LİSTESİ XII ŞEKİLLER LİSTESİ ...XV GİRİŞ : 1 BİRİNCİ BOLUM YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI KAVRAM VE TEORİ 1. YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI 5 1.1. Tanım 5 1.2. Çeşitleri 6 1.2.1. Özel Yabancı Sermaye (Portföy) Yatırımları 7 1.2.2. Resmi Yabancı Sermaye Yatırımları 9 1.2.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları 11 1.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ile Özel Yabancı Sermaye Yatırımları Arasındaki Farklar 13 1.4. Yabancı Sermaye Yatırımlarının Belirleyicileri \4 1.5. Yabancı Sermaye Yatırımlarının Sağladığı Avantaj ve Dezavantajlar 19 1.5.1. Yabancı Sermaye Yatırımlarının Sağladığı Avantajlar 19 1.5.2. Yabancı Sermaye Yatırımlarının Sağladığı Dezavantajlar 22 2. YABANCI SERMAYE YATIRIM TEORİLERİ 23 2.1. Tam Rekabet Piyasası Varsayımına Dayanan Teoriler 24 2.1.1. Getiri Oranlarındaki Farklılık 25 2.1.2. Portföy Teorisi 26 2.2. Eksik Rekabet Piyasası Koşullarına Dayanan Teoriler 28 2.2.1. Hymer - Kindleberger Teorisi 28 2.2.2. Ürün Dönemleri Teorisi 30 2.2. 2.2.4. Ol igopol istik Tepki Teorisi 33 İçselleştirme Teorisi 34 2.2.5. Dunning′in OLI Paradigması 36 2.2.6. Yeni Yabancı Sermaye Yatırımları Teorisi 38 2.2.6.1. Yatay Entegrasyon (Bütünleşme) Yatırımları 39 2.2.6.2. Dikey Entegrasyon (Bütünleşme) Yatırımları 41 İKİNCİ BÖLÜM DÜNYADA VE TÜRKİYE′DE YABANCI SERMAYE YATIRIMLARININ TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ 1. DÜNYADA YABANCİ SERMAYE YATIRIMLARININ TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ 45 1.1. Sanayi Devrimi ve Yabancı Sermayenin Doğuşu 45 1.2. Birinci Dünya Savaşı Sonrası Dönem 48 1.3. İkinci Dünya Savaşı Sonrası Dönem 50 1.4. 1970 Yılı Sonrası Dönem 54 1.5. Küreselleşmenin Hızlanması ve 1990 Yılı Sonrası Dönem 56 1.6. 2000 Yılı Sonrası Dönem 60 2. TÜRKİYE′DE YABANCI SERMAYE YATIRIMLARININ TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ 66 2.1. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi ve İlk Yabancı Sermaye Girişleri...66 2.2. İlk Yabancı Sermaye Girişinden Düyûn-u Umumiyye′ye 77 2.3. Türkiye Cumhuriyeti′nin Kuruluş Yılları Dönemi 80 2.4. 1929 Dünya İktisat Buhranı ve Sonrası Dönem 89 2.5. İkinci Dünya Savaşı Dönemi 96 2.6. Liberalleşme ve 1950 Yılı Sonrası Dönem 98 2.7. Planlı Kalkınma Dönemi (1963-1980) 107 2.7.1. Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Dönemi 108 2.7.2. İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Dönemi 109 2.7.3. Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı Dönemi 111 2.7.4. Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planına Geçiş ve İlk Üç Planın Ortak Değerlendirilmesi 113 2.8. İhracata Dayalı Büyüme Modeli Dönemi (1980-1994) 121 2.9. 1994 Yılı Sonrası Dönem 127 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARININ SEÇİLMİŞ MAKRO EKONOMİK DEĞİŞKENLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ (1974-2005) 1. ZAMAN SERİSİ EKONOMETRİSİ ANALİZİ 149 1.1. Amaç. Yöntem ve Değişkenler 149 1.2. Zaman Serisi Ekonometrisi Teknikleri 150 2. LİTERATÜR 151 XI 3. EKONOMETRİK UYGULAMA 163 3.1. Değişkenler İçin Tanımsal istatistikler 164 3.2. Değişkenler için Birim Kök Test Analizi : 169 3.2.1. Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Birim Kök Analizi 169 3.2.2. Kişi Başına Milli Gelir İçin Birim Kök Analizi 171 3.2.3. Enflasyon İçin Birim Kök Analizi 172 3.2.4. Cari İşlemler Dengesi İçin Birim Kök Analizi 174 3.2.5. Sabit Sermaye Birikimi İçin Birim Kök Analizi 176 3.3. Değişkenler İçin Kointegrasyon Analizi 179 3.4. Değişkenler İçin Granger Nedensellik Analizi 180 3.5. Değişkenler İçin VAR Analizi 183 SONUÇ 195 EKLER 201 KAYNAKÇA 213