Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Türk Özel Hukukunda Şekil
Türk Özel Hukukunda Şekil
Adnan TUĞ
Sayfa Sayısı
:
146
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
1994
ISBN NO
:
9789755430249
45,03
TL GİRİŞ Bugünkü toplum hayatının kazandığı dinamizm hukuk kurallarını da kendine uydurmuş ve kişilerin bu kuralları kolayca kullanabilmelerini sağlamak için sade-leştirilmeleri mecburiyetini getirmiştir. Bu sadeleştirmeden, şekil de etkilenmiş bulunmaktadır. Nitekim eski hukuklarda şekilci hukuk kuralları son derece önem taşırken bugün şekil serbestisi prensip haline gelmiş; şekle uyma mecburiyeti bir istisna olmuştur. Modern bir yapıya sahip buluni"i Medeni Kanun ve Borçlar Kanunumuzda 11 md de bu gerçeği dile getirerek; "Akdin sıhhati kanunda sarahat olmadıkça hiçbir sekle tabii değildir" hükmünü koymaktadır. Hukukî işlemlerin düzenlenmesinde şekle uyma bakımından hareket noktası budur. Yani şekil serbestisi, böyle bir ter¬cihin Türk toplumunda kişilerin hukukî işlemlerinde büyük kolaylık sağlayacağı a-şikardır. Ancak öyle hukuki işlemler de vardır ki bunlar için şekil serbestisi yerine şekil mecburiyeti getirmek tarafların menfaatleri açısından daha doğru bir çözüm olur. Şu halde gerek Borçlar Kanunu ve gerekse Medeni Kanun ile diğer mevzuatı¬mızda şekil mecburiyetine tabi hukuki işlemler de düzenlenmiş bulunmaktadır. Ancak, şekil mecburiyeti, şekil serbestinin bir istisnasıdır. Buna "Kanuni Şekil" de diyoruz. BK. 1 l/II md si bu emredici şekle uyulmadıkça yapılan hukuki işlemin geçerli olmayacağını hükme bağlamaktıdır. Bir de taraflar kendi iradeleriyle kanunun öngördüğü şekillerden birini seçebilirler. Buna "İradî Şekil" denmektedir. BK. 16 md si taraflarca seçilmiş olan bu-şekle uyulmadan yapılan sözleşmeleri de geçersiz saymaktadır. Şekil konusu gerek ana kanunumuz olan Borçlar Kanununda, gerekse bu ka¬nunun koyduğu prensiplerin ışığı altında özel kanunlarımızda düzenlenmiştir. Bu hükümlerin gerek doktrin tarafından yorumu, gerekse mahkeme tatbikatıyla içtihat¬lara bağlanması sayesinde "Türk Özel Hukukunda Şekil" konusu ayrıntılı biçimde ele alınabilecek bir noktaya gelmiştir. Tez çalışmamızda, planımızı Borçlar Kanununun şekle ilişkin prensip hü¬kümlerini esas alarak özel kanunlardaki şekille ilgili maddeleri, doktrin ve içtihatla¬rın ılgında inceleyecek biçimde düzenledik. Nitekim, bugün mevzuatınızda özel kanunların hukukî işlemlerde şekil ile ilgili getirdiği hükümler Borçlar Kanununun prensip maddeleriyle birlikte inceleme zaruretini doğurmuştur. Bu incelemeyi ya¬parken bütün özel kanun hükümlerini inceleme iddiasında olmadık. Ancak 1512 Sa¬yılı Noterlik Kanunu, 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu, Ticaret Kanunu gibi şekil hükümleriyle ilgili olarak arz ettikleri özellikleri nedeniyle bu kanunların düzenlemelerini derinlemesine inceledik. Araştırmamızın açıklık kazanması için çalışmamızın birinci bölümünde, genel olarak şekil (§.1); mevzuatımızda şekille ilgili kuralları düzenleyen hükümleri (§.2; şekil serbestese ve şekil mecburiyetinden anlaşılmak gerekeni (§.3) ca şaklin türleri (§.4) ile şeklin tarihçesini ve şeklin fayda ve sakıncalarını (§. 5) inceledik. İ-kinci bölümde ise, Borçlar Kanunumuzdaki şekle ilişkin prensip hükümlerini ge¬rekse bu bölümlerin ışığı altında özel kanunlardaki şekle ilişkin hükümleri ele aldık (§6-12); Buradan sonra doktrinde ve içtihatlarda şekil bakımından incelenmeleri ö-zellik taşıyan sözleşmelerden örnekler alarak sözlü şeklin (§.13) Resmî şeklin (§.14); ve yazılı şeklin (§.15) bu sözleşmelerdeki düzenlenmesini inceledik. Bir de tek taraflı irade açıklamalarında şekle yer verdik (§.16). Nihayet üçüncü bölümde de şekle bağlı hukuki işlemin değiştirilmesinde şeklin görevini araştırarak (§.17), şekil eksikliğinin müeyyidelerini de (§.18) tesbite çalıştık. Bu suretle bir giriş, üç bölüm ve onsekiz paragraf ile bir sonuçtan oluşan doktora tezimizi takdim ediyoruz. İÇİNDEKİLER KISALTMALAR CETVELİ XIII GİRİŞ ′. i 1 BİRİNCİ BÖLÜM § 1. GENEL OLARAK ŞEKİL * 3 I .TEK TARAFLI İRADE AÇIKLAMALARINDA ŞEKİL 4 II. İKİ TARAFLI İRADE AÇIKLAMALARINDA ŞEKİL 5 III . ÇOK TARAFLI İRADE AÇIKLAMALARINDA ŞEKİL 5 IV . ÖZEL HUKUK VE KAMU HUKUKU AÇISINDAN ŞEKİL 6 KESİM I. § 2- ŞEKİLLE İLGİLİ KURALLARİ DÜZENLEYEN HÜKÜMLER 9 I. BORÇLAR KANUNUNUN ŞEKLE İLİŞKİN PRENSİP HÜKÜMLERİ 9 1. Genel Olarak : 9 2. BK. 11 ′in Koyduğu Prensip.... 9 3. BK. 12′nin Koyduğu Prensip 11 4. BK. 13′ün Koyduğu Prensip (İmza) ′. 12 II. BU GENEL PRENSİBİN UYGULANMASINA İLİŞKİN KANUNLARIMIZDAKİ HÜKÜMLER ; 15 1. Sözlü Şekil 15 2. Yazılı Şekil 15 3. Resmî Şekil 15 III. BORÇLAR KANUNUNUN HÜKÜMLERİNE İLAVE ŞEKİL ŞARTLARI KOYAN KANUNLARIMIZ 17 1. iş Kanunu .′ 17 A. Genel Olarak 17 B. Hizmet Sözleşmesinde Şekil 17 C. Takım Sözleşmelerinde Şekil 20 2. Ticaret Kanunu 21 A. Genel Olarak 21 B. Ticaret Ortaklıklarında Şekil 21 A. Ortaklıkların Kuruluş Şekli 21 B. Ortaklık Kararında Şekil 24 C. Ticari Senetlerde Şekil 25 a. Genel Olarak 25 b. Ticari Senetlerin Düzenleniş Şekli 25 3- Medeni Kanun 27 § 3- ŞEKİL SERBESTİSİ VE ŞEKİL MECBURİYETİ 28 I. ŞEKİL SERBESTİSİ 28 II. ŞEKİL MECBURİYETİ 28 1. Tarafların İradeleriyle Bir Şekil Seçmeleri 29 A. Sıhhat Şartı 29 B.İsbat Şartı 30 - 2. Kanunun Tarafların İradeleri Dışında Öngördüğü Şekil 31 § 4- ŞEKLİN TÜRLERİ 32 I. AMAÇLARINA GÖRE 32 1. Sıhhat Şekli 32 2. İsbat Şekli 32 - II. KAYNAKLARINA GÖRE 33 1. Kanuni (Mecburi) Şekil 33 2. iradi (ihtiyari) Şekil , 33 III. YAPILIŞ TARZLARINA GÖRE 33 1. Merasimli (Söziü) Şekil 33 2. Yazılı Şekil 34 A. Adj Yazılı Şekil 34 a. Metin 34 b. imza 34 B. Resmi Şekil ... 35 C. Tescil 35 D. İlân 35 KESİM II. ŞEKLİN TARİHÇESİ, KAVRAM, FAYDA VE ZARARLARI § 5 -SÖZLEŞMELERDE ŞEKLİN TARİHÇESİ 37 I. ESKİ TÜRK VE İSLAM HUKUKUNDA ŞEKİL 37 II. ROMA HUKUKUNDA ŞEKİL • 38 1. Genel Olarak ′. 38 2. Roma Akitler Sistemi „ 39 A. Aynî Akitte : 39 B. Şeklî Akitler 39 a. Sözlü Akitler 39 b. Yazılı Akitler 40 C. Rızai Akitler 40 Ilı. ALMAN HUKUKUNDA ŞEKİL 41 IV. FRANSIZ HUKUKUNDA ŞEKİL 42 1. Şekle Tabi Sözleşmeler 42 A. Merasimli Sözleşmeler , 42 B. Aynî Sözleşmeler 43 2. Formaliteli sözleşmeler 43 A. Alenîleştirme Formalitesi (Formalites de Publicite) 43 B. Malî Formaliteler (Formalites Fiscales) 43 C. İdarî Formalita (Formalites administratives) 43 V. TÜRK-İSVİÇRE HUKUKUNDA ŞEKİL 44 § 6- SÖZLEŞMELERDE ŞEKİL KAVRAMI 44 1. GENEL OLARAK 44 § 7-SÖZLEŞMELERDE ŞEKLİN FAYDA VE SAKINCALARI 46 I. ŞEKLÃ�N FAYDALARI 46 II. ŞEKLİN SAKINCALARI 47 İKİNCİ BÖLÜM KESİM III. BORÇLAR KANUNU İLE DİĞER KANUNLARA GÖRE SÖZLEŞMELERDE ŞEKİL § 8- SÖZLÜ ŞEKİL 49 I. GENEL OLARAK 49 1. Evlenme Sözleşmesi 49 2. Sözlü Vasiyetname 51 A. Vasiyetcinin Uyması Gereken Şekil Şartları 5 B. Şahidlerin Uyması Gereken Şekil Şartlan 51 § 9-YAZILI ŞEKİL 52 I. GENEL OLARAK v 52 II. UNSURLARI 54 1. Metin 54 2. imza 56 A. Genel Olarak İmza 56 B. İmzanın Özellikleri 56 a. İmzanın "El Yazısı Olması" Kuralı 57 b. İmzanın "El Yazısı Olması" Kuralının istisnaları 57 aa. İmzanın Bir Alet Vasıtasıyla Atılabileceği Hal (BK.14/II) 58 bb. Körler için Tanınan imkân (Bk. 14/111) 58 cc. BK.15. Maddesiyle imza Atamayanlara Tanınan Kolaylıklar 59 C- imzanın Yeri 61 D. Beyaz′a (Açığa) imza 61 E. imzanın Şekli 63 III. YAZILI ŞEKİL YERİNE GEÇEN BELGELER (BK.13/U) 63 § 10-RESMİ ŞEKİL 64 I. GENEL OLARAK 64 II. KANUNLARIMIZDA RESMİ ŞEKLÃ� DÜZENLEMEKLE GÖREVLENDİRİLEN MAKAMLAR ′. 65 III. RESMİ ŞEKLİN NOTERLİK KANUNUNA GÖRE DÜZENLENMESİYLE İLGİLİ HÜKÜMLER 66 1. Genel Olarak 66 2. Düzenleme Yoluyla Senet 66 A. Hukuki Mahiyeti 66 B. Düzenleme Usulü 67 a. Maddi Şart 67 b. Şekli Şart ′ 68 c. Saklama 68 C. NK. 89. Maddesine Göre Düzenleme Yolu İle Yapılması Zorunlu Olan İşlemler 68 a. Genel Olarak 68 b. Doktirindeki Tartışma , 69 aa. 1512 Sayılı Nk. 89. Maddesinin Medeni Kanun Ve Borçlar Kanununu Değiştirdiğini Kabul Etmeyenlerin Görüşleri.. 69 bb. 1512 Sayılı NK. 89. Maddesinin Medeni Kanun Ve Borçlar Kanununu Değiştirdiğini Kabul Edenlerin Görüşleri 71 cc. Görüşümüz ._ 74 D. Düzenleme (Re′sen) Yolu ile Senedin Hukuki Sonuçlan 74 3. Onaylama Yolu İle Senet 75 A. Genel Olarak ′. ~. ,, 75 B. Düzenleme Şekli 75 C- Onaylama İşleminin Hukukî Sonuçları 76 IV- NOTERLER HARİCİNDE RESMİ ŞEKLİ DÜZENLEYEN DİĞER MAKAMLAR 76 1. Mahkemeler :; 77 2- Tapu Sicil Muhafız ve Memurları 78 3- Hariciye Memurları 79 § 11-TESCİL 79 I. GENEL OLARAK 79 II. GÖREVİ 80 III. SİCİLİ TUTAN YETKİLİLER VE SİCİLİN TUTULMA ŞEKLİ ,.. 81 1. Tapu Sicil Muhafız ve Memurları Tarafından Tutulan Tapu Sicili 81 A-Tapu Kütüğü 82 a. Tescil 82 b. Şerh 83 ç. Beyan 83 d. Terkin 84 e. Tadil 84 B. Yevmiye Defteri 84 C. Plân 85 D. Evrak» Müsbite 85 2. Ticaret Sicili Memurları Tarafından Tutulan Ticaret Sicili 85 A. Sicil Esas Defteri 85 a. Tescil.... 86 b. Tadil 87 c. Terkin 87 X Doç. Dr. Adnan TUG B. Fihrist D;fteri 87 C. İhttar ve Ceza Defteri 87 D. Gelen Giden Defteri - 88 3. Diğer memurlar Tarafından Tutulan Siciller 88 4. Noterler Tarafından Tutulan Siciller : 88 A. Mal Rejimi Sicilinin Tutulması * 88 B. Mülkiyeti Muhafaza Sicilinin Tutulması "... 89 5. Mahkemeler Tarafından Tutulan Siciller 90 § 12- İLAN .′ 91 I. GENEL OLARAK ′. 91 II. İLAN ÇEŞİTLERİ 91 1. Muhtevası Kişiler Tarafından Düzenlenen İlânlar 91 2. Muhtevası Kanun Tarafından Düzenlenen İlanlar 92 3- Muhtevası Yetkili Organ Tarafından Düzenlenen İlanlar 92 IH. İLANIN ŞEKLİ 92 KESİM IV SÖZLEŞMELERDE ÇEŞİTLİ ŞEKİLLERİN UYGULANMASINA ÖRNEKLER § 13-SÖZLÜ ŞEKLİN UYGULANMASINA ÖRNEK 95 I. EVLENME SÖZLEŞML′ ,İNDE ŞEKİL 95 § 14-RESMİ ŞEKLİN UYGULANMASINA ÖRNEKLER , 95 I. TAŞINMAZ SATIM SÖZLEŞMESİNDE ŞEKİL 95 1. Genel Olarak 95 2. Resmî Şeklin Amacı 97 3. Resmî Şeklin Kapsamı 97 4. Resmî Şeklin Düzenlenmesi 98 A. Bedelin Resmî Senette Gerçekte Kararlaştırıldığından Daha Az veya Çok Gösterilmesi 98 a. Bedelin Gerçekte Kararlaştırılandan Daha Az Gösteriln .si 99 b. Bedelin Gerçekte Kararlaştırılandan Daha Yüksek Gösterilmesi 99 B- İmza Soranu 99 II. TAŞINMAZ SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİNDE ŞEKİL 101 1. Genel Olarak 101 2. Pesmî Senedi Yapmaya Yetkili Makam 101 3. Resmî Senedin Düzenleniş Şekli 102 III. BAĞIŞLAMA VAADİNDE ŞEKİL 103 1. Genel Olarak.. 103 2. Şeklin Amacı 103 3. Şeklin Düzenlenmesi 104 A. Taşınmazlar Yönünden 104 B. Taşınmazlar Dışındaki Değerler Yönünden .′05 4. Şekle Uymamanın Sonuçları 105 § 15- YAZIL! ŞEKLİN UYGULANMASINA ÖRNEKLER 105 I. ALACAĞIN TEMLİKİ SÖZLEŞMESİNDE ŞEKİL 105 1. Genel Olarak 105 2. Şeklin Amacı 106 3. Şeklin Düzenlenmesi : 106 4. Şekle Uymanın Sonuçları 107 II. KEFALET SÖZLEŞMESİNDE ŞEKİL 107 1. "Genel Olarak 107 2. Şeklin Amacı 107 3. Şeklin Düzenlenmesi 108 4. ŞeKİe Uymamanın Sonuçları ′. 109 II1.TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDE ŞEKİL 110 1. Genel Olarak 110 2. Şeklin Amacı : 110 3. Şeklin Düzenlenmesi 110 4. Şekle Uymamanın Sonuçlan 111 § 16- TEK TARAFLI İRADE AÇIKLAMALARINDA ŞEKLİN UYGULANMASINA ÖRNEKLER 112 I. VASİYETNAMEDE ŞEKİL 112 1.Genel Olarak .′. 112 2. Vasiyetnamede Şeklin Amacı 112 3. Vasiyetnamelerde Şeklin Düzenlenmesi ;.. 113 A. El Yazısı İle Vaseyetnammde Şeklin Düzenlenmesi 113 a. Metnin El Yazısı İle Yazılması 113 b. Düzenleme Yeri ve Tarihinin Yazılması 114 aa. Düzenleme Yeri 114 bb. Düzenleme Tarihi 115 c. İmza 115 d. El Yazısı Vasiyetnamenin Tevdili 116 e. Şekle Uymamanın Sonuçları 116 B. Sözlü Vasiyetnamede Şeklin Düzenlemesi 117 a. Olağanüstü Hal Kavramı ′. 117 b. Vasiyetçinin Son Arzularım Açıklaması.... 117 c. Tanıkların Yapmakla Yükümlü Oldukları İşler 117 aa. Tanıkların Vasiyetnameyi Tanzim ve Hâkime Tevdi Görevleri 117 bb. Tanıkların Durumu Hâkime Sözlü Olarak Bildirme Görevleri 118 d. Şekle Uymamanın Sonuçları 1 18 II. VAKIF KURULMASINDA ŞEKİL i 18 1. Genel Olarak 118 2. Şeklin Amacı 119 3. Resmi Senedin Düzenlenmesi 119 A. Resmî Senette Gösterilmesi Zorunlu Hususlar 120 B. Resmî Senette Gösterilmesi Zorunlu Olmayan Hususlar 120 4. Vakfın Tescili 121 ÜÇÜCÜ BÖLÜM KESİM V / ŞEKLİN SÖZLEŞMESİNİN DEĞİŞTİRİLMESİNDE VE KALDIRILMASINDAKİ GÖREVİ İLE SONUÇLARI § 17-ŞEKLE BAĞLI BİR SÖZLEŞMENİN DEĞİŞTİRİLMESİ 123 VE ORADAN KALDIRILMASI 123 I. ŞEKLE BAĞLI SÖZLEŞMENİN DEĞİŞTİRİLMESİ 126 1. Şekle Bağlı Sözleşmenin Esaslı Noktalarının Değiştirilmesi 127 2. Şekle Bağlı Sözleşmenin Esaslı Olmayan (Tali) Noktalarının Değiştirilmesi 127 II. ŞEKLE BAĞLI SÖZLEŞMENİN ORTADAN KALDIRILMASI 127 S 18- ŞEKLE BAĞLI SÖZLEŞMENİN ŞEKLE UYMAMANIN HÜKÜM VE SONUÇLARI 128 I. Genel Olarak 128 II. MUKAYESELİ HUKUK SİSTEMİNDEKİ DURUM 129 1. Fransız Hukukunda Durum 129 2. Alman Hukukunda Durum : 129 3. İsviçre - Türk Hukukunda Durum 129 A. Yokluk Hali ■. 132 B. Butlan Hali 132 C. Fesih Kabiliyeti 132 SONUÇ 135 YARARLANILAN KAYNAKLAR 137
© Copyright 2025
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı