Türk Hukukunda Hastalık Ve Analığın Hizmet Akdine Etkileri
Türk Hukukunda Hastalık Ve Analığın Hizmet Akdine Etkileri
Merve ATEŞ
Sayfa Sayısı
:
209
Kitap Ölçüleri
:
13x19 cm
Basım Yılı
:
2011
ISBN NO
:
9786053775294
Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!
Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
ÖNSÖZ Elinizde bulunan kitabın yazan Merve Atefl′i İstanbul Barosunda avukatlık stajı yaptığı tarihlerde tanıdım. Örenme arzusu, salam hukuk bilgisi, araştırıcı ve çalışkan yapısı dikkatimi çekti. M. Atefl daha sonra stajını bitirip avukatlığa başladı ama benimle temasını hep sürdürdü. Daha sonra da mensubu olduum Bahçeflehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsüne kaydolarak özel hukuk bö¬lümünde yüksek lisans öretimine başladı. Atefl bir taraftan çalıştı, bir taraftan derslere devam etti, sonra da benim ken¬disinin yüksek lisans tezi danışmanı olmamı istedi. İsteğini memnuniyetle kabul ettim ve kendisi yönetimimde, konusunu birlikte belirlediimiz bu tezi büyük bir özveri ve titizlikle yazdı. Tezde ele alınan konular çalışma hayatımızda sıkça sorun yaflanan ve ifl iliflkisini sekteye uğrattığı için hem iflvereni sıkıntıya sokan hem de iflçinin iflini kaybetmesine kadar götüren tartışmalı konularla ilgilidir. Sonuçta 2009 yılının Temmuz ayında savunulan bu tez jüri tarafından övgü ve beeni ile kabul edildi. Türk Hukukunda hastalık ve analığın hizmet akdine etkileri konusu daha önce E. Tuncay Senyen Kaplan, N. Canikliolu ve B. Tulukçu adlı meslek¬taşlarım tarafından deiflik flekillerde kaleme alınmıştır ancak bu çalışmalar 4857 sayılı İşK. ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası K. öncesine aittir. Merve Atefl′in çalışması yürürlükteki mevzuatı yansıttığı gibi kitap baskıya verilmeden önce son yayınlara ve Yargıtay içtihatlarına ve 6098 sayılı yeni Türk Borçlar Kanunu hükümlerine de yer verecek flekilde güncellendi. Zengin bir bib¬liyografya ve Yargıtay içtihatlarından yararlanılarak hazırlanan bu kitap M. Atefl′in kiflisel görüfllerini de içermektedir. Kitabın hem öretiye hem de uygulamaya katkı yapacağına inanıyorum. Başarılı bir tez çalışması ortaya koyan, Antalya Barosunun genç ve başarılı avukatlarından Merve Atefl′i bir kez daha kutluyor ve sürdürdüü avukatlık meslei yanında bilimsel çalışmalara da devam etmesini diliyorum. 7.3.2011 Prof. Dr. A. Can Tuncay Bahçeflehir Üniversitesi - Hukuk Fakültesi/İstanbul YAZARIN ÖNSÖZÜ Bu çalışma, 31.07.2009 tarihinde Prof. Dr. Aziz Can Tuncay, Doç. Dr. Güls-evil Alpagut ve Yard. Doç. Dr. Ahmet Sevimli′den oluflan jüri önünde savunulmufl ve jüri tarafından oybirlii ile başarılı bulunmufl olan, "Türk Hukukunda Hastalık ve Analığın Hizmet Akdine Etkileri" konulu yüksek lisans tezinin güncel halidir. Jüri üyelerinin elefltirileri ve önerileri dikkate alınarak üzerinde bir takım deifliklikler yapılan yüksek lisans tezi, deerli hocam Prof. Dr. Aziz Can Tun¬cay′ın gözetiminde güncellenerek yayına hazır hale getirilmifltir. Uzun ve zorlu bir süreç içerisinde oluflturulan çalışmada emei geçen deerli hocam, ailem ve dostlarıma teflekkür etmeyi borç bilirim. Akademik hayatın kapılarını bir nebze olsun aralamak adına atmış olduğum bu ilk adımda, beni bu konu üzerinde çalışmaya teflvik eden, bilgi ve deneyimle¬rinden yararlandırarak cesaretlendiren, çalışmanın yayınlanmasını salayan ve her fleyden önemlisi bana ifl hukukunu sevdiren ve bana inanan tez danışmanım Sayın Prof. Dr. Aziz Can Tuncay′a sonsuz teflekkürlerimi sunarım. Çalışmanın gerek hazırlanması, gerekse yayınlanması sürecinde manevi des¬teklerini esirgemeyen dostlarım İsmail Can Törtop′a, Avukat Deren Işıkdağ′a, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Ana Bilim Dalı Araştırma Görevlisi Direnç Akbay′a ve birlikte çalışmakta olduum deerli avukat arkadaşlarıma teflekkürlerimi sunarım. Her türlü destekleri ve eflsiz sevgileriyle bugünlere gelmemi salayan, yaşamımı anlamlı ve deerli kılan sevgili ailem; annem Münire Atefl, babam Nihat Atefl ve biricik kardeflim A. Safa Atefl′e en derin teflekkürlerimi ve minnetlerimi sunarım. Av. Merve ATEfi 8.3.2011 İÇİNDEKİLER 1. HASTALIK KAVRAMI 3 1.1. GENEL OLARAK 3 1.2. İŞ GÖREMEZLİK KAVRAMI 4 2. HASTALIĞA DAİR YASAL DÜZENLEMELER 7 2.1. ULUSLARASI MEVZUAT 7 2.1.1. 158 sayılı ILO Sözleflmesinde 7 2.2. ULUSAL MEVZUAT 7 2.2.1. Borçlar Kanununda 7 2.2.2. İş Kanunlarında 9 2.2.2.1. 4857 Sayılı İş Kanununda 9 2.2.2.2. Basın İş Kanununda 10 2.2.2.3. Deniz İş Kanununda 10 3. HASTALIĞIN HİZMET AKDİNİN KURULMASINA ETKİSİ 13 3.1. AKDİN KURULMASI SIRASINDA TARAFLARIN DURUMU 13 3.1.1. İşverenin Hak ve Yükümlülükleri 13 3.1.2. İşçinin Hak ve Yükümlülükleri 20 4. HASTALIĞIN HİZMET AKDİNİN YÜRÜRLÜĞÜNE ETKİSİ 23 4.1. HASTALIĞIN HİZMET AKDİNİN SÜREKLİLİĞİNE ETKİSİ 23 4.1.1. Genel Olarak 23 4.1.2. Hizmet Akdinin Askıya Alınması ve Sonuçları 27 4.2. HASTALIĞIN ÜCRET VE EKLERİNE (SOSYAL YARDIMLARA) ETKİSİ 32 4.2.1. Ücrete Etkisi 32 4.2.1.1. Borçlar Kanunu Açısından 33 4.2.1.2. İş Kanunu Açısından 38 a. Aylık Ücrette 40 b. Ücretle Geçici İş Göremezlik Arasındaki İlişki 41 c. Dier Ücret fiekillerinde 45 4.2.1.3. Basın İş Kanunu Açısından Ücrete Etkisi 47 4.2.1.4. Deniz İş Kanunu Açısından Ücrete Etkisi 47 4.2.2. Ücret Eklerine (Sosyal Yardımlara Etkisi) 48 4.2.3. Grev ve Lokavt Esnasında Hastalığın Ücrete Etkisi 49 4.3. HASTALIĞIN İŞÇİNİN KIDEMİNE İLİŞKİN HAKLARINA ETKİSİ 51 4.4. HASTALIĞIN İŞÇİNİN DİNLENME HAKLARINA ETKİSİ 55 4.4.1. Yıllık Ücretli İzin Hakkına Etkisi 55 4.4.1.1. Borçlar Kanunu Açısından 55 4.4.1.2. İş Kanunu Açısından 55 4.4.1.3. Diğer İş Kanunları Açısından 59 4.4.2. Hafta Tatili Hakkına Etkisi 60 4.4.3. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Hakkına Etkisi 62 5. HASTALIĞIN HİZMET AKDİNİN SONA ERMESİNE ETKİSİ 65 5.1. HİZMET AKDİNİN SÜRELİ FESHİNDE 65 5.1.1. İş Güvencesi Kapsamına Girmeyen İşçiler Açısından 65 5.1.2. İş Güvencesi Kapsamına Giren İşçiler Açısından 70 5.1.2.1. İş Kanununun Getirdii Esaslar 70 a. Uzun Süreli Hastalık 75 b. Sık Sık Hastalanma 80 c. İşçinin Yetersizlii ile Davranışlarının Örtüflmesi 86 5.1.2.2. Hastalık Nedeniyle Süreli Fesihte Dier Kanunların Getirdii Esaslar 87 5.2. HİZMET AKDİNİN SÜRESİZ FESHİNDE 87 5.2.1. İşçi Tarafından Süresiz Feshinde 89 5.2.1.1. Borçlar Kanunu Açısından 89 5.2.1.2. İş Kanunu Açısından 90 a. İşin İşçinin Sağlığı İçin Tehlikeli Olması 90 b. İşveren veya Başka İşçinin Bulaşıcı veya İşle Badaflmayan Hastalığı 95 5.2.1.3. Deniz İş Kanunu Açısından 101 a. Hastalığın Gemide Çalışmaya Engel Olması 102 b. Hastalığın Süreklilik Taşıması 103 5.2.1.4. Basın İş Kanunu Açısından 104 5.2.2. İşveren Tarafından Süresiz Feshinde 105 5.2.2.1. Borçlar Kanunu Açısından 105 5.2.2.2. İş Kanunu Açısından 108 a. İşçinin Kastından veya Derli Toplu Olmayan Yaşayışından veya İçkiye Düflkünlüünden Dolayı Hastalanması 109 aa. İşçinin Kastı ile Hastalanması 109 bb. İşçinin Derli Toplu Olmayan Yaşayışı Sonucu Hastalanması 110 cc. İşçinin İçkiye Düflkünlüünden Dolayı Hastalanması 112 dd. İşçinin Devamsızlığının Belirli Bir Süreyi Aşması 114 b. İşçinin Tutulduu Hastalığın Tedavi Edilemeyecek Nitelikte Olması 116 c. İşçinin İş K. m. 25/I-a Bendinde Sayıla Sebepler Dışında Hastalığı 119 d. İşçinin İşe Alınması Esnasında Hastalığına Dair Bilgi Vermeyerek İşvereni Yanıltması 123 e. Hastalığın İşçinin Devamsızlığını Haklı Hale Getirmesi 126 f. İşçinin Hastalık Sırasında Doruluk ve Bağlılığa Aykırı Davranışları Nedeniyle Akdin Feshi 129 5.2.2.3. Deniz İş Kanunu Açısından 130 5.2.2.4. Basın İş Kanunu Açısından 130 5.2.3. Sağlık Sebebiyle Fesih Hakkının Kullanılma Süresi 131 5.2.3.1. Borçlar Kanununda 132 5.2.3.2. İş Kanununda 132 5.2.3.3. Deniz İş Kanununda 133 5.2.3.4. Basın İş Kanununda 133 6. ANALIK KAVRAMI 135 7. ANALIĞA DAİR YASAL DÜZENLEMELER 137 7.1. ULUSLARARASI MEVZUAT 137 7.1.1. Birleflmifl Milletler Sözleflmelerinde 137 7.1.1.1. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleflmesi 137 7.1.1.2. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleflmesi 137 7.1.1.3. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 138 7.1.2. ILO Sözleflmelerinde 138 7.1.2.1. 158 Sayılı Sözleflme 138 7.2. ULUSAL MEVZUAT 138 7.2.1. Borçlar Kanununda 138 7.2.2. İş Kanunlarında 139 7.2.2.1. 4857 Sayılı İş Kanununda 139 7.2.2.2. Basın İş Kanununda 141 7.2.2.3. Deniz İş Kanununda 141 8. ANALIĞIN HİZMET AKDİNİN KURULMASINA ETKİSİ 143 9. ANALIĞIN HİZMET AKDİNİN YÜRÜRLÜĞÜNE ETKİSİ 147 9.1. ANALIĞIN KADIN İŞÇİNİN ÇALIfiMA KOfiULLARINA ve ÇALIfiMA SÜRELERİNE ETKİSİ 147 9.1.1. Analığın Çalışma Koşullarına Etkisi 148 9.1.1.1. Kadın İşçinin Hamilelik Durumunu Bildirme Yükümü 148 9.1.1.2. İşverenin Çalışma Koşullarını Hamile ve Anne İşçiyi Koruyucu Biçimde Düzenlemesi Yükümü 149 a. İşverenin Kadın İşçiyi Hafif İşlerde Çalıştırma Yükümü 150 b. İşverenin Kadın İşçiyi Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalıştırmama Yükümü 151 c. İşverenin Kadın İşçiyi Gece Çalıştırmama Yükümü 151 9.1.2. Analığın Çalışma Sürelerine Etkisi 152 9.2. ANALIĞIN KADIN İŞÇİNİN İZİN ve DİNLENME HAKKINA ETKİSİ 153 9.2.1. İzin Hakkına Etkisi 153 9.2.1.1. Kadın İşçiye Doum Öncesi Muayene İzni Verilmesi 153 9.2.1.2. Kadın İşçiye Doum (Analık) İzni Verilmesi 153 a. Borçlar Kanunu Açısından 154 b. İş Kanunu Açısından 155 c. Basın İş Kanunu Açısından 158 d. Deniz İş Kanunu Açısından 158 e. Doum İzni Süresince Kadın İşçinin Hizmet Akdinin Askıya Alınması 159 9.2.1.3. Kadın İşçiye Ücretsiz İzin Verilmesi 160 9.2.1.4. Kadın İşçiye Süt (Emzirme) İzni Verilmesi 162 9.2.2. Dinlenme Hakkına Etkisi 166 9.3. ANALIĞIN KADIN İŞÇİNİN ÜCRET HAKKINA ETKİSİ 168 9.3.1. Borçlar Kanunu Açısından 168 9.3.2. İş Kanunu Açısından 169 9.3.3. Basın İş Kanunu Açısından 172 9.3.4. Deniz İş Kanunu Açısından 172 9.3.5. Doum İzni Sırasında Geçici İş Göremezlik Ödenei 173 9.4. ANALIĞIN KADIN İŞÇİNİN KIDEMİNE İLİŞKİN HAKLARA ETKİSİ 176 10. ANALIĞIN HİZMET AKDİNİN SONA ERMESİNE ETKİSİ 179 10.1. HİZMET AKDİNİN SÜRELİ FESHİNDE 179 10.1.1. İş Kanunu Açısından 179 10.1.1.1. İş Güvencesi Kapsamına Girmeyen İşçiler Açısından 179 10.1.1.2. İş Güvencesi Kapsamına Giren İşçiler Açısından 183 10.1.2. Dier Kanunlar Açısından 186 10.2. HİZMET AKDİNİN SÜRESİZ FESHİNDE 187 10.2.1. İş Kanunu Açısından 187 10.2.1.1. İşçi Tarafından Süresiz Feshinde 187 10.2.1.2. İşveren Tarafından Süresiz Feshinde 188 a. Doum ve Hamilelik Nedeniyle Devamsızlığı İş K. m. 25′te Belirtilen Süreyi Aşması 188 b. Kadın İşçinin İşe Alınması Esnasında Hamileliine Dair Bilgi Vermeyerek İşvereni Yanıltması 190 c. Kadın İşçinin Doum İzni Sırasında Hastalanması 192 10.2.2. Diğer İş Kanunları Açısından 193 SONUÇ 195 KAYNAKÇA 199