Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarında İçtihat İstikrarsızlığı
Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarında İçtihat İstikrarsızlığı
Ozan ERGÜL
İÇİNDEKİLER-VII
KISALTMALAR-XI
GİRİŞ-1
BİRİNCİ BÖLÜM
İÇTİHAT HUKUKU, EMSAL KARAR ve
EMSAL KARARIN HUKUKİ DEĞERİ
I. KARAR VERİRKEN GEÇMİŞTEN YARARLANMA VE EMSAL KARAR-11
A. Genel Olarak ve Günlük Yaşamda Emsal-11
B. Hukukta Emsal Karar ve İçtihat Hukuku-15
1. Genel Olarak-15
2. Hukukta Emsalin Olgusal Varlığı-25
3. Gelenekler ve Emsal Kararlar-30
4. Emsal Karar ve Hukukta Yaratıcılık-32
5. Hukukta Emsal ve Kıyas: Düşman Kardeşler mi?-33
6. Emsal Kararın Dikey ve Yatay Etkisi-39
a. Emsal Kararın Dikey Etkisi-39
b. Emsal Kararın Yatay Etkisi-42
7. Emsal Kararın Otoritesi ve Bağlayıcılık Sorunu-43
a. Geçmişte Verilmiş Kararlar Mutlak Bağlayıcılığa Sahiptir-43
b. Geçmişte Verilmiş Kararların Bağlayıcılığı Karineye Dayanır-44
c. Geçmişteki Kararların Hiçbir Bağlayıcılığının Olmadığı Görüşü-45
8. Emsal Karar Doktrinine Ahlaki Bakışlar: Bütünlük (integrity) ve Stare Decisis Doktrini-46
II. EMSAL KARARA YAKLAŞIMLAR VE MODELLER-51
A. Doğal Model-53
B. Kural Modeli-57
C. Sonuç Modeli-61
D. Modellerin Değerlendirilmesi: Emsal Karar Kural Koyar mı?-65
1. Otorite sahibi Emsal: Kural Modeli Sonuç Modeline Karşı-65
2. Kural Model Doğal Modele Karşı-69
3. Emsal Kararın Kural Modelini Reddeden Görüş: Gerekçe, Kurala Karşı-71
4. Anayasa ve Yasalar Altında Emsal Kaynaklı Sınırlama-83
III. MEVZUAT ÇERÇEVESİNDE KARARLARIN GEREKÇELİ OLMASI ZORUNLULUĞU, YARGI İÇTİHATLARININ VE EMSAL KARARLARIN HUKUKİ DEĞERİ-87
A. Hukukun Kaynağı Olarak Mahkeme Kararları ve İçtihat-88
B. Kararların Gerekçeli Olması Zorunluluğu, İçtihadı Birleştirme Kararları ve Hukukun Kaynağı Olarak Anayasa Mahkemesi Kararları-92
1. Anayasa, İlgili Yasa ve AİHS Düzenlemelerinde Gerekçeli Karar-92
a. Anayasada Gerekçeli Karar-92
b. Yasalarda Gerekçeli Karar-96
c. AİHM Kararları Işığında Gerekçeli Karar Hakkı ve AİHMin Kendi Kararlarında İçtihat İstikrarı-98
2. İçtihat İstikrarı ve İçtihadı Birleştirme Kararları-104
3. AYMnin İçtihadı Birleştirme Konusundaki Görüşü-112
4. AYM Kararları ve Bağlayıcılığı-115
İKİNCİ BÖLÜM
ANAYASA MAHKEMESİ ve İÇTİHAT İSTİKRARI
Emsal Karara Yaklaşımlar
I. ANAYASA MAHKEMESİNİN KURUMSAL YAPISI VE İÇTİHAT İSTİKRARI: ARAŞTIRMA VE İÇTİHAT BİRİMİ-125
II. BİREYSEL BAŞVURU KARARLARI IŞIĞINDA AYMNİN DİĞER MAHKEMELERİN İÇTİHAT İSTİKRARINA YAKLAŞIMI: DENETLEYEN MAHKEMENİN DİĞER MAHKEMELERE ELEŞTİRİLERİ-129
A. Alt Derece Mahkemesinin Yüksek Mahkeme İçtihadına Uyması Gerekliliği: Murat Çevik Kararı-129
B. İki Yargıtay Dairesinin İçtihatlarında Tutarsızlık ve Bunun İçtihat İstikrarına Verdiği Zarar: Türkan Bal Kararı-141
C. İki Yüksek Mahkemenin Aynı Konuya İlişkin İçtihatlarında İstikrarsızlık: Türkiye İş Bankası A. Ş. Kararı-155
III. AYMNİN NORM DENETİMİNE İLİŞKİN KARARLARINDA İÇTİHAT İSTİKRARI VE EMSAL KARAR-163
A. AYMnin Zor Davaları: AYM Kararlarında Yasayla Görevden Almanın Anayasallığı-163
1. AYMnin 4552 Sayılı Kanun Hakkında Verdiği Karar-164
2. AYMnin 4672 Sayılı Kanun Hakkında Verdiği Karar-168
3. AYMnin 5456 Sayılı Kanun Hakkında Verdiği Karar-171
4. AYMnin 5429 Sayılı Kanun Hakkında Verdiği Karar-177
5. AYMnin 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname Hakkında Verdiği Karar-186
6. AYMnin 6524 Sayılı Kanun Hakkında Verdiği Karar-197
B. Memurların Emekli İkramiyesi Hakkına İlişkin İçtihat İstikrarsızlığı-211
1. AYMnin 2829 Sayılı Kanun Hakkında Verdiği Karar-212
2. AYMnin 5997 Sayılı Kanun Hakkında Verdiği Karar-216
3. AYMnin 6270 Sayılı Kanun Hakkında Verdiği Karar-222
C. Medeni Nikah Öncesi Dini Nikah Kıyma Suçuna İlişkin İçtihat İstikrarsızlığı-232
1. 765 Sayılı Eski TCKnın 237. Maddesi Hakkında Karar-232
2. 5237 Sayılı Yeni TCKnın 230. Maddesi Hakkında Karar-238
D. İstatistik Kanunu: Kişisel Veriler Konusunda İçtihat İstikrarsızlığı-259
1. AYMnin 5429 Sayılı Kanun Hakkında Verdiği Karar-260
2. AYMnin 5813 Sayılı Kanun Hakkında Verdiği Karar-265
E. On Yıl Süreli Denetim Yasağının Kapsamını Genişleten AYM İçtihadı-284
1. Doktrininin Konuya Yaklaşımı: On Yıl Yasağı İki İtiraz Yolu Arasında Geçerlidir-284
2. Anayasa Mahkemesinin On Yıl Süreli Denetim Yasağının Kapsamını Genişleten İçtihatları ve Eleştirisi-302
3. Değerlendirme-307
SONUÇ-311
KAYNAKÇA-317