Teknoloji Serbest Bölgesinde Uygulanan İstisna, Muafiyet ve Destekler
Teknoloji Serbest Bölgesinde Uygulanan İstisna, Muafiyet ve Destekler
Alp AKTAŞ
Vergi, Vergi Teşvik ve Destekleri, Muhasebe, yerel ve uluslararası Raporlama (USGAAP, IFRS), dış ticaret, bağımsız denetim, iç denetim ve proje yönetimi konusunda uzmanlığı bulunan Alp Aktaş'ın Yaklaşım ve Vergide Gündem isimli dergilerde birçok makalesi yayımlanmıştır. 2011 yılından itibaren TÜRMOB ve İstanbul Mali Müşavirler Odası programları kapsamında Vergi, Türk Ticaret Kanunu ve Uluslararası Raporlama konularında eğitim ve seminerler vermektedir. Kariyeri boyunca, Uluslararası firmalarda finansal ve mali süreçlerin yönetilmesi ve raporlanması görevlerinde bulunmuştur. Ayrıca, KOSGEB, TÜBİTAK ve AB Projelilerinde mali sorumluluk ve proje koordinatörlüğü görevlerinde bulunmuş, Teknoloji Geliştirme Bölgesinde ve Serbest Bölgelerde faaliyet gösteren firmalarda üst düzey yöneticilik yapmış, finansal, mali ve insan kaynakları süreçlerinin yönetimi, verimlilik ve inovas-yon projelerinin geliştirilmesi ile Ar-Ge Merkezi kuruluşlarında danışmanlık görevi almıştr.
Evli ve bir çocuk babası olan Alp Aktaş, iyi derecede İngilizce bilmektedir. İstanbul Mali Müşavirler Odası, Türkiye İç Denetim Enstitüsü, YASED Dış Ticaret ve Gümrükler Çalışma Grubu Üyesidir.
ÖNSÖZ
Ülkemiz açısından çok önemli bir konu olan Ar-Ge faaliyetlerinin gerçekleştirilmeye çalışıldığı Teknoloji Serbest Bölgesinde, hem Serbest Bölgelere hem de Teknoloji Geliştirme bölgelerine özgü istisna, muafiyet ve desteklerin aynı anda uygulanabildiğini gözlemlediğim ilk andan itibaren, bu konu ile ilgili detaylı bir çalışma yapma fikri bana çok ilgi çekici gelmişti. Konuyla ilgili olarak çalışmalara başladığım andan itibaren, bu işin hiçte kolay olmadığını algılamam, göründüğünden daha karmaşık bir yapıda olduğunu tecrübe etmem ve bu konuyla ilgili kaynak sayısının oldukça sınırlı olması, birçok zorlukla karşılaşmama neden oldu. Ancak, bu çalışmanın ortaya çıkma aşamasında; çalışma arkadaşlarım, ailem ve kıymetli hocalarımdan aldığım destek ve yardım, çalışma süresi boyunca beni motive etmiştir. Bu çalışmanın, konuya ilgi duyan herkes için faydalı bir kaynak olmasını dilerim.
Bu tezi hazırlamam için benden desteklerini esirgemeyen, başta eşim Çağla Aktaş olmak üzere aileme, çalıştığım şirketimdeki mesai arkadaşlarıma ve Reha Haymanalı'ya, benden yardımlarını esirgemeyen TEKNO-DER'deki yönetici arkadaşlarım Hakan Gümüş ve Uğur Durana, bu tezin hazırlanmasında değerli desteklerini gördüğüm kıymetli hocam Yard. Doç.Dr. İrfan BARLASS'a şükranlarımı sunarım.
İstanbul, 2012
Alp AKTAŞ
alp.aktas(a)actmin.com.tr
İçindekiler
-
Birinci Bölüm:Serbest Bölge, Teknoloji Geliştirme Bölgesi ve Teknoloji Serbest Bölgesinin Tanımları, Gelişmeleri ve Birbirlerinden Farkları
I. ArGe Desteklerinin Uygulandığı Özellikli Bölgelerin Tanımları ve Tarihi Gelişimleri
A. Serbest Bölgeler
1. Serbest Bölge Kavramı ve Tanımı
2. Dünyada Serbest Bölgelerin Gelişimi
3. Türkiye'de Serbest Bölgelerin Gelişimi
B. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (Teknoparklar)
1. Teknoloji Geliştirme Bölgesi (Teknopark) Kavramı ve Tanımı
2. Dünyada Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin (Teknoparklar) Gelişimi
3. Türkiye'de Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin (Teknoparklar) Gelişimi
C. Teknoloji Serbest Bölgesi Kavramı ve Tanımı
II. Teknoloji Serbest Bölgesinin, ArGe Desteklerinin Uygulandığı Diğer Özellikli Bölgeler ile Kıyaslanması
A. Teknoloji Serbest Bölgesinin Serbest Bölgelerden Farkları
B. Teknoloji Serbest Bölgesinin Teknoloji Geliştirme Bölgesinden Farkı
C. Teknoloji Serbest Bölgesinin ArGe Merkezinden Farkı
İkinci Bölüm :Teknoloji Serbest Bölgesinde Gerçekleştirilen Faaliyetlerin Gelir ve Kurumlar Vergisi İstisnaları Açısından Değerlendirilmesi
I. Teknoloji Serbest Bölgesindeki Mükelleflerin Sınıflandırılması
II. Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi İstisnası
A. İstisna Hükümlerinin Uygulanacağı Kanunun Tespit Edilmesi
B. Gelir ve Kurumlar Vergisi
1. 06.02.2004 Tarihinden Önce Ruhsat Alan Üretici Olmayan Mükellefler
2. 06.02.2004 Tarihinden Sonra Ruhsat Alan Üretici Olmayan Mükellefler
3. Üretici (İmalatçı) Olarak Faaliyet Gösteren Mükellefler
4. Yıllık Gelir ve Kurumlar Vergisi Matrahlarının Tespit Edilmesi
a. Serbest Bölgeler Kanununa Göre Vergi Matrahının Tespit Edilmesi
b. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa Göre Vergi Matrahının Tespit Edilmesi
III. Ücretler Üzerindeki Gelir Vergisi İstisnası
A. İstisna Hükümlerinin Uygulanacağı Kanun
1. 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanuna Göre Değerlendirme
2. 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa Göre Değerlendirme
B. İstisna Hükümlerinden Faydalanabilecek Çalışanlar
1. ArGe Personeli
a. Araştırmacı Personel
b. Yazılımcı Personel
c. Teknisyen
2. Destek Personeli
C. İstisna Uygulaması
1. 06.02.2004 Tarihinden Önce Ruhsat Alan Üretici Olmayan Mükellefler
2. 06.02.2004 Tarihinden Sonra Ruhsat Alan Üretici Olmayan Mükellefler
3. Üretici (İmalatçı) Olarak Faaliyet Gösteren Mükellefler
Üçüncü Bölüm :Teknoloji Serbest Bölgesinde Gerçekleştirilen Faaliyetlerin Gelir ve Kurumlar Vergisi Dışındaki Diğer Vergi Mevzuatında Yer Alan İstisnalar Açısından Değerlendirilmesi
I. Katma Değer Vergisi
A. 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Hükümlerine Göre Değerlendirme
B. 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu Hükümlerine Göre Değerlendirme
1. Mal Teslimleri
a. Teknoloji Serbest Bölgesine Türkiye'den Mal Teslimleri
b. Teknoloji Serbest Bölgesine Yurt Dışından Mal Teslimleri
c. Teknoloji Serbest Bölgesinden Türkiye'ye Mal Teslimleri
d. Teknoloji Serbest Bölgesinden Yurt Dışına Mal Teslimleri
e. Teknoloji Serbest Bölgesi İçinde Mal Teslimleri
f. Teknoloji Serbest Bölgesinden Bir Başka Serbest Bölgeye Mal Teslimleri
2. Hizmet İfaları
a. Türkiye'den Teknoloji Serbest Bölgesine Hizmet İfaları
b. Yurt Dışından Teknoloji Serbest Bölgesine Hizmet İfaları
c. Teknoloji Serbest Bölgesinden Yurt Dışına Hizmet İfaları
d. Teknoloji Serbest Bölgesinden Türkiye'ye Hizmet İfaları
e. Teknoloji Serbest Bölgesinde Hizmet İfaları
II. Damga Vergisi ve Harçlar
A. 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu Uygulaması
B. 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Uygulaması
C. Teknoloji Serbest Bölgesindeki Uygulama
III. Gümrük Vergisi
A. 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu Uygulaması
B. 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Uygulaması
C. Teknoloji Serbest Bölgesindeki Uygulama
IV. Sigorta Primi Desteği
A. 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu Uygulaması
B. 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Uygulaması
C. Teknoloji Serbest Bölgesindeki Uygulama
Dördüncü Bölüm :Genel Değerlendirme ve Öneriler
I. Muhattap Olunan Kurumlar ve Yetki Karmaşası Sorunu
II. Teknoloji Serbest Bölgesinin Tabi Olduğu Yasal Mevzuatın Karmaşıklığı, Yetersizliği, Sıkça Değiştirilmesi, Birbiriyle Çelişmesi ve Güncellenmemesi Sorunları
A. Yasal Mevzuatta Sıklıkla Görülen Değişikliklerin Getirdikleri
B. Yasal Mevzuattaki Değişiklikler Nedeniyle Güncellenme Sorunu Yaşanan İkincil Mevzuat Uygulamaları
III. İstisna, Muafiyet ve Destek Uygulamalarının Vergileme İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi
A. Verginin Yasallığı İlkesi
B. Verginin Yasallığı İlkesi Açısından Teknoloji Serbest Bölgesindeki İstisnaların Değerlendirilmesi
C. Genellik ve Eşitlik İlkeleri
D. Vergilendirmede Genellik ve Eşitlik İlkeleri Açısından Teknoloji Serbest Bölgesindeki İstisnaların Değerlendirilmesi
IV. Öneriler