Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Sınai Hakların Rehni
Sınai Hakların Rehni
Doruk UTKU
Sayfa Sayısı
:
366
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2009
ISBN NO
:
9789754645071
270,00
TL ÖNSÖZ Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Anabilim Dalı Özel Hukuk Bilim Dalı Doktora Programı çerçevesinde doktora tezi olarak hazırlanan bu çalışma, jüri başkanı Prof. Dr. Cevdet Yavuz, Prof. Dr. Selçuk Öztek, Prof. Dr. Gökhan Antalya, Prof. Dr. Serap Helvacı ve Prof. Dr. Osman Berat Giirzıımar′dan oluşan doktora jürisi önünde savunulmuş ve oybirliği ile kabul edilmiştir. Kitapta tezin orijinaline aslen sadık kalınmakla birlikte, jüri üyelerinin değerli görüş ve tavsiyeleri doğrultusunda bazı değişikliklere gidilmiş; literatüre de eklemeler yapılmıştır. Yapıcı eleştiri ve görüşleri için tüm jüri üyelerine çok teşekkür ederim. Yoğun iş temposu arasında vakit ayırarak çalışmamı inceleyen ve görüşlerini benimle paylaşan doktora tez danışmanım Prof. Dr. Cevdet Yavuz′a bilimsel katkıları için ayrıca teşekkürlerimi sunuyorum. Akademik hayatım boyunca yardımını benden asla esirgemeyen Prof. Dr. Selçuk Öztek"e ve tez sürecindeki desteği için Prof. Dr. Gökhan Antalya′ya minnetarım. Asistanı olmaktan büyük onur duyduğum Prof. Dr. Osman Berat Gürzumara teşekkür etme fırsatını yakalamak ise benim için ayrı bir mutluluktur. Tezin yazımı sırasında da fiili bir tez danışmanı olarak bana her zaman yol gösteren Hocam′ın, asistanlığım süresince sağladığı manevi ve bilimsel desteği daima büyük bir şükranla hatırlayacağım. Tez çalışmasında ihtiyaç duyduğum kaynakların sağlanmasında bana yardım eden dostlarımı da minnetle anmak isterim. Doktorasını yaptığı Cornell Üniversitesinin Hukuk Kütüphanesinden ABD ve İngiliz hukuklarına ilişkin bavul dolusu kitap ve makaleyi benim için Türkiye′ye taşıma zahmetine giren çocukluk arkadaşım İnş. Yük. Müh. Dr. Rıza Seçer Orkun Keskin′e; Almanca kaynaklara ulaşmakta büyük yardımlarını gördüğüm çocukluk arkadaşım Mak. Yük. Müh. Algan Alper Şen′e; İsviçre′den bazı kaynaklan bana temin eden Mehmet Can Ekzen′e ve Ar. Gör. Ceren Ünal′a; kaynaklara ulaşma konusundaki profesyonel desteği için Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi Hukuk Fakültesi kütüphanecisi Havva Alkış′a müteşekkirim. Ayrıca, Avusturya Hukukuna ilişkin kaynak önerilerinde bulunan dostum Viyana Barosu avukatı Dr. Hasan İnetaş ile ABD Hukukuna ilişkin bazı konulardaki görüşlerini benimle paylaşarak kaynak yardımında bulunan Nevv York Barosu avukatı ve Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim görevlisi Dr. Sinan Utku′ya da katkıları için teşekkür borçluyum. Farklı bir şehirde tez yazan araştırma görevlisi bir nişanlıya sahip olmanın tüm zorluklarına katlanan Dr. Ferah Türkoğlu′na sabrı ve fedakarlığı için müteşekkirim. Ondan çalmak zorunda kaldığım yıllar için nişanlıma özür borçluyum. Son olarak, tezin kısa sürede basılıp okuyucuya ulaşmasını sağlayan Yetkin Yayınevi yetkilisi Sn. Muharrem Başere ve yayınevinin tüm çalışanlarına teşekkür ederim. Dr. Doruk Utku Ankara, Mart 2009 GİRİŞ I. Sunuş Fikri-sınai hakların günümüz teşebbüsleri için kazandıkları önemi iki ayrı açıdan ele almak mümkündür. Klasik sanayi toplumunun bakış açısıyla, çeşitli maddi ürünlerin satışında rekabet baskısını azaltacak, satış miktarının artırılmasına ve fiyatların belki biraz daha yükseltilebilmesine hizmet edebilecek bu haklar, işletmelerin maddi varlıklarının yanında ikinci derecede öneme sahip tekel yetkileri olarak değerlendirilmektedir. Oysa yirminci yüzyılın ikinci yarısında lisanslama faaliyetleri ve fikri-sınai hak devirleri artmaya, bu hakların konusunu oluşturan gayrimaddi malların kendisi de tıpkı maddi inallar gibi ticareti yapılan ürünler haline gelmeye başlamıştır. Bu duruma paralel bir gelişme, gayrimaddi malların teşebbüs sermayesi içindeki değerlerinin anlaşılmaya başlamasıdır. Gayrimaddi malların müzik ve film endüstrisi ile bilgisayar programcılığı ve vveb işletmeciliği gibi yeni gelişmiş ekonomik faaliyet alanlarındaki teşebbüslerin en önemli sermayesini oluşturdukları tartışmasızdır. Ancak, bu malların maddi ürünlerin üretimi ve satışını gerçekleştiren pek çok "klasik" teşebbüsün sermayesi içindeki değerleri de bugün kesinlikle küçümsenemeyecek hale gelmiştir. Bir gayrimaddi malın teşebbüs sermayesi içindeki payının o teşebbüse ait maddi malların değerinden çok daha fazla olması günümüz dünyasında sık karşılaşılan bir gerçek olarak kabul edilmektedir.2 Ne var ki, gayrimaddi malların lisanslama ve fikri-sınai hak devirlerinde ticari birer meta olarak taşıdıkları değere, bilhassa da teşebbüs sermayesi içindeki önemlerine uygun bir gelişmenin fınans alanında ortaya çıktığını Bkz, Smith/Paar, \ aluation of İP. s. 1: Knopf. s. 90-3: Hatzikiriakos. s. 2: Bromfıeld/ Runeckles. s. 344. İki ünlü örneği özellikle belirtilmemiz gerekir: Bunlardan ilki Coca-Cola Firmasıdır. Bu teşebbüsün 1990"lı yıllarda sermaye piyasasındaki ortalama değeri 145.195.000.00ü ABD Doları olarak ölçülmekte iken: mali değeri bunun ′ü, yani 19.145.000.000 ABD Doları olarak gösterilmiştir. Aradaki büyük farkın teşebbüsün elindeki markalar ve ticari sırlardan kaynaklandığı belirtilmektedir. Bkz. Knopf, s. 90-10. İkinci ve muhtemelen en bilinen örnek Microsoft Firmasıdır. Sermaye piyasasındaki değeri 1998 yılında 200 milyar ABD Dolarını aşmıştır. Firmanın 1998 senesindeki maddi malvarlığı bu değerin sadece 1.500.000.000 ABD Dolarlık kısmını karşılamaktadır; fikri-sınai hak konusu gayrimaddi mallar haricindeki toplam malvarlığı ise, % 60"ı nakit olmak üzere. 22.400.000.000 ABD Dolarıdır. Bkz. Knopf. s. 90-11. söyleyebilmek mümkün değildir. Gayrimaddi mallar, sahip oldukları yüksek değere rağmen, finans alanında teminat vasıtası olarak dikkate alınmamışlardır. Teşebbüslerin, özellikle de film veya müzik prodüksiyonuyla uğraşan veya yüksek teknoloji alanlarında faaliyet gösteren teşebbüslerin gayrimaddi mallardan kredi ihtiyaçları için birer teminat vasıtası olarak faydalanamama-ları, bu teşebbüslerin finansman ihtiyaçlarının yeteri kadar tatmin edilebilmesi açısından önemli bir eksiklik olarak ortaya çıkmış; yüksek teminat değerine sahip bu mallardan finansman ihtiyacı için faydalanılamamıştır. Gayrimaddi malların teminat vasıtası olarak taşıyabilecekleri değerin 1990′lı yıllarda farkedilmeye başlandığı söylenebilir3. Batı ekonomilerinde, marka, patentli buluş ve telif hakkına konu eser gibi bazı gayrimaddi mallar bu dönemde teminat vasıtası olarak kullanılmaya başlanmış4; konuya ilişkin bilimsel çalışmaların sayısı da söz konusu gelişmeye paralel olarak aynı dönemde, bilhassa ABD, Kanada ve İngiltere gibi teknoloji yoğun üretim yapılan ekonomilere sahip ülkelerde artış göstermiştir. Gayrimaddi malların teminat değerlerinin yakın gelecekte büyük önem kazanacağı konusunda uluslararası çevrelerde de yaygın bir kanaat bulunmaktadır. Nitekim, "Nesnel Teminatlı İşlemler Hakkında Yasama Kılavuzu"nu (Legislative Gııide on Secıtred Transactions) hazırlayan UNCITRAL′in 2006 yılındaki 39. dönem çalışmaları sonunda sunulan raporda bu kanaat ifade edilmiş5; ilgili komisyonun öngörüsü ve fikri mülkiyet haklarının modern teminat hukuku dışında bırakılamayacağı yönündeki görüşü doğrultusunda 2007 yılında başlatılan6 çalışma neticesinde, Yasama Kılavuzu için, fikri mülkiyet haklarının teminat gösterilmesine ilişkin özel bir ek hazırlanmıştır7. Ne var ki, giderek artan ilgiye rağmen gayrimaddi mallar karşılık gösterilerek gerçekleştirilen kredi faaliyetlerinin sayısının henüz az olduğuna da özellikle dikkat çekilmektedir8. Gayrimaddi mal rehinlerinin hem finansal hem de hukuki açıdan ele alınarak incelendiği çalışmalarda, bu malların finans alanında yaygın kullanılmamasının sebepleri (1) gayrimaddi mal de- Karş. Hatzikiriakos, s. 4-5. Gayrimaddi malların teminat olarak kullandırılmasına yönelik faaliyetler "fikri mülkün temiııatlaştırılması" (ing. intellectıuıl property colluteralisation) terimiyle ifade edilmektedir. Avrupa ve ABD′de 1991-1997 yılları arasında gayrimaddi mallar karşılık gösterilmek suretiyle sağlanmış yüksek miktarlı bazı kredilerin kronolojik listesi için bkz. Bezant/ Punt, para. 6.15. Report of the United Nations Commission on International Trade Lavv on the work of its thirty-ninth session (19 June-7 July 2006). UN A/61/17. Nevv York 2006. para. 81 vd.. Possible futurc work on seeıırity rights in intellectual property. UNC1TRAL Fortieth session (Vienna. 25 June - 12 July 2007). UN A/CN.9/632. Bkz. Annex to the UNCITRAL Legislative Guide on Securcd Transactions dealing \vith security interests in intellectual property (Part 1). para. 1 vd.. Bezant/Punt. para. 1.4: Hatzikiriakos. s. 6. ğerlemesindeki güçlükler, (2) finansman dünyasındaki mevcut eğilimlerde gayrimaddi mallara karşı yabancılık ve bu malların değerlerine ya da karlılığına karşı şüphecilik, (3) kredi talebinde bulunanların işletme faaliyetlerine temel teşkil eden gayrimaddi mallarını kaybetmekten korkmaları ile (4) hukuki belirsizlik ve bilgisizlik olarak tespit edilmektedir9. Gösterilen tüm sebepleri finansal, davranışsal ve hukuksal olarak üç grup içinde toplamak mümkündür. Gayrimaddi mal rehinleri, müzik ve film sektörlerinde önemli bir gelişme göstermiş bulunan, markalaşmaya ve teknoloji yoğun üretime giderek daha fazla yönelen Türkiye açısından da potansiyel önem taşımaktadır. Sınai hak konusu gayrimaddi malların rehnini, İsviçre, Alman, İngiliz ve ABD hukukları ile mukayeseli olarak, Türk Hukuku çerçevesinde incelemeyi a-maçlayan çalışmamız, hukuksal olarak nitelendirdiğimiz gruba giren problemleri konu almaktadır. Gayrimaddi malların relini hukuk doktrininin "kör nokta"larından birisine denk gelir. Yeni gelişmiş bir "uzmanlık alanı" niteliğindeki fikri mülkiyet hukukunda bu hukukun kendisine özgü tartışma ve meseleler üzerine yoğıın-laşılmakta; gayrimaddi mal relini ise söz konusu inceleme konularına nazaran daha az önemli, fazlaca "klasik" ya da daha az karmaşık ve hukuki belirsizliğe kapalı olduğu zannını uyandırmaktadır. Medeni hukukun klasik konularından olan rehin ise, herkesçe alışılmış bulunan taşınmaz-taşınır-alacak rehinleri üçgenine odaklı şekilde incelenmekte; gayrimaddi malların relini ayrı bir uzmanlık alanının yararsız konusu gibi görülmektedir. Aslında, yukarıda "′hukuki belirsizlik" olarak ifade edilen sorunun temelinde de bu durum yatmaktadır10. İşte bu sebeple, çalışmada bazı konular, gayrimaddi mal rehnini aşarak fikri-sınai haklar hukunun ya da tasarruf teorilerinin başka bazı meselelerine de değinecek kapsamda ele alınmış, ortaya çıkan sonuç özel olarak sınai hakların relini çerçevesinde değerlendirilmiştir. II. Çalışma Konusunun Sınırlandırılması Sicilsiz mutlak hak niteliğine sahip fikri haklar ile sicilli mutlak hak olan sınai haklar arasındaki temel farklardan birisi, MarKHK md. 16-18, PatKHK md. 92, EndTasKHK md. 39, EDTK md. 17 ile BitÇeşK md. 49 hükümlerinin sınai haklar üzerindeki tasarruflarda sicile yükledikleri fonksiyondur. Bu iki fikri mülkiyet türü arasındaki bir başka fark ise, devredilemez nitelikli -fakat mali yetkiler üzerindeki tasarrufların neticeleri ile ilişkileri de mutlaka Bkz. Townend. s. 13: Bezant/Punt. para. 2.8. 2.14 vd.: Hatzikiriakos. s. 17 vd.. Kars. Jeremy Phillips. "Intellectual Property as Security lor Debt Finance-A lime to Advance?". F.IPR. Vol. 19. 1997/6. s. 276-277: Knopf. s. 90-3. d. s. 13. detaylı şekilde araştırılması gereken- manevi yetkilerin fikri haklar alanında, sınai haklar alanına nazaran çok daha yoğun olmasıdır. İşte bu iki temel farklılık, gayrimaddi mal rehinlerinin fikri ve sınai haklar birlikte ele alınarak incelendiği bir çalışmada bu hakların sıkça ayrı ayrı değerlendirilmesini gerektirecek; bu da tahinin edileceği gibi ya derinlemesine bir inceleme yapılmasına engel ya da çalışmanın kapsamının aşırı genişlemesine neden olacaktır. Söz konusu olumsuzluklardan kaçınmak için, incelemeye esas olmak üzere telif hakları ile sınai haklar arasında bir tercih yapılması gerekmektedir. Bu çalışmada tercih sınai haklardan yana kullanılmış; fikri haklar çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır. Bununla birlikte, gerekli görülen yerlerde fikri haklar mevzuatına da atıf yapılmak suretiyle sınai hak rehinleri ile telif hakkı rehinleri mukayese edilmiş ve aralarındaki benzerliklere dikkat çekilmiştir. Ayrıca belirtelim ki, gayrimaddi malın ortaya çıkması ve hukuken "mal" niteliği kazanarak rehnedilebilir hale gelmesi, rehin sözleşmesinin rehin veren ile alan arasında kurduğu hukuki ilişki ve relinin paraya çevrilmesi hakkındaki açıklamalar (çalışmada sınai hak rehinleri esas alınmış olmakla birlikte) ana hatları itibariyle fikri hak rehinleri açısından da geçerlidir. Sınai hakların ticari işletme relini kapsamında yer alması" çalışma konumuzun dışındadır. Sınai hakların münferiden rehnedilmesinin incelendiği bu çalışmada, ticari işletme relini, sadece sınai hak rehnine aleniyet kazandırılmasının sonuçlarına ilişkin açıklamalar çerçevesinde, münferit sınai hak relini ile arasındaki sıra ilişkisinin belirlenmesi açısından ele alınmıştır. Çalışma konusunun sınırlandırılmasına ilişkin üçüncü bir husus olarak, incelemede sadece sınai haklara özel mevzuat tarafından düzenlenen hakların dikkate alındığını belirtmemiz gerekir. TTK md. 41-55 hükümlerince düzenlenen ticaret unvanı ile işletme adı üzerindeki haklar, birer sınai hak niteliğinde oldukları genellikle kabul edilmiş bulunmasına12 rağmen, çalışma kapsamının dışında bırakılmıştır. Bu konuda bkz. Reisoğlu, Ticari İşletme Rehni. s. 18-19: Türker. s. 71-72; Kayıhan. s. 37-38: Antmen. s. 63; Erten. s. 36: Ünal, s. 88 vd.: Kendigelen (Ülgen, Ticari İşletme Hukuku). No 587 vd.; Sivil. s. 71. Hirş, Ticaret Hukuku, s. 146: "Ekseri devletler ticaret unvanını şahsa bağlı bir hak olarak telâkki ederler. Bizce ticaret unvanı şahsî bir hak olmaktan çıkmış ve malî bir hak. yani muayyen şartlar altında paraya çevrilebilen bir mal mahiyetini iktisap etmiştir. Yalnız şunu ilâve edelim ki ticaret unvanının mahiyeti hakkındaki ilmî münakaşalar henüz sona ermiş değildir." Ayrıca bkz. İnıregün. s. 75. Mesele yürürlükteki mevzuat açısından ele alındığında. TTK md. 52′nin: "Usulen tescil ve ilân edilmiş olan ticaret unvanını kullanmak hakkı, münhasıran sahibine aittir" hükmü ile işletme adlarını düzenlerken bu hükme atıfta bulunan TTK md. 55. "...ticaret unvanı ve diğer adlar...ticari işletmeye dahil sayılır" hükmünü içeren TTK md. 11/2, ticaret unvanının işletme ile birlikte devredilebileceğini belirten TTK md. 51/11 ve ticaret unvanı ile işletme adlarının ticari işletme Fikri ve sınai hak rehinlerini inceleyen çalışmaların bazılarında13 lisansların teminat gösterilmesi de konunun bir parçası olarak ele alınmakta ve incelenmektedir. Ne var ki, lisans rehninin hukuki niteliğinin gerçekte ne olduğu sorusuna verilecek cevap, aslında tamamen, lisans sözleşmesi ve lisans hakkının hukuki niteliği konusundaki tartışmaların neticesine bağlıdır14 ve bu konu fikri-sınai haklar hukukunun en fazla görüş ayrılığına yol açan meselelerinden birini teşkil etmektedir1""1. Böyle tartışmalı bir meselenin, konusu lisans hakları olmayan bir çalışmada detaylı şekilde ele alınması incelemenin dağılmasına neden olabileceği için lisans rehni sorunu da çalışmamızın kapsamı dışında bırakılmıştır. Lisans rehninin hukuki niteliğini belirleyebilmek için incelenmesi gereken yoğun teorik tartışmanın yanı sıra; PatKHK md. 88/V, EndTasKHK md. 41/V, EDTK md. 18/1V, BitÇeşK md. 50/V ve rchnine konu olabileceklerini ifade eden TİRK md. 3/1 bend a karşısında ticaret unvanın ve (tescilli) işletme adının birer "malvarlığı hakkı" konusu olmadıklarını savunabilmek pek mümkün gözükmemektedir. Kars. Gürzü m ar. s. 61; Kırca, Çiğdem, s. 125; Tekinalp. ij 1 No. 76 vd.; Poroy/Yasaman. No. 64, 461; Kılıçoğlu. s. II; Kendigelen (Ülgen, Ticari İşletme Hukuku). No. 461. Mamafih. TTK md. 5l/Tin: ′"Ticaret unvanı işletmeden ayrı olarak başkasına devredilemez" şeklindeki düzenlemesi ticaret unvanlarını her halükarda bizim çalışmamızın kapsamı dışında bırakmaktadır. Asıl tartışma, işletme adlarını düzenlerken ticaret unvanlarına ilişkin TTK md. 40. 43. 52. 53 ve 54 hükümlerine açıkça atıfta bulunan TTK md. 55"in TTK md. 51 ′c herhangi bir atıf yapmaması karşısında, işletme adı üzerindeki hakkın işletmeden ayrı olarak devredilip edilemeyeceği (dolayısıyla da rehnedilip edilemeyeceği) meselesinde ortaya çıkmaktadır. Yargıtay′ın 1970 tarihli bir kararında (Yarg. TD., 27.10.1970. H.1574/K.3909. Gönen Eriş. Türk Ticaret Kanunu Ticari İşletme ve Şirketler, C. 1. 4. Baskı. Ankara 2007. s. 898) işletme devredilmedikçe sadece işletme adının devrinin olanaksız olduğu ifade edilmiştir. Buna karşılık doktrinde (örn. Arslanlı, Ticaret, s. 85; Karayalçın, s. 401: Poroy/ Yasaman. No. 464: Helvacı [Ülgen, Ticari İşletme Hukuku]. No. 979: Arkan, Ticari İşletme, s. 264) işletme adının işletmeden ayrı olarak devredilebileceği kabul edilmektedir. Bu son görüş benimsendiğinde işletme adının işletmeden ayrı olarak rehnedilebile-ceğini de kabul etmek gerekir. Örn. Knopf. s. 90-34: Hatzikiriakos. s. 78 vd.. Ayrıca bkz. Annex to the UNCTTRAL Legislative Guide on Secured Transactions dealing with security interests in intellectual property (Part 1). para. 90. Kars. Hatzikiriakos. s. 79. Söz konusu tartışmalar hiç dikkate alınmaksızın hazırlandığı anlaşılan (karş. Ticari İşletme Rehni. «Kanun Projesi ve Gerekçesi - Proje hakkında görüşler - Komisyonun hazırladığı metin», Ankara 1965, s. 17-18, 67: TİRK md. 3 gerekçesi. TBMM Tutanak Dergisi. 1971. C. 12. 3. Dönem, sıra sayısı 128. s. 2-3) TİRK md. 3/1 bend c hükmünde ■...lisanslar gibi sınai haklar"ın ticari işletme rehnine konu olabilecekleri ifade edilmiştir. Geniş bilgi için bkz. Ortan, Patent Lisansı, s. 40 vd.; Yüksel, s. 79 vd.: Gürzumar, s. 95-96: Arkan. s. 192-193; Bakırcı, s. 66 vd.; Çamlıbel Taylan. s. 208 vd.: Oktay Özdeni ir. s. 18 vd.: Özel. s. 86 vd.; Fügen Sargın, Milletlerarası Unsurlu Patent ve Ticari Marka Lisansı Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk, Ankara 2002. s. 14 vd.; Tekinalp. § 15 No. 29: Ongan. s. 40 vd.; Tüysüz, Fikri Haklar, s. 96 vd.: Ünal. s. 150 vd.: Şirin Aydıncık. Fikri Haklara İlişkin Lisans Sözleşmeleri, İstanbul 2006, s. 77 vd.. MarKHK md. 21/IV hükümlerinin lisans relıninin uygulamada ortaya çıkmasını zaten son derece güçleştireceğine de dikkat çekmemiz gerekir . Son olarak, bir tür kamusal mal niteliğini haiz bulunan ve rehnedilebil-mesi zaten olanaklı olmayan coğrafi işaretlerin17 çalışma konumuzun dışında kaldığını ayrıca belirtelim. Anılan hükümlerde aksi lisans sözleşmesinde kararlaştırılmadığı sürece lisans hakkının devredilemeyeceği ve alt lisans verilemeyeceği ifade edilmektedir. Bu sınırlama lisans i-lişkisinin lisans veren ve alan arasındaki güvene dayalı bir ilişki olmasının doğal sonucudur. Lisans hakkının serbestçe devredilmesi veya relinin paraya çevrilmesi neticesinde başkalarınca kazanılması, lisans verenin gayrimaddi malın kullanımı üzerindeki kontrolünü kaybetmesi riskini doğurur. Nitekim, UNCTIRAL′in Nesnel Teminatlı İşlemler Hakkında Yasama Kılavuzu için hazırlanan ve fikri mülkiyetin teminat gösterilmesini konu alan kılavuz ekinde de lisansların devredilebilirliğinin sınırlanmasındaki bu amaca işaret edilmiş; lisans haklarının ancak ilgili fikri mülkiyet hukuku uyarınca devredilebil-dikleri ölçüde teminat konusu olabilecekleri (Türk Hukuku açısından TMK. md. 954/1) vurgulanmış; lisansı devralanın lisan hakkını lisans sözleşmesinde öngörülen kayıt ve şartlara tabi olarak elde edeceğinin altı çizilmiştir. Bkz. Annex to the UNCITRAL Legislative Guide on Secured Transactions dealing \vith security interests in intellectual property (Part 1), para. 75. 90. Coğrafi işaretler hakkında bkz. Deniz İlgaz. "Coğrafi İşaretlerin Korunması; Dünyada ve Türkiye′de Durum", Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi. C. 4-6. 1995-1996/1-2. s. 117-142; Zekeriyya Arı, "Coğrafi İşaret Kavramı ve Coğrafi İşaretlerin Tescili". Prof. Dr. Ömer Teoman′a 55. Yaş Günü Armağanı. C. I. İstanbul 2002. s. 45-68; Zekeriyya Arr, "Coğrafi İşaretlerin Korunması", Bilgi Toplumunda Hukuk. Ünal Tekinalp′e Armağan. C. II. İstanbul 2003, s. 159-187; Kaan M. Dericioğlu. "Coğrafi İşaretler", Legal FSHD, Y. I, 2005/3. s. 662-669; Gökmen Gündoğdu. Türk Hukukunda Coğrafi İşaret Kavramı ve Korunması, İstanbul 2006, s. 5 vd.; Karahan (Karahan/Suluk/Saraç/Nal), s. 247 vd.. İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 İÇİNDEKİLER 9 KISALTMALAR 13 KAYNAKÇA 19 GİRİŞ 47 I. Sunuş 47 II. Çalışma Konusunun Sınırlandırılması 49 §1. SINAİ HAKLAR ALANINDA REHNİN KONUSU ve HUKUKİ NİTELİĞİ I. Türk Hukukunda Rehin Çeşitleri 53 II. Sınai Haklar Alanında Relinin Konusu 65 A. Rehin Konusu Kavramı 65 B. Reline Konu Bir Ekonomik Değer Olarak Gayrimaddi Mal 66 1. Gayrimaddi Mal Kavramı ve Gayrimaddi Malın İktisadi Değer Olarak Ortaya Çıkması 66 2. Gayrimaddi Malın Oluşmasında Sınai Hakkın Rolü 73 C. Rehin Hakkı ve Sınai Hak 80 1. Sınai Hak Kavramı ve Bu Hakların Hukuki Niteliği 80 2. Gayrimaddi Mal, Sınai Hak ve Rehin Hakkı İlişkisi 87 3. Rehin Konusu Olabilecek Sınai Haklar 99 a) Tescilli Markalar 99 b) Patentler ve Faydalı Modeller 108 c) Endüstriyel Tasarımlar 1 14 d) Entegre Devre Topografyaları 115 e) Bitki Çeşitleri Üzerinde Islahçı Hakları 118 III. Sınai Hak Rehninin Hukuki Niteliği 122 § 2. SINAİ HAK REHNI SÖZLEŞMESİ ve REHİN HAKKININ KURULMASI I. Tasarruf İşlemlerinde İrade İlkesi ve Teslim/Tescil İlkesi 127 II. Rehin Sözleşmesi - Rehin Tasarrufu Ayrımının Sınai Hak Relini Açısından Değerlendirilmesi 135 III. Sınai Hak Relini Sözleşmesi 157 A. Sınai Hak Rehni Sözleşmesinin Tanımı, Unsurları ve Tarafları 157 B. Sınai Hak Rehni Sözleşmesinin Şekli 163 C. Sınai Hak Rehni Veren ve Alan Arasındaki Sözleşme İlişkisinin Sonuçları 166 1. Genel Olarak 166 2. Sınai Hak Rehnini Tesis Borcu 168 3. Sınai Hak Rehni Verenin Garanti Sorumluluğu 171 a) Genel Olarak 1 71 b) Rehin Konusu Sınai Hakkın Varlığının Garanti Edilmesi 172 c) Tasarruf Yetkisinin Varlığının Garanti Edilmesi 174 d) Rehin Konusu Sınai Hakkın Hükümsüzlüğüne Karşı Garanti 177 e) Gayrimaddi Malda Ayıba Karşı Garanti 185 f) Sınai Hakkın Gasbı İddialarına Karşı Garanti 189 g) Sınai Hak Relini Verenin Garanti Sorumluluğunun Sonuçları 192 h) Sınai Hak Rehni Verenin Garanti Sorumluluğunun Sınırlandırılması 194 4. Rehin Konusu Sınai Hakka İlişkin Bilgi ve - Belgeleri İletme Borcu 197 a) Genel Olarak 197 b) İletilecek Bilgi ve Belgelerin Kapsamı 198 c) Rehin Konusu Sınai Hakka İlişkin Bilgi ve Belgeleri İletmemenin Sonuçları 200 IV. Sınai Hak Rehninin Kuruluşu ve Tamamlanması 202 A. Sınai Hak Rehninin Kuruluşu 202 1. Sınai Hak Rehninin Rehin Sözleşmesi Olmaksızın Ortaya Çıkması 202 2. Sınai Hak Rehni Sözleşmesinin Tasarruf! Etkisi 219 3. Sınai Hakların Rehninde Tasarruf Yetkisine İlişkin Problemler 226 a) İyiniyetin Rehin Hakkının Kazanılmasındaki Etkisi 226 b) Gelecekteki Sınai Hakların Rehni 231 c) Sınai Hak Tesciline Yönelik Hakların ve Başvuruların Rehni 243 B. Sınai Hak Rehninin Tescili ve Aleniyet İlkesinin İşlevi 246 1. Tescil Başvurusu 246 2. Sınai Hak Rehninde Aleniyetin İşlevi 251 C. Sınai Hak Üzerinde Sonra Gelen Rehin Kurulması 263 § 3. SINAİ HAKLAR ÜZERİNDE REHİN HAKKININ HUKUKİ SONUÇLARI I. Sınai Hak Rehninin Kapsamı 267 A. Relinin Teminat Altına Alınan Alacak Bakımından Kapsamı 267 B. Relinin Yüklediği Sınai Hak Bakımından Kapsamı 269 1. Rehin Verilen Sınai Hak ve Sınai Hakkın Bölünmezliği İlkesi 269 2. Patent Hakkının Rehninde Ek Patentler 271 3. Marka Rehninde Birlikte Devri Zorunlu Markaların Durumu 276 4. Patent Hakkının Rehninde Buluşun Kullanımına İlişkin Know-How′ın Durumu 281 5. Tazminat Alacakları 285 6. Lisans Bedelleri 294 II. Sınai Hak Üzerindeki Rehin Hakkının Korunması 298 A. Rehin Hakkının Sınai Hak Sahibine Karşı Korunması 298 B. Sınai Hak Rehninin Üçüncü Kişilere Karşı Korunması 310 III. Sınai Hak Rehninin Sırası 318 § 4. SINAİ HAK REHNİNİN SONA ERMESİ I. Sınai Hak Rehninin Temin Edilen Alacağa Bağlı Olarak Sona Ermesi 323 II. Sınai Hak Rehninin Sınai Hakka Bağlı Olarak Sona Ermesi 325 III. Sınai Hak Sahibi ve Rehin Hakkı Sahibi Sıfatlarının Birleşmesi 327 11 IV. Şartın Gerçekleşmesi, Sürenin Dolması ve Rehin Hakkından Vazgeçme 335 V. Rehnin Paraya Çevrilmesi 336 A. Genel Olarak 336 B. Paraya Çevirme Şekilleri 338 1. Açık Artırma Yoluyla Satış 338 2. Pazarlık Yoluyla Satış 339 3. Cebren İdare ve Lisanslama 339 C. Rehinli Sınai Hakkın Özel Yoldan Paraya Çevrilmesi ve Lex Commissoria Yasağı 342 D. Gayrimaddi Mal Değerlemesi 358 SONUÇ 363
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı