Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mart (135)      Şubat (116)      Ocak (139)      Aralık (134)

Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları ve Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru

Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları ve Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru



Sayfa Sayısı
:  
197
Kitap Ölçüleri
:  
16*24
Basım Yılı
:  
2019
ISBN NO
:  
9789750255434

310,00 TL









Koruma tedbirlerine dayalı tazminat yolu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 141 ile 144. maddelerinde düzenlenmiştir. Belirtilen maddelerde yer alan düzenlemeyle kişiler, ceza muhakemesi sürecinde kendileri hakkında uygulanan yakalama, gözaltı, tutuklama gibi koruma tedbirleri ve diğer muhakeme işlemleri nedeniyle uğradıkları maddi ve manevi zararların tazmini amacıyla tazminat hukukunun genel ilkelerine dayalı olarak Devlet aleyhine tazminat davası açabilmektedir. Koruma tedbirleri nedeniyle tazminat yolu, uygulamada sıklıkla kullanılmakta olup, icra edilen koruma tedbirleri nedeniyle hak ve hürriyetleri ihlal edilen şüpheli veya sanıkların oluşan zararlarının tazmin edilmesinde ciddi bir hukuki ve pratik önemi haizdir.

Söz konusu tazminat imkânı, bireysel başvuru yolu açısından da önem taşımaktadır. Zira, özellikle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin olarak Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvurularda, bir kısım şikâyetler yönünden başvurucunun mezkûr tazminat yolunu tüketmesi gerektiği belirtilmekte ve önemli sayıda başvuru, başvuru yollarının tüketilmediği gerekçesiyle kabul edilemezlik kararıyla sonuçlandırılmaktadır.

Çalışmada; kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı bağlamında koruma tedbirlerine dayalı tazminat davaları ve Anayasa Mahkemesinin bu hukuk yoluna ilişkin güncel içtihadıyla ileriye dönük oluşturabileceği yaklaşım incelenmiştir. Bu kapsamda; yakalama, gözaltı ve tutuklama tedbirlerinin hukukiliği, yakalama, gözaltı ve tutuklama dışındaki diğer ceza muhakemesi işlem ve tedbirlerine karşı tazminat imkânının bulunup bulunmadığı, koruma tedbirlerine dayalı tazminat yolunun uygulama ve mevzuattaki görünümü, tüketilmesi gereken bir kanun yolu olarak etkililiğinin hangi düzeyde olduğu, bireysel başvuru yapılmadan önce hukuka aykırı tedbir ve işlemlere karşı tazminat yolunun tüketilmiş olmasının gerektiği hâller, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin bahsi geçen hukuk yoluna yönelik yaklaşımı ve Anayasa Mahkemesinin ilgili içtihadının diğer yargı mercilerinin tazminat davalarında ortaya koydukları yaklaşımda değişikliğe yol açıp açmadığı gibi hususlar değerlendirme konusu yapılmıştır.

Konu Başlıkları
    Yakalama, Gözaltı, Tutuklama ve Diğer Muhakeme Tedbirlerinin Hukukiliği
    Bireysel Başvuru Öncesi Hukuka Aykırı Tedbir ve İşlemlere Karşı Tazminat Yolunun Tüketilmiş Olmasının Gerektiği Hâller
    Tazminat Nedenleri ve Uygulamayla Bireysel Başvurudaki Görünümleri
    Yakalama, Gözaltı ve Tutuklama Dışındaki Diğer Muhakeme İşlem ve Tedbirlerine Karşı Tazminat İmkânı
    Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Yoluna İlişkin Yaklaşımı
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz  5
Kısaltmalar  11
GİRİŞ  13
Birinci Bölüm
KİŞİ HÜRRİYETİ VE GÜVENLİĞİ HAKKI VE KORUMA TEDBİRLERİ
I. KİŞİ HÜRRİYETİ VE GÜVENLİĞİ HAKKI KAVRAMI  17
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ndeki Görünüm ve AİHM'nin Yaklaşımı  18
B. Anayasa'daki Görünüm ve Anayasa Mahkemesinin Yaklaşımı  20
II. KİŞİ HÜRRİYETİ VE GÜVENLİĞİ HAKKINA MÜDAHALENİN TEMELİ OLARAK KORUMA TEDBİRLERİ  23
A. Koruma Tedbiri Kavramı ve Koruma Tedbirlerinin Özellikleri  23
1. Koruma Tedbiri Kavramı  23
2. Koruma Tedbirlerinin Ortak Özellikleri  24
a. Kanunla Düzenlenmiş Olma  25
b. Belirli Bir Suç Şüphesinin Bulunması Koşulu  25
c. Ceza Hükmü Öncesi Uygulanarak Temel Hak ve Hürriyeti Sınırlandırması  26
d. Geçici Nitelikte Olması  26
e. Ceza Muhakemesi Süreçlerinin İşletilmesinde Araç Olması  27
f. Koruma Tedbirlerindeki Gecikemezlik Şartı ve Belirli Makamlarca Kararlaştırılabilme  28
g. Koruma Tedbirlerine Başvurmada Ölçülülük İlkesi  28
B. Kişi Hürriyeti ve Güvenliği Hakkıyla İlişkili Olan Tazminata Esas Koruma Tedbirleri  29
1. Yakalama Tedbiri  29
a. Yakalamanın Şartları  31
b. Yakalamanın Yerine Getirilmesi ve Yakalananın Hakları  34
i. Yakalamanın Şekli  34
ii. Yakalananın Hakları  35
2. Gözaltına Alma Tedbiri  36
a. Gözaltı İşlemleri ve Gözaltına Alınanın Hakları  38
3. Tutuklama Tedbiri  40
a. Tutuklamanın Şartları  41
i. Muhakeme Koşullarının Gerçekleşmesi ve Şüpheli veya Sanığın Huzurda Olması  42
ii. Sanığa Güvence Belgesi Verilmemiş Olması ve Tutuklama Yasağı Bulunmaması  43
iii. Kuvvetli Suç Şüphesi  43
iv. Tutuklama Nedenlerinden Birinin Varlığı  44
(1) Kaçma Şüphesinin Bulunması  45
(2) Delilleri Karartma Şüphesi  46
v. Ölçülülük  47
b. Tutuklama Kararı, Tutuklamanın Hukuki Sonuçları ve Tutukluluk Süresi  49
i. Tutuklama Kararı  49
ii. Tutuklamanın Hukuki Sonuçları  51
iii. Tutukluluk Süresi  52
İkinci Bölüm
KORUMA TEDBİRLERİNE DAYALI TAZMİNAT YOLU VE
BİREYSEL BAŞVURU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
I. TAZMİNATIN HUKUKİ NİTELİĞİ  56
A. Zarar ve Tazminat Kavramları  56
1. Maddi ve Manevi Zarar Kavramı  56
a. Maddi Zarar  56
b. Manevi Zarar  57
2. Sorumluluk Hukuku ve Tazminat Kavramı  58
a. Genel Olarak Hukuki Sorumluluk  58
b. Tazminat Kavramı  59
II. KORUMA TEDBİRLERİNE İLİŞKİN TAZMİNATIN DAYANAĞI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLER  60
III. KORUMA TEDBİRLERİ NEDENİYLE TAZMİNATA İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELER VE UYGULAMA  62
A. Başvuru Yollarının Tüketilmesi Kuralı  62
1. Başvuru Yollarını Şekli Anlamda Tüketme  63
2. Başvuru Yollarını Maddi Anlamda Tüketme  66
3. Başvuru Yollarının Tüketilmesi Kuralının İstisnaları  67
a. Başvuru Yolunun Makul Bir Başarı Şansı Sunmaması, Etkili ve Yeterli Olmaması –AİHM İçtihadı ve Anayasa Mahkemesinin B.T. Kararıyla Değişen Yaklaşımı–  68
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ndeki Görünüm ile AİHM'nin Sözleşme 5. Madde ve CMK Tazminat Hükümlerine Genel Yaklaşımı  73
1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ndeki Görünüm ve AİHM Uygulaması  73
2. AİHM'nin CMK Tazminat Hükümlerine İlişkin Yaklaşımı  77
C. Mevzuatımız ve Uygulamadaki Görünüm ile Anayasa Mahkemesinin Yaklaşımı  79
1. Ceza Muhakemesi Kanunu 141. Maddede Öngörülen Tazminat Nedenleri ve Bireysel Başvurudaki Görünümleri  80
a. Tazminat Nedenleri  82
i. Kanunlarda Belirtilen Koşullar Dışında Yakalanma, Tutuklanma veya Tutukluluğun Devamına Karar Verilmesi  82
(1) Kanunlarda Belirtilen Koşullar Dışında Yakalanma ve Gözaltına Alınma  83
(a) İlgili Tazminat Nedeninin Bireysel Başvurudaki Görünümü  84
(2) Kanunlarda Belirtilen Koşullar Dışında Tutuklanma ve Tutukluluğun Devamı  86
(a) İlgili Tazminat Nedeninin Bireysel Başvurudaki Görünümü  89
(i) Tutukluluğun Hukukiliği ve CMK 141/1–a Hükmü Bağlamında Anayasa Mahkemesi Kararlarının Değerlendirilmesi  90
ii. Kanunda Belirtilen Gözaltı Süresi İçinde Hâkim Önüne Çıkarılmama  97
(1) İlgili Tazminat Nedeninin Bireysel Başvurudaki Görünümü  99
iii. Kanuni Haklar Hatırlatılmadan veya Hatırlatılan Haklardan Yararlandırılma İsteği Yerine Getirilmeden Tutuklanma  100
(1) İlgili Tazminat Nedeninin Bireysel Başvurudaki Görünümü  101
iv. Kanuna Uygun Olarak Tutuklandığı Halde Kişinin Makul Sürede Yargılama Mercii Huzuruna Çıkarılmaması ve Bu Süre İçinde Hakkında Hüküm Verilmemesi  102
(1) İlgili Tazminat Nedeninin Bireysel Başvurudaki Görünümü  107
(a) Tutukluluğun Makul Süreyi veya Azami Süreyi Aşması ve CMK 141/1–a, d Hükümleri Bağlamında Anayasa Mahkemesi Kararlarının Değerlendirilmesi  110
v. Kişinin Kanuna Uygun Olarak Yakalandıktan veya Tutuklandıktan Sonra Hakkında Kovuşturmaya Yer Olmadığına veya Beraatına Dair Karar Verilmesi  111
(1) İlgili Tazminat Nedeninin Bireysel Başvurudaki Görünümü  115
vi. Mahkum Olan Kişinin Gözaltı ve Tutuklulukta Geçirdiği Sürelerin Hükümlülük Süresinden Fazla Olması veya Mahkum Olunan Suçun Yalnızca Adli Para Cezasını Öngörmesi  115
vii. Yakalama veya Tutuklama Nedenlerinin ve Hakkındaki Suçlamaların Kişiye Açıklanmaması  118
(1) İlgili Tazminat Nedeninin Bireysel Başvurudaki Görünümü  119
viii. Yakalanan veya Tutuklanan Kişinin Durumunun Yakınlarına Bildirilmemesi  119
(1) İlgili Tazminat Nedeninin Bireysel Başvurudaki Görünümü  120
ix. Kişinin Yakalama veya Tutuklama İşlemine Karşı Kanunda Öngörülen Başvuru İmkânlarından Yararlandırılmaması  120
(1) Suç İsnadına Bağlı Tutmaya Karşı Etkili İtiraz Edilebilmesine Dair Güvenceler ve CMK 141/1–k Hükmü  122
(a) Savcılık Görüşlerinin Bildirilmesi  123
(b) Soruşturma Dosyasının İncelenebilmesi  124
(c) Müdafi Yardımından Yararlanabilme  125
(d) Tutmaya İlişkin İncelemelerin Makul Aralıklarla Kısa Sürede Yapılması ve Sonuçların Bildirilmesi  129
(2) İlgili Tazminat Nedeninin Bireysel Başvurudaki Görünümü  130
(a) Suç İsnadına Bağlı Tutmaya Karşı Etkili İtiraz Edilebilmesine Dair Güvenceler ve CMK 141/1–k Hükmü Bağlamında Anayasa Mahkemesi Kararlarının Değerlendirilmesi  135
x. Kişi Hakkında Verilen Arama Kararının Ölçüsüz Bir Şekilde Gerçekleştirilmesi  137
(1) İlgili Tazminat Nedeninin Bireysel Başvurudaki Görünümü  139
xi. Kişinin Eşyasına veya Diğer Malvarlığı Değerlerine Koşulları Oluşmadığı Halde Elkonulması veya Tedbir Konusu Eşya veya Malvarlığı Değerlerinin Usulünce Elde Tutulmaması  139
(1) İlgili Tazminat Nedeninin Bireysel Başvurudaki Görünümü  140
2. Mahkumiyet Kararı Tamamen veya Kısmen İnfaz Edilen Kişi Hakkında Yargılamanın Yenilenmesi Sonucu Beraat veya Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı Verilmesi  141
3. CMK 141/1. Maddede Öngörülen Tazminat Nedenleriyle İlişkili Olmayan Tedbir/İşlemlere Dayalı Tazminat (CMK 141/3) ve HMK 46. Madde Kapsamında Hâkimlerin Hukuki Sorumluluğu  141
a. CMK 141/1. Madde Kapsamı Dışındaki Tedbir/İşlemlere İlişkin Tazminat Yolunun Bireysel Başvurudaki Görünümü ve Anayasa Mahkemesinin Oluşturabileceği Yaklaşım  146
4. Tazminat Nedenleri ve Anayasa Mahkemesi Yaklaşımına İlişkin Genel Değerlendirme –Sorunlu Alanlar, Öneriler, Bireysel Başvuru Kararlarının Uygulamaya Etkisi –  149
Üçüncü Bölüm
TAZMİNAT DAVASININ ÖZELLİKLERİ VE
YARGILAMA YÖNTEMİ
I. DAVANIN AÇILMASI VE TAZMİNATIN BELİRLENMESİ  157
A. Dava Açılması ve Başvuru Mercii  157
1. Davanın Açılabilme Zamanı ve Süresi  157
a. Dava Açma Süresinin Bireysel Başvuru Yönünden Değerlendirilmesi  163
2. Başvuru Şekli ile Görevli ve Yetkili Mahkeme  165
B. Yargılama Usulü ve Tazminatın Tespiti  166
1. Yargılamanın Yürütülme Usulü  166
2. Tazminat Miktarının Tespiti  167
a. Maddi Tazminatın Belirlenmesi  168
b. Manevi Tazminatın Belirlenmesi  170
c. Tazminat Tespitinin Bireysel Başvuru Yönünden Değerlendirilmesi ve Anayasa Mahkemesinin Oluşturabileceği İnceleme Yöntemi  171
II. TAZMİNATIN GERİ ALINMASI, RÜCU EDİLMESİ VE TAZMİNAT İSTENEMEYECEK DURUMLAR  176
A. Tazminatın Geri Alınabileceği Haller ve Ödenen Tazminatın Rücu Edilmesi  176
B. Tazminatın İstenemeyeceği Durumlar  177
SONUÇ  179
Kaynakça  185