Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Nisan (50)      Mart (140)      Şubat (116)      Ocak (138)

Kentsel Dönüşümde Finansal Destekleme ve Mali İşlemler Rehberi

Kentsel Dönüşümde Finansal Destekleme ve Mali İşlemler Rehberi



Sayfa Sayısı
:  
178
Kitap Ölçüleri
:  
16x24
Basım Yılı
:  
2014
ISBN NO
:  
9789750229510

1.680,00 TL









                                                          Önsöz

  Kentsel dönüşüm, "Kent" gibi fiziki ve "dönüşmek" gibi hem fiziki hem de sosyal içeriği olan iki kelimenin bileşkesinden oluşan ve çok boyutlu ele alın­ması gereken bir kavramdır. Bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde köyden-kente tek yönlü ve yoğun olarak yaşanan göç sonrasında büyük şehirlerin mücavir alanı konumundaki kenar mahalleleri bir süre sonra barınma, işsizlik ve suç merkezleri haline gelmektedir. Özellikle bu bölgelerde maddi ve sosyal imkan­sızlıklar yapılaşmada nicelik yönden bir artışı ancak nitelik yönden bir azalışı da beraberinde getirmektedir. Bunun en önemli sebebi kuşkusuz insanoğlunun temel ihtiyaçlarından birisi olan barınma ihtiyacının göç sonrası yaşanan süreçte acil olarak karşılanma isteğidir. Göç sonrasında insanlar ilkolarak başlarını sokabileceği derme çatma gecekondu olarak tabir edilen yapılarda barınma ihti­yaçlarını karşılamaktadırlar. Göçün diğer bir etkisi de bu şekilde yerlerinden yurtlarından çalışmak için ayrılmış insanların barınma ihtiyacına karşı olan hassasiyetlerinin artmış olmasıdır. Barınma ihtiyacı yönünden fazlaca hassas-laşmış bu insanlar, nedeni afetlerden korunmak da olsa kentsel dönüşüm gibi kavramlara mesafeli bir duruş sergilemektedirler. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi verilerine göre Dünyanın aktif deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya deprem kuşağı üzerindeki Türkiye yüz ölçümünün B'si birinci derece deprem kuşağındadır. Kentsel dönüşüm ile ilgili en son yasal düzenleme olan 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürül­mesi Hakkında Kanun adından da anlaşılacağı üzere afet öncesi yapısal tedbirle­rin alınmasının amaçlandığı bir Kanundur. Ancak insanların barınma ihtiyacıyla ilgili geliştirdikleri hassasiyet içerikli refleksin bir şekilde yönetilmesi ve ba­rınma ihtiyacının karşılandığı yapıların sağlamlığının arttırılması konusunda insanların ikna edilmesi gerektiği açıktır. Bu konuda 6306 Sayılı Kanun kentsel dönüşümün sağlanması adına pek çok teşvikler öngörmektedir. Söz konusu teşvikler kapsamında; kira, kredi, vergi kolaylığı ve faiz desteği gibi finansal içeriğin ön planda olduğu destekler olduğu gibi ilgililerin geçici barınma ihtiya­cının karşılanmasına ve ayrıntısı çalışmamızda yer alan bazı bürokratik işlem­lerde alternatif desteklere dönük düzenlemeler bulunmaktadır. Sağlanan ve sağ­lanacak bu imkanların mali içerikli olması ile kamu kaynağının kullanımını gerektirmesi yanında sunulacak imkanların yasanın öngördüğü amaca uygun şekilde doğru kişilere ve mevzuat çerçevesinde gerçekleşmesinin temin edilme­si, uygulamanın denetimini de gerekli kılmaktadır. Ülkemizde kamu kaynağının kullanımını öngören iş ve işlemlerin dış denetimi, bu alanda en geniş yetkilere sahip ve aynı zamanda yargısal bir fonksiyon icra eden Sayıştay tarafından ya­pılmaktadır. Aynı zamanda kentsel dönüşüm mevzuatında çalışmamızda da görüleceği üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na verilmiş denetim yetkisi var­dır. Çalışmamızda 6306 sayılı Kanun çerçevesinde kentsel dönüşüm uygulaması ve destekleme sürecinin analizine yer verilerek, sunulacak mali imkanların doğ­ru kişilere ulaştırılması hedeflenmiştir.    

Çalışmamızın son kısmında yer verdiğimiz Belediye Kanunu ile ilgili kıs­ma gelince; Belediyeler, belediye meclisi kararıyla; mevzuatta yer alan belli alanlarda ve amaçlarla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir. Bir alanın kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edilebilmesi için ayrıca bazı şartlar sayılmıştır. Yine aynı maddede vergi ve ücret desteği ile gayrimenkul sahipleri, hak sahibi konumunda olanlara ve 2981 sayılı Kanun kapsamına gir­meyen gecekondu sahiplerine belli destekler öngörülmüştür. Öncelikle çalışma­da, Belediye Kanunu kapsamında kentsel dönüşüm uygulaması ile ilgili bu şart­larına değinilecek ardından 5393 Sayılı Belediye Kanunu'nun "Kentsel dönü­şüm ve gelişim alanı" başlıklı 73'üncü maddesine, 6306 sayılı Afet Riski Altın­daki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun'un 17'nci maddesi ile getiri­len hükmün; Belediyelerin Kent Mobilyaları Üzerindeki ve Belediyelerin Ma­halli Bina ve İşyerlerinin Biçim ve Renk Uyumuyla İlgili Yetkisine etkisi irde­lenecek, bu konuda mevzuatın güncel halinin sonuçları ortaya konulacaktır.     Çalışmamın; kentsel dönüşüm uygulaması çerçevesinde mali desteklere başvuracaklara ve bu başvurulan değerlendirme konumunda olan idari persone­le ve ayrıca uygulamanın harcama ve gelir boyutu ile görevli olanlara yararlı olmasını temenni ediyorum.

S. Tunahan BAYKARA

 

GİRİŞ

 

Kentsel dönüşüm bir şehrin tamamına veya belli bir bölgesine uygulanan sistematik yapısal uygulamalar şeklinde tanımlanabilir. Kentse dönüşüm son yıllarda ilgi çeken bir konudur. Türkiye'de farklı kentsel dönüşümün nedenleri bulunmaktadır. Bunlardan birisi 1950'lerin başlarından bu yana artan ve Türki­ye'de şehirlerde gecekondulaşmaya neden olan göçtür. Diğeri ise deprem ve doğal afetlere hazırlık çalışmaları olarak kabul edilebilir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre Türkiye'de 19 milyon konut bulunmakta olup bu ko­nutların yüzde 4O'ı kentsel dönüşüm kapsamında yenilenmesi gerekmekte ve planlanmaktadır. Bu kentsel dönüşümün sağlanması ve ayrıca riskli alanlarda yaşamlarını sürdüren vatandaşların desteklenmesi ve teşvik edilmesi için 6306 Sayılı Yasa ile bazı finansal destekler sunulmuştur.

  Anayasanın 56'ncı maddesi; herkesin sağlıklı, dengeli ve güvenli bir çevre­de yaşama hakkına sahip bulunduğunu hükme bağlamakta ve Devlete bu husus­ta görevler yüklemektedir. Yine Anayasanın 23'üncü maddesine göre Devlet, "sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi ger­çekleştirmek" ilegörevlidir. 6306 Sayılı Kanun'un genel gerekçesinde belirtil­diği üzere Kanunda hedeflenen amaç afet meydana geldikten sonra "yara sar­ma" değil, afetten dolayı "yara almama" dır. Çıkarılan bu yasa ile aynı zamanda Anayasadaki "sosyal hukuk devleti" ilkesinin hayata geçirilmesi için önemli ve etkili bir adım atılmasının temini hedeflenmektedir. Kentsel dönüşüm uygula­nan ülkelerde yapılan uygulamaların pek çok saiki olabilmektedir. Çalışmamı­zın ilgili bölümlerinde de değineceğimiz gibi Avrupa'da özellikle ikinci dünya savaşı sonrası yaşanan kentsel dönüşüm atağında amaç ağır harp koşulları altın­da yerle bir olmuş kentlerin yeniden inşasıydı. Sonraki yıllarda mevcut binaların yeniden yapılması ve güçlendirilmesi yanında kent estetiği de dönüşüm uygu­lamalarında bir faktör olarak görülebilecektir. Ülkemizde kentsel dönüşüm, savaş sonrası yıkılan kentlerin yeniden inşasından çok göç ve gecekondulaşma sorununun bir sonucu ve deprem gibi afetlere ön hazırlık safhası şeklinde ortaya çıkmış bir kavramdır. Kentsel dönüşüm uygulanabilirlik açısından pratikte teo­ride olduğu kadar kolay bir uygulama değildir. Evvela kentsel dönüşüm kapsa­mında dönüşüme tabi konutların sahiplerinin uygulamaya karşı takındıkları mesafeli duruşun bertaraf edilmesi ve onların yeterli bilinçlendirilerek ikna edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde kentsel dönüşümün sosyal ve psikolojik yönü ihmal edilmiş olacaktır. Bu kapsamda 6306 Sayılı Yasa çerçevesinde yapı­lacak Kentsel Dönüşüm uygulaması pek çok bilgilendirme seminerleri ve teş­vikler öngörmektedir. Uygulama kapsamında sunulan özellikle mali içerikli teşviklerin varlığı kadar bunların doğru yerlere ulaştırılması da gereklidir. Burada kurumların uygulamaları, Bakanlık ve Sayıştay denetiminin rolü çok önem-  . lidir. Kentsel dönüşüm uygulaması kapsamındaki mali yardım içerikli destek- lerde olduğu gibi kamu kaynağı kullanımı gerektiren tasarrufların hepsinde f Sayıştay denetiminin en önemli fonksiyonu, uygulama kapsamında sunulan desteklerin yasal düzenlemenin öngördüğü ve izin verdiği şekilde gerçekleşme­sini, yapılan hataların düzeltilmesini ve varsa kamu zararından sorumlulukların tespitini ve kamu kaynağının güvenliğini sağlamaktır. Sayıştay denetimi sadece bir sonuç denetimi değil aynı zamanda bir süreç denetimidir. Mevzuata aykırı i' gelişen bir sürecin sonucunda ortaya bir kamu zararı çıkması ya da etkin çalış­mayan bir uygulamanın sonucunda kötü bir performans tablosunun çıkması her , zaman muhtemeldir. Bu yüzden kentsel dönüşüm uygulaması ve destekleme ' sürecinin her aşaması Kanun koyucunun yasalaştırdığı mevzuat ve öngördüğü yasal ruha uygun gerçekleştirilmesi şarttır. Bu aynı zamanda yasayla istenen amacın gerçekleşmesi için de gerekli bir şarttır. Buradan hareketle çalışmamız­da; kentsel dönüşüm uygulama ve destekleme süreçlerinin nasıl bir seyir izle­mesi gerektiği, uygulama ve destek kapsamında mali içerikli hususların neler  ı olduğu, nasıl icra edilmesi gerektiği konulan Sayıştay denetimi yönüyle irdele- m necektir. Böylece kentsel dönüşüm uygulaması ve destekleme süreçlerinde uy­gulamaya başvuran vatandaşlar ile başvuruları değerlendirme konumunda olan idare görevlileri için çalışma bir rehber niteliği kazanmıştır.

 

KİTAP HAKKINDA

-Soru–Cevap ve Açıklamalar
- 2014 Yılı Kentsel Dönüşüm Destekleri Güncel Tutar ve Oranları
- Kentsel Dönüşüm Uygulamasında Kira Yardımı, Kredi ve Faiz Desteği Koşulları (Başvuranlar İçin)
- Tebliğ ve Özelgeler Işığında Kentsel Dönüşümde Vergi ve Ücret Desteği Esasları
- Kentsel Dönüşüm Destekleme, Harcama, Gelir, Muhasebeleştirme Usul ve Esasları (Kamu Kurumları İçin)
- 5393 Sayılı Belediye Kanunu’nda Kentsel Dönüşüm Uygulaması Esasları
- Belediyelerin Bina Cephelerinde Değişiklik ve Yenileme ile Özel Aydınlatma ve Çevre Tanzimi Çalışmalarında Yetki Esasları

 

İçindekiler

Önsöz. 7

Tablolar Listesi.13

GİRİŞ.15

BİRİNCİ BÖLÜM KENTSEL DÖNÜŞÜM

1. KENTSEL DÖNÜŞÜM17

1.1. Kavramsal Çerçeve.17

1.2. Kentsel Dönüşümün Tarihsel Gelişimi.18

İKİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE’DE KENTSEL DÖNÜŞÜM

2. TÜRKİYE'DE KENTSEL DÖNÜŞÜM21

2.1. Türkiye'de Kentsel Dönüşüme Genel Bakış.21

2.2. Mevzuat Altyapısı.23

2.3. Türkiye'de Kentsel Dönüşüm Uygulama Türleri.24

2.4. Türkiye'de Kentsel Dönüşüm Uygulamasında Mevcut Durum.25

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMASI ÇERÇEVESİNDE YAPILAN DEVLET DESTEKLERİ

3. KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMASIÇERÇEVESİNDE YAPILAN DEVLET DESTEKLERİ29

3.1. Mevzuat Altyapısı29

3.2. Verilen Destek Türleri.29

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KENTSEL DÖNÜŞÜM DESTEKLEME SÜRECİ VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
4. KENTSEL DÖNÜŞÜM DESTEKLEME SUREC . r : < • El LVESİ GEREKEN HUSUSLAR33

4.1. Kira Yardımı .34

4.1.1. Hukuki Dayanak 34

4.1.2. Destek Süreç37

4.1.2.1. Kira Yardımı Genelgesine Göre Başvuru Süreci.39

4.1.3. Kira Yardımı Ödemeleri;40

4.1.4. Uygulamaya ilişkin Özel Hususlar.40

4.2. Faiz Desteği41

4.2.1. Hukuki Dayanak41

4.2.2. Başvuru ve Geri Ödeme Süreci.45

4.2.3. Uygulamaya ilişkin Özel Hususlar.47

4.3. Kredi Desteği49

4.3.1. Yapım ve Güçlendirme Kredileri49

4.3.1.1. Hukuki Dayanak49

4.3.2. Konut, işyeri, Tespit ve Yıkım, Borçlanma Kredileri.51

4.3.2.1. Hukuki Dayanak51

4.3.2.1.1. Konut ve İşyeri Kredileri (Yapım kredisi).51

4.3.2.1.2. Tespit ve Yıkım Kredileri54

4.3.2.1.3. Borçlanma Kredisi56

4.3.2.2. Uygulamaya İlişkin Özel Hususlar.57

4.4. Vergi ve Ücret Desteği59

4.4.1. Hukuki Dayanak59

4.4.2. Vergi ve Ücret Desteğinin Kapsamı.63

4.5. Diğer Destekler.65

4.5.1. Geçici Konut/ İşyeri Tahsisi65

4.5.2. Riskli Yapı Tespiti İle Yıktırma İşlemleri Masrafı65

4.5.3. Enkaz Bedeli.69

BEŞİNCİ BÖLÜM İDARELER İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

5. İDARELER İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR71

5.1. Muhasebe ve Belge Düzenine İlişkin Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar.71

5.1.1. Muhasebeleştirme71

5.2.2. Belge Düzeni ve Sorumluluk.73

ALTINCI BÖLÜM KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN MALİ HUSUSLAR

6. KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN MALİ HUSUSLAR.75

6.1. Üretilen Konutun Devrinde Dikkat Edilecek Hususlar.75

6.1.2. Genel Bilgiler75

6.1.3. Konut Üretiminde Aşamalar77

6.1.3.1. Birinci Adım-Riskli yapıların tespiti ve itiraz77

6.1.3.2. ikinci Adım-Riskli yapıların yıktırılması78

6.1.4. Üretilen Konutun Devri ile İlgili Aşamalar78

6.1.4.1. Birinci Adım-Taşınmazların değerinin tespiti.78

6.1.4.2. İkinci Adım-Taşınmazların inşaat maliyetinin hesabı.79

6.1.4.3. Üçüncü Adım-Taşınmazların İlgililere Devri ve Farkların Hesabı79

6.1.4.3.1. Taşınmazların Maliklere Devri79

6.1.4.3.2. Taşınmazların Kiracı Veya Sınırlı Ayni Hak Sahibi Olanlara Devri80

6.2. Harcamalar.80

6.2.1. Gerçekleşecek Harcamalar (6306 Sayılı Kanun'un Uygulama Çerçevesinde)80

6.2.2. Afet Riski altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği (Uygulama Yönetmeliği)'ne Göre Gerçekleşecek Harcamalar.86

6.2.3. Özel Hesap Yönetmeliğine Göre Harcamalar.86

6.3. Gelirler88

6.3.1. Bakanlık Bütçesinde Özel Ödenek Olarak Öngörülecek Özel Gelirler88

6.3.2. Dönüşüm Projeleri Özel Hesabına Gelir Olarak Kaydedilecek Gelirler.89

YEDİNCİ BÖLÜM BELEDİYE KANUNU’NDA KENTSEL DÖNÜŞÜM (5393 SAYILI KANUN/M.73)

7 BELEDİYE KANUNU NDA KENTSEL DÖNÜŞÜM (5393 Sayılı Kanun/M.73)91

7.1. Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projeleri Uygulama için Gerekli Genel Şartlar91

7.2. Büyükşehir Belediyelerinin Yetkileri92

7.3. Öngörülen Mali Destekler92

7.3.1. Vergi ve Ücret Desteği92

7.3.2. Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanlarındaki Gayrimenkul Sahiplerinin Hakları92

7.4. Diğer Özel Hususlar.93

SEKİZİNCİ BÖLÜM BELEDİYELERİN BİNA CEPHELERİNDE DEĞİŞİKLİK VE YENİLEME İLE ÖZEL AYDINLATMA VE ÇEVRE TANZİMİ ÇALIŞMALARI

■ BELEDİYELERİN BİNA CEPHELERİNDE DEĞİŞİKLİK VE YENİLEME İLE ÖZEL AYDINLATMA VE ÇEVRE TANZİMİ ÇALIŞMALARI.95

8.1. Belediyelerin Kent Mobilyaları Üzerindeki Yetksı.95

8.2. Belediyelerin Mahalli Bina ve işyerlerinin B : ~ ■; fle~ı ^vumuvla ilgili Yetkisi.95

8.3. Belediye Kanunu Madde 73'e Eklenen F kradam Sonra .96

8.4. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ve Güçlendirilmesi Amacıyla Yapılarla

İlgili Belediyelere Verilen Yetki98

EKLER

EK-1: KENTSEL DÖNÜŞÜM YASASI.101

6306 AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA

KANUN.101

EK-2: UYGULAMA YÖNETMELİĞİ.114

6306 SAYILI KANUNUN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ114

EK-3: ÖZEL HESAP YÖNETMELİĞİ133

DÖNÜŞÜM PROJELERİ ÖZEL HESABI GELİR, HARCAMA, KREDİ VE KAYNAK

AKTARIMI YÖNETMELİĞİ133

EK-4: BAKANLAR KURULU KARARI-1 (2013 YILINA İLİŞKİN)147

6306 SAYILI KANUN KAPSAMINDA HAK SAHİPLERİNCE BANKALARDAN

KULLANILACAK KREDİLERE SAĞLANACAK FAİZ DESTEĞİNE İLİŞKİN KARAR147

EK-5: BAKANLAR KURULU KARARI-2 (2014 YILINA İLİŞKİN)150

6306 SAYILI KANUN KAPSAMINDA HAK SAHİPLERİNCE BANKALARDAN KULLANILACAK KREDİLERE SAĞLANACAK FAİZ DESTEĞİNE İLİŞKİN KARARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KARAR.150

EK-6: KİRA YARDIMI BAŞVURULARI GENELGESİ151

EK-7: RİSKLİ YAPI TESPİTİ ÇALIŞMALARI GENELGE.153

EK-8: YETKİLENDİRME TEBLİĞİ155

EK-9: RİSKLİ YAPILARIN YIKTIRILMASI SÜRECİ VE TAKİBİNE İLİŞKİN GENELGE.156

EK-10: FAİZ DESTEĞİNE İLİŞKİN BANKALARA YAZILAN YAZI.158

EK-11: MALİYE BAKANLIĞI ÖZELGELERİ160

EK-12: KAMUNUN MÜLKİYETİNDE VEYA KULLANIMINDA OLAN YERLERDE.168

KENTSEL DÖNÜŞÜM VE GELİŞİM ALANI İLÂN EDİLMESİNİN USUL VE

ESASLARINA İLİŞKİN TEBLİĞ.168

EK-13: KAMU İHALE GENEL TEBLİĞDE PAZARLIK ve PAZARLIK 21-B BENDİ İLE

İLGİLİ HÜKÜMLER170

Kaynakça175

Özgeçmiş179

Tablolar Listesi

* îdo 1 Kentsel Dönüşüm Uygulaması Kapsamında Verilen Destekler32

”jdo 2: 2014 Yılı il Bazlı Kira Yardımı Tutarları.36

*aso3: 2014 Yılı Kira Yardımları37

~îdc * Verilecek Kredi Türüne Göre Faiz Desteği Oranları ve Vadelere ilişkin Bilgiler45

*®c 5: Faiz Desteği Tutar Hesaplaması46

'2cS Kredi Kullanma ve Geri Ödeme DönemiSüresince Güncelleme Oranları. 52

~aac 7 Kredilerin Geri Ödeme Süresi.53

~mc i Risk Tespitinde Kullanılacak Fiyatlar.67  

~m>e t: Ç Ş.B.Döner Sermaye işletmesi Müdürlüğü 2013 Yılı Birim Fiyat Listesi68