Hollanda Hukukunda Ötanazi Düzenlemesi ve Türk Hukukunda Uygulanabilirliği Sorunu
Hollanda Hukukunda Ötanazi Düzenlemesi ve Türk Hukukunda Uygulanabilirliği Sorunu
Berat ÖZSARI
ÖZET-VII
ABSTRACT-VIII
SUNUŞ-IX
SUNUŞ-XI
SUNUŞ-XIII
YAZARIN ÖNSÖZÜ-XV
İÇİNDEKİLER-XVII
KISALTMALAR-XXIII
GİRİŞ-1
BİRİNCİ BÖLÜM
ÖTANAZİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE
BENZER KAVRAMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI
I. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE ÖTANAZİ VE DİNLERİN ÖTANAZİYE YAKLAŞIMI-5
A. Ötanazinin Tarihçesi-5
B. Dinlerin (Teoloji) Ötanaziye Yaklaşımı-16
1. Yahudilikte (Musevilik) Ötanazi-17
2. Hristiyanlıkta Ötanazi-18
3. İslamda Ötanazi-21
4. Doğu Dinlerinde ve Budizmde Ötanazi-26
II. KAVRAM OLARAK ÖTANAZİ, ÖTANAZİNİN YAKIN KAVRAMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI VE ÖTANAZİ ÇEŞİTLERİ-27
A. Kavram Olarak Ötanazi-27
B. Ötanazi’nin Yakın Kavramlarla Karşılaştırılması-33
1. İntihar-İntihara İkna ve Yardım-33
2. Talep Üzerine Öldürme-36
3. Kasten Öldürme-37
4. Tasarlayarak Öldürme-39
5. Açlık Grevi-Ölüm Orucu-39
C. Ötanazi Çeşitleri-40
1. Aktif Ötanazi (Doğrudan-Öldürme)-Pasif Ötanazi (Ortotanezi-Ölüme Terk Etme-Non-Traitment Decision-NTD)-40
2. İradeye Bağlı (İstemli-Volonter) - İrade Dışı (İstemdışı- Nonvolonter) Ötanazi-56
3. Kazai Ötanazi- Medikal Ötanazi-63
4. Pediatrik (Erken) Ötanazi-63
5. İç (Self) Ötanazi-Dış Ötanazi-71
6. Hekim Yardımlı (Destekli) İntihar (Physician Assisted Suicide) (Hekim yardımlı ölüm (Physician Assisted Death) -Hekimin ölüme yardımı (Physician aid in dying ))-71
7. Ötanazinin Kötüye Kullanımı (İstemsiz Ötanazi-Ojenik Ötanazi-Ekonomik Ötanazi)-73
D. İstek Üzerine Yaşamı Sonlandırma Hakkının Tartışıldığı Diğer Durumlar-75
İKİNCİ BÖLÜM
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ÖTANAZİ
I. ANGLO-SAKSON HUKUKUNDA ÖTANAZİ-77
A. Amerika Birleşik Devletlerinde Ötanazi-77
B. İngiltere’de Ötanazi-82
II. KITA AVRUPASI HUKUKUNDA ÖTANAZİ-83
A. Almanya-83
B. Avusturya-86
C. Fransa-86
D. Lüksemburg-88
E. İsviçre-89
F. Belçika-92
G. Avustralya Kuzey Bölgesi-97
H. Diğer Ülkelerde Ötanazi-97
I. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) Ötanaziye Yaklaşımı-100
III. TIP YÖNÜYLE FARKLI BAKIŞ AÇILARINDAN ÖTANAZİYİ YORUMLAMAK-108
A. Organ Nakli (Transplantasyonu) ve Ötanazi İlişkisi-116
B. Özellik Arz Eden Bazı Konular Yönünden Ötanazinin Değerlendirilmesi-118
1. Alzeimer (Demans-Bunama) Hastalarına Ötanazi Hakkı-118
2. Mahkumlara Ötanazi veya Hekim Yardımlı İntihar Hakkı-130
3. Yaş Sınırı Olmaksızın Çocuk Ötanazisi veya Bu Konular Yönünden Hekim Yardımlı İntihar Uygulanması Halleri-135
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HOLLANDA HUKUKUNDA ÖTANAZİ DÜZENLEMESİ
(İstek Üzerine Yaşamı Sonlandırma Hakkı)
I. HOLLANDA HUKUKUNDA ÖTANAZİ TARİHÇESİ VE DENEYİMİ-141
II. HOLLANDA HUKUKUNDA ÖTANAZİ YASASI (İSTEK ÜZERİNE YAŞAMIN SONLANDIRILMASI VE İNTİHARA YARDIM KANUNU-TERMINATION OF LIFE ON REQUEST AND ASSISTANCE WITH SUICIDE AC - TRLA) VE HOLLANDA CEZA KANUNUNDAKİ (HCK) DÜZENLEMELER-161
A. Kanuni Sınırlamalar-163
1. Kanun Metinleri-163
2. Temel Maddi Ölçütler-171
B. Hollanda Ötanazi Düzenlemesinde Uyulması Gereken Usuli Hükümler ve Denetleme Yöntemi-178
C. Yönetimsel Tıbbi İncelemeci (Bölge Tıp Müfettişi-İdari Tıbbi Tetkikçi)-180
D. Hollanda’da Ötanazi ve Yardımlı İntihar İnceleme (Tetkik) Komisyonları (Bölgesel Değerlendirme Kurulları)-181
E. Hollanda Ötanazi Uygulamasında Hekim Hakkında Kamu Davası Açılma Şartları-186
F. Hollanda Ötanazi Uygulamasında İnceleme Sisteminin Yeri ve Anlamı-196
III. HOLLANDA HUKUKUNDA PSİKİYATRİK HASTALARDA ÖTANAZİ VE HEKİM YARDIMLI İNTİHAR-200
IV. HOLLANDA’DA YAŞAMIN İSTEK ÜZERİNE SONLANDIRILMASI VE DESTEKLENMİŞ İNTİHAR KANUNU (ÖTANAZİ KANUNU) DEĞERLENDİRİLMESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA-213
V. HOLLANDA’DA ÖZEL ÖTANAZİ KLİNİKLERİ HAKKINDA DÜZENLEME-215
VI. HOLLANDA’DA HEKİMLERİN ÖTANAZİ VEYA YARDIMLI İNTİHAR UYGULAMALARINDA KULLANDIKLARI EN YAYGIN YÖNTEM-218
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA UYGULANABİLİRLİĞİ
SORUNU
I. İNSAN HAKLARI YÖNÜYLE KİŞİLİK HAKKI-YAŞAM (YAŞAMA) HAKKI-HASTA HAKKI VE ÖTANAZİ-221
A. Kişilik Hakkı-223
B. Yaşam (Yaşama) Hakkı-225
C. Hasta Hakkı-237
D. Ötanazi-243
II. ÖTANAZİNİN TÜRK ANAYASA HUKUKU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ-248
III. ÖTANAZİ VE YARDIMLI İNTİHAR’IN TÜRK CEZA KANUNU TASARILARINDA YAPILAN DÜZENLEMELER YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ-259
IV. ÖTANAZİNİN TÜRK CEZA HUKUKU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ-264
A. Türk Ceza Hukukunda Hakkın Kullanılması (TCK. m. 26/1) ve İlgilinin Rızası (TCK. m. 26/2) ve Türk Medeni Kanununun Kişiliğin Korunması (TMK. m. 23) Düzenlemesi ile Bağlantısı-267
1. Hukuki Niteliği-268
2. Ötanazi ile Bağlantısı-269
B. Türk Ceza Hukukunda Zorunluluk Hali (TCK. m. 25/2) ve Yükümlülükler Çatışması-279
1. Hukuki Niteliği-280
2. Ötanazi ile Bağlantısı-283
C. Türk Ceza Hukukunda Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit (TCK. m. 28) Düzenlemesi-288
1. Hukuki Niteliği ve Ötanazi Bağlantısı-288
D. Sonuç ve Görüşümüz-291
E. Ötanazi Hakkında Yapılan Çalışmalar ve Değerlendirilmesine Yönelik Araştırmalar-307
F. İntihara Yönlendirme (Yardım) (TCK. m. 84)-310
G. Türk Ceza Hukuku ve Öğretisi Yönünden Dolaylı Ötanazinin Değerlendirilmesi-311
V. TÜRKİYE’DEKİ HUKUK PROFESYONELLERİNİN ÖTANAZİYE BAKIŞ AÇISI YÖNÜNDEN YAPILAN DEĞERLENDİRMEYE İLİŞKİN BİR ARAŞTIRMA-313
SONUÇ-DEĞERLENDİRME-317
KAYNAKLAR-327