Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mart (135)      Şubat (116)      Ocak (139)      Aralık (134)

Fikri Mülkiyet Hukukunda Televizyon Program Formatlarının Korunması

Fikri Mülkiyet Hukukunda Televizyon Program Formatlarının Korunması



Sayfa Sayısı
:  
176
Kitap Ölçüleri
:  
16x23 cm
Basım Yılı
:  
2012
ISBN NO
:  
9786055373818

90,04 TL











ONSOZ Fikri mülkiyet hukuku, bilgi çağı olacağı kabul edilen yirmibirinci yüzyılın en önemli hukuk dallarından birisi olmaya adaydır. Zira, bu hu¬kuk dalıbilgiyi ve bunun farklı bilim dallarında, farklı şekillerde cisimle-şen görünümlerini korumayı amaçlamaktadır. Başlangıçta, marka, patent, tasarım, ilim ve edebiyat eseri gibi klasik hakları düzenleyen ve korumaya çalışan bu hukuk dalının kapsamı, bilim ve teknolojide meydana gelen büyük değişikliklerle uyumlu olarak her geçen gün daha da genişlemek¬tedir. Tabiatıyla hukukçular da bunları düzenlemek ve koruma altına almak için büyük çabalar sarf etmek zorunda kalmaktadır. Bu çalışmanın konusunu oluşturan TV program formatlarınm nite¬liği ve korunabilirliği sorunu da, fikri mülkiyet hukuku bağlamında, son zamanlarda en çok tartışılan konular arasında yer almaktadır. Tartışmalar sadece Türkiye′ye özgü olmayıp, Avrupa ülkeleri dahil dünyanın birçok ülkesinde değişik boyutlarda cereyan etmektedir. Çeşitli ülkelerdeki öğreti ve yargı kararlarıyla varılan sonuçlar arasında da bir yeknesaklık mevcut değildir. Bu tartışmalar, koruma kapsamına girmeyen bir fikir veya yöntem ile eserin korunan parçasını ve içeriğini birbirinden ayırma¬nın güç olduğunu göstermektedir. Konu üzerinde Türk öğretisinde de bir ortak kanaat oluşmuş değildir. Yargıtay ise, somut olaya bağlı olarak TV program formatlarınm korunacağını kabul etmekte, fakat korumanın ilkelerine yer vermemektedir. Bununla birlikte, Türkiye′deki büyük TV kanallarının, TV program formatlarını içeren yayınları genellikle prime-timeda. yayınlandığı görül¬mektedir. Bu yayınların birçoğuna, yabancı ülkelerden lisans alınmakta veya az ya da çok rakip kanallarda yayınlanan formatlara benzeyen for-matlar geliştirilmektedir. TV kuruluşları genellikle bu formatların huku¬ken korunduğu düşüncesinden hareket ederek, ulusal ya da uluslararası lisanslama yöntemini tercih etmektedir. Sorunun ekonomik boyutu göz önüne getirildiğinde, bu konunun hukuki açıdan ele alınması, tartışılması ve çözümler önerilmesinin ne derece büyük önem taşıdığı anlaşılmakta¬dır. Bu eserin yazarı Dr.Mustafa Arıkan, doktora tez konusunu araştı¬rırken bana da bu konudaki fikirlerimi sorduğunda, yukarıda bahsedilen sorunları aktararak, TV program formatlarının korunması konusunun önemli sorunları bünyesinde barındıran bir konu olduğunu ifade ile bu konuyu tez konusu olarak almasını teklif ettim. Süreç içerisinde sayın Arıkan, yaptığı uzun çalışma döneminin sonunda bu değerli eseri ortaya koyarak doktor unvanını iktisap etti. Ziya Paşanın "Ayinesi iştir kişinin, lafa bakılmaz. Kişinin görünür rütbe-i aklı eserinde" özdeyişinde ifade ettiği gibi, Dr. Mustafa Arıkan′ı artık bizlerin kelimeleri değil, ortaya koyduğu eser anlatacak ve onu akademik camiada hak ettiği konuma taşıyacaktır. Bununla birlikte, bu camianın bir ferdi ve konuyu yazara teklif edenisim olarak, bu eserinya-zarın akademik yetkinliğini gösteren, gerçek anlamda yüz ağartan bir eser olduğunu, fikri mülkiyet hukukuna önemli katkılar sağlayacağını, yeni çalışmalara ışık tutacağını ifade etmeyi bir görev biliyor ve bu esere bir şekilde vesile olmak dolayısıyla mutluluk duyuyorum. Prof.Dr.Sami Karahan Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Başkanı YAZARIN ONSOZU Bu eser, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Bilim Dalı′nda Doktora tezi olarak hazırlanmış, Sayın Prof. Dr. Mehmet AYAN, Sayın Prof. Dr. Şahin AKINCI, Sayın Doç. Dr. Tekin Memiş, Sayın Doç. Dr. Süleyman YALMAN ve Sayın Doç. Dr. İbrahim ERCAN′dan oluşan jüri huzurunda 28.09.2009 tarihinde savunularak oybirliği ile ba¬şarılı bulunmuştur. Jüride bulunan hocalarımın değerli görüş, eleştiri ve önerileri için kendilerine teşekkürü bir borç bilirim. Sayın hocam Prof. Dr. Mehmet Ayan′a tezin sistematiği ve içeriği ile ilgili olumlu katkılarından dolayı minnet ve şükranlarımı sunarım. Sayın Prof. Dr. Şahin Akıncı hocama değerli katkılarından dolayı sonsuz teşek¬kürlerimi sunarım. Akademik hayatta isabetli bir tez konusu belirlemek oldukça önemlidir. Bu çalışma konusunu belirlemede bana yol gösteren değerli büyüğüm, sevgili hocam Prof. Dr. Sami Karahan′a sonsuz teşek¬kürlerimi sunarım. "Fikri Mülkiyet Hukukunda Televizyon Program Formatlarının Korunması" şeklinde çalışmanın konusu belirlendiğinde Türk Hukuk Doktrininde fazla çalışılmamış bir konu olduğu anlaşılmıştır. Bundan do¬layı yabancı doktrin ve mahkeme içtihatlarının incelenmesi kaçınılmaz olmuştur. Bu sebeple 2007 yılında Almanya′nın Münih şehrinde bulunan Max-Planck Enstitüsünde (Max Planck Institut für Geistiges Eigentum Wettbewerbs - und Steuerrecht) onbir aylık bir süreyle araştırma faali¬yetleri devam etmiştir. Max- Planck Enstitüsünde konuyla ilgili olarak mukayeseli hukuktaki görüşler ve mahkeme içtihatlarının incelenmesi imkânı elde edilmiş ve bunlar mümkün olduğunca tezde değerlendiril¬meye çalışılmıştır. Almanya′daki çalışmalarıma önayak olan ve ısrarla Almanya′ya git¬memi teşvik eden ve bu konuda elinden gelen yardımları esirgemeyen sevgili hocam sayın Doç. Dr. İbrahim Ercan′a en derin saygılarımı ve kalbi teşekkürlerimi sunarım. Almanya′da yaptığım akademik araştırmalar için bana kabul mektubu gönderen ve enstitüde de çalışma konumla yakın¬dan ilgilenen, bana akademik hayattaki Alman disiplinini öğreten Prof. Dr. Reto M. Hilty′e sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Gerek yüksek lisans gerek doktora tezimin danışmanlığını üstlenen ve çalışmalarımda her zaman kendisinden çok büyük destek gördüğüm değerli hocam Prof. Dr. Süleyman Yalman′a ve yoğun çalışmaları arasında tezimle ilgilenen, tezin son halini almasında yaptığı olumlu eleştirilerle büyük katkısı olan sevgili hocam Prof. Dr. Tekin Memiş′e teşekkürü bir borç bilirim. Akademik çalışmamda büyük fedakârlık, sabır ve olgunluk gösteren, rahat bir çalışma ortamı sağlayan sevgili eşime, biricik oğlum Sadık Eren ve biricik kızım Ayşe Ennur′a sonsuz teşekkürler. Dr. Mustafa ARIKAN Selçuklu Mayıs 2012 GİRİŞ Televizyon programları ve formadan televizyon şirketleri için çok büyük bir öneme sahiptir. Zira programlar televizyon kuruluşları için vazgeçilmez varlık şartıdır. Programlar ne kadar çok seyirciyi ekran ba¬şına çekebilirse televizyon kuruluşlarının reklam gelirleri de aynı oranda büyümektedir. Bu nedenle sektörde kıyasıya rekabet ortamı oluşmak¬tadır. Televizyon kanalları programları bazen kendi içyapımları olarak hazırlarken bazen de yapım şirketlerine hazırlattırmaktadırlar. Bazen de yurt dışından başarılı program formatları ithal edilmektedir1. Son zamanlarda izleyicilerin televizyona en çok vakit ayırdıkları zaman dilimlerinde (Prime time) genellikle bu tür başarılı formattaki programlar yayınlan¬maktadır. Bunun sebebi de bu tür programların yüksek oranda reyti almalarıdır. Televizyon programlarının ve formatlarının uluslararası ticarette; büyük bir pazar payı vardır. Özellikle de denenmiş programlara yöne-l lik talep gittikçe artmaktadır. Bu durum birçok ülkede milli televizyon I düzenlerinin liberalleşmesiyle başlamıştır. Ülkelerde radyo-televizyon tekelinin kalkması ve yerini özel radyo ve televizyonların alması, yayın teknolojilerindeki yeni gelişmeler ve seyredilebilen televizyon kanalları¬nın sayısının artmasıyla birlikte televizyon sektöründe esaslı değişiklikler meydana gelmiştir. Bütün bu gelişmeler televizyon yayıncıları ve yayınları arasında gittikçe artan bir rekabet ortamı oluşturmuştur. Bu nedenle rey¬ting kaygıları ile hareket eden televizyon kanalları yüksek reyting almış programları takip ederek bunlara benzer formatta programlar üretmekte veya yapım şirketlerine bu tür programlar yaptırmaktadırlar. Program üreticileri genellikle yurt dışında denenmiş ve başarılı olmuş programla¬rın formatlarına benzer nitelikte programlar yapmaktadırlar2. Yurt içinde de başarılı olmuş programların ve formatlarının taklit edilmeleri de söz konusudur3. Bu bağlamda bazı televizyon kanalları yüksek reyting alan4 programları ve formatlarını benzer şekilde kendi kanallarında yayınlaya-bilmektedirler. Şayet program lisansı ile birlikte alınmışsa problem yoktur. Program lisans alınmaksızın yayınlanırsa buna paralel olarak uygulamada fazlaca sorunlarla karşılaşılmaktadır*. Bu nedenle yayını taklit edilen televizyon şirketi telif hakları koru¬masından yararlanmayı deneyebilir. İşte bu noktada televizyon progr; formatının Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku anlamında eser niteliğini haiz olup olmadığı problemi ortaya çıkmaktadır. Eğer bu soruya olumlu cevap verilebilirse televizyon program formadan telif hakları korumasından yararlanabilir. Televizyon program formatlarının eser niteliği kabul edile¬cek olursa ikinci bir adımda bunların FSEK.′te sayılan eser gruplarındam hangisinin kapsamında değerlendirileceği de diğer bir problemdir, BÜ konunun kanunda düzenlenmemiş olması problemin kaynağını oluş¬turmaktadır. Bu çalışmada mukayeseli hukuktaki mahkeme kararları ve doktrinde ortaya konulan görüşler dikkate alınarak konunun açıklığa kavuşturulması amaçlanmıştır. Elbette televizyon program formatlarının telif hakları dışında rekabet hukuku, marka hukuku, sözleşme hukuku gibi diğer hukukî müesselerle korunması düşünülebilir. Ancak bu çalışmada FSEK. bağlamında program formatların korunması incelenmiştir. Bunun¬la birlikte kısa da olsa diğer hukukî koruma yollarına temas edilmiştir. İÇİNDEKİLER GİRİŞ KONU İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER § 1. KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ ve SINIRLANDIRILMASI 1 I. Konunun Takdimi 1 II. Konunun Önemi 5 III. Konunun Sınırlandırılması 8 Birinci Bölüm TELEVİZYON PROGRAM FORMATI KAVRAMI, BENZER KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ VE ESER NİTELİĞİ § 2.FORMAT KAVRAMI ve TÜRLERİ 11 I. Format Kavramı 11 A. Genel Olarak 11 B. Televizyon Prograrrj, Formatı Kavramı 12 C. Televizyon Programı ve Televizyon Program Formatı Kavramı 14 II. Format Türleri 18 A. Show Programı Formatı 19 B. Dizi Programı Formatı 19 III. Program Formatı, Treatment ve Senaryo Arasındaki İlişki 22 A. Genel Olarak 22 B. Program Formatı ve Treatment 22 C. Senaryo ve Program Formatı 23 D. Değerlendirme 24 IV. Program Formatı ve Eser Kavramı 25 A. Program Formatı ve Fikrî İçerik 25 B. Program Formatı ve Soyut Fikir 26 1. Soyut Fikirlerin Somut Ürünlerden Ayırdedilmesi 31 a. Genel Olarak 31 b. Fikir Kavramı 31 c. Program Formatmın Somutlaşması 36 2. Program Formatlarının Korunması 39 a. Program Formatmın Hukukî Niteliği 40 b. Korumanın Şartları 42 c. Eser Sahipliği 42 aa. Program Formatı Temelinde Oluşturulan Televizyon Programlarında Eser Sahipliği 44 bb. Birlikte Eser Sahipliğinde Malî Hakların Kullanılması 47 cc. Birlikte Eser Sahipleri Arasındaki Anlaşmazlıkların Çözümlenmesi 47 dd. Yapımcı Firmanın Malî Hak Sahipliği 49 d. Filme Çekmenin Hukukî Niteliği 50 V. Program Formatlarında Eser Sahibinin Hususiyeti Kavramı 54 A. Eser Sahibine Mahsus Olma Hususu 54 B. Şekillenme Kalitesi , 55 C. Formatlarda Hususiyet 56 D. Münferit Unsurlar Bakımından Hususiyet 56 1. Moderasyonlarda Hususiyet 56 a. Moderasyon Tarzında Hususiyet 58 b. Moderatörün Taklit Edilmesi 59 2. Başlıklarda Hususiyet 60 3. Karakterlerde Hususiyet ve Fikrî Hukuk Korunması 62 4. Yarışma Oyunları ve Sorularda Özgünlük 65 5. Müzik Unsurlarında Hususiyet 69 6. Programın İçerik Yapısında Hususiyet 71 7. Arka Plan Unsurlarında Hususiyet 72 8. Kombinasyonlarda Hususiyet 74 a. Özgün Şekillendirme Hareket Sahası 75 b. Özgün Şekillendirme 76 E. Değerlendirme 76 İkinci Bölüm TELEVİZYON PROGRAM FORMATLARININ MUKAYESELİ HUKUKTA KORUNMASI § 3.KONUNUN KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ YERİ 79 I. Genel Olarak 79 II. Fransız Hukukunda Program Formatlarınm Korunması 80 A. Genel Olarak 80 B. Fransız Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Program Formatlarınm Korunması 80 C. Fransız Haksız Rekabet Hukukunda Program Formatlarının Korunması 82 D. Değerlendirme 83 III. İngiliz Hukukunda Program Formatlarının Korunması 83 A. Genel Olarak 83 B. İngiliz Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Program Formatlarının Korunması 84 C. Hughie Green Davası 86 D. İngiliz Haksız Rekabet Hukukunda Program Formatlarının Korunması 89 E. Kanuni Düzenlemelerle Problemi Çözme Çalışmaları 92 F. Değerlendirme 93 IV. Alman Hukukunda Program Formatlarının Korunması 93 A. Genel Olarak 93 B. Almanya′da UrhG. Kapsamında Program Formatlarının Korunması 94 C. Alman Marka ve Haksız Rekabet Hukukunda (UWG) Program Formatlarının Korunması 95 D. Culpa in Contrahendo Hükümleriyle Program Formatlarının Korunması 96 E. Alman Hukukunda Sözleşme Yoluyla Program Formatlarının Korunması 97 F. Değerlendirme 98 V. ABD. Hukukunda Program Formatların Korunması 98 A. Genel Olarak 98 B. ABD. Hukukunda Program Formatlarının Telif Hakkıyla Korunması 100 C. ABD. Haksız Fiil Hukukunda Program Formatlarının Korunması 102 1. Genel Olarak 102 2. Sözleşme Benzeri İşlem (Quasi Contract) 102 3. Güven İlişkisinin Zedelenmesi (Breach of Confidental Relationship) 103 D. Değerlendirme 105 Üçüncü Bölüm PROGRAM FORMATLARININ FİKRİ MÜLKİYET HUKUKUNDA KORUNMASI § 4.TELEVİZYON PROGRAM FORMATLARININ FİKİR ve SANAT ESERLERİ KANUNU KAPSAMINDA KORUNMASI 107 I. Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun Koruma Konusu 107 II. Telif Haklarının İhlal Edilmesi 108 III. Eser Bölümlerinin Korunması 109 IV. Eserin Korunan Bölümlerinin Telif Hakları Bağlamında Değerlendirilmesi 110 A. İçerik ve Şekil Arasında Ayrım Yapılmasının İlke Olarak Önemsizliği 110 B. İşlenme Eserler Bakımından Değerlendirme 111 C. Program Formatlarının Talimat Niteliğinde Korunması 112 1. Talimatların İçtihatlarda ve Doktrinde Değerlendirilmesi 113 2. Gerekçelendirme Eksikliği 114 3. Hukuk Politikası 115 D. Formatlar Bakımından Değerlendirme 116 V. Serbest ve Serbest Olmayan Kullanma 116 A. Kullanımın Yoğunluğu 117 B. Uyuşan Hususların Karşılaştırılması 118 C. Formatlarm İzin Verilen ve Verilmeyen Kullanımları 119 VI. Değerlendirme 120 §5.HAK İHLALİNDE AÇILABİLECEK DAVALAR 121 I. Genel Olarak 121 II. Tespit Davası 121 III. Tecavüzün Ref′i Davası 123 IV. Tecavüzün Men′i Davası 125 V. Tazminat Davaları 125 § 6.PR0GRAM FORMATLARININ FİKİRve SANAT ESERLERİ KANUNU DIŞINDAKİ HUKUKİ YOLLARLA KORUNMASI 128 I. Genel Olarak 128 II. Culpa in Contrahendo Çerçevesinde Koruma İmkânı 128 III. Sebepsiz Zenginleşme Hükümleri Çerçevesinde Koruma İmkânı 133 IV. Değerlendirme 134 V. Sözleşme Hükümleri Çerçevesinde Koruma İmkânı 135 § 7. MARKA HUKUKUNDA PROGRAM FORMATLARIN KORUNMASI 136 I. Genel Olarak 136 II. Marka Hukukuna Göre Koruma Şartları 137 A. Marka Olarak Korunabilen İşaret 137 1. Marka Olarak Format 138 2. Marka Hukuku Bakımından Format Unsurları 139 B. Marka Hakkının Oluşumu 140 1. Tescil 141 2. Kullanılma İle Ayırt Edici Nitelik Kazanılması 145 III. Marka Hukuku ve Başlıkların Korunması 148 IV. Özdeş İşaret ve Ürünler 148 V. Benzer İşaretler ve/veya Ürünler 149 VI. Tanınmış Marka Bağlamında Program Formatlarının Değerlendirilmesi 151 VII. Marka ve Başlık Korumasında Sahiplik Kavramı 153 VIII. Değerlendirme 153 § 8. HAKSIZ REKABET HÜKÜMLERİNE GÖRE PROGRAM FORMATLARININ KORUNMASI 155 I. Genel Olarak 155 II. Haksız Rekabetin Unsurları 157 III. Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Haksız Rekabete Hâkim Olan İlkeler 158 IV. Formatların Taklit Edilmesinin Dürüstlük Kuralına Aykırılığı 160 A. Haksız Rekabet İlkeleri Bağlamında Kendine Özgü Olma Hususu 161 B. Rekabeti Haksız Hale Getiren Durumlar 164 1. İltibas (Karışıklığa Neden Olmak) (TTK. md. 57/5) 165 2. İmalat veya Ticaret Sırlarından Yararlanma veya Yayma (TTK. md. 57/8) 166 3. Aldatıcı Reklam 167 4. Character Merchandising ve Haksız Rekabet Koruması 168 V. Değerlendirme 169 VI. Haksız Rekabetin Sonuçları 169 A. İhtiyati Tedbir 169 B. Hukuki Sorumluluk 170 1. Tespit Davası 170 2. Men (Önleme) Davası 170 3. Haksız Rekabetin Sonucu Olan Maddî Durumun Ortadan Kaldırılması 170 4. Maddi ve Manevi Tazminat Davaları 171 SONUÇ 173