Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Biyogüvenlik Hukuku ( Avrupa Birliği Mevzuatı ile Karşılaştırmalı )
.jpg){kind=small}
Biyogüvenlik Hukuku ( Avrupa Birliği Mevzuatı ile Karşılaştırmalı )
Mehmet Nafi ARTEMEL
Sayfa Sayısı
:
469
Kitap Ölçüleri
:
16x24
Basım Yılı
:
2014
ISBN NO
:
9786054847693
785,00
TL
Yrd. Doç. Dr. Mehmet Nafi ARTEMEL
- Biyogüvenlik Hukukunun Gelişimi
- Türk Biyogüvenlik Hukukunun Oluşumu Ve Uluslararası Biyogüvenlik Ve Ticaret Anlaşmalarına Uyumu
- Araştırma, Geliştirme Ve Kapalı Alanda Kullanım Faaliyetleri
- Deneysel Amaçlı Serbest Bırakma Faaliyetleri
- Gıda, Yem Ve Diğer Sınai Amaçlı Kullanım Ve Piyasaya Sürme Faaliyetleri
- Gıda, Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı Ve Tagem
- Biyogüvenlik Kurulu
- Komiteler Ve Uzmanlar Listesi
İÇİNDEKİLER
Önsöz. III
KISALTMALAR.. VII
İÇİNDEKİLER.. XV
I. KISIM
BİYOGÜVENLİK HUKUKUNUN GELİŞİMİ
BİRİNCİ BÖLÜM
GİRİŞ
1.1. Genel Olarak. 3
1.1.1 Geleneksel biyoteknoloji ile başlayan yolculuk.. 3
1.1.2 DNA’nın keşfi ve modern biyoteknolojiye geçiş. 5
1.1.3 Modern biyoteknoloji ile gelen devrim.... 6
1.2 Karşıt Görüşler Arasında Biyogüvenlik Hukukunu Şekillendiren
Etkenler 8
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK BİYOGÜVENLİK HUKUKUNUN OLUŞUMU VE ULUSLARARASI BİYOGÜVENLİK VE TİCARET ANLAŞMALARINA UYUMU
2.1 Genel Olarak. 19
2.2 Türk Biyogüvenlik Mevzuatının Oluşumu ve Çerçevesi 21
2.2.1 1998 tarihli Transgenik Kültür Bitkilerinin Alan Denemeleri Hakkında Talimat. 22
2.2.2 2009 tarihli Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar
ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair
Yönetmelik.. 23
2.2.3 2010 tarihli Biyogüvenlik Kanunu ve Yönetmelikleri 23
2.2.3.1 2014 tarihli değişiklik. 25
2.3 Türk Biyogüvenlik Mevzuatının Uluslararası Biyogüvenlik Mevzuatına
Uyumu. 25
2.3.1 Biyoçeşitlilik Sözleşmesi ve Protokolleri 26
2.3.1.1 Cartagena Protokolü. 27
2.3.1.2 Nagoya Protokolü. 30
2.3.1.3 Nagoya Kuala-Lumpur Ek Protokolü. 30
2.3.2 Avrupa Birliği biyogüvenlik mevzuatı. 30
2.3.2.1 Türkiye Düzenli İlerleme Raporları 33
(i) 2006-2014 yılları Türkiye İlerleme Raporları 33
2.3.2.2 Avrupa Birliği müktesebatına uyum açısından başlıca sorunlar 35
(i) Hukuki terminoloji ve kavramlar 35
(ii) Avrupa Birliği Adalet Divanı içtihatları 36
(iii) Avrupa Birliği mevzuat değişikliklerinin takibi 36
(iv) Avrupa Birliği mevzuatı ile çelişkili hükümler ve uygulamalar 37
2.4 Uluslararası Ticarî Sözleşmelerden Kaynaklanan Yükümlülükler 39
2.4.1 Dünya Ticaret Örgütü.. 39
2.4.1.1 Avrupa Birliği’nin fiili moratoryumu bağlamında Transatlantik
uyuşmazlık. 40
2.4.1.2 Türk biyogüvenlik mevzuatı ve uygulamalarının DTÖ kurallarına
uyumu. 40
2.4.1.2.1 Biyogüvenlik mevzuatı ve uygulamalarının DTÖ kurallarına
aykırı olduğu yönündeki iddialar 41
2.4.2 Gümrük Birliği Anlaşması. 43
2.4.2.1 Eski Bilimsel Komite onaylı GDO’ların Biyogüvenlik Kurulunca
onaylanmaması 45
2.4.2.2 Malların serbest dolaşımına ilişkin yükümlülükler ve istisnalar 46
2.4.3 Uyuşmazlıkların ikili ve çok taraflı görüşmelerle devletler katında giderilmesi 48
II. KISIM
TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ’NDE ARAŞTIRMA VE TİCARÎ FAALİYETLERE İLİŞKİN
YASAL DÜZENLEMELER
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE KAPALI ALANDA KULLANIM FAALİYETLERİ
3.1 Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri 53
3.1.1 Genel Olarak.. 53
3.1.2 Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerine Dair Temel Hukuki Tanım ve
Kavramlar. 53
3.1.2.1 Biyogüvenlik mevzuatımızda araştırma geliştirme faaliyetleri 53
3.1.2.2 Araştırma-geliştirme konusu genetik materyal 54
3.1.2.3 Araştırma-geliştirme yapanların hukuki tanımı 55
3.1.2.4 Araştırmaya-geliştirme yapmaya yetkili kuruluşlar 55
3.1.2.4.1 Araştırma enstitüsü ile araştırmaya yetkili kuruluş arasındaki
fark. 56
3.1.3 Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinde Bulunmak İçin Gerekli İzin.. 56
3.1.3.1 İznin niteliği 57
3.1.3.1.1 İzin için başvuru merci 58
3.1.3.1.2 İzin için başvuru formu. 58
3.1.3.1.3 İzin belgesi 60
3.1.3.2 Araştırma-geliştirme koşulları 60
3.2 Kapalı Alanda Kullanım Faaliyetleri 61
3.2.1 Genel Olarak.. 61
3.2.1.1 Biyogüvenlik mevzuatımızda kapalı alanda kullanıma dair hukuki
düzenlemeler 63
3.2.1.2 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 63
3.2.2 Türk ve Avrupa Birliği Mevzuatında Kapalı alanda Kullanıma Dair Temel
Hukuki Tanım ve Kavramlar. 66
3.2.2.1 Kapalı alanda kullanım kavramı 66
3.2.2.1.1 Kapalı alan. 66
3.2.2.1.2 Kapalı kullanım... 67
3.2.2.2 Kullanıcı 67
3.2.2.2.1 Avrupa Birliği mevzuatında kullanıcı 67
(i) Kullanıcı ibaresinin Avrupa Komisyonu ile Polonya arasında dava konusu olması 68
3.2.2.2.2 Türk mevzuatında kullanıcı 69
3.2.2.3 İlgililer 69
3.2.2.4 Bildirim... 70
3.2.2.5 Kapalı alanda kullanım konusu genetik materyal 70
3.2.2.5.1 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 72
3.2.3 Kapalı Alanda Kullanım Faaliyet Türleri 73
3.2.3.1 Araştırma, geliştirme ve eğitim faaliyetleri 74
3.2.3.2 Araştırma, geliştirme ve üretim faaliyetleri 76
3.2.3.3 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 77
3.2.3.3.1 Kapalı alanda kullanım faaliyetleri hakkında kamuoyunun
bilgilendirilmesi 78
3.2.4 Kapalı Alanda Kullanım Başvurusu.. 79
3.2.4.1 Normal prosedüre tâbi başvuru. 79
3.2.4.1.1 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 80
(i) 1. Sınıf kapsamındaki faaliyetler 80
(ii) 2. Sınıf kapsamındaki faaliyetler 81
(iii) 3. Sınıf ve 4. Sınıf kapsamındaki faaliyetler 81
3.2.4.2 Türkiye’de kapalı alanda kullanım koşullarını belirleyen merci 82
3.2.4.3 Kapalı alanda kullanım koşul ve standartları 83
3.2.4.4 Basitleştirilmiş işlem başvurusu. 84
3.2.5 Kapalı Alanda Kullanım Hususunda Yapılacak Bilimsel Değerlendirmeler. 84
3.2.5.1 Araştırma-geliştirme amaçlı kapalı alanda kullanım faaliyetleri ile
ilgili değerlendirmeler 85
3.2.5.2 Araştırma geliştirme amacı dışında kapalı alanda kullanım
faaliyetleri ile ilgili değerlendirmeler 86
3.2.5.2.1 Risk değerlendirme. 87
3.2.5.2.2 Çevresel risk değerlendirme. 87
3.2.5.2.3 Sosyo-ekonomik değerlendirme. 88
3.2.5.2.4 Etik değerlendirme. 89
3.2.5.3 Değerlendirmeler ve Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 90
3.2.6 Türkiye’deki Uygulamalar. 91
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
DENEYSEL AMAÇLI SERBEST BIRAKMA FAALİYETLERİ
4.1 Genel Olarak. 93
4.1.1 Biyogüvenlik mevzuatımızda deneysel serbest bırakma faaliyetlerine dair
hukuki düzenlemeler. 94
4.1.2 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma.. 95
4.2 Deneysel Serbest Bırakmaya Dair Temel Hukuki Tanım ve
Kavramlar 96
4.2.1 Serbest bırakma kavramı. 96
4.2.1.1 Deneysel amaçlı serbest bırakma. 96
4.2.1.2 Deneysel 96
4.2.1.3 Avrupa Birliği mevzuatında bilinçli serbest bırakma. 97
4.2.1.4 Çevreye serbest bırakma. 98
4.2.1.5 Deneme. 98
4.2.2 GDO’ların serbest bırakılacağı mekânlar. 101
4.2.2.1 Açık alan. 101
4.2.2.2 Sera ve laboratuvar 101
4.2.2.3 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 102
4.2.3 Deneysel amaçlı serbest bırakma konusu genetik materyal 102
4.2.3.1 Deneysel amaçlı serbest bırakma kapsamında antibiyotik direnç
genleri 103
4.2.3.1.1 Mülga mevzuatımızda antibiyotik direnç genlerine dair
düzenlemeler 103
4.2.3.1.2 Mer’i mevzuatımızda antibiyotik direnç genlerine dair
düzenlemeler 104
(i) Danıştay kararı ile yürütmenin durdurulması 107
4.2.3.1.3 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 112
4.3 Deneysel Amaçlı Serbest Bırakma Başvurusu. 113
4.3.1 Normal prosedüre tâbi başvuru.. 113
4.3.1.1 Başvuru merci 113
4.3.1.2 Deneysel amaçlı serbest bırakma koşullarını belirleyen merci 114
4.3.1.3 Başvuru için gerekli bilgi ve belgeler 115
4.3.1.4 İthalat 115
4.3.2 Basitleştirilmiş işlem başvurusu.. 116
4.3.2.1 Avrupa Birliği mevzuatında bilinçli serbest bırakma bağlamında
basitleştirilmiş işlem... 116
4.4 Deneysel Amaçlı Serbest Bırakma Hususunda Yapılacak Bilimsel
Değerlendirmeler 117
4.4.1 Risk değerlendirme.. 118
4.4.2 Çevresel risk değerlendirme.. 118
4.4.3 Sosyo-ekonomik değerlendirme.. 119
4.4.4 Etik değerlendirme.. 119
4.4.5 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma.. 120
4.5 Türkiye’deki Uygulamalar 120
4.5.1 Serbest bırakma sonucunda elde edilen GDO’lu ürünler. 121
4.5.1.1 Piyasaya sürmek. 121
4.5.1.2 Ticarete konu edilmek. 121
4.5.2 Serbest bırakma faaliyetleri hakkında kamuoyunun bilgilendirilmesi 122
4.5.3 Türkiye’de gerçekleştirilen deneysel amaçlı serbest bırakma faaliyetleri 123
4.5.3.1 Meclis Soru Önergeleri 125
4.5.4 Avrupa Birliği uygulamaları. 127
4.5.4.1 Serbest bırakma faaliyetleri hakkında kamuoyunu bilgilendirme
zorunluluğu. 127
4.5.4.2 Deneysel amaçlı serbest bırakma faaliyetleri 128
4.5.4.3 Ticarî amaçlı çevreye serbest bırakma faaliyetleri 128
4.5.4.3.1 Mısır 128
(i) T25 mısır çeşidi 128
(ii) MON810 mısır çeşidi 129
4.5.4.3.2 Patates. 130
4.5.4.3.3 Korunma hükmü. 131
4.5.4.3.4 Birlikte varoluş. 133
BEŞİNCİ BÖLÜM
GIDA, YEM VE DİĞER SINAİ AMAÇLI KULLANIM VE PİYASAYA SÜRME FAALİYETLERİ
5.1 Genel Olarak Gıda ve Yem Amaçlı Kullanım Faaliyetleri 137
5.1.1 Biyogüvenlik mevzuatımızda gıda ve yem amaçlı kullanıma dair hukuki düzenlemeler. 138
5.1.2 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma.. 138
5.2 Türk ve Avrupa Birliği Mevzuatında Gıda ve Yem Amaçlı Kullanıma
Dair Temel Hukuki Tanım ve Kavramlar 140
5.2.1 GDO ve ürünleri ve GDO’lardan elde edilen ürünler. 140
5.2.1.1 GDO ve ürünleri 140
5.2.1.2 GDO’lardan elde edilen ürünler 142
5.2.1.3 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 145
5.2.1.3.1 Genetiği değiştirilmiş gıda. 145
5.2.1.3.2 Genetiği değiştirilmiş yem... 146
5.2.1.3.3 Gıda amaçlı kullanım için GDO.. 146
5.2.1.3.4 Yem amaçlı kullanım için GDO.. 146
5.2.1.3.5 GDO’lardan üretilen. 147
(i) Bablok davası ve MON810 mısır çeşidinden üretilen/elde edilen
arı poleni ve balı 147
5.2.1.3.6 GDO’lar ile üretilen. 148
(i) Hayvansal ürünler 149
(ii) Enzimler ve işlem yardımcıları 151
5.2.2 GDO’suz eşdeğer ürün.. 153
5.2.2.1 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 154
5.2.3 Eşik Değer. 156
5.2.3.1 Onaylanmış genler için eşik değer 156
5.2.3.2 Eşik değeri belirleyen merci 156
5.2.3.3 Alt limit olarak eşik değer 157
5.2.3.4 Eski Bilimsel Komite kararlarında eşik değer oranı 159
5.2.3.5 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 160
5.2.4 Bulaşan.. 161
5.2.5 GDO Bulaşanı. 163
5.2.5.1 Onaylanmamış genler 165
5.2.5.1.1 Onaylanmamış genler için Biyogüvenlik Kurulunun önerdiği
eşik değer 169
(i) Biyogüvenlik Kurulunun kararına ilişkin eksiklik ve tutarsızlıklar 170
(ii) Kurul kararının ABD resmî makamlarını yanıltmış olması ve ticarî
yansımaları 171
(iii) 619/2011/EU sayılı Tüzükteki %0,1 eşik değer kıstasının
Türkiye’de uygulanabilirliği 173
5.2.6 Eşik değer hususunda AFAD’ın Avrupa Birliği mevzuatına uyum stratejisi 174
5.3 Gıda ve Yem Amaçlı Kullanım Başvurusu. 177
5.3.1 Normal prosedüre tâbi başvuru.. 177
5.3.1.1 Başvuru merci 177
5.3.1.2 Başvuruya dair karar alınması için tanınan süre. 178
5.3.1.3 Başvuruda bulunacak kişiler 178
5.3.1.4 Başvuru için gerekli bilgi ve belgeler 178
5.3.1.5 İthalat 179
5.3.2 Basitleştirilmiş işlem başvurusu.. 180
5.3.3 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma.. 180
5.3.3.1 Başvuru merci 180
5.3.3.2 Bir kapı, bir anahtar ilkesi 181
5.3.3.3 Basitleştirilmiş işlem uygulaması 182
5.4 Gıda ve Yem Amaçlı Kullanım hususunda Yapılacak Bilimsel
Değerlendirmeler 183
5.4.1 Risk değerlendirme.. 184
5.4.2 Çevresel risk değerlendirme.. 184
5.4.3 Sosyo-ekonomik değerlendirme.. 184
5.4.4 Etik değerlendirme.. 185
5.5 İşleme ve Depolama. 185
5.6 İzleme ve İzlenebilirlik. 187
5.6.1 İzleme.. 187
5.6.2 İzlenebilirlik.. 188
5.7 Etiketleme. 190
5.7.1 Gıdaların etiketlenmesi 190
5.7.1.1 Gıdaların GDO’suz olduğuna dair ibareler 191
5.7.2 Yemlerin etiketlenmesi 192
5.7.2.1 Yemlerin GDO’suz olduğuna dair ibareler 193
5.8 Denetim ve Kontrol 193
5.9 Numune Alma ve Analiz. 194
5.10 Türkiye’deki Uygulamalar 195
5.10.1 GDO ve ürünlerinin bebek mamalarında kullanılmasına dair yasak.. 196
5.10.1.1 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 198
5.10.2 Gıda amaçlı kullanım için yapılmış başvurular. 199
(i) Soya 201
(ii) Mısır 202
(iii) Kolza. 203
(iv) Şeker pancarı 203
(v) Patates. 204
5.10.2.1 Geri çekilen başvurular 204
5.10.3 Yem amaçlı kullanım için yapılmış başvurular. 205
(i) Soya 206
(ii) Mısır 206
(iii) Kolza. 206
(iv) Şeker pancarı 207
5.10.3.1 Onaylanan gen çeşitleri 207
(i) Soya 207
(ii) Mısır 207
5.10.3.1.1 Onaylanan gen çeşitlerinin ayrıntılı tablosu. 208
5.10.3.2 Onaylanmayan gen çeşitleri 210
(i) Mısır 210
(ii) Kolza 210
(iii) Şeker pancarı 210
5.10.3.3 Danıştay kararları ile yürütmesi durdurulan onaylar 210
(i) Mısır (MON88017xMON810) 211
(ii) Mısır (MON810) 215
5.10.4 Eski Bilimsel Komite kararları. 217
5.10.5 Avrupa Birliği uygulamaları ile karşılaştırma.. 217
5.10.5.1 Avrupa Birliği’nde onaylanmış GDO ve GDM’ler 220
5.11 Genel Olarak Diğer Sanayi Amaçlı Kullanım Faaliyetleri 222
5.11.1 Hukuki tanım ve kavramlar. 223
5.11.2 Diğer faaliyetlere dair düzenlemeler ve uygulamalar. 224
5.11.2.1 Etiketleme. 224
5.11.2.2 İzleme ve izlenebilirlik. 224
5.11.2.3 İthalat 226
5.11.2.4 İhracat 227
III. KISIM
İDARÎ TEŞKİLAT ÇERÇEVESİNDE
BAŞVURU, DEĞERLENDİRME, KARAR
VE İZİNE İLİŞKİN USÛL VE ESASLAR
ALTINCI BÖLÜM
GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI VE TAGEM
6.1 Genel Olarak. 231
6.2 BAKANLIK VE TAGEM... 232
6.2.1 Bakanlık.. 232
6.2.1.1 Biyogüvenlik mevzuatı kapsamında Bakanlığın görev ve yetkileri 233
6.2.1.1.1 Genel olarak. 233
6.2.1.1.2 Biyogüvenlik Kurulunu oluşturmak. 234
(i) Biyogüvenlik Kurulu Başkanını belirlemek. 234
(ii) Biyogüvenlik Kurulu üyelerini belirlemek. 234
6.2.1.1.3 Disiplin mercii 235
6.2.2 TAGEM..... 235
6.2.2.1 TAGEM’in görev ve yetkileri 237
6.2.2.1.1 Genel olarak. 237
6.2.2.1.2 Biyogüvenlik mevzuatı kapsamında. 238
(i) Başvuru merci teşkil etmek. 238
(ii) İzin mercii teşkil etmek. 239
(iii) Biyogüvenlik Kuruluna sekreterya hizmetleri vermek. 239
6.2.3 Kurumsal yapı içinde Bakanlık ve TAGEM’in konumu.. 240
6.3 Başvuru Aşaması 240
6.3.1 Başvuru merci 240
6.3.1.1 Başvuruda bulunma yetkisini haiz kişiler 240
6.3.1.1.1 Başvuru sahibi 240
6.3.1.1.2 Gen sahibi 241
6.3.1.1.3 İthalatçı 242
6.3.1.2 Basitleştirilmiş işlem talebine ilişkin başvuru merci 242
6.3.2 Başvuru sahibine bildirimde bulunmak.. 242
6.3.3 Başvurunun sonucunu bildirmek.. 243
6.3.4 Başvuruları Biyogüvenlik Kuruluna iletmek.. 244
6.3.5 Başvurulara ilişkin ilave bilgi talep etmek.. 244
6.3.6 Gerekli bilgi, belge, deneme ve araştırmaları sağlamak.. 244
6.3.7 Gizli bilgi hakkında karar vermek.. 245
6.3.8 İşlem ve rapor ücretlerinin belirlenmesi 245
6.4 Karar Aşaması 246
6.4.1 Karar ibaresinin biyogüvenlik mevzuatındaki tanımı. 246
6.4.1.1 Olumlu karar veya onay. 246
6.4.1.2 Olumsuz karar 248
6.4.2 Biyogüvenlik Kurulu kararlarının iletildiği merci 248
6.4.3 Kararın olumlu olması durumunda.. 248
6.4.3.1 Kararın yayımlanması 248
6.4.4 Kararın olumsuz olması durumunda.. 248
6.4.5 Biyogüvenlik Bilgi Değişim Mekanizmasını yürütmek.. 249
6.5 Karar Sonrası 250
6.5.1 Karar geçerlilik süresinin uzatılması için başvuru merci 251
6.5.2 Kararın iptali halinde yaptırımların uygulanması. 252
6.5.3 Kontrol ve denetim görevi 252
6.5.3.1 Analizlerin yapılması 252
6.5.3.2 Kayıtların tutulması 253
6.5.4 Acil eylem planlarının uygulanması. 253
6.6 İzin Aşaması 253
6.6.1 İzin ibaresinin mevzuatımızdaki tanımı. 253
6.6.2 Araştırma-geliştirme ve eğitim amaçlı ithalat. 254
6.6.3 Transit geçişler. 255
YEDİNCİ BÖLÜM
BİYOGÜVENLİK KURULU
7.1 Genel Olarak. 257
7.1.2 Kurul ibaresinin mevzuattaki tanımı. 257
7.1.3 Biyogüvenlik Kurulunun genel olarak görev ve yetkileri 257
7.2 Biyogüvenlik Kurulunun Diğer Organları Oluşturmakla İlgili Görev
ve Yetkileri 259
7.2.1 Komiteleri oluşturmak.. 259
7.2.2 Uzmanlar listesini oluşturmak.. 260
7.3 Biyogüvenlik Kurulunun Başvuru, Karar ve Sonraki Süreçte Görev
ve Yetkileri 260
7.3.1 Başvuru süreci 260
7.3.1.1 Başvuruların kabulü. 261
7.3.1.2 Başvuruların reddi 261
7.3.1.3 Başvuruları duyurmak. 261
7.3.1.4 Başvurularla ilgili ek bilgi, belge ve analizler talep etmek. 262
7.3.1.5 Basitleştirilmiş işlem talebini değerlendirmek. 262
7.3.2 Karar süreci 263
7.3.2.1 Karar merci 263
7.3.2.2 Karar gerektiren faaliyetler 263
7.3.2.3 Kararın oluşturulması 264
7.3.2.4 Kararın emsal teşkil etmemesi 264
7.3.2.5 Karar için değerlendirmeler 265
7.3.2.5.1 Değerlendirmeler için usul ve esasların belirlenmesi 265
7.3.2.5.2 Değerlendirme raporlarının kamuoyuna açıklanması 265
(i) Normal prosedüre tâbi başvuru bağlamında. 267
(ii) Basitleştirilmiş işlem başvurusu bağlamında. 268
7.3.2.5.3 Risk yönetimi esaslarının belirlenmesi 270
7.3.2.5.4 Eşik değer hakkında Bakanlığa görüş bildirme. 270
7.3.2.6 Karar alma süresi 270
7.3.2.6.1 Normal prosedüre tâbi başvuru için. 271
(i) Başvuru süreci 271
(ii) Karar süreci 271
7.3.2.6.2 Basitleştirilmiş işlem başvurusu için. 272
(i) Başvuru süreci 273
(ii) Karar süreci 273
(iii) Örnek vaka: Basitleştirilmiş işlem kapsamında değerlendirilmiş
olan soya başvurusu. 274
7.3.2.7 Kararın içeriği 275
7.3.2.8 Kararın yürürlüğe girmesi ve geçerlilik süresi 276
7.3.3 Karar sonrası. 276
7.3.3.1 Kararın uzatılması 276
7.3.3.1 Kararın iptali 276
7.4 Biyogüvenlik Kurulunun Yapısı ve Kurul Toplantıları 277
7.4.1 Kurulun oluşumu.. 277
7.4.2 Kurul Başkanı ve üyeleri 277
7.4.2.1 Kurul Başkanı 277
7.4.2.1.1 Başkanın görevleri 277
7.4.2.1.2 Başkan vekili 278
7.4.2.2 Kurul üyeleri 278
7.4.2.2.1 Üye sayısı ve dağılımı 278
7.4.2.2.2 Üyelik görev süresi 279
7.4.2.2.3 Üyeliklerin düşmesi 280
7.4.2.2.4 Üyelerin hak ve yükümlülükleri 281
(i) Gizlilik 281
(ii) Bağımsızlık ve tarafsızlık. 281
(iii) Menfaat ihtilafı 281
(iv) Üyelik sonrası kısıtlamalar 282
7.4.3 Kurul toplantıları. 282
7.4.3.1 Toplantı gündemi 282
7.4.3.2 Toplantı ve karar yeter sayısı 282
SEKİZİNCİ BÖLÜM
KOMİTELER VE UZMANLAR LİSTESİ
8.1 Genel Olarak. 285
8.1.1 Komite ibaresinin mevzuatımızdaki tanımı. 285
8.1.2 Uzmanlar listesi ibaresinin mevzuatımızdaki tanımı. 286
8.2 Komiteler 286
8.2.1 Komitelerin genel olarak görev ve yetkileri 286
8.2.2 Değerlendirmeler. 287
8.2.2.1 Değerlendirmeler ibaresinin mevzuatımızdaki tanımı 288
8.2.2.1.1 Bilimsel değerlendirmeler 289
8.2.2.2 Değerlendirmelerin türleri 290
8.2.2.2.1 Diğer değerlendirmeler 290
8.2.2.2.2 Zorunlu değerlendirmeler 290
8.2.2.3 Risk değerlendirme. 292
8.2.2.3.1 Risk değerlendirmesinin aşamaları 292
8.2.2.3.2 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 293
(i) Risk kavramı ve hukuki tanımı 293
(ii) Tehlike kavramı 294
(iii) Risk ve tehlike arasındaki ilişki 295
8.2.2.4 Çevresel risk değerlendirme. 295
8.2.2.5 Sosyo-ekonomik değerlendirme. 296
8.2.2.6 Etik değerlendirme. 297
8.2.2.7 Değerlendirme süreci ve usulü. 297
8.2.2.7.1 Değerlendirmelerin yapıldığı merci 297
8.2.2.7.2 Değerlendirmelere dair usul ve esaslar 298
8.2.2.7.3 Değerlendirmeler için gerekli olan bilgi ve belgeler 298
(i) Değerlendirmeler için ek bilgi ve belgelerin talep edilmesi 298
8.2.2.7.4 Değerlendirmelere ilişkin masraflar 299
8.2.2.7.5 Değerlendirme raporlarının kamuoyuna duyurulması 299
(i) Değerlendirme raporlarının hizmete özel olması 299
(ii) Değerlendirme raporlarına dair kamuoyu görüşlerini değerlendirmek. 300
8.2.2.7.6 Değerlendirmeler ve Biyogüvenlik Kurulu kararları 300
8.2.3 Komitelerin yapısı ve komite toplantıları. 301
8.2.3.1 Komitelerin oluşumu. 301
8.2.3.2 Komite Başkanı ve üyeleri 301
8.2.3.2.1 Komite Başkanı 301
8.2.3.2.2 Komite üyeleri 301
(i) Üye sayısı ve üyelerin nitelikleri 301
(ii) Üyelik görev süresi 302
(iii) Üyeliklerin düşmesi 302
(iv) Üyelerin hak ve yükümlülükleri 302
8.2.3.3 Komite toplantıları 303
8.2.3.3.1 Toplantı gündemi 303
8.2.3.3.2 Toplantı ve karar yeter sayısı 303
8.3 Uzmanlar Listesi 303
8.3.1 Uzmanlar listesinin oluşturulması. 303
8.3.2 Uzmanların görev ve yükümlülükleri 304
8.3.2.1 Görev süresi ve kapsamı 304
8.3.2.2 Gizlilik. 304
8.3.2.3 Bağımsızlık ve tarafsızlık. 304
SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER.......................................................................... 331
EKLER
Ek – 1 Biyogüvenlik Kanunu. 321
Ek – 2 Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair
Yönetmelik. 341
Ek – 2.1 Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. 379
Ek – 3 Biyogüvenlik Kurulu ve Komitelerin Çalışma Usul ve Esaslarına Dair
Yönetmelik. 381
Ek – 4 Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve
Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair
Yönetmelik 393
Ek – 4.1 Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve
Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. 406
Ek – 4.2 Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve
Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. 408
Ek – 4.3 Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve
Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 409
Ek – 5 Eski Bilimsel Komite Kararları 411
Ek – 5.1 Eski Bilimsel Komite Kararları No: 1 411
Ek – 5.2 Eski Bilimsel Komite Kararları No: 2 412
Ek – 5.3 Eski Bilimsel Komite Kararları No: 3 416
Ek – 6 Avrupa Birliği’nde onaylanmış GDO ve GDM’lerin dökümlü listesi 417
Ek – 6.1 Avrupa Birliği Onaylanmış GDO’lar Sicili’nde kayıtlı GDO’lar 419
(i) Pamuk (cotton) 419
(ii) Mısır (maize) 422
(iii) Kolza (oilseed rape) 434
(iv) Soya fasulyesi (soybean) 436
(v) Şeker pancarı (sugar beet) 439
Ek – 6.2 Avrupa Birliği Onaylanmış GDO’lar Sicili’nde kayıtlı GDM’ler 440
(i) Bakteriyel biyokütle (bacterial biomass) 440
(ii) Maya biyokütlesi (yeast biomass) 440
KAYNAKÇA.. 441
- Biyogüvenlik Hukukunun Gelişimi
- Türk Biyogüvenlik Hukukunun Oluşumu Ve Uluslararası Biyogüvenlik Ve Ticaret Anlaşmalarına Uyumu
- Araştırma, Geliştirme Ve Kapalı Alanda Kullanım Faaliyetleri
- Deneysel Amaçlı Serbest Bırakma Faaliyetleri
- Gıda, Yem Ve Diğer Sınai Amaçlı Kullanım Ve Piyasaya Sürme Faaliyetleri
- Gıda, Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı Ve Tagem
- Biyogüvenlik Kurulu
- Komiteler Ve Uzmanlar Listesi
İÇİNDEKİLER
Önsöz. III
KISALTMALAR.. VII
İÇİNDEKİLER.. XV
I. KISIM
BİYOGÜVENLİK HUKUKUNUN GELİŞİMİ
BİRİNCİ BÖLÜM
GİRİŞ
1.1. Genel Olarak. 3
1.1.1 Geleneksel biyoteknoloji ile başlayan yolculuk.. 3
1.1.2 DNA’nın keşfi ve modern biyoteknolojiye geçiş. 5
1.1.3 Modern biyoteknoloji ile gelen devrim.... 6
1.2 Karşıt Görüşler Arasında Biyogüvenlik Hukukunu Şekillendiren
Etkenler 8
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK BİYOGÜVENLİK HUKUKUNUN OLUŞUMU VE ULUSLARARASI BİYOGÜVENLİK VE TİCARET ANLAŞMALARINA UYUMU
2.1 Genel Olarak. 19
2.2 Türk Biyogüvenlik Mevzuatının Oluşumu ve Çerçevesi 21
2.2.1 1998 tarihli Transgenik Kültür Bitkilerinin Alan Denemeleri Hakkında Talimat. 22
2.2.2 2009 tarihli Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar
ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair
Yönetmelik.. 23
2.2.3 2010 tarihli Biyogüvenlik Kanunu ve Yönetmelikleri 23
2.2.3.1 2014 tarihli değişiklik. 25
2.3 Türk Biyogüvenlik Mevzuatının Uluslararası Biyogüvenlik Mevzuatına
Uyumu. 25
2.3.1 Biyoçeşitlilik Sözleşmesi ve Protokolleri 26
2.3.1.1 Cartagena Protokolü. 27
2.3.1.2 Nagoya Protokolü. 30
2.3.1.3 Nagoya Kuala-Lumpur Ek Protokolü. 30
2.3.2 Avrupa Birliği biyogüvenlik mevzuatı. 30
2.3.2.1 Türkiye Düzenli İlerleme Raporları 33
(i) 2006-2014 yılları Türkiye İlerleme Raporları 33
2.3.2.2 Avrupa Birliği müktesebatına uyum açısından başlıca sorunlar 35
(i) Hukuki terminoloji ve kavramlar 35
(ii) Avrupa Birliği Adalet Divanı içtihatları 36
(iii) Avrupa Birliği mevzuat değişikliklerinin takibi 36
(iv) Avrupa Birliği mevzuatı ile çelişkili hükümler ve uygulamalar 37
2.4 Uluslararası Ticarî Sözleşmelerden Kaynaklanan Yükümlülükler 39
2.4.1 Dünya Ticaret Örgütü.. 39
2.4.1.1 Avrupa Birliği’nin fiili moratoryumu bağlamında Transatlantik
uyuşmazlık. 40
2.4.1.2 Türk biyogüvenlik mevzuatı ve uygulamalarının DTÖ kurallarına
uyumu. 40
2.4.1.2.1 Biyogüvenlik mevzuatı ve uygulamalarının DTÖ kurallarına
aykırı olduğu yönündeki iddialar 41
2.4.2 Gümrük Birliği Anlaşması. 43
2.4.2.1 Eski Bilimsel Komite onaylı GDO’ların Biyogüvenlik Kurulunca
onaylanmaması 45
2.4.2.2 Malların serbest dolaşımına ilişkin yükümlülükler ve istisnalar 46
2.4.3 Uyuşmazlıkların ikili ve çok taraflı görüşmelerle devletler katında giderilmesi 48
II. KISIM
TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ’NDE ARAŞTIRMA VE TİCARÎ FAALİYETLERE İLİŞKİN
YASAL DÜZENLEMELER
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE KAPALI ALANDA KULLANIM FAALİYETLERİ
3.1 Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri 53
3.1.1 Genel Olarak.. 53
3.1.2 Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerine Dair Temel Hukuki Tanım ve
Kavramlar. 53
3.1.2.1 Biyogüvenlik mevzuatımızda araştırma geliştirme faaliyetleri 53
3.1.2.2 Araştırma-geliştirme konusu genetik materyal 54
3.1.2.3 Araştırma-geliştirme yapanların hukuki tanımı 55
3.1.2.4 Araştırmaya-geliştirme yapmaya yetkili kuruluşlar 55
3.1.2.4.1 Araştırma enstitüsü ile araştırmaya yetkili kuruluş arasındaki
fark. 56
3.1.3 Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinde Bulunmak İçin Gerekli İzin.. 56
3.1.3.1 İznin niteliği 57
3.1.3.1.1 İzin için başvuru merci 58
3.1.3.1.2 İzin için başvuru formu. 58
3.1.3.1.3 İzin belgesi 60
3.1.3.2 Araştırma-geliştirme koşulları 60
3.2 Kapalı Alanda Kullanım Faaliyetleri 61
3.2.1 Genel Olarak.. 61
3.2.1.1 Biyogüvenlik mevzuatımızda kapalı alanda kullanıma dair hukuki
düzenlemeler 63
3.2.1.2 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 63
3.2.2 Türk ve Avrupa Birliği Mevzuatında Kapalı alanda Kullanıma Dair Temel
Hukuki Tanım ve Kavramlar. 66
3.2.2.1 Kapalı alanda kullanım kavramı 66
3.2.2.1.1 Kapalı alan. 66
3.2.2.1.2 Kapalı kullanım... 67
3.2.2.2 Kullanıcı 67
3.2.2.2.1 Avrupa Birliği mevzuatında kullanıcı 67
(i) Kullanıcı ibaresinin Avrupa Komisyonu ile Polonya arasında dava konusu olması 68
3.2.2.2.2 Türk mevzuatında kullanıcı 69
3.2.2.3 İlgililer 69
3.2.2.4 Bildirim... 70
3.2.2.5 Kapalı alanda kullanım konusu genetik materyal 70
3.2.2.5.1 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 72
3.2.3 Kapalı Alanda Kullanım Faaliyet Türleri 73
3.2.3.1 Araştırma, geliştirme ve eğitim faaliyetleri 74
3.2.3.2 Araştırma, geliştirme ve üretim faaliyetleri 76
3.2.3.3 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 77
3.2.3.3.1 Kapalı alanda kullanım faaliyetleri hakkında kamuoyunun
bilgilendirilmesi 78
3.2.4 Kapalı Alanda Kullanım Başvurusu.. 79
3.2.4.1 Normal prosedüre tâbi başvuru. 79
3.2.4.1.1 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 80
(i) 1. Sınıf kapsamındaki faaliyetler 80
(ii) 2. Sınıf kapsamındaki faaliyetler 81
(iii) 3. Sınıf ve 4. Sınıf kapsamındaki faaliyetler 81
3.2.4.2 Türkiye’de kapalı alanda kullanım koşullarını belirleyen merci 82
3.2.4.3 Kapalı alanda kullanım koşul ve standartları 83
3.2.4.4 Basitleştirilmiş işlem başvurusu. 84
3.2.5 Kapalı Alanda Kullanım Hususunda Yapılacak Bilimsel Değerlendirmeler. 84
3.2.5.1 Araştırma-geliştirme amaçlı kapalı alanda kullanım faaliyetleri ile
ilgili değerlendirmeler 85
3.2.5.2 Araştırma geliştirme amacı dışında kapalı alanda kullanım
faaliyetleri ile ilgili değerlendirmeler 86
3.2.5.2.1 Risk değerlendirme. 87
3.2.5.2.2 Çevresel risk değerlendirme. 87
3.2.5.2.3 Sosyo-ekonomik değerlendirme. 88
3.2.5.2.4 Etik değerlendirme. 89
3.2.5.3 Değerlendirmeler ve Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 90
3.2.6 Türkiye’deki Uygulamalar. 91
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
DENEYSEL AMAÇLI SERBEST BIRAKMA FAALİYETLERİ
4.1 Genel Olarak. 93
4.1.1 Biyogüvenlik mevzuatımızda deneysel serbest bırakma faaliyetlerine dair
hukuki düzenlemeler. 94
4.1.2 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma.. 95
4.2 Deneysel Serbest Bırakmaya Dair Temel Hukuki Tanım ve
Kavramlar 96
4.2.1 Serbest bırakma kavramı. 96
4.2.1.1 Deneysel amaçlı serbest bırakma. 96
4.2.1.2 Deneysel 96
4.2.1.3 Avrupa Birliği mevzuatında bilinçli serbest bırakma. 97
4.2.1.4 Çevreye serbest bırakma. 98
4.2.1.5 Deneme. 98
4.2.2 GDO’ların serbest bırakılacağı mekânlar. 101
4.2.2.1 Açık alan. 101
4.2.2.2 Sera ve laboratuvar 101
4.2.2.3 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 102
4.2.3 Deneysel amaçlı serbest bırakma konusu genetik materyal 102
4.2.3.1 Deneysel amaçlı serbest bırakma kapsamında antibiyotik direnç
genleri 103
4.2.3.1.1 Mülga mevzuatımızda antibiyotik direnç genlerine dair
düzenlemeler 103
4.2.3.1.2 Mer’i mevzuatımızda antibiyotik direnç genlerine dair
düzenlemeler 104
(i) Danıştay kararı ile yürütmenin durdurulması 107
4.2.3.1.3 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 112
4.3 Deneysel Amaçlı Serbest Bırakma Başvurusu. 113
4.3.1 Normal prosedüre tâbi başvuru.. 113
4.3.1.1 Başvuru merci 113
4.3.1.2 Deneysel amaçlı serbest bırakma koşullarını belirleyen merci 114
4.3.1.3 Başvuru için gerekli bilgi ve belgeler 115
4.3.1.4 İthalat 115
4.3.2 Basitleştirilmiş işlem başvurusu.. 116
4.3.2.1 Avrupa Birliği mevzuatında bilinçli serbest bırakma bağlamında
basitleştirilmiş işlem... 116
4.4 Deneysel Amaçlı Serbest Bırakma Hususunda Yapılacak Bilimsel
Değerlendirmeler 117
4.4.1 Risk değerlendirme.. 118
4.4.2 Çevresel risk değerlendirme.. 118
4.4.3 Sosyo-ekonomik değerlendirme.. 119
4.4.4 Etik değerlendirme.. 119
4.4.5 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma.. 120
4.5 Türkiye’deki Uygulamalar 120
4.5.1 Serbest bırakma sonucunda elde edilen GDO’lu ürünler. 121
4.5.1.1 Piyasaya sürmek. 121
4.5.1.2 Ticarete konu edilmek. 121
4.5.2 Serbest bırakma faaliyetleri hakkında kamuoyunun bilgilendirilmesi 122
4.5.3 Türkiye’de gerçekleştirilen deneysel amaçlı serbest bırakma faaliyetleri 123
4.5.3.1 Meclis Soru Önergeleri 125
4.5.4 Avrupa Birliği uygulamaları. 127
4.5.4.1 Serbest bırakma faaliyetleri hakkında kamuoyunu bilgilendirme
zorunluluğu. 127
4.5.4.2 Deneysel amaçlı serbest bırakma faaliyetleri 128
4.5.4.3 Ticarî amaçlı çevreye serbest bırakma faaliyetleri 128
4.5.4.3.1 Mısır 128
(i) T25 mısır çeşidi 128
(ii) MON810 mısır çeşidi 129
4.5.4.3.2 Patates. 130
4.5.4.3.3 Korunma hükmü. 131
4.5.4.3.4 Birlikte varoluş. 133
BEŞİNCİ BÖLÜM
GIDA, YEM VE DİĞER SINAİ AMAÇLI KULLANIM VE PİYASAYA SÜRME FAALİYETLERİ
5.1 Genel Olarak Gıda ve Yem Amaçlı Kullanım Faaliyetleri 137
5.1.1 Biyogüvenlik mevzuatımızda gıda ve yem amaçlı kullanıma dair hukuki düzenlemeler. 138
5.1.2 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma.. 138
5.2 Türk ve Avrupa Birliği Mevzuatında Gıda ve Yem Amaçlı Kullanıma
Dair Temel Hukuki Tanım ve Kavramlar 140
5.2.1 GDO ve ürünleri ve GDO’lardan elde edilen ürünler. 140
5.2.1.1 GDO ve ürünleri 140
5.2.1.2 GDO’lardan elde edilen ürünler 142
5.2.1.3 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 145
5.2.1.3.1 Genetiği değiştirilmiş gıda. 145
5.2.1.3.2 Genetiği değiştirilmiş yem... 146
5.2.1.3.3 Gıda amaçlı kullanım için GDO.. 146
5.2.1.3.4 Yem amaçlı kullanım için GDO.. 146
5.2.1.3.5 GDO’lardan üretilen. 147
(i) Bablok davası ve MON810 mısır çeşidinden üretilen/elde edilen
arı poleni ve balı 147
5.2.1.3.6 GDO’lar ile üretilen. 148
(i) Hayvansal ürünler 149
(ii) Enzimler ve işlem yardımcıları 151
5.2.2 GDO’suz eşdeğer ürün.. 153
5.2.2.1 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 154
5.2.3 Eşik Değer. 156
5.2.3.1 Onaylanmış genler için eşik değer 156
5.2.3.2 Eşik değeri belirleyen merci 156
5.2.3.3 Alt limit olarak eşik değer 157
5.2.3.4 Eski Bilimsel Komite kararlarında eşik değer oranı 159
5.2.3.5 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 160
5.2.4 Bulaşan.. 161
5.2.5 GDO Bulaşanı. 163
5.2.5.1 Onaylanmamış genler 165
5.2.5.1.1 Onaylanmamış genler için Biyogüvenlik Kurulunun önerdiği
eşik değer 169
(i) Biyogüvenlik Kurulunun kararına ilişkin eksiklik ve tutarsızlıklar 170
(ii) Kurul kararının ABD resmî makamlarını yanıltmış olması ve ticarî
yansımaları 171
(iii) 619/2011/EU sayılı Tüzükteki %0,1 eşik değer kıstasının
Türkiye’de uygulanabilirliği 173
5.2.6 Eşik değer hususunda AFAD’ın Avrupa Birliği mevzuatına uyum stratejisi 174
5.3 Gıda ve Yem Amaçlı Kullanım Başvurusu. 177
5.3.1 Normal prosedüre tâbi başvuru.. 177
5.3.1.1 Başvuru merci 177
5.3.1.2 Başvuruya dair karar alınması için tanınan süre. 178
5.3.1.3 Başvuruda bulunacak kişiler 178
5.3.1.4 Başvuru için gerekli bilgi ve belgeler 178
5.3.1.5 İthalat 179
5.3.2 Basitleştirilmiş işlem başvurusu.. 180
5.3.3 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma.. 180
5.3.3.1 Başvuru merci 180
5.3.3.2 Bir kapı, bir anahtar ilkesi 181
5.3.3.3 Basitleştirilmiş işlem uygulaması 182
5.4 Gıda ve Yem Amaçlı Kullanım hususunda Yapılacak Bilimsel
Değerlendirmeler 183
5.4.1 Risk değerlendirme.. 184
5.4.2 Çevresel risk değerlendirme.. 184
5.4.3 Sosyo-ekonomik değerlendirme.. 184
5.4.4 Etik değerlendirme.. 185
5.5 İşleme ve Depolama. 185
5.6 İzleme ve İzlenebilirlik. 187
5.6.1 İzleme.. 187
5.6.2 İzlenebilirlik.. 188
5.7 Etiketleme. 190
5.7.1 Gıdaların etiketlenmesi 190
5.7.1.1 Gıdaların GDO’suz olduğuna dair ibareler 191
5.7.2 Yemlerin etiketlenmesi 192
5.7.2.1 Yemlerin GDO’suz olduğuna dair ibareler 193
5.8 Denetim ve Kontrol 193
5.9 Numune Alma ve Analiz. 194
5.10 Türkiye’deki Uygulamalar 195
5.10.1 GDO ve ürünlerinin bebek mamalarında kullanılmasına dair yasak.. 196
5.10.1.1 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 198
5.10.2 Gıda amaçlı kullanım için yapılmış başvurular. 199
(i) Soya 201
(ii) Mısır 202
(iii) Kolza. 203
(iv) Şeker pancarı 203
(v) Patates. 204
5.10.2.1 Geri çekilen başvurular 204
5.10.3 Yem amaçlı kullanım için yapılmış başvurular. 205
(i) Soya 206
(ii) Mısır 206
(iii) Kolza. 206
(iv) Şeker pancarı 207
5.10.3.1 Onaylanan gen çeşitleri 207
(i) Soya 207
(ii) Mısır 207
5.10.3.1.1 Onaylanan gen çeşitlerinin ayrıntılı tablosu. 208
5.10.3.2 Onaylanmayan gen çeşitleri 210
(i) Mısır 210
(ii) Kolza 210
(iii) Şeker pancarı 210
5.10.3.3 Danıştay kararları ile yürütmesi durdurulan onaylar 210
(i) Mısır (MON88017xMON810) 211
(ii) Mısır (MON810) 215
5.10.4 Eski Bilimsel Komite kararları. 217
5.10.5 Avrupa Birliği uygulamaları ile karşılaştırma.. 217
5.10.5.1 Avrupa Birliği’nde onaylanmış GDO ve GDM’ler 220
5.11 Genel Olarak Diğer Sanayi Amaçlı Kullanım Faaliyetleri 222
5.11.1 Hukuki tanım ve kavramlar. 223
5.11.2 Diğer faaliyetlere dair düzenlemeler ve uygulamalar. 224
5.11.2.1 Etiketleme. 224
5.11.2.2 İzleme ve izlenebilirlik. 224
5.11.2.3 İthalat 226
5.11.2.4 İhracat 227
III. KISIM
İDARÎ TEŞKİLAT ÇERÇEVESİNDE
BAŞVURU, DEĞERLENDİRME, KARAR
VE İZİNE İLİŞKİN USÛL VE ESASLAR
ALTINCI BÖLÜM
GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI VE TAGEM
6.1 Genel Olarak. 231
6.2 BAKANLIK VE TAGEM... 232
6.2.1 Bakanlık.. 232
6.2.1.1 Biyogüvenlik mevzuatı kapsamında Bakanlığın görev ve yetkileri 233
6.2.1.1.1 Genel olarak. 233
6.2.1.1.2 Biyogüvenlik Kurulunu oluşturmak. 234
(i) Biyogüvenlik Kurulu Başkanını belirlemek. 234
(ii) Biyogüvenlik Kurulu üyelerini belirlemek. 234
6.2.1.1.3 Disiplin mercii 235
6.2.2 TAGEM..... 235
6.2.2.1 TAGEM’in görev ve yetkileri 237
6.2.2.1.1 Genel olarak. 237
6.2.2.1.2 Biyogüvenlik mevzuatı kapsamında. 238
(i) Başvuru merci teşkil etmek. 238
(ii) İzin mercii teşkil etmek. 239
(iii) Biyogüvenlik Kuruluna sekreterya hizmetleri vermek. 239
6.2.3 Kurumsal yapı içinde Bakanlık ve TAGEM’in konumu.. 240
6.3 Başvuru Aşaması 240
6.3.1 Başvuru merci 240
6.3.1.1 Başvuruda bulunma yetkisini haiz kişiler 240
6.3.1.1.1 Başvuru sahibi 240
6.3.1.1.2 Gen sahibi 241
6.3.1.1.3 İthalatçı 242
6.3.1.2 Basitleştirilmiş işlem talebine ilişkin başvuru merci 242
6.3.2 Başvuru sahibine bildirimde bulunmak.. 242
6.3.3 Başvurunun sonucunu bildirmek.. 243
6.3.4 Başvuruları Biyogüvenlik Kuruluna iletmek.. 244
6.3.5 Başvurulara ilişkin ilave bilgi talep etmek.. 244
6.3.6 Gerekli bilgi, belge, deneme ve araştırmaları sağlamak.. 244
6.3.7 Gizli bilgi hakkında karar vermek.. 245
6.3.8 İşlem ve rapor ücretlerinin belirlenmesi 245
6.4 Karar Aşaması 246
6.4.1 Karar ibaresinin biyogüvenlik mevzuatındaki tanımı. 246
6.4.1.1 Olumlu karar veya onay. 246
6.4.1.2 Olumsuz karar 248
6.4.2 Biyogüvenlik Kurulu kararlarının iletildiği merci 248
6.4.3 Kararın olumlu olması durumunda.. 248
6.4.3.1 Kararın yayımlanması 248
6.4.4 Kararın olumsuz olması durumunda.. 248
6.4.5 Biyogüvenlik Bilgi Değişim Mekanizmasını yürütmek.. 249
6.5 Karar Sonrası 250
6.5.1 Karar geçerlilik süresinin uzatılması için başvuru merci 251
6.5.2 Kararın iptali halinde yaptırımların uygulanması. 252
6.5.3 Kontrol ve denetim görevi 252
6.5.3.1 Analizlerin yapılması 252
6.5.3.2 Kayıtların tutulması 253
6.5.4 Acil eylem planlarının uygulanması. 253
6.6 İzin Aşaması 253
6.6.1 İzin ibaresinin mevzuatımızdaki tanımı. 253
6.6.2 Araştırma-geliştirme ve eğitim amaçlı ithalat. 254
6.6.3 Transit geçişler. 255
YEDİNCİ BÖLÜM
BİYOGÜVENLİK KURULU
7.1 Genel Olarak. 257
7.1.2 Kurul ibaresinin mevzuattaki tanımı. 257
7.1.3 Biyogüvenlik Kurulunun genel olarak görev ve yetkileri 257
7.2 Biyogüvenlik Kurulunun Diğer Organları Oluşturmakla İlgili Görev
ve Yetkileri 259
7.2.1 Komiteleri oluşturmak.. 259
7.2.2 Uzmanlar listesini oluşturmak.. 260
7.3 Biyogüvenlik Kurulunun Başvuru, Karar ve Sonraki Süreçte Görev
ve Yetkileri 260
7.3.1 Başvuru süreci 260
7.3.1.1 Başvuruların kabulü. 261
7.3.1.2 Başvuruların reddi 261
7.3.1.3 Başvuruları duyurmak. 261
7.3.1.4 Başvurularla ilgili ek bilgi, belge ve analizler talep etmek. 262
7.3.1.5 Basitleştirilmiş işlem talebini değerlendirmek. 262
7.3.2 Karar süreci 263
7.3.2.1 Karar merci 263
7.3.2.2 Karar gerektiren faaliyetler 263
7.3.2.3 Kararın oluşturulması 264
7.3.2.4 Kararın emsal teşkil etmemesi 264
7.3.2.5 Karar için değerlendirmeler 265
7.3.2.5.1 Değerlendirmeler için usul ve esasların belirlenmesi 265
7.3.2.5.2 Değerlendirme raporlarının kamuoyuna açıklanması 265
(i) Normal prosedüre tâbi başvuru bağlamında. 267
(ii) Basitleştirilmiş işlem başvurusu bağlamında. 268
7.3.2.5.3 Risk yönetimi esaslarının belirlenmesi 270
7.3.2.5.4 Eşik değer hakkında Bakanlığa görüş bildirme. 270
7.3.2.6 Karar alma süresi 270
7.3.2.6.1 Normal prosedüre tâbi başvuru için. 271
(i) Başvuru süreci 271
(ii) Karar süreci 271
7.3.2.6.2 Basitleştirilmiş işlem başvurusu için. 272
(i) Başvuru süreci 273
(ii) Karar süreci 273
(iii) Örnek vaka: Basitleştirilmiş işlem kapsamında değerlendirilmiş
olan soya başvurusu. 274
7.3.2.7 Kararın içeriği 275
7.3.2.8 Kararın yürürlüğe girmesi ve geçerlilik süresi 276
7.3.3 Karar sonrası. 276
7.3.3.1 Kararın uzatılması 276
7.3.3.1 Kararın iptali 276
7.4 Biyogüvenlik Kurulunun Yapısı ve Kurul Toplantıları 277
7.4.1 Kurulun oluşumu.. 277
7.4.2 Kurul Başkanı ve üyeleri 277
7.4.2.1 Kurul Başkanı 277
7.4.2.1.1 Başkanın görevleri 277
7.4.2.1.2 Başkan vekili 278
7.4.2.2 Kurul üyeleri 278
7.4.2.2.1 Üye sayısı ve dağılımı 278
7.4.2.2.2 Üyelik görev süresi 279
7.4.2.2.3 Üyeliklerin düşmesi 280
7.4.2.2.4 Üyelerin hak ve yükümlülükleri 281
(i) Gizlilik 281
(ii) Bağımsızlık ve tarafsızlık. 281
(iii) Menfaat ihtilafı 281
(iv) Üyelik sonrası kısıtlamalar 282
7.4.3 Kurul toplantıları. 282
7.4.3.1 Toplantı gündemi 282
7.4.3.2 Toplantı ve karar yeter sayısı 282
SEKİZİNCİ BÖLÜM
KOMİTELER VE UZMANLAR LİSTESİ
8.1 Genel Olarak. 285
8.1.1 Komite ibaresinin mevzuatımızdaki tanımı. 285
8.1.2 Uzmanlar listesi ibaresinin mevzuatımızdaki tanımı. 286
8.2 Komiteler 286
8.2.1 Komitelerin genel olarak görev ve yetkileri 286
8.2.2 Değerlendirmeler. 287
8.2.2.1 Değerlendirmeler ibaresinin mevzuatımızdaki tanımı 288
8.2.2.1.1 Bilimsel değerlendirmeler 289
8.2.2.2 Değerlendirmelerin türleri 290
8.2.2.2.1 Diğer değerlendirmeler 290
8.2.2.2.2 Zorunlu değerlendirmeler 290
8.2.2.3 Risk değerlendirme. 292
8.2.2.3.1 Risk değerlendirmesinin aşamaları 292
8.2.2.3.2 Avrupa Birliği mevzuatı ile karşılaştırma. 293
(i) Risk kavramı ve hukuki tanımı 293
(ii) Tehlike kavramı 294
(iii) Risk ve tehlike arasındaki ilişki 295
8.2.2.4 Çevresel risk değerlendirme. 295
8.2.2.5 Sosyo-ekonomik değerlendirme. 296
8.2.2.6 Etik değerlendirme. 297
8.2.2.7 Değerlendirme süreci ve usulü. 297
8.2.2.7.1 Değerlendirmelerin yapıldığı merci 297
8.2.2.7.2 Değerlendirmelere dair usul ve esaslar 298
8.2.2.7.3 Değerlendirmeler için gerekli olan bilgi ve belgeler 298
(i) Değerlendirmeler için ek bilgi ve belgelerin talep edilmesi 298
8.2.2.7.4 Değerlendirmelere ilişkin masraflar 299
8.2.2.7.5 Değerlendirme raporlarının kamuoyuna duyurulması 299
(i) Değerlendirme raporlarının hizmete özel olması 299
(ii) Değerlendirme raporlarına dair kamuoyu görüşlerini değerlendirmek. 300
8.2.2.7.6 Değerlendirmeler ve Biyogüvenlik Kurulu kararları 300
8.2.3 Komitelerin yapısı ve komite toplantıları. 301
8.2.3.1 Komitelerin oluşumu. 301
8.2.3.2 Komite Başkanı ve üyeleri 301
8.2.3.2.1 Komite Başkanı 301
8.2.3.2.2 Komite üyeleri 301
(i) Üye sayısı ve üyelerin nitelikleri 301
(ii) Üyelik görev süresi 302
(iii) Üyeliklerin düşmesi 302
(iv) Üyelerin hak ve yükümlülükleri 302
8.2.3.3 Komite toplantıları 303
8.2.3.3.1 Toplantı gündemi 303
8.2.3.3.2 Toplantı ve karar yeter sayısı 303
8.3 Uzmanlar Listesi 303
8.3.1 Uzmanlar listesinin oluşturulması. 303
8.3.2 Uzmanların görev ve yükümlülükleri 304
8.3.2.1 Görev süresi ve kapsamı 304
8.3.2.2 Gizlilik. 304
8.3.2.3 Bağımsızlık ve tarafsızlık. 304
SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER.......................................................................... 331
EKLER
Ek – 1 Biyogüvenlik Kanunu. 321
Ek – 2 Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair
Yönetmelik. 341
Ek – 2.1 Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. 379
Ek – 3 Biyogüvenlik Kurulu ve Komitelerin Çalışma Usul ve Esaslarına Dair
Yönetmelik. 381
Ek – 4 Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve
Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair
Yönetmelik 393
Ek – 4.1 Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve
Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. 406
Ek – 4.2 Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve
Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. 408
Ek – 4.3 Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve
Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 409
Ek – 5 Eski Bilimsel Komite Kararları 411
Ek – 5.1 Eski Bilimsel Komite Kararları No: 1 411
Ek – 5.2 Eski Bilimsel Komite Kararları No: 2 412
Ek – 5.3 Eski Bilimsel Komite Kararları No: 3 416
Ek – 6 Avrupa Birliği’nde onaylanmış GDO ve GDM’lerin dökümlü listesi 417
Ek – 6.1 Avrupa Birliği Onaylanmış GDO’lar Sicili’nde kayıtlı GDO’lar 419
(i) Pamuk (cotton) 419
(ii) Mısır (maize) 422
(iii) Kolza (oilseed rape) 434
(iv) Soya fasulyesi (soybean) 436
(v) Şeker pancarı (sugar beet) 439
Ek – 6.2 Avrupa Birliği Onaylanmış GDO’lar Sicili’nde kayıtlı GDM’ler 440
(i) Bakteriyel biyokütle (bacterial biomass) 440
(ii) Maya biyokütlesi (yeast biomass) 440
KAYNAKÇA.. 441
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı