BASIN HUKUKU - Son Değişikliklerle Açıklamalı - İçtihatlı ( Yazılı Basın, Radyo - Televizyon, İnternet )

Beşinci baskıya sunuş

  Kitabın birinci baskısını hazırladığım 1999 yılında basın davalarının temyiz inceleme yerleri olan Yargıtay 4.Hukuk ve 4.Ceza dairelerinin 4-5 yıllık karar kar­tonlarını tarama olanağı bulmuş ve Türk hukuk uygulamasına ışık tutacağını umduğum emsal kararlarını seçip özetleyerek açıklamalarımızla birlikte okurla­rımızın bilgisine sunmuştum.  

Aradan dört baskı ve onbeş yıl geçti. Kararlar eskidi ve güncelliğini yitirdi. Bu arada: a)5680 sayılı Basın ve 3984 sayılı Radyo-Televizyon Yasaları yürürlük­ten kaldırılarak yerlerine 5187 ve 6112 sayılı Yasalar çıkarıldı, b)12.10.2004 ta­rihli Resmi Gazete'de yayımlanan 5237 sayılı Türk Ceza Yasasının tanımlar baş­lıklı 6.maddesinin (g) bendine konan hükümle elektronik kitle iletişim araçlarıyla yapılan yayınlar gazete, dergi ve radyo-televizyon yayınlarıyla bir tutuldu, c) 23.5.2007 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konan 5651 sayılı in­ternet Yasası 2014 yılı başlarında 6518 ve 6527 sayılı yasalarla on gün içinde iki kez değiştirildi.

Bütün bu değişiklikler kitabın eski baskılarını büyük ölçüde faydalanılamaz duruma getirdi ve yenileme gereğini ortaya çıkardı.

2013 yılı sonlarında değişik kaynaklardan çok sayıda yeni tarihli karara ulaşmamız da yenileme konusundaki düşüncemizi kamçıladı ve ortaya yeni yü­züyle ve yeni bir yayıneviyle bu yapıt ortaya çıktı.

Türk hukukuna yararlı olması dileğiyle.

Nisan 2014

Çankaya-ORAN

Erol ÇETİN

BİRİNCİ BOLUM

 5187 SAYILI BASIN YASASI

Madde 1- Amaç ve kapsam......................................................................... 17

Madde 2- Tanımlar...................................................................................... 17

Madde 3- Basın özgürlüğü........................................................................... 21

Madde 4- Zorunlu bilgiler............................................................................. 23

Madde 5- Sorumlu müdür............................................................................ 24

Yargıtay Kararı............................................................................ 26

Madde 6- Süreli yayın sahibi....................................................................... 27

Madde 7- Beyanname verilmesi................................................................... 28

Madde 8- Beyannamenin incelenmesi.......................................................... 29

Madde 9-Süreli yayın sahibinin hakkını kaybetmesi....................................... 32

Madde 10-Teslim yükümlülüğü ................................................................... 33

Madde 11-Cezai sorumluluk........................................................................ 34

Yargıtay Kararları........................................................................ 37

Madde 12- Haber kaynağı........................................................................... 38

Madde 13- Hukukî sorumluluk..................................................................... 39

Madde 14- Düzeltme ve cevap..................................................................... 41

Madde 15- Zorunlu bilgileri göstermeme....................................................... 42

Madde 16- Durdurulan yayının yayımına devam etme.................................... 43

Madde 17- Teslim yükümlülüğüne uymama.................................................. 44

Madde 18- Düzeltme ve cevabın yayımlanmaması......................................... 45

Yargıtay Kararları ..................................................................... 49

MADDE 19-Yargıyı etkileme (mülga)........................................................... 52

Madde 20- Cinsel saldırı, cinayet ve intihara özendirme................................. 52

Madde 21- Kimliğin açıklanmaması............................................................. 53

Yargıtay Kararları...................................................................... 54

Madde 22- Basılmış eserleri engelleme, tahrip ve bozma............................... 56

Madde 23- Süreli yayınların dağıtımı............................................................ 58

Madde 24- Yeniden yayım ......................................................................... 59

Madde 25- El koyma, dağıtım ve satış yasağı.............................................. 60

Madde 26- Dava süreleri............................................................................. 63

Yargıtay Kararları...................................................................... 66

Madde 27- Görevli mahkemeler ve yargılama usulü ...................................... 74

Yargıtay Kararı.......................................................................... 76

Madde 28- Hürriyeti bağlayıcı cezaya çevirme yasağı .................................. 76

Madde 29-Tebligat..................................................................................... 76

Madde 30- Yürürlükten kaldırılan hükümler................................................... 77

Geçici Madde 3 ......................................................................................... 79

Madde 31-Yürürlük..................................................................................... 80

Madde 32-Yürütme..................................................................................... 80

                      İKİNCİ BÖLÜM

BASIN SUÇLARI RADYO-TELEVİZYON YOLUYLA İŞLENEN

SUÇLARDAN DOĞAN CEZA SORUMLULUĞU VE RADYO-TELEVİZYON

YAYINLARINA KARŞI DÜZELTME VE CEVAP HAKKI I. BASIN SUÇLARI VE KİMİ SORUNLAR............................................................ 83

A.Basın Suçlarının Türleri......................................................................... 83

l.Dar Anlamda Basın Suçları (Salt Basın Suçları)..................................... 83

2.Basın Yoluyla İşlenen Suçlar (Basılmış Eserler Yoluyla işlenen Suçlar)... 83

3.Basının Yönetsel Düzenine İlişkin Suçlar (Basın Zabıtası Suçları)........... 83

B.Basın Suçlarıyla İlgili Kimi Sorunlar........................................................ 84

1.Basın Suçlarının İşlendiği Zaman ve Yer............................................... 84

a. Suçun işlendiği Zaman.................................................................... 84

b. Suçun İşlendiği Yer ve Yetkili Mahkeme........................................... 85

2.Basın Yoluyla işlenen Suçlarda İçtima................................................. 86

a.  Fikri İçtima.................................................................................... 86

b.  Zincirleme (Müteselsil) Suç............................................................. 87

3. Basın Suçlarına Kalkışma (Teşebbüs)................................................. 89

II. RADYO VE TELEVİZYON YOLUYLA İŞLENEN SUÇLARDAN DOĞAN

CEZA SORUMLULUĞU.............................................................................. 91

A. TRT Yasasına Göre Sorumluluk........................................................... 91

B. 6112 sayılı Yasaya Göre Sorumluluk.................................................... 93

C.Radyo ve Televizyon Yoluyla işlenen Suçlarda Usule İlişkin Sorunlar........ 93

1. Yetkili Mahkeme.............................................................................. 93
2. Görevli Mahkeme............................................................................. 94

III. RADYO VE TELEVİZYON YAYINLARINA KARŞI DÜZELTME VE

CEVAP HAKKI......................................................................................... 95

A.TRT Yayınlarına Karşı Düzeltme ve Cevap Hakkı................................... 95

1.Haysiyet ve şerefe dokunan yayın..................................................... 97

2.Gerçeğe aykırı yayın....................................................................... 97

Düzeltme ve cevap hakkını kullanacak ilgili kişi.................................. 97

Düzeltme ve cevap metninde bulunması gereken özellikler................. 98

Düzeltme ve cevap hakkının kullanılması gereken süre....................... 98

Düzeltme ve cevap hakkının kullanılması........................................... 98

B-Özel Radyo ve Televizyon Yayınlarına Karşı Düzeltme ve Cevap Hakkı.................... 99

Şeref ve haysiyete saldırı oluşturan yayın ve gerçeğe aykırı yayın......... 100

Düzeltme ve cevap hakkını kullanacak kişi......................................... 100

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

BASIN, RADYO-TELEVİZYON VE İNTERNET YOLUYLA KİŞİLİK HAKLARINA SALDIRILARDAN DOĞAN SORUMLULUK

I. KİŞİLİK HAKLARI.................................................................................... 105

A.Ozgürlükler........................................................................................ 105

B.Şeref ve Haysiyet (Onur ve Saygınlık).................................................. 105

C.İImi ve Mesleki Kimlik......................................................................... 106

D.Resim................................................................................................ 106

Resimle ilgili Yargıtay Kararları............................................................ 106

E. Özel Yaşam........................................................................................ 118

1.Kamuya Açık Alan (Ortak Alan)........................................................ 118

2.Özel Alan (Dar Anlamda Özel Yaşam Alanı)...................................... 118

3.Gizlilik Alanı (Sır Alanı).................................................................... 119

Özel Yaşamla ilgili Yargıtay Kararları................................................. 120

II.HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ.............................................................. 134

Genel Olarak Hukuka Uygunlukla ilgili Yargıtay Kararları........................... 135

A.Haber Verme Hakkı............................................................................ 200

1.Haber Gerçek Olmalıdır.................................................................... 200

Gerçeklikle İlgili Kararlar................................................................... 201

2.Haber Güncel Olmalıdır.................................................................... 244

Güncellikle ilgili Kararlar................................................................... 244

3.Haberin Verilmesinde Kamu Yararı Bulunmalıdır................................. 247

Kamu Yararı ile ilgili Kararlar............................................................. 247

4.Haberin Veriliş Biçimiyle Konu Arasında Düşünsel (Fikri) Bir Bağ

Bulunmalıdır.................................................................................... 258

Düşünsel (Fikri) Bağla ilgili Kararlar................................................... 259

B. Eleştiri Hakkı.................................................................................... 297

Eleştiri Hakkıyla ilgili Kararlar............................................................. 298

C. Mağdurun Rızası................................................................................... 317

Mağdurun Rızası ile İlgili Kararlar....................................................... 318

III.KİŞİLİK HAKLARININ KORUNMASI................................................................................ 320

A.ŞEREF VE HAYSİYETİ CEZA HUKUKU KURALLARIYLA KORUMA
HAKARET SUÇU................................................................................................................. 321

1. Fail.................................................................................................. 321
2. Mağdur........................................................................................... 322

a.Akıl Hastaları ve Küçükler.............................................................. 322

b. Şerefsizler................................................................................... 322

c.Kamu Görevlileri............................................................................ 323

d.Resmi Kurullar.............................................................................. 323

e.Tüzel Kişiler.................................................................................. 323

f.Ölüler............................................................................................ 324

HAKARET (Md. 125)................................................................................. 324

I. BİRİNCİ FIKRA (SUÇUN ÖĞELERİ)............................................................... 326

A.Somut Bir Fiil ya da Olgu İsnat Etmek.................................................. 327

B. Sövmek.............................................................................................. 328

1. Mağdurun Huzurunda (Yüzüne Karşı) Hakaret.................................... 329
2. Mağdurun Gıyabında (Yokluğunda) Hakaret....................................... 329

II. İKİNCİ FIKRA (İLETİ YOLUYLA HAKARET).................................................... 331

III.ÜÇÜNCÜ FIKRA (SUÇUN NİTELİKLİ BİÇİMLERİ)............................................. 332

A.Kamu Görevlisine Karşı Görevinden Dolayı Hakaret................................ 332

B.Kişiye İnanç, Düşünce ve Kanaatlerinden Dolayı Hakaret....................... 335

C.Kişinin Mensup Olduğu Dine Göre Kutsal Sayılan Değerlerden
Bahisle Hakaret.................................................................................. 336

IV. DÖRDÜNCÜ FIKRA (SUÇUN ALENEN İŞLENMESİ)........................................ 336

A.Suçun Herkese Açık Yerlerde İşlenmesi............................................. 336

B.Suçun Basın ve Yayın Yoluyla İşlenmesi............................................ 337 V. BEŞİNCİ FIKRA (KURUL HALİNDE ÇALIŞAN KAMU GÖREVLİLERİNE

HAKARET)............................................................................................ 339

Manevi Öğe.......................................................................................... 340

Basın ve Radyo Televizyon Yoluyla işlenen Hakaret Suçlarıyla ilgili Kararlar 341

B. KİŞİLİK HAKLARINI ÖZEL HUKUK KURALLARIYLA KORUMA...................... 370

İlgili Maddeler.................................................................................... 370

BASIN YOLUYLA KİŞİLİK HAKLARINA SALDIRI DURUMUNDA AÇILABİLECEK

ÖZEL HUKUK DAVALARI.............................................................................. 371

1.Kusuru Şart Koşmayan Davalar............................................................ 371

a.Saldırının Önlenmesi (Yasaklanması) Davası...................................... 371

b.Saldırının Durdurulması ya da Saldırıya Son Verilmesi......................... 372

c.Saldırının Hukuka Aykırılığının Saptanması (Tespiti) Davası.................. 372

d.Kararın Yayınlanmasını ya da Üçüncü Kişilere Bildirilmesini İsteme...... 373

e.Gerçek Olmayan Anlamda Vekâletsiz İş Görmeden Doğan Dava.......... 373 2.Kusuru Şart Koşan Davalar.................................................................. 373                                                                                     

a.Maddi Ödence (Tazminat) Davası............................................................. 373

aa.Kişilik Haklarına Yapılan Saldırının Haksız (Hukuka Aykırı) Olması............... 374

ab.Saldırıda Bulunanın Kusurlu Olması...................................................... 374

ac.Saldırı Dolayısıyla Parasal Bir Zarar Doğmuş Olması................................ 376

ad.Doğan Zararla Saldırı Arasında Uygun Nedensellik Bağı Bulunması............... 376

Maddi Tazminatla İlgili Yargıtay Kararları................................................ 376

Manevi Ödence (Tazminat) Davası........................................................ 377

Manevi Tazminatla ilgili Kararlar.......................................................... 380 YETKİLİ MAHKEME......................................................................................... 407

Yetkili Mahkemeyle İlgili Kararlar................................................................ 408 SORUMLULUK VE HUSUMET.............................................................................. 417

1.Yazılı Basın Yoluyla Yapılan Saldırılarda Sorumluluk ve Husumet....................... 417

a.Süreli Yayınlardan Sorumlu Kişiler........................................................... 417

aa.  Eser Sahibi.................................................................................. 417

ab.  Süreli Yayın Sahibi ve Varsa Temsilcisi............................................... 418

b.Süresiz Yayınlardan Sorumlu Kişiler......................................................... 418

ba.  Eser Sahibi.................................................................................. 418

bb.  Yayımcı (Yayınlatan)...................................................................... 419

be. Basımcı (Basan)............................................................................ 419

2.Radyo ve Televizyon Yoluyla Yapılan Saldırılarda Sorumluluk ve Husumet............. 421

A.TRT Kurumuna Ait Radyo ve Televizyonlar Yoluyla Yapılan

Saldırılardan Doğan Sorumluluk ve Husumet.............................................. 421

B.Özel Radyo ve Televizyonlar yoluyla yapılan saldırılardan doğan

sorumluluk ve husumet......................................................................... 423

Hukuksal Sorumluluk Açısından TRT Kurumuna Ait Radyo ve
Televizyonlarla Özel Radyo ve Televizyonlar Arasındaki Farklılıklar.................... 424

YAYIN BANTLARININ (KAYITLARININ) SAKLANMASI ve KANITLAMA SORUNU... 425
Sorumluluk ve Husumetle ilgili Kararlar........................................................ 426

İNTERNET HUKUKU........................................................................................ 457

internet ortamı....................................................................................... 458

içerik sağlayıcı..................................................................................... 458

Yer sağlayıcı........................................................................................... 458

Erişim sağlayıcı.................................................................................... 459

Toplu kullanım sağlayıcı.......................................................................... 459

Erişim sağlayıcıları birliği........................................................................ 460

Erişimin engellenmesi............................................................................. 460

içeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi..................................... 461

Özel hayatın gizliliği nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesi............................. 462